*don/i PV
*doni ↝
(tr)
- 1. ↝
-
Meti en posedon aŭ je dispono de iu, ĉu provizore,
ĉu definitive:
doni ludilon al infano;
doni al iu salajron, rekompencon;
doni al iu por manĝi kaj trinki;
doni doton, nomon, garantion, sian voĉon, ekzemplon,
edukon, helpon, favoron, honoron, atenton, konsenton,
liberecon,
pruvon;
doni balon, feston;
la semo donos fruktojn;
nur senvaloraj objektoj donis
(liveris) por tiu dekoracio
la materialon;
doni al iu la manon
(saluti per manpremo aŭ subteni, apogi)
[1];
kolero pravecon ne donasPrV
;
la ĉielo donu, ke...;
ĉia dono estas bono
PrV
.
disponigi, donaci, konsenti, oferi
- 2.
- (figure) Estigi, rezultigi, fari agon: ĉu la Kongreso donis iajn rezultatojn [2]; la longe dormintaj semoj komencis doni (produkti) la unuajn trunketojn [3]; doni (fari) signojn per la okuloj [4]; doni baton, vangofrapon; la patrino donis al ŝi frapon sur la nazon [5]; doni lecionon, juĝon, laŭdon, raporton, sankcion, punon, instrukcion, ordonon, komision, la tonon; doni profiton; doni bonan impreson pri; doni esperon, kontentigon, antaŭenpuŝon, karakteron de, vidon al; tiuj formoj donus grandan konfuzonZ ; tiu odoro donas kapturniĝon; tia elparolado donas nenian malkompreniĝon [6]; se simila lingvo eĉ povus esti finita, ĝi nenion donusZ ; en la donita (difinita, tiama, konsiderata) okazoZ .
1.
N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto kvara
2. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la ferma ceremonio de la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 20a de aŭgusto 1910 (a)
3. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto 1907
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 6:13
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
6. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Pri elparolado en teorio kaj praktiko, Respondo 56, Oficiala Gazeto, IV, 1911, p: 222
2. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la ferma ceremonio de la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 20a de aŭgusto 1910 (a)
3. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto 1907
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 6:13
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
6. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Pri elparolado en teorio kaj praktiko, Respondo 56, Oficiala Gazeto, IV, 1911, p: 222
- angle:
- give
- bulgare:
- давам, дам
- ĉeĥe:
- dát, podat, podávat, poskytnout, poskytovat, udělit
- france:
- donner ~o: don
- germane:
- geben ~i al iu la manon: jemandem die Hand reichen ~i (produkti) la unuajn trunketojn: austreiben (Pflanzen), sprießen ~i (fari) signojn per la okuloj: zuwzinkern
- hispane:
- dar
- hungare:
- ad, nyújt, eredményez ~o: adás, adomány
- katalune:
- donar
- kurde:
- dayîn, dan
- nederlande:
- geven
- okcitane:
- donar, balhar
- pole:
- dać, dawać, udzielać ~o: dar
- portugale:
- ~o: dar, entregar 2. dar, entregar, aplicar, ministrar, administrar
- rumane:
- a da
- ruse:
- дать, давать ~o: дар
- slovake:
- dať, poskytnúť
- slovene:
- dati
- turke:
- vermek
- volapuke:
- givön
donitaĵo ↝
- 1. ↝
Datumo, grando, variablo konata je la etapo de problemformulado kaj uzata por trovi serĉataĵon: la donitaĵoj de la problemo.
datumo
datumo
Rim.: PIV donas por tiu senco ankaŭ la formon donato; eblus diri simple donaĵo.- 2. ↝
-
Io akceptita aŭ konata kaj formanta bazon de esploro,
rezonado aŭ konduto:
akceptu tion kiel donitaĵon;
prognozo bazita sur donitaĵoj kolektitaj dum 10 jaroj
[7].
aksiomo
- angle:
- 1. datum 2. given, something taken for granted
- france:
- donnée
- hispane:
- dato
- hungare:
- 1. adat, adalék 2. adottság
- nederlande:
- gegeven
- pole:
- 1. dana (znana wartość) 2. dana (informacja)
- ruse:
- 1. данное 2. данность
*aldoni ↝
-
Doni, meti, fari, diri plie, krom tio, kion oni
jam donis, metis, faris, diris:
nenion aldonu al via respondo;
se ni aldonas al ili (nedifinaj tabelvortoj)
la literon „k“, ni ricevas vortojn demandajn aŭ
rilatajn: kia, kial, kiam, kie, kiel, kies, kio, kiom, kiu.
