*dent/o PV
*dento
↝ 
- 1. ↝
Elstara osteto, en la buŝo de homoj kaj
bestoj,
kiu servas por mordi kaj maĉi la nutraĵon:
la dentoj de leono estas akraj
[1];
tie estos la plorado kaj la grincado de dentoj
[2];
kunfrapi la dentojn
[3];
(figure)
montri la dentojn
(minaci);
nuksoj venis, kiam dentoj elfalis
PrV
(malfrua)
la dento de l' tempo formordis la piramidojn.
- 2.
- (figure) Elstara pinto aŭ tranĉaĵo ĉe la rando aŭ la supraĵo de objekto: dento de kombilo, rado, segilo, muro, roko, monto, folio.
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 7
2. La Nova Testamento, S. Mateo 8:12
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 112:10
2. La Nova Testamento, S. Mateo 8:12
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 112:10
- angle:
- 1. tooth 2. tooth
- beloruse:
- 1. зуб 2. зубец
- bulgare:
- зъб
- ĉeĥe:
- zub
- france:
- 1. dent, crochet (d'un serpent) 2. dent (d'une scie), encoche
- germane:
- Zahn
- hebree:
- שן
- hispane:
- diente
- hungare:
- fog
- indonezie:
- gigi
- itale:
- dente
- katalune:
- dent 2. sortint
- nederlande:
- 1. tand 2. tand
- pole:
- ząb 1. ząb
- portugale:
- dente
- ruse:
- 1. зуб 2. зубец
- slovake:
- zub
denta
- 1. ↝
-
Rilata al dento:
denta konsonanto;
denta emajlo.
- 2.
- Denthava: denta rado.
- angle:
- 1. dental
- beloruse:
- 1. зубны 2. зубасты, зубаты, зубчасты, зубчаты
- ĉeĥe:
- zubatý
- france:
- 1. dental (adj.), dentaire 2. denté
- germane:
- Zahn-
- hebree:
- 1. דנטלי ~a rado: ℷלℷל שיניים 2. משונן
- hispane:
- 1. dental 2. dentado
- hungare:
- 1. fog- 2. fogas, fogazott
- itale:
- 1. dentale 2. dentato
- katalune:
- 1. dental 2. dentat
- nederlande:
- 1. tand- 2. getand
- pole:
- 1. zębny 2. zębaty
- ruse:
- 1. зубной 2. зубастый, зубчатый
- slovake:
- zubatý
dentaro
↝
-
Tuto de la dentoj:
li havas falsan dentaron.
- ĉeĥe:
- chrup, ozubení, zoubkování
- france:
- denture, dentition (denture)
- germane:
- Gebiss
- hispane:
- dentadura
- hungare:
- fogazat
- itale:
- dentatura
- katalune:
- dentadura, dentat
- nederlande:
- gebit
- pole:
- uzębienie
- ruse:
- зубы (в совокупности)
- slovake:
- chrup
dentego
↝
Longa dento, kiu
eliras el la buŝo de tiaj bestoj, kiaj elefantoj, aproj.
- angle:
- tusk, tush
- beloruse:
- ікол, бівень
- ĉeĥe:
- kel
- france:
- défense (dent)
- germane:
- Hauer, Stoßzahn
- hebree:
- ניב
- hispane:
- colmillo
- hungare:
- agyar
- itale:
- zanna
- katalune:
- ullal
- nederlande:
- slagtand
- pole:
- kieł
- ruse:
- клык, бивень
- slovake:
- kel, kel (sloní), zubisko
dentigi, denti ↝
(tr)
- beloruse:
- ~ita: зазубраны
- ĉeĥe:
- ozubit
- france:
- denteler
- hebree:
- ~ita: משונן
- hispane:
- dentar ~ita: dentado
- hungare:
- fogaz ~ita: fogazott kerék
- itale:
- dentellare, merlare
- katalune:
- dentar (tr.) ~ita: dentat
- nederlande:
- tanden
- pole:
- ząbkować (materiał) ~ita: ząbkowany (materiał)
- ruse:
- зазубрить ~ita: зазубренный
- slovake:
- ozubiť
dentingo ↝
-
Kavaĵeto en la makzela osto, entenanta la radikon de
dento.
