1bild/o PV

bildo

1.
Videbla aspekto de la objektoj: tiu montara pejzaĝo prezentos plej plaĉan bildon.
a)
Vidaĵo resendata de akvo aŭ spegulo: ŝi vidas sin mem, sian spegulan bildon en la trankvila akvo [1]; mil bildoj speguliĝis en la okuloj [2]; la rivero spegulas la bildon de la luno.
b)
Vidaĵo prezentita per desegno, pentraĵo, skulptaĵo, fotaĵo: libro kun belaj bildoj, bela bildolibro; la reĝo Aĥaz sendis al la pastro Urija la bildon de la altaro kaj la desegnon de ĝia tuta konstruo. [3]; la sarkofago […] estis kovrita per surskriboj kaj bildoj de preĝantaj homoj, sanktaj birdoj kaj skaraboj [4]; kiel vi pentros la bildon sur la blanka peco da tolo? [5]; skulptitaj sanktulbildoj [6].
c)
Tio, kio similas, imitas, simbolas: kaj Dio diris: Ni kreu homon laŭ Nia bildo, similan al Ni [7]; al li naskiĝis filo laŭ lia bildo kaj simileco [8]; ne faru al vi idolon, nek bildon de io, kio estas en la ĉielo [9]; tio ĉi estas ja viva bildo de la lasta juĝo [10]; la eterneco donus al mi sufiĉe da tempo, por analizadi la konfuzitan bildon de la universala mizero [11]; rakonti ion klarbilde [12] (plastike).
d)
Prezentaĵo de objekto aŭ okazaĵo en la imago: staris bildo antaŭ miaj okuloj, sed mi ne povis rekoni ĝian aspekton [13]; lia bildo ĉiam vivis en mi [14]; revoku tiun bildon ankoraŭ unu fojon en vian animon [15]; ŝi per okuloj de la imago ekvidis unu el la bildoj de sia pasinteco Marta ; mi ĉiam revidas en spirito la bildon de tiu terura tago; mi bildigis al mi lian plezuron.
VD:figuro1, figuro2
2.
Metaforo: bildoplena stilo; tiu bildo (Esperanto kiel ponto inter samlingvanoj) venis en mian kapon, kiam mi re-legis la poemojn [16].
3.
MAT
a)
(de subaro `bb A sub bb E` per rilato `bb R sub bb E xx bb F`) La subaro de ĉiuj tiaj elemento de `bb F`, ke ekzistas almenaŭ unu paro en `bb R`, kies dua termo ĝi estas kaj kies unua termo apartenas al `bb A`: la bildon de `bb A` per `bb R` oni signas per `bb R(bb A)`.
Rim.: Kvankam estas ĝuste paroli pri bildo de subaro per rilato, oni pli ofte renkontas bildojn per bildigo, kiu nocio aperas ekz-e en [17][18].
b)
[19] (de elemento `a in bb E` per bildigo `f` de `bb E` al `bb F`) La elemento `f(a)` en `bb F`.
Rim.: Laŭ la difina eco de bildigoj la bildo de `a` estas ankaŭ la nura elemento de la bildo de subaro `{a}`.
afrikanse:
prentjie
albane:
foto
amhare:
ስዕል
angle:
1. image, picture 2. image, picture 3. image (by a mapping)
arabe:
صور
armene:
նկար
azerbajĝane:
şəkil
bengale:
ছবি
birme:
ရုပ်ပုံ
bosne:
slika
bulgare:
картина
ĉeĥe:
obraz
dane:
billede
estone:
pilt
eŭske:
argazki
filipine:
larawan
france:
1. image 3. image (directe)(par une application)
galege:
imaxe
germane:
1.a Abbild, Spiegelbild 1.b Abbildung 1.c Abbild, Abziehbild, Nachbildung 1.d Bild, Abbild 1. Abbild, Ansicht, Bild 3. Bild
guĝarate:
ચિત્ર
haitie:
foto
haŭse:
hoto
hebree:
תְמוּנָה
hinde:
तस्वीर
hispane:
imagen
hungare:
kép
igbe:
foto
indonezie:
gambar
irlande:
pictiúr
islande:
mynd
japane:
jave:
gambar
jide:
בילד
jorube:
aworan
kanare:
ಚಿತ್ರ
kartvele:
სურათი
katalune:
imatge
kazaĥe:
сурет
kimre:
llun
kirgize:
сүрөт
kmere:
រូបភាព
koree:
사진
korsike:
ritrattu
kose:
umfanekiso
kroate:
slika
kurde:
sûret
latine:
ipsum
latve:
attēlu
laŭe:
ຮູບ
litove:
nuotrauka
makedone:
слика
malagase:
sary
malaje:
gambar
malajalame:
ചിതം
malte:
stampa
maorie:
pikitia
marate:
चित्र
monge:
daim duab
mongole:
зураг
nederlande:
1.a speigelbeeld 1.b afbeelding 1.c beeltenis 1.d beeld 2. beeld
njanĝe:
chithunzi
panĝabe:
ਤਸਵੀਰ
paŝtue:
انځور
pole:
1. obraz, wizerunek 2. obraz, wizerunek 3.a obraz (podzbioru przez funkcję) 3.b obraz (elementu przez funkcję) , wartość funkcji (w punkcie)
ruande:
ishusho
rumane:
imagine
ruse:
1. картина, изображение , образ 3. образ
samoe:
ata
sinde:
تصوير
sinhale:
පින්තූරයක්
skotgaele:
dealbh
slovake:
obraz
slovene:
slika
somale:
sawir
ŝone:
mufananidzo
sote:
setšoantšo
sunde:
gambar
svahile:
picha
taĝike:
расм
taje:
ภาพ
tamile:
படம்
tatare:
рәсем
telugue:
చిత్రాన్ని
ukraine:
картинка
urdue:
تصویر
uzbeke:
surat
vjetname:
hình ảnh
volapuke:
1. mag
zulue:
yendaba