[8];
jen Mi aldonos al via vivo dek kvin jarojn
[9].
aldonita, aligi, alvicigi, pliigi
8.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §30.
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 38:5
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 38:5
- angle:
- add
- ĉeĥe:
- dodat, přidat, přiložit, připojit
- france:
- ajouter
- germane:
- hinzufügen
- hispane:
- añadir, agregar
- hungare:
- hozzáad, hosszátesz, hozzáfűz
- katalune:
- afegir
- nederlande:
- toevoegen
- okcitane:
- ajustar
- pole:
- dodawać
- ruse:
- добавить
- slovake:
- dodať, pridať, priložiť
aldonita ↝
- 1.
- Io kion oni aldonis (la regula participo): pri tio ĉi ĉiu povas konvinkiĝi, ĉar al la nuna broŝuro estas aldonita plena lernolibro [10]; ni sendas al vi tie ĉi aldonite la staton de via kalkulo fermita ĉe la fino de decembro [11].
- 2. ↝
- (arkaismo) Sindona: ĝi postulas (...) grandegan energion, paciencon kaj varmegan, senfine aldonitan amon al la entreprenita afero [12].
10.
Zamenhof: El la Unua Libro De la lingvo EsperantoLudoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
11. L. de Beaufront: Korespondado komercaLudoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
12. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 7a
11. L. de Beaufront: Korespondado komercaLudoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
12. L. L. Zamenhof: Esenco kaj Estonteco, ĉap. 7a
- angle:
- 1. additional
- ĉeĥe:
- přidaný
- france:
- 2. attaché (dévoué) , dévoué
- hungare:
- 2. odaadó
- nederlande:
- 2. toegewijd
- ruse:
- 1. добавленный, прибавленный, приложенный
- slovake:
- pridaný
aldono 
- 1.
- Aldonado, ago aldoni: la aldono de la sufikso de aktiveco aŭ pasiveco [13]; ĉiu regnano [...] devas obei ĉiam nur klarajn, tute difinitajn fundamentajn leĝojn [...] en kiuj neniu havas la rajton fari arbitre laŭ persona bontrovo ian ŝanĝon aŭ aldonon [14].
- 2. ↝
-
Aldonataĵo:
- a) ↝
- Kromaĵo, io kromdonata: tiu ĉi libro estas depresaĵo el la literatura aldono de la gazeto PACO, 1969 [15].
- b)
- Teksta krommaterialo kompletiganta aŭ modifanta la ĉeftekston: Oficialaj Aldonoj de la Akademio de Esperanto; «Aldono al la Dua Libro»; nur iam poste [...] ia aŭtoritata institucio enkondukos ilin en la vortaron oficialan, kiel «Aldonon al la Fundamento» [16]; temas pri la aldono al la Statuto, kiu estis akceptita ĉe la lasta balotado per 1570 voĉoj kontraŭ 192 [17].
- c) ↝
Teksta krommaterialo helpanta uzi la ĉeftekston: longa kaj instrua artikolo de Daniele Vitali pri la verko kaj mentaleco de J. R. R. Tolkien, la verkisto de „La Mastro de l' Ringoj“ kun diversaj aldonoj kaj kunaĵoj
13.