- angle:
- tooth socket
- ĉeĥe:
- lůžko zubu
- france:
- alvéole dentaire
- germane:
- Kieferhöhle
- hebree:
- מכתש השן
- hispane:
- alvéolo dentario
- hungare:
- fogüreg
- itale:
- alveolo dentario
- katalune:
- alvèol dental, odontobotri
- nederlande:
- tandholte
- pole:
- dziąsło
- slovake:
- zubná jamka
dentisto, dentkuracisto
Kuracisto de dentoj:
en la kampo de la dentkuracado la dentisto estas la
ĝenerala kuracisto
[4].
- angle:
- dentist
- bulgare:
- зъболекар
- ĉeĥe:
- zubní lékař
- france:
- dentiste
- germane:
- Zahnarzt
- hispane:
- dentista
- indonezie:
- dokter gigi
- itale:
- dentista
- katalune:
- dentista, odontòleg
- pole:
- dentysta, stomatolog
- ruse:
- зубной врач, дантист, стоматолог
- slovake:
- zubný lekár
denta konsonanto PMEG
↝
-
Konsonanto
artikulaciata ĉe la dentoj:
- a)
- lang-denta konsonanto
- b)
- (malofte) lip-denta konsonanto
Rim.: Ambaŭ subsencoj estas egale logikaj, sed en la efektiva uzo multaj lingvistoj kaprice rezervas la terminon al lang-denta konsonanto. [Sergio Pokrovskij]
- angle:
- dental
- beloruse:
- зубны зычны
- bulgare:
- зъбна съгласна
- france:
- dentale (consonne)
- germane:
- Dental, Zahnlaut
- hispane:
- dental, consonante dental
- hungare:
- foghang, dentális
- perse:
- همخوان دندانی، صامت دندانی
- portugale:
- dental, consoante dental
- ruse:
- зубной согласный
lang-denta konsonanto ↝
- Konsonanto artikulaciata per alproksimigo de la antaŭa parto de la lango al la karno tuj malantaŭ la supraj dentoj, aŭ al la supraj dentoj mem: la angla duliteraĵo th signas la senvoĉan lang-dentan konsonanton [θ] en thing, kaj la voĉan lang-dentan konsonanton [ð] en this; en Esperanto la literoj t, d, n signas lang-dentajn konsonantojn.
Rim. 1:
Reale estas granda variado pri la artikulacia loko. En multaj
lingvoj la artikulacio fakte okazas ĉe la gingiva kresto
aŭ ĉe la
buŝaj alveoloj. En IFA
„subponto“ markas artikulacion strikte dentan (kiel en
[s̪, t̪, n̪, l̪]); kaj duobla substreko indikas
artikulacion
alveolan (kiel en [s͇, t͇, n͇, l͇]). Tamen en
Esperanto tiu
diferenco
ne gravas, la koncernaj variantoj estas alofonoj de la fonemoj,
signataj per la koncernaj literoj; tial oni kutimas klasi la
fonemojn /t/, /d/, /s/, /z/, /t͡s/ (c), /r/, /l/, /n/ kiel
konsonantojn lang-dentajn.
[Sergio Pokrovskij]
Rim. 2:
Ankaŭ la formo de la langofino varias. En iuj lingvoj oni
kutimas pintigi la langon (ofte tiel estas en la angla), kaj
tiam en la lingvista ĵargono oni parolas pri „apeksaj
dentaloj“; en aliaj lingvoj (la franca, la rusa) la lango
estas plata, „lamena“ ― tiam la ĵargona termino
estas „lamena dentalo“. En kelkaj lingvoj (ekz-e en
la eŭska) tiu diferenco kontrastigas fonemojn, sed en
Esperanto ĝi estas ignorata. Tial anstataŭ la tro
specifaj
epitetoj „apeksa“, „lamena“ por Esperanto
pli konvenas la pli ĝenerala organindiko „langa“:
„lang-denta konsonanto“.
