* -ar/ UV
-
Memstara samsignifa vortero:
aro
- 1.
-
Grupo, amaso:
aro da dehakitaj arboj
(nura amaso ne formanta apartan tuton);
kiel ofte en krizaj situacioj, ne estas unu aŭ du kaŭzoj, sed
aro da kialoj kiuj reciproke plifortigas sin
[19];
oni scias nun tute klare, ke kulpa estas aro da
abomenindaj krimuloj
[20];
la popolaĉo estas kvazaŭ aro de bovoj
[21];
ĉi tiuj novaĵoj, kvazaŭ aro de birdoj disflugis
[22].
kunaĵo,
amaso,
grupo,
trupo,
bando,
kohorto,
taĉmento,
hordo,
grego,
armeo,
legio,
klano.
- 2.
PIV1
Kolekto da matematikaj objektoj, konsiderata kiel tuto:
la aro `bb N` enhavas ĉiujn
pozitivajn
entjerojn;
la kolekto de ĉiuj aroj mem ne estas aro;
la aron konsistantan el la du objektoj
`x` kaj
`y` oni signas per
`{x,y}`,
kaj la aron de ĉiuj objektoj verigantaj predikaton
`P` per
`{x | P(x)}`
(legu: aro de tiaj iksoj, ke po de ikso).
elemento;kun(ig)aĵo,
komunaĵo,
komplemento,
subaro,
superaro;
enhavi.
aro (100m²)19. R. Rotsaert: Petrolo: Nehaltigeblaj prezaltiĝoj, Monato, 2000/11, p. 8
20. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
21. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, ĉapitro 10a
22. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉapitro 17a
23. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 18
24. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 17- afrikanse:
- stel
- albane:
- i vendosur
- amhare:
- አዘጋጅ
- angle:
- set
- arabe:
- مجموعة
- armene:
- շարք
- azerbajĝane:
- dəst
- bengale:
- সেট
- birme:
- အစုံ
- ĉeĥe:
- houf, nastavení, sada, skupina, soubor, souhrn, soustava, série, řada
- ĉine:
- 1. 一帮 [yībāng], 一幫 [yībāng], 合众 [hézhòng], 合眾 [hézhòng], 好些 [hǎoxiē] 2. 数量 [shùliàng], 數量 [shùliàng]
- dane:
- sæt
- estone:
- komplekt
- filipine:
- hanay
- france:
- 1. ensemble, groupe, jeu (ensemble d'objets) 2. ensemble (math.)
- galege:
- conxunto
- germane:
- 1. Menge, Schar, Gruppe 2. Menge
- guĝarate:
- સમૂહ
- haitie:
- seri
- haŭse:
- sa
- hebree:
- קבוצה
- hinde:
- सेट
- hispane:
- 1. colección, grupo 2. conjunto
- irlande:
- leagtha
- islande:
- sett
- itale:
- 1. insieme, gruppo 2. insieme (mat.)
- japane:
- セット
- jave:
- pesawat
- jide:
- שטעלן
- jorube:
- ṣeto
- kanare:
- ಸೆಟ್
- kartvele:
- კომპლექტი
- kazaĥe:
- орнату
- kirgize:
- коюлган
- kmere:
- សំណុំ
- koree:
- 세트
- korsike:
- ghjocu
- kose:
- iseti
- kroate:
- skup
- kurde:
- danîn
- latve:
- komplekts
- laŭe:
- ທີ່ກໍານົດໄວ້
- litove:
- rinkinys
- makedone:
- сет
- malagase:
- napetraka
- malajalame:
- ഗണം
- malte:
- sett
- maorie:
- huinga
- marate:
- संच
- monge:
- tso
- mongole:
- багц
- njanĝe:
- anasiyira
- okcidentfrise:
- trije
- panĝabe:
- ਸੈੱਟ ਹੈ
- paŝtue:
- ټولګه
- pole:
- 1. zbiór, grupa 2. zbiór, mnogość
- ruande:
- gushiraho
- ruse:
- 1. группа, совокупность, множество 2. множество (мат.)
- samoe:
- aotelega
- sinde:
- مقرر
- sinhale:
- කට්ටලය
- skotgaele:
- seata
- slovake:
- sada, súbor, sústava 2. množina
- ŝone:
- seti
- sote:
- sete
- sunde:
- kumpulan
- svahile:
- kuweka
- taĝike:
- маҷмӯи
- taje:
- ชุด
- tamile:
- தொகுப்பு
- tatare:
- көйләү
- telugue:
- సెట్
- ukraine:
- набір
- urdue:
- سیٹ
- uzbeke:
- to’plami
- vjetname:
- bộ
- zulue:
- setha
areto
arigi
- Kolekti, kunvenigi, kungrupigi: arigi multajn dokumentojn; siajn longajn, libere defalantajn harojn ŝi arigis fortike ĉirkaŭ la kapo [26]; dum la soveta tempo estis milicistoj, kiuj arigis la ebriulojn kaj ilin akompanis al la sobrigejo [27].