L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Respondo 11, La Revuo, 1907, aprilo
14. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, antaŭparolo
15. K. Čapek: Apokrifoj 2
16. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, antaŭparolo
17. E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, Dogmo ‐ Dogmiĝo
14. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, antaŭparolo
15. K. Čapek: Apokrifoj 2
16. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, antaŭparolo
17. E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, Dogmo ‐ Dogmiĝo
- angle:
- 1. addition 2.a addition, supplement 2.b addition, supplement 2.c appendix
- ĉeĥe:
- dodatek, dodání, doklad, přidání (činnost), přídavek (výsledek), příloha
- france:
- 2. ajout
- hungare:
- 1. hozzáadás, hozzáfűzés 2.a melléklet 2.b kiegészítés, kiegészítő 2.c függelék
- nederlande:
- 1. toevoegen (subst.) 2. bijvoegsel
- pole:
- 2. przypis, aneks 2.a dodatek 2.b dodatek, dopisek, aneks
- ruse:
- 1. добавление 2. добавление, приложение
- slovake:
- dodatok, prídavok, príloha
aldoniteco ↝
(arkaismo)
Sindono:
kiam mia aldoniteco estas tro granda, tiam mia amo forgesas
bonajn manierojn
[18];
paroli pri serioza korespondado aŭ serioza aldoniteco kaj
ŝuldigeco kaj tiel plu [...] estus kompreneble
malsaĝeco
[19].
18.
Viljam Ŝekspiro, trad. L. L. Zamenhof: Hamleto, gutenberg.org
19. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, gutenberg.org
19. Charles Dickens, trad. L. L. Zamenhof: La Batalo de l' Vivo, gutenberg.org
- ĉeĥe:
- oddanost, přidanost
- slovake:
- oddanosť
eldoni ↝

- angle:
- publish
- ĉeĥe:
- vydat (knihu, zajatce), vystavit
- france:
- éditer
- germane:
- herausgeben
- hispane:
- editar
- hungare:
- kiad (pl. könyvet)
- nederlande:
- uitgeven
- pole:
- wydać, wydawać
- ruse:
- издать, издавать
- slovake:
- vydať
eldono
↝ 
- angle:
- edition
- ĉeĥe:
- edice, vydání (tiskem), výdej
- france:
- édition
- germane:
- Ausgabe, Auflage (Ausgabe)
- hispane:
- edición
- hungare:
- kiadás (pl. könyvé)
- nederlande:
- uitgave
- pole:
- wydanie
- ruse:
- издание
- slovake:
- edícia, vydanie
eldonisto 
Profesiulo, kiu mendas aŭ akceptas manuskriptojn, korektas ilin, planas ilian presadon kaj disvendadon: junaj legantoj de la recenzata rakonto povus danki la tradukistinon kaj la eldonistojn [22].
- angle:
- publisher
- ĉeĥe:
- editor, nakladatel, vydavatel
- france:
- éditeur
- germane:
- Herausgeber, Verleger
- hispane:
- editor
- hungare:
- (könyv)kiadó
- nederlande:
- uitgever
- pole:
- wydawca
- ruse:
- издатель
- slovake:
- vydavateľ
eldonkvanto
Nombro de la ekzempleroj produktitaj por certa eldono: la broŝuro aperis en tre malgranda eldonkvanto [23].
23.
Ulrich Lins: La danĝera lingvo, studo pri la persekutoj kontraŭ Esperanto, Antaŭparolo de la 2a
eldono
- angle:
- issue (publication quantity)
- ĉeĥe:
- náklad (počet výtisků), vydávané množství
- france:
- tirage (d'une publication)
- germane:
- Auflage (Anzahl)
- hispane:
- tirada (número de ejemplares que componen una edición)
- hungare:
- (kiadási) példányszám
- nederlande:
- oplage
- pole:
- nakład
- ruse:
- тираж
- slovake:
- náklad
disdoni ↝
- Doni al multaj, distribui: nobelo promesojn disdonas kampulo promesojn plenumas PrV .
- angle:
- give out, give away, distribute
- ĉeĥe:
- rozdat
- france:
- distribuer, répartir
- germane:
- verteilen
- hispane:
- repartir
- hungare:
- kioszt, szétoszt, eloszt
- nederlande:
- uitdelen
- pole:
- rozdać, rozdawać, wydzielać
- ruse:
- раздать, раздавать
- slovake:
- rozdať
fordoni ↝
-
Tute kaj definitive doni:
mi senigas min nun je ĉiaj personaj privilegioj, kaj
fordonas ilin tute al la publiko
[24];
li fordonis al la grupo sian tutan profiton.
dediĉi, forlasi, oferi

24.