[Sergio Pokrovskij]
- angle:
- coronal dental
- germane:
- Koronal-dentalalveolar
- pole:
- spółgłoska przedniojęzykowo-zębowa
- ruse:
- (передне)язычно-зубной согласный
bludento
Malfermita normo de mallongdistanca konekto sendrata:
konekti kapaŭskultilojn per bludento;
ricevi dosierojn per bludento
[5].
Rim.: La nomo de la teĥnologio estas omaĝo al la mezepoka reĝo Haraldo la Bludentulo de Danlando (Harald Blåtand Gormsen).
5.
K. Schmidt: Esperanto translation for gnome-user-share, [vidita en 2011]
- angle:
- Bluetooth
- france:
- Bluetooth
- katalune:
- Bluetooth
- norvege:
- Blåtann
- pole:
- bluetooth
- svede:
- bluetooth, blåtand
kojnodento, kojna dento
↝
- angle:
- eyetooth (p. p. dento de la supra makzelo), stomach tooth (p. p. dento de la malsupra makzelo)
- beloruse:
- ікол
- bulgare:
- кучешки зъб
- ĉeĥe:
- špičák
- france:
- canine (dent)
- germane:
- Eckzahn
- hebree:
- ניב
- hispane:
- colmillo
- hungare:
- szemfog
- indonezie:
- gigi taring
- itale:
- canino (sost.)
- katalune:
- ullal, canina, clau
- nederlande:
- hoektand
- pole:
- kieł, ząb oczny (pot.)
- rumane:
- dinte
- ruse:
- клык
- slovake:
- špicák
laktodento
↝
-
Dento de infano, kiu
ŝanĝiĝas en la 6a jaro al daŭra dento,
tio estas al tielnomata
saĝodento.
- beloruse:
- малочны зуб
- bulgare:
- млечен зъб
- ĉeĥe:
- mléčný zub
- france:
- dent de lait
- germane:
- Milchzahn
- hispane:
- diente de leche
- indonezie:
- gigi susu
- itale:
- dente da latte
- katalune:
- dent de llet, dent decídua
- pole:
- ząb mleczny
- ruse:
- молочный зуб
- slovake:
- mliečny zub
mueldento, muela dento ↝
- ĉeĥe:
- zub stolička
- france:
- molaire (dent)
- hebree:
- (שן) טוחנת
- hispane:
- muela, molar
- hungare:
- zápfog, őrlőfog
- indonezie:
- gigi geraham
- itale:
- molare (sost.)
- katalune:
- molar, queixal
- nederlande:
- kies, baktand, maaltand
- pole:
- ząb trzonowy, trzonowiec (ząb)
- ruse:
- жевательный зуб
- slovake:
- zub stolička
saĝodento ↝
-
Dento kiu elkreskas post
laktodento,
en iom matura, relative spertoplena aĝo.
- france:
- dent de sagesse
- germane:
- Weisheitszahn
- hispane:
- muela del juicio
- hungare:
- bölcsességfog
- indonezie:
- gigi tetap
- itale:
- dente del giudizio
- nederlande:
- verstandskies, wijsheidstand
- pole:
- ząb mądrości
- ruse:
- зуб мудрости
sendentulo ↝
(arkaismo)
-
Terbesto sen dentoj aŭ kun malmutaj dentoj,
ano de ordo de
mamuloj
(Edentata):
se oni konsideras la du mamulajn ordojn kiuj estas plej
malnormalaj je siaj haŭtaj kovraĵoj, tio estas,
Cetacoj
(balenoj) kaj Sendentuloj (dazipoj, manisoj, ktp.)
... ĉi tiuj estas tiel same la plej
malnormalaj je siaj dentaroj
[6].
Rim.: La ordo sendentuloj ne plu validas. Plimulto de ĝiaj anoj ― krom maniso kaj orikteropo ― estas nun klasigita en la ordo kromartikuloj. [ĵv]
6.