bildaro

1.
Aro da bildoj: komiksbildaro [20]; jen la bildaro, kiun mi faris kaj kaŝis en la komputilon [21].
2.
MAT[22] (de bildigo `f`) La bildo de ĝia fonto-aro.
angle:
1. image collection, picture collection, image library, comic strip, strip cartoon 2. image set (of a mapping)
ĉeĥe:
souhrn obrazů, zobrazení
france:
2. image (d'une application)
germane:
Bildsammlung, Bildgeschichte 2. Bildmenge (einer Abbildung)
hebree:
מצגת
hungare:
2. képhalmaz
katalune:
1. conjunt d'imatges, banc d'imatges, fototeca 2. conjunt imatge
nederlande:
1. album
pole:
1. album 2. zbiór wartości (funkcji)
ruse:
2. множество образов (отображения)
slovake:
súhrn zobrazení

bildigi

(tr)
1.
(komune) Prezenti en indikita formo: Konstantinoplo povas ja spitinviti ĉiun ajn verkiston, ke li priskribu ĝin fidele, ĉiun ajn pentriston, ke li bildigu ĝian veran figuron [23]; piktogramoj estas bildetoj de konkretaj objektoj, ideogramoj estas pli abstraktaj kaj bildigas ankaŭ certajn nociojn [24]; mi tiel vivece bildigis mian teneron, miajn maltrankvilojn, admirojn TermKurs ; ofte oni bildigas al si tempon kvazaŭ spacon, kaj uzas la prepozicion „en“ PMEG ; la grafikaĵo kiu bildigas la elspezojn de UEA [25].
2.
KOMP Datumprilabora procedo celanta surpaperigi, surekranigi aŭ alimaniere vidigadi komputile traktatajn datumojn, ekzemple signokodojn per signobildoj: Ni kiom-ajn-koste strebu bildigi la „ĉapelojn“ sur komputila ekrano [26].
23. E. Lanti: Leteroj el Turkio
24. V. Barandovská-Frank: Enkonduka lernolibro de interlingvistiko, Klasifikado kaj konstukriterioj de planlingvoj
25. La Ondo de Esperanto, 1999, numero 6:56
26. Pri gramatiko
angle:
visualize, visualise 1. depict, represent 2. render
ĉeĥe:
zobrazit
france:
représenter, rendre (reproduire), visualiser
germane:
abbilden, darstellen
hebree:
להציג בתמונה
hungare:
ábrázol, megjelenít, vizualizál
katalune:
1. representar 2. visualitzar
nederlande:
1. uitbeelden 2. visualiseren
pole:
obrazować, reprezentować, renderować 1. obrazować, kreować wizerunek, malować, przedstawiać
ruse:
1. изобразить 2. отобразить, визуализировать
slovake:
zobraziť
ukraine:
образно уявляти (собі), зображати, зображувати, змальовувати