Zamenhof: Aldono al la Dua Libro de l' Lingvo Internacia
- angle:
- give away, give up, abandon
- ĉeĥe:
- obětovat, předat, zbavit se
- france:
- faire don (de), sacrifier (faire don de qc)
- hispane:
- entregar
- hungare:
- odaad
- nederlande:
- weggeven, wegschenken
- pole:
- oddać, oddawać
- ruse:
- отдать
- slovake:
- obetovať, zbaviť sa
fordoniĝi, sin fordoni ↝
- (figure) Tute kaj plene sin dediĉi: kun plena amo ŝi fordoniĝis al la objekto de sia laborado Marta ; tiam mi komencis pli serioze fordoniĝi al mia revo [25]; ŝi fordonis sin al sia malĝojo [26]; sin fordoni al la propagando, al sporto, al siaj pasioj.
25.
Zamenhof, tr. Vladimir Gernet: Letero al N.A. Borovko
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Infano en la tombo
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Infano en la tombo
- angle:
- to devote oneself
- ĉeĥe:
- obětovat, předat, zbavit se
- france:
- s'adonner
- ruse:
- отдаться, предаться
- slovake:
- obetovať, zbaviť sa
redoni
- 1. ↝
-
Doni returne al la doninto ion, kion oni
ricevis:
mi redonas al vi la monon, kiun vi pruntis al mi
[27];
redoni salutojnZ
, bondezirojnZ
reciproki, repagi
- 2. ↝
-
Rekompenci:
redoni al ĉiu laŭ lia konduto
[28].
repagi.
- 3. ↝
-
Puni per samo pro tio, kion oni suferis:
mi redonos al vi ĉiujn ofendojn viajn;
tio estas justa redonoZ
repagi
- 4. ↝
- (evitinde)
bildigi2,
esprimi,
reprodukti2:
la portreto ĝuste redonas lian fizionomion;
lia stilo redonas lian karakteron;
plene fiaskis ankaŭ la klopodo de la aŭtoro plurloke en sia
romano redoni en la dialogoj de la agantoj germanajn
dialektojn
aŭ eksterlandulajn misprononcojn de la germana
[29].
speguli2
Rim.: La signifo de redoni4 ne estas derivebla el ties komponantoj; ĝi estas nelogika paŭsaĵo de plursignifa vorto angla-franca.
27.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §14.
28. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 17:10
29. Monato, Atentokapta sed ruĝkrajoninda
28. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 17:10
29. Monato, Atentokapta sed ruĝkrajoninda
- angle:
- 1. give back, return 2. compensate, pay back, repay 3. retaliate, get revenge, pay back (revenge) 4. reproduce, express, render, reflect
- ĉeĥe:
- vrátit
- france:
- redonner, rendre (redonner, reproduire), restituer, rendre la pareille, revaloir
- germane:
- wiedergeben 1. zurückgeben
- hispane:
- 1. devolver
- hungare:
- 1. visszaad 2. viszonoz 3. visszafizet (átv.) 4. visszatükröz, visszaad
- nederlande:
- 1. teruggeven 2. weergeven 3. terugbetalen 4. weergeven
- pole:
- 1. oddać, oddawać, zwrócić 2. oddać, oddawać, rewanżować się 3. oddać, oddawać 4. oddsać, oddawać
- ruse:
- 1. отдать 2. воздать 3. воздать 4. воспроизвести, отобразить, передать
- slovake:
- vrátiť
- volapuke:
- 1. gegivön
transdoni ↝
- Doni al iu ion ricevitan de alia: transdoni hereditan bienon; leginte ĝin, vi ne hontos transdoni vian ekzempleron al amiko [30].
