^*don/i ^PV

(tr)

1.  ↝

Meti en posedon aŭ je dispono de iu, ĉu provizore, ĉu definitive: doni ludilon al infano; doni al iu salajron, rekompencon; doni al iu por manĝi kaj trinki; doni doton, nomon, garantion, sian voĉon, ekzemplon, edukon, helpon, favoron, honoron, atenton, konsenton, liberecon, pruvon; doni balon, feston; la semo donos fruktojn; nur senvaloraj objektoj donis (liveris) por tiu dekoracio la materialon; doni al iu la manon (saluti per manpremo aŭ subteni, apogi) [1]; kolero pravecon ne donas^PrV ; la ĉielo donu, ke...; ĉia dono estas bono ^PrV . disponigi, donaci, konsenti, oferi

2.

(figure) Estigi, rezultigi, fari agon: ĉu la Kongreso donis iajn rezultatojn [2]; la longe dormintaj semoj komencis doni (produkti) la unuajn trunketojn [3]; doni (fari) signojn per la okuloj [4]; doni baton, vangofrapon; la patrino donis al ŝi frapon sur la nazon [5]; doni lecionon, juĝon, laŭdon, raporton, sankcion, punon, instrukcion, ordonon, komision, la tonon; doni profiton; doni bonan impreson pri; doni esperon, kontentigon, antaŭenpuŝon, karakteron de, vidon al; tiuj formoj donus grandan konfuzon^Z ; tiu odoro donas kapturniĝon; tia elparolado donas nenian malkompreniĝon [6]; se simila lingvo eĉ povus esti finita, ĝi nenion donus^Z ; en la donita (difinita, tiama, konsiderata) okazo^Z .

1.  ↝

Datumo, grando, variablo konata je la etapo de problemformulado kaj uzata por trovi serĉataĵon: la donitaĵoj de la problemo. datumodatumo

Rim.: PIV donas por tiu senco ankaŭ la formon donato; eblus diri simple donaĵo.

2.  ↝

Io akceptita aŭ konata kaj formanta bazon de esploro, rezonado aŭ konduto: akceptu tion kiel donitaĵon; prognozo bazita sur donitaĵoj kolektitaj dum 10 jaroj [7]. aksiomo

Doni, meti, fari, diri plie, krom tio, kion oni jam donis, metis, faris, diris: nenion aldonu al via respondo; se ni aldonas al ili (nedifinaj tabelvortoj) la literon „k“, ni ricevas vortojn demandajn aŭ rilatajn: kia, kial, kiam, kie, kiel, kies, kio, kiom, kiu. [8]; jen Mi aldonos al via vivo dek kvin jarojn [9]. aldonita, aligi, alvicigi, pliigi

1.

Io kion oni aldonis (la regula participo): pri tio ĉi ĉiu povas konvinkiĝi, ĉar al la nuna broŝuro estas aldonita plena lernolibro [10]; ni sendas al vi tie ĉi aldonite la staton de via kalkulo fermita ĉe la fino de decembro [11].

2.  ↝

(arkaismo) Sindona: ĝi postulas (...) grandegan energion, paciencon kaj varmegan, senfine aldonitan amon al la entreprenita afero [12].

1.

Aldonado, ago aldoni: la aldono de la sufikso de aktiveco aŭ pasiveco [13]; ĉiu regnano [...] devas obei ĉiam nur klarajn, tute difinitajn fundamentajn leĝojn [...] en kiuj neniu havas la rajton fari arbitre laŭ persona bontrovo ian ŝanĝon aŭ aldonon [14].

2.  ↝

Aldonataĵo:

a)  ↝

Kromaĵo, io kromdonata: tiu ĉi libro estas depresaĵo el la literatura aldono de la gazeto PACO, 1969 [15].

b)

Teksta krommaterialo kompletiganta aŭ modifanta la ĉeftekston: Oficialaj Aldonoj de la Akademio de Esperanto; «Aldono al la Dua Libro»; nur iam poste [...] ia aŭtoritata institucio enkondukos ilin en la vortaron oficialan, kiel «Aldonon al la Fundamento» [16]; temas pri la aldono al la Statuto, kiu estis akceptita ĉe la lasta balotado per 1570 voĉoj kontraŭ 192 [17].

c)  ↝

Teksta krommaterialo helpanta uzi la ĉeftekston: longa kaj instrua artikolo de Daniele Vitali pri la verko kaj mentaleco de J. R. R. Tolkien, la verkisto de „La Mastro de l' Ringoj“ kun diversaj aldonoj kaj kunaĵoj

(arkaismo) Sindono: kiam mia aldoniteco estas tro granda, tiam mia amo forgesas bonajn manierojn [18]; paroli pri serioza korespondado aŭ serioza aldoniteco kaj ŝuldigeco kaj tiel plu [...] estus kompreneble malsaĝeco [19].