bildigo

1.
Ago bildigi: pro tiaj trafaj bildigoj, la leganto eble identiĝos kun kelkaj roluloj [27]; ret-modernaj bildigoj de nia mondo [28].
2.
MATMatVort (de aro `bb E` al aro `bb F`) Tia rilato `f` de `bb E` al `bb F`, ke por ĉiu elemento `a` en `bb E` ekzistas en `f` nur unu paro, kies unua termo estas `f`: se ĉiuj paroj en `f` havas la saman duan termon, oni kvalifikas la bildigon konstanta; la aron de ĉiuj bildigoj de `bb E` al `bb F` oni foje signas per `bb F^(bb E)`. SIN:ĵeto, familio; SUB: Specifaj bildigoj: formo, funkcio, funkcionalo, operacio, operatoro, transformo, subbildigo, vico; bildigoj kun specifaj ecoj: enjekcio, surjekcio, bijekcio; VD: Atributoj de bildigo: fonto-aro, celo-aro, bildaro; specifaj ecoj de iuj bildigoj: konstanta, simetria.
Rim.: Anstataŭ diri, ke `(a,b)` apartenas al bildigo `f` , oni preferas diri, ke `f` ĵetas (aŭ transformas, aŭ bildigas) `a` al `b` , ke `f` asocias `b` kun `a` , ke `f` alprenas valoron `b` ĉe `a` , ke `b` estas la valoro de `f` ĉe `a` , ke `b` estas la bildo de `a` per `f` ... kaj oni signas `b` per `f(a)` (legu: fo de a, aŭ fo ĉe a). La nocio bildigo estas formaligo de la pli komuna nocio funkcio, ankaŭ por kiu valoras similaj dirmanieroj.
27. Monato, Reinaldo Marcelo Ferreira: Kronikoj de niaj frustriĝoj, 2006
28. Monato, István Ertl: Perspektivoj el rubujo, 2011
angle:
1. depiction, representation, visualization, visualisation 2. mapping
ĉeĥe:
zobrazení, zobrazování
france:
2. application (math.)
germane:
Abbildung 1. Darstellung
hispane:
2. función
hungare:
1. ábrázolás, megjelenítés 2. ábrázolás, leképezés
katalune:
1. representació 2. funció, aplicació
nederlande:
1. uitbeelding
pole:
1. obrazowanie, kreowanie wizerunek, malowanie, przedstawianie 2. odwzorowanie, funkcja
ruse:
1.  отображение 2.  отображение
slovake:
zobrazenie
ukraine:
відображення, візуалізація

malbildo

angle:
preimage, inverse image
ĉeĥe:
inverzní obraz
germane:
Urbild, inverses Bild
katalune:
antiimatge
slovake:
inverzný obraz

glubildo

Bildeto kun gluilo dorsflanke, kaj tiel fiksebla sur iu surfaco: nuntempe azenaj glubildoj kovras multajn aŭtojn [30]. VD:glumarko
30. Monato, Hektor Alos i Font: Pri kato, rato, ŝtato kaj azeno, 2005
angle:
sticker
france:
autocollant
germane:
Aufkleber