- angle:
- give over, hand over, transfer
- ĉeĥe:
- doručit, doručovat, předat, přenést, převést, tlumočit, vydat
- france:
- transmettre (donner ce qu'on a reçu)
- germane:
- übergeben
- hungare:
- átad, átnyújt
- nederlande:
- overhandigen
- pole:
- przekazać, przekazywać
- ruse:
- передать
- slovake:
- doručiť, odovzdať, prenechať
ludoni ↝
(tr)
31.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro V
- angle:
- rent, lease
- ĉeĥe:
- pronajmout (někomu)
- france:
- louer (donner en location)
- germane:
- verleihen, verpachten, vermieten
- hispane:
- ofrecer en alquiler
- hungare:
- bérbe ad, kiad
- nederlande:
- verhuren
- pole:
- dawać w najem (wynajmować) , dawać w dzierżawę (dzierżawić)
- ruse:
- сдавать внаём, сдавать напрокат, сдавать в аренду
- slovake:
- dať do prenájmu, prenajať
oferdoni ↝
- Oferi, prezenti kiel oferon: neniu viro kaj neniu virino faru plue laboraĵon, por dondoni al la sanktejo. Kaj la popolo ĉesis alporti, kaj la alportitaĵo estis sufiĉa por la tuta farota laboro, kaj eĉ superflua [32]; pri centmil rubloj vi ĝin trompas, donante putran drapon, kaj poste vi dondonas dudek arŝinojn, kaj vi postulas ankoraŭ, ke oni donu al vi rekompencon por ĉi tio! [33].
- angle:
- to offer up, sacrifice
- ĉeĥe:
- dát za oběť, obětovat, žertvovat
- france:
- offrir
- germane:
- anbieten
- hungare:
- áldozatul ad
- nederlande:
- aanbieden
- pole:
- ofiarować, złożyć ofiarę
- ruse:
- жертвовать (на что-л.)
- slovake:
- dať za obeť, obetovať
oferdono ↝
-
Ofera, respekta, honoriga donaco:
iuj parolis pri la templo, ke ĝi estas ornamita per belaj
ŝtonoj kaj dondonoj
[34].
dediĉo, omaĝo
34.
La Nova Testamento, S. Luko 21:5
- angle:
- offering, sacrifice
- beloruse:
- ахвяраваньне
- ĉeĥe:
- obětovaná věc, oběť, žertva
- france:
- offrande
- hungare:
- áldozati adomány
- nederlande:
- offergave
- pole:
- ofiara, wotum
- ruse:
- пожертвование
- slovake:
- obeta (obetovaná vec), obeť
sindona, sindonema ↝
-
Preta servi ĉiuokaze al iu aŭ al io, ne zorgante pri
sia intereso:
ofte amiko estas pli sindona ol frato
[35];
sindona klopodado.
diligenta
35.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 18:24
- angle:
- devoted, self-sacrificing, helpful, generous, selfless
- ĉeĥe:
- oddaný
- france:
- dévoué, généreux (désintéressé)
- germane:
- hingebungsvoll, selbstlos
- hispane:
- altruista, desinteresado (en el sentido de no pretender sacar provecho)
- hungare:
- odaadó, önzetlen
- nederlande:
- dienstvaardig, opofferingsgezind
- pole:
- oddany, przywiązany
- ruse:
- преданный, самоотверженный
- slovake:
- obetavý, oddaný
sindono, sindoneco, sindonemo ↝
-
Servemo, helpemo senatenta al propra profito aŭ plaĉo:
Ĉu oni rakontis al vi pri la sindono de Sara? ‐
demandis
Tutmozis
[36];
tion ĉi garantias al ni ne sole la konata energio kaj
sindoneco de niaj Britaj amikoj, sed ankaŭ la karaktero
mem de ilia lando
[37];
kaj mi (...) nenion pli postulus, krom ke oni
montru al mi sindonecon kaj estimon, estimon kaj
sindonecon
[38];
kia sindono, kia diligento, kia pacienco
[39]!
abnegacio
- angle:
- self-sacrifice, devotion, helpfulness, generosity, selflessness
- ĉeĥe:
- náklonnost, obětavost, oddanost, sebeobětavost
- france:
- dévouement, don de soi, générosité
- germane:
- Hingabe
- hispane:
- entrega (desinteresada de uno mismo), altruismo
- hungare:
- odaadás, önzetlenség
- malaje:
- menambah, tambahan
- nederlande:
- opoffering, overgave, toewijding
- pole:
- oddanie, przywiązanie
- ruse:
- преданность, самоотверженность
- slovake:
- náklonnosť, obetavosť, oddanosť
- tibete:
- སྦྱིན་པ་