*ferm/i PV
*fermi ↝
(tr)
- 1. ↝
-
Meti ion en staton, kiu malebligas eniron aŭ eliron:
li fermis kolere la pordon
[1];
fermi ĉambron, domon, havenon, barilon, tirkeston;
fermi enirejon per barilo, breĉon per tabuloj;
fermi libron;
fermi la manon, lipojn, okulojn;
kun fermitaj (kunpremitaj) dentoj;
fermi la buŝon al iu
(lin silentigi);
nefermita letero
(kiun oni sendas al la ricevonto pere de rimedoj
de publika informado);
nefermita vundo;
fermi iun en ĉambro
(enfermi);
fermi ĝardenon per krado
(ĉirkaŭfermi
);
fermi la landlimojn al la trafiko;
fermita (ekskluziva) societo, sekto.
ŝlosi,
hermetika.
- 2. ↝
- (figure)
Ĉesigi:
fermi kunvenonB
, kongresonZ
,
diskuton;
ĉiuj rimedoj estas fermitaj (fariĝis
neuzeblaj) por
viZ
;
fermi la marŝon, procesion
(esti la lasta en);
tiu balo brile fermis la serion da festoj.
kroni
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 31
- angle:
- shut
- beloruse:
- закрываць, зачыняць
- bulgare:
- 1. затварям 1. закривам
- ĉeĥe:
- uzavřít, zacelit, zacelovat, zadělat, zavírat, zavřít
- france:
- clore, fermer ~i la buŝon al iu: clouer le bec à qn ne~ita letero: lettre ouverte
- germane:
- schließen
- hispane:
- cerrar
- hungare:
- becsuk 1. becsuk 2. bezár (befejez), lezár (befejez)
- japane:
- 閉める [しめる], 閉じる [とじる], 閉ざす [とざす]
- katalune:
- tancar 1. tancar
- kurde:
- girtin, dadan
- nederlande:
- 1. sluiten, toedoen, dichtmaken 2. sluiten, beëindigen
- pole:
- zamykać ~i la buŝon al iu: zamykać komuś usta ne~ita letero: list otwarty
- portugale:
- 1. fechar, cerrar 2. encerrar, concluir, cessar a actividade, terminar, findar
- ruse:
- закрыть, закрывать
- slovake:
- uzatvoriť, zavrieť
- taje:
- ปิด
- turke:
- kapatmak
fermo 
- Ĉesigo de trairado, de funkciado: fermo de teatro, de muzeo.
- bulgare:
- затваряне
- ĉeĥe:
- sepnutí, sevření, skončení, uzavření, závěr
- france:
- fermeture
- hispane:
- cierre
- pole:
- zamknięcie
- slovake:
- uzatváranie, záver
fermaĵo ↝

-
(de subaro `bb A` en
topologia spaco)
La plej malgranda fermita
subaro, inkluzivanta
`bb A` (alidire: la
komunaĵo de
ĉiuj fermitaj subaroj, inkluzivantaj ĝin) :
la fermaĵon de `bb A` oni kutime signas
per
`bb A` kun supra horizontala streko, nome
`bar bb A` (legu: a
trabo);
`bb A` havas komunajn punktojn kun ajna
ĉirkaŭaĵo
de ajna punkto en la fermaĵo de
`bb A`;
la fermaĵo de `bb A` estas la kunaĵo
de ĝiaj malfermaĵo kaj
rando.
adheraĵo.
Rim.: Ekzistas pluraj terminoj por ĉi tiu nocio: en MatVort troviĝas „ fermitaĵo“ kaj „klozaĵo“ (ĉi-lasta ankaŭ en Deneva ). Reiersøl [2] proponas „klozuro“. Ni ne opiniis utila enkonduki novajn radikojn, ĉar „ferm“ bone taŭgas ĉi-cele, sed al „fermitaĵo“ preferis la malpli precizan „fermaĵo“, ĉar la unua aspektas kiel sinonimo por „io fermita“, do „fermita subaro “.
- angle:
- closure
- bulgare:
- затваряне
- france:
- fermeture (d'un sous-ensemble), adhérence (d'un sous-ensemble)
- germane:
- abgeschlossene Hülle
- hungare:
- lezárás (részhalmazé)
- pole:
- domknięcie (podzbioru)
- ruse:
- замыкание (подмножества)
fermiĝi
(ntr)
- Seniĝi je libere trairebla spaco, ĉesigi sian funkciadon: la pordoj de la salono fermiĝis [3].
3.
Carlo:
Internaciaj informoj, Radio Vatikana, 2012-01-15
- bulgare:
- затварям се
- france:
- se clore, se fermer
- hispane:
- cerrarse
- pole:
- zamykać się
fermita ↝
- 1. ↝
(pri silabo) Finiĝanta per konsonanto aŭ per kvazaŭvokalo: „jam“, „kaj“ estas fermitaj silaboj.