lumbildo

FOT Bildo sur diafana folio, kiun oni povas rigardi pere de tralumo aŭ grandige projekcii sur ekranon: la monda historio estas magia lanterno, kiu per lumbildoj […] montras al ni, kiel la bonfarantoj de la homaro […] iras laŭ la dorna vojo de la honoro [31]; mi bezonos projekciilon por lumbildoj [32]; ni aŭdis diversajn informajn paroladojn kun lumbildaj ilustraĵoj [33]. VD:projekciaĵo 2
31. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, dorna vojo de la honoro
32. V. Lutermano: Amikeca Konferenco en KUBO 24/12/1999 - 2/1/2000, soc.culture.esperanto, 1999-12-24
33. Monato, Garvan Makaj: Nova ekologia vilaĝo, 2009
angle:
slide, transparency
ĉeĥe:
zobrazovaný diapozitiv
france:
diapositive, transparent (subst.)
germane:
Lichtbild, Dia
hispane:
diapositiva
katalune:
transparència, diapositiva, projecció
nederlande:
lichtbeeld
pole:
przezrocze, slajd, diapozytyw
rumane:
diafilm
ruse:
диапозитив, слайд
slovake:
zobrazovaný diapozitív
ukraine:
діапозитив, прозірка

membildo

PSI Imago pri sia memo korpa kaj precipe mensa: inkuba membildo | de dikiĝo sen reveno [34] VD:memportreto
34. G. Cappa: Amfruktoj, Beletra Almanako, 2016-10 (27), p. 46a
angle:
self-image
france:
image de soi
germane:
Selbstbild
nederlande:
zelfbeeld

mokbildo

Bildo de iu aŭ io kun mokigaj troigoj kaj malbeligoj; karikaturo, parodio: oni prezentas veran mokbildon de la kontraŭa ideologio [35]; post publikigo de mokbildoj pri azerioj en grava irana gazeto „Iran“, azerioj […] komencis protesti [36].
35. M. Rauhamaa: Ĉu seksismaj lingvoj?, soc.culture.esperanto, 2003-02-03
36. Vikipedio, Azerioj, 2011-11-21
angle:
caricature
france:
caricature
germane:
Spottbild
hispane:
caricatura

mondbildo

Mondkoncepto: en sia verkaro „La Tria Testamento“ Martinus priskribis, logikan, koheran mondbildon [37]; temas ja vere pri nova paradigmo, t.e. nova mondbildo kiel siatempe la teorio de Copernicus, kiu ŝanĝis la mondpercepton kaj kune la homsocion [38].
37. O. Therkelsen: Video pri la dana intuicia filozofo Martinus, [vidita en 2018]
38. Monato, Ivo Durwael: Kosmologio de nia jarcento, 2010
angle:
worldview, world view
ĉeĥe:
světový názor
france:
conception du monde, vision du monde
germane:
Weltbild
nederlande:
wereldbeeld
pole:
światopogląd
rumane:
weltanschauung
ruse:
картина мира, мировосприятие
slovake:
svetonáhľad, svetonázor

movbildo

KIN Animaciaĵo: nun okazas foiro de bildrakontoj kaj movbildoj en Japanio [39]; ilia movbilda rakonto „Demandoj de Blua Kato al Petoleto“ estas ŝatata de ĉinaj geknaboj [40].
Rim.: Movbildon iuj rigardas tro ĝenerala vorto por la celata senco kaj ĝin malrekomendas, jen alia uzo: la projekciado komencas montri sur la ekrano la unuajn movbildojn de la filmo [41].
39. Iriza: Japanaj vortoj en usona lingvo, 2008-04-05
40. Ĉina Radio Internacia: Ĉinio disvolvas..., 2009-06-25
41. Monato, Eriko Navaro: Flugiloj de libereco, 2013
angle:
moving image
france:
dessin animé
germane:
Bewegtbild
hispane:
animación
katalune:
animació (dibuixos animats, per ordinador, a intervals...)
nederlande:
tekenfilm
pole:
film rysunkowy, film animowany, kreskówka
rumane:
animație

sonbilda

TEL Aŭdvida: la interfaco de SPIP ebligas al vi prezenti en via retejo sonbildajn dosierojn [42].
42. -: SPIP-helpo , 2004-04
angle:
audiovisual, audio-visual
france:
audiovisuel (adj.)
germane:
audiovisuell
hispane:
audiovisual
katalune:
audiovisual
nederlande:
audiovisueel
pole:
audiowizualny