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
27. Monato, Litovio: Sobriga propono- ĉeĥe:
- nahromadit, shlukovat, shromáždit
- france:
- assembler, grouper, rassembler
- germane:
- ansammeln, zusammentragen
- hebree:
- להרכיב
- hispane:
- agrupar, coleccionar, recopilar
- itale:
- raggruppare
- japane:
- 集合させる [しゅうごうさせる], 集める [あつめる]
- pole:
- zbierać, grupować
- slovake:
- zhromažďovať
- ukraine:
- збирати докупи, нагромаджувати, накопичувати, скупчувати, групувати
ariĝi
- Kolektiĝi: la polico dispelis la ariĝintojn; post lia morto multaj legendoj ariĝis ĉirkaŭ lia nomo.
- germane:
- sich versammeln
- hebree:
- להתאסף
- hispane:
- reagruparse, concentrarse (agruparse)
- itale:
- concentrarsi (raggrupparsi)
- japane:
- 集団になる [しゅうだんになる], 集まる [あつまる]
- pole:
- zbierać się, grupować się
- ruse:
- соединяться, группироваться
- ukraine:
- назбируватися, нагромаджуватися, накопичуватися, групуватися, скупчуватися
arteorio, aroteorioPIV2 , teorio de la arojPIV1
-
Branĉo de matematiko,
studanta arojn;
iniciatita de la germana matematikisto Cantor, ĝi difinas la nocion aro
en aksioma kadro kaj fundamentas la nuntempan matematikon:
arteoriaj operacioj;
la plej bazaj aksiomoj estas tiuj de la arteorio, ĉar per
ili oni povas konstrui ĉiun matematikan kampon sen neceso de novaj aksiomoj
[28].
Rim.: Indus eviti trouzon de tiu termino ekster vere teoria kadro. Ekz-e la kutimaj operacioj super aroj, oni povus nomi „araj“ aŭ „arrilataj“ anstataŭ „arteoriaj“.
arteoriaj operacioj- angle:
- set theory ~teoria: set-theoretical.
- france:
- théorie des ensembles ~teoria: ensembliste.
- germane:
- Mengenlehre ~teoria: mengentheoretisch.
- hebree:
- תורת הקבוצות
- hispane:
- teoría de conjuntos ~teoria: relativo a la teoría de conjuntos.
- itale:
- insiemistica, teoria degli insiemi ~teoria: insiemistico (mat.).
- japane:
- 集合論 [しゅうごうろん]
- pole:
- teoria zbiorów, teoria mnogości ~teoria: mnogościowy.
- ruse:
- теория множеств ~teoria: теоретико-множественный.
- slovake:
- teória množín
- ukraine:
- теорія множин
celo-aro, cela aroKompLeks
- (de rilato) La dua aro de la kartezia produto, kies subaro ĝi estas: oni distingu la celo-aron de `bb f` disde la bildo de `bb f` [...] do la aro de valoroj, kiujn la funkcio `bb f` efektive alprenas [29].
Rim.: Tiu termino ŝajnas preferinda al „celaro“ [30], ĉar ne temas pri aro da „celoj“, sed ja pri aro, kiu mem estas la celo de la bildigo kaj pro la sufiksoida naturo de radiko „ar“ ne eblas formi per ĝi apudmetajn kunmetaĵojn sen emfazo pri tio, ke ne temas pri sufiksoida uzo.- angle:
- codomain
- france:
- ensemble d'arrivée
- germane:
- Wert[e]bereich
- hispane:
- codominio
- itale:
- codominio, insieme immagine
- pole:
- przeciwdziedzina
- ruse:
- область значений, область изменений, противоположная область
fonto-aro, fonta aroKompLeks
- (de rilato) La unua aro de la kartezia produto, kies subaro ĝi estas: refleksiva rilato ‐ en ĉi tiu rilato fonto-aro kaj celo-~o estas sama [31].
Rim.: Ĉi-sence troveblas ankaŭ „argumentaro“ [32], sed termino simetria al „celo-aro“ ŝajnis al ni preferinda. Notu, ke fonta kaj cela aroj estas nocioj, uzataj precipe, kiam la rilato estas konsiderata kiel unu- aŭ plur-senca funkcio. Tamen la nocioj estas pravigitaj ankaŭ kadre de internaj rilatoj, ofte prezenteblaj per grafeoj. Elemento estas en la cela aro, se ĝin trafas sago, kaj en la fonta aro, se sago eliras de ĝi.- angle:
- domain
- france:
- ensemble de départ
- germane:
- Definitionsbereich
- hispane:
- dominio de definición (mat.), conjunto de partida, conjunto de definición
- itale:
- dominio (mat.)