Publikigi kaj vendigi ian ajn verkon: Esperanta Jura Asocio kaj Andaluzia Esperanto-Unuiĝo eldonis la libron [20]. aperigi, publikigi

Ekzempleraro de verko publikigita samtempe, prezentanta saman staton de enhavo: kvar jarojn poste aperis ĉe TK/Stafeto reviziita kaj plivastigita dua eldono [21]. versio²

Profesiulo, kiu mendas aŭ akceptas manuskriptojn, korektas ilin, planas ilian presadon kaj disvendadon: junaj legantoj de la recenzata rakonto povus danki la tradukistinon kaj la eldonistojn [22].

Nombro de la ekzempleroj produktitaj por certa eldono: la broŝuro aperis en tre malgranda eldonkvanto [23].

Doni al multaj, distribui: nobelo promesojn disdonas kampulo promesojn plenumas ^PrV .

Tute kaj definitive doni: mi senigas min nun je ĉiaj personaj privilegioj, kaj fordonas ilin tute al la publiko [24]; li fordonis al la grupo sian tutan profiton. dediĉi, forlasi, oferi

fordoniĝi

(figure) Tute kaj plene sin dediĉi: kun plena amo ŝi fordoniĝis al la objekto de sia laborado ^Marta ; tiam mi komencis pli serioze fordoniĝi al mia revo [25]; ŝi fordonis sin al sia malĝojo [26]; sin fordoni al la propagando, al sporto, al siaj pasioj.

1.  ↝

Doni returne al la doninto ion, kion oni ricevis: mi redonas al vi la monon, kiun vi pruntis al mi [27]; redoni salutojn^Z , bondezirojn^Z reciproki, repagi

2.  ↝

Rekompenci: redoni al ĉiu laŭ lia konduto [28]. repagi.

3.  ↝

Puni per samo pro tio, kion oni suferis: mi redonos al vi ĉiujn ofendojn viajn; tio estas justa redono^Z repagi

4.  ↝

(evitinde) bildigi², esprimi, reprodukti²: la portreto ĝuste redonas lian fizionomion; lia stilo redonas lian karakteron; plene fiaskis ankaŭ la klopodo de la aŭtoro plurloke en sia romano redoni en la dialogoj de la agantoj germanajn dialektojn aŭ eksterlandulajn misprononcojn de la germana [29]. speguli²

Rim.: La signifo de redoni⁴ ne estas derivebla el ties komponantoj; ĝi estas nelogika paŭsaĵo de plursignifa vorto angla-franca.

Doni al iu ion ricevitan de alia: transdoni hereditan bienon; leginte ĝin, vi ne hontos transdoni vian ekzempleron al amiko [30].

(tr)

Luigi: ludoni al ili pecon da tero [31].

Oferi, prezenti kiel oferon: neniu viro kaj neniu virino faru plue laboraĵon, por dondoni al la sanktejo. Kaj la popolo ĉesis alporti, kaj la alportitaĵo estis sufiĉa por la tuta farota laboro, kaj eĉ superflua [32]; pri centmil rubloj vi ĝin trompas, donante putran drapon, kaj poste vi dondonas dudek arŝinojn, kaj vi postulas ankoraŭ, ke oni donu al vi rekompencon por ĉi tio! [33].

Ofera, respekta, honoriga donaco: iuj parolis pri la templo, ke ĝi estas ornamita per belaj ŝtonoj kaj dondonoj [34]. dediĉo, omaĝo

Preta servi ĉiuokaze al iu aŭ al io, ne zorgante pri sia intereso: ofte amiko estas pli sindona ol frato [35]; sindona klopodado. diligenta

Servemo, helpemo senatenta al propra profito aŭ plaĉo: Ĉu oni rakontis al vi pri la sindono de Sara? ‐ demandis Tutmozis [36]; tion ĉi garantias al ni ne sole la konata energio kaj sindoneco de niaj Britaj amikoj, sed ankaŭ la karaktero mem de ilia lando [37]; kaj mi (...) nenion pli postulus, krom ke oni montru al mi sindonecon kaj estimon, estimon kaj sindonecon [38]; kia sindono, kia diligento, kia pacienco [39]! abnegacio