spegulbildo

Bildo precize prezentanta la videblan aspekton de io, eventuale renverse kiel en spegulo: ĝi havas mian formon, miajn trajtojn […] ĝi estas mia spegulbildo [43]; paruo vidas sian spegulbildon en aŭta retrospegulo kaj senhezite atakas [44].
43. C. Piron: Tien, 1997
44. Monato, Walter Klag: Brutalaj birdoj, 2012
angle:
mirror image, reflection
france:
reflet
germane:
Spiegelbild
hispane:
reflejo

idento-bildigo

MAT
(en aro `bb E`) Bildigo, kiu ĵetas ĉiun elementon al ĝi mem. SIN:idento, idento-rilato.
Rim.: Troveblas „identa funkcio“ en [45].
angle:
identity mapping identity mapping
france:
identité (application), application identique
germane:
identische Abbildung
hispane:
función identidad
katalune:
funció (aplicació, transformació) d'identitat
pole:
funkcja identycznościowa, przekształcenie tożsamościowe, identyczność
ruse:
тождественное отображение

subbildigo

MAT
(de bildigo) Malvastigaĵo de la bildigo laŭ iu subaro de ĝia fonto-aro.
angle:
restriction (of a mapping), partial mapping
beloruse:
звужэньне
ĉeĥe:
restrikce, zúžení
france:
restriction (d'une application), sous-application, trace (d'une application)
germane:
Einschränkung (einer Abbildung)
katalune:
restricció (del domini d'una funció)
pole:
funkcja częściowa
ruse:
сужение (отображения), ограничение (отображения)
slovake:
reštrikcia, zúženie

inversa bildigo

MAT[46]
(de bildigo `f`) Inversa rilato de `f`, se ankaŭ ĝi estas bildigo. VD: Oni diras ankaŭ: inverso de bildigo.
Rim.: Bricard [47] ĉi-sence uzas „reciproka funkcio“, kiel faras pluraj naciaj lingvoj, sed tiu uzo ŝajne ne disvastiĝis kaj MatVort ignoras ĝin.
angle:
inverse mapping
ĉeĥe:
inverzní zobrazení
france:
application réciproque
germane:
inverse Abbildung
hispane:
función inversa
hungare:
inverz leképezés
katalune:
funció inversa
pole:
funkcja odwrotna (do danej funkcji)
ruse:
обратное отображение
slovake:
inverzné zobrazenie

inversa bildo

MAT
a)
(de subaro `bb B sub bb F` per rilato `bb R sub bb E xx bb F`) Subaro de ĉiuj tiaj elementoj de `bb E`, ke ekzistas almenaŭ unu paro en `bb R`, kies unua termo ĝi estas kaj kies dua termo apartenas al `bb B`: la inversan bildon de `bb B` per `bb R` oni signas per `bb R^(-1)(bb B)`.
b)
(de elemento `b in bb F` per bildigo `f` de `bb E` al `bb F`) La inversa bildo 1.a de subaro `{b}` per `f`.
c)
(de elemento `b in bb F` per bijekcia bildigo `f` de `bb E` al `bb F`) La bildo 3.b de `b` per la inversa bildigo de `f`.
SIN:malbildo.
Rim.: Ni ne trovis fonton por ĉi tiu termino, sed konsideras ĝin sufiĉe internacia kaj logika sekvo de „inversa bildigo“.
angle:
preimage, inverse image
france:
image réciproque (math.)
germane:
Urbild, inverses Bild
katalune:
imatge inversa, antiimatge
pole:
przeciwobraz (przez funkcję)
ruse:
прообраз

rekta bildo

MAT
Bildo (kontraste al inversa bildo): ĝia rekta bildo sur la argumentaro [48].
katalune:
imatge (≠ antiimatge)

administraj notoj

pri idento-~igo:
    Fonto trovenda. [MB]
  
pri sub~igo:
    Fonto trovenda. [MB]
  
~igi: Mankas verkindiko en fonto.
mal~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
idento-~igo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
sub~igo: Mankas dua fontindiko.
sub~igo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
inversa ~igo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
inversa ~o: Mankas dua fontindiko.
inversa ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.