- pole:
- dziedzina
- ruse:
- область определения
kvocienta aro
- (de ekvivalento-rilato) Aro de ĉiuj ĝiaj ekvivalento-klasoj: la kvocientan aron de rilato `bb R` en `bb E` oni signas per `bb E // bb R`; ĉi tiu operacio povas esti konsiderata neformale kiel la divido de la aro per la ekvivalentrilato kaj la rezulto estas ne interkovrantaj ekvivalentoklasoj, de ĉi tie estas la nomo „kvocienta aro“ [33].
- angle:
- quotient set
- ĉeĥe:
- faktorová množina
- france:
- ensemble quotient
- germane:
- Quotientmenge
- hispane:
- relación de equivalencia
- itale:
- insieme quoziente
- pole:
- iloraz (zbioru przez relację równoważności), przestrzeń ilorazowa
- ruse:
- фактор-множество
- slovake:
- faktorová množina
malplena aro
[34]
- angle:
- empty set
- ĉeĥe:
- prázdná množina
- france:
- ensemble vide
- germane:
- leere Menge
- itale:
- insieme vuoto
- pole:
- zbiór pusty
- ruse:
- пустое множество
- slovake:
- prázdna množina, prázdna množina
orda aro
[36]-
Aro, konsiderata kune kun
ordo-rilato super ĝi:
ordan aron oni ofte signas per skribaĵo de la tipo
`(bb E,le)`;
en matematiko, la preciza supra rando de orda aro
`bb S`
estas la plej malgranda ero kiu estas pli granda ol aŭ egala
al ĉiu ero de `bb S`
[37].
Specifa orda aro:
latiso;
Specifaj elementoj en orda aro:
antaŭanto,
postanto,
supremo,
infimo,
baro,
maksimumo,
minimumo;
Bildigoj super orda aro, kun specifaj ecoj:
barita,
kreskanta,
malkreskanta,
monotona.
- angle:
- ordered set
- ĉeĥe:
- uspořádaná množina
- france:
- ensemble ordonné
- germane:
- geordnete Menge
- itale:
- insieme ordinato
- pole:
- zbiór uporządkowany
- ruse:
- упорядоченное множество
- slovake:
- usporiadaná množina usporiadaná množina
subaro
[38]-
(de aro `bb E`)
Aro
`bb A`, kies elementoj
apartenas al `bb E`:
ĉiu aro estas subaro de si mem;
la subaroj de `bb E`
konsistigas aron, nomatan
aro de ĉiuj subaroj
[39] de
`bb E`
kaj foje signatan per `2^(bb E)`;
geometria figuro estas koneksa subaro de la ebeno aŭ de la
spaco
[40].
inkluzivi.
- angle:
- subset ~o de ĉiuj sub~oj: power set, set of all subsets.
- ĉeĥe:
- podmnožina, podskupina, část souboru
- france:
- sous-ensemble, partie (sous-ensemble) ~o de ĉiuj sub~oj: ensemble des sous-ensembles.
- germane:
- Teilmenge, Untermenge ~o de ĉiuj sub~oj: Potenzmenge.
- itale:
- sottoinsieme ~o de ĉiuj sub~oj: insieme delle parti.
- pole:
- podzbiór, część (podzbiór) ~o de ĉiuj sub~oj: zbiór wszystkich podzbiorów.
- ruse:
- подмножество ~o de ĉiuj sub~oj: множество всех подмножеств.
- slovake:
- podmnožina, podskupina
- ukraine:
- підмножина
superaro
- angle:
- superset
- ĉeĥe:
- nadmnožina
- france:
- sur-ensemble
- germane:
- Obermenge
- pole:
- nadzbiór
- ruse:
- надмножество
- slovake:
- nadmnožina
- ukraine:
- об’єднання множин
administraj notoj
pri
~o 2.:
~iĝi: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
Restas solvenda la demando, kiel konstrui "aro": ~o de/da/el?
Espereble mia uzado ne estas tro ĥaosa, sed necesos kontroli.
Ŝajnas, ke nenie mi uzis "~o da". Mi uzas "la ~o de entjeroj",
"la ~o de ĉiuj sub~oj" ks. kaj probable tiel en ĉiuj okazoj,
kiam la suplemento estas (sence) difinita. Aliflanke mi emas
diri
"~o el sub~oj de E" por akcenti, ke temas pri iuj subaroj (ne
ĉiuj) kaj eble ankaŭ por eviti kaskadon el identaj
prepozicioj.
[MB]
pri
orda ~o :
Alternativaj formoj estus : ~ohava, ~ita. Ĉi-lasta ĝenas
pro la necerta statuso de la verbo ~i (vd adm noton ĉi-sube).
Bricard (p. 18) havas "(bone) ordigita".
[MB]
~iĝi:
Mankas dua fontindiko.
~iĝi: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.