Ĉarlz Darvin, trad. Klivo Lendon: La Origino de Specioj, ĉapitro
5a
- france:
- édenté
- latinece:
- Edentata
- pole:
- szczerbak
tranĉodento, tranĉa dento ↝
- angle:
- incisor
- beloruse:
- разец (зуб)
- france:
- incisive (dent)
- germane:
- Schneidezahn
- hebree:
- שן חותכת
- hispane:
- incisivo
- hungare:
- metszőfog
- indonezie:
- gigi seri
- itale:
- incisivo (sost.)
- katalune:
- incisiu
- nederlande:
- snijtand
- pole:
- siekacz (ząb)
- ruse:
- резец (зуб)
tridento
↝
- Forko kun tri dentoj.
- angle:
- trident
- beloruse:
- трызубец
- bulgare:
- тризъбец
- ĉeĥe:
- trojzubec
- france:
- trident
- hebree:
- קלשון
- hispane:
- tridente
- hungare:
- háromágú szigony
- itale:
- tridente
- katalune:
- trident
- nederlande:
- drietand
- pole:
- trójząb
- ruse:
- трезубец
- slovake:
- trojzubec
dentopikilo, dentpikilo
↝
- Rigida spliteto por purigi inter la dentoj.
- angle:
- toothpick
- beloruse:
- зубачыстка, калыпок
- bulgare:
- клечка за зъби
- france:
- cure-dent
- germane:
- Zahnstocher
- hebree:
- קיסם שיניים
- hispane:
- mondadientes
- hungare:
- fogvájó, fogpiszkáló
- indonezie:
- tusuk gigi
- itale:
- stuzzicadenti
- katalune:
- escuradents, furgadents
- pole:
- wykałaczka
- ruse:
- зубочистка
dentostango ↝
- Stango provizita je dentoj2, por kroĉi.
- beloruse:
- зубчатая рэйка
- ĉeĥe:
- ozubená tyč
- france:
- crémaillère
- germane:
- Zahnstange
- hebree:
- מוט הילוכים
- hungare:
- fogasrúd, fogasléc
- itale:
- cremagliera
- katalune:
- cremallera
- ruse:
- зубчатая рейка
- slovake:
- ozubená tyč
administraj notoj
~a:
Mankas dua fontindiko.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~aro: Mankas dua fontindiko.
~aro: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ego: Mankas dua fontindiko.
~ego: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~igi, ~i: Mankas dua fontindiko.
~igi, ~i: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ingo: Mankas dua fontindiko.
~ingo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
lang-~a konsonanto: Mankas dua fontindiko.
lang-~a konsonanto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
kojno~o, kojna ~o: Mankas dua fontindiko.
kojno~o, kojna ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
lakto~o: Mankas dua fontindiko.
lakto~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
muel~o, muela ~o: Mankas dua fontindiko.
muel~o, muela ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
saĝo~o: Mankas dua fontindiko.
saĝo~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
tranĉo~o, tranĉa ~o: Mankas dua fontindiko.
tranĉo~o, tranĉa ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
tri~o: Mankas dua fontindiko.
tri~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~opikilo, ~pikilo: Mankas dua fontindiko.
~opikilo, ~pikilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ostango: Mankas dua fontindiko.
~ostango: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~aro: Mankas dua fontindiko.
~aro: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ego: Mankas dua fontindiko.
~ego: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~igi, ~i: Mankas dua fontindiko.
~igi, ~i: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ingo: Mankas dua fontindiko.
~ingo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
lang-~a konsonanto: Mankas dua fontindiko.
lang-~a konsonanto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
kojno~o, kojna ~o: Mankas dua fontindiko.
kojno~o, kojna ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
lakto~o: Mankas dua fontindiko.
lakto~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
muel~o, muela ~o: Mankas dua fontindiko.
muel~o, muela ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
saĝo~o: Mankas dua fontindiko.
saĝo~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
tranĉo~o, tranĉa ~o: Mankas dua fontindiko.
tranĉo~o, tranĉa ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
tri~o: Mankas dua fontindiko.
tri~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~opikilo, ~pikilo: Mankas dua fontindiko.
~opikilo, ~pikilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ostango: Mankas dua fontindiko.
~ostango: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.