- 2.
Kiu ne facile komunikas, ne volonte ekkonas novajn homojn, novajn aferojn: li korespondis kun Rotkviĉ, sed Rotkviĉ estis tre fermita persono [4].
- 3. ↝
MatVort (p.p. subaro de topologia spaco `(bb E,bb T)`) Tia, ke ĝia komplemento estas malfermita.
Rim.: Grandapene oni klopodas pruvi en [5], ke la paro „fermita aro“/„malfermita aro“ ne taŭgas, kaj ke multe pli bona estus „klozo“/„ aperto“. La argumentoj estas bedaŭrinde tre malfortaj: male al la aserto ĉiu komprenas, ke la uzo de prefikso „ mal-“ en epiteto ne signifas, ke malfermita aro estus la malo de fermita aro, same kiel malfermita pordo ne estas la malo de fermita pordo! Estas tamen prave rimarkigi, ke malfermita aro estas rezulto de neniu malferma ago, sed tiaj metaforoj abundas tra la tuta matematika terminologio kaj tuŝas ankaŭ „aperto“, kiu laŭetimologie signifas... „malfermitaĵo“. Ni do adoptis „fermita“/„malfermita“, kiel faris PIV2 .
4.
Jelena: Mi vidis la mondon, en: Vivprotokoloj, 2009
5. Olav Reiersøl: Matematika kaj Stokastika Terminaro Esperanta, p. 72
5. Olav Reiersøl: Matematika kaj Stokastika Terminaro Esperanta, p. 72
- angle:
- 3. closed (subset)
- bulgare:
- затворен
- france:
- fermé 1. (syllabe) fermée 3. (sous-ensemble) fermé
- germane:
- 1. zu, geschlossen 3. abgeschlossen (-e Untermenge)
- hispane:
- cerrado 1. (sílaba) trabada
- hungare:
- 1. zárt (magánhangzó) 3. zárt (részhalmaz)
- nederlande:
- 1. gesloten (lettergreep) 3. gesloten (deelverzameling)
- pole:
- 3. (podzbiór) domknięty
- ruse:
- 1. закрытый 3. замкнутое (подмножество)
ĉirkaŭfermi ↝
(tr)
-
Fermi ĉiuflanke:
malvasta ĉirkaŭfermita korto
Marta
;
kelkaj interspacoj, kiujn tiu malhela
ĉirkaŭfermo restigis, prezentis transe
nur apike tranĉitajn rokojn
[6].
ĉirkaŭbari
- bulgare:
- затварям от всички страни, ограждам
- france:
- ceindre (entourer d'une fermeture), confiner (entourer d'une fermeture), enceindre, encercler, enclore, enfermer, enserrer ĉirkaŭ~o: enceinte (fermeture)
- hispane:
- encerrar, rodear
- pole:
- zamykać wokoło, otaczać
- ruse:
- закрыть со всех сторон , заключать, огораживать , окружать
enfermi ↝
(tr)
- bulgare:
- затварям (в нещо)
- ĉeĥe:
- uzavřít uvnitř
- france:
- enfermer
- germane:
- einschließen
- hispane:
- encerrar
- hungare:
- bezár (vhová)
- nederlande:
- opsluiten
- pole:
- zamykać (w czymś), zasklepiać
- portugale:
- encerrar
- ruse:
- заключать, запирать, запереть закрыть (в чём-л., где-л.)
- slovake:
- zavrieť
*malfermi [7] ↝
(tr)
- 1.
- Meti en staton, kiu ebligas eniron kaj eliron: kun bruo oni malfermis la pordegon, kaj la kaleŝo enveturis en la korton [8]; malfermi siajn brakojn al amiko; malfermita letero (kiun oni malfermis por legi).
- 2. ↝
- (figure)
Komenci:
malfermi balonB
;
malfermi kongresonZ
;
malfermi baloton.
inaŭguri.
7.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala
Vortaro, mal'ferm'
8. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 38
8. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 38
- beloruse:
- адкрываць, адчыняць
- bulgare:
- отварям, откривам
- ĉeĥe:
- otevřít, zahájit, zavést
- france:
- ouvrir
- germane:
- 1. öffnen 2. eröffnen
- hispane:
- abrir
- hungare:
- nyit, kinyit, megnyit
- japane:
- 1. 開く [あく], 開く [ひらく] 2. 始める [はじめる]
- katalune:
- obrir
- kurde:
- vekirin
- nederlande:
- 1. openen, opendoen, openmaken 2. openen, beginnen
- pole:
- otwierać
- portugale:
- abrir
- ruse:
- открыть, открывать
- slovake:
- otvoriť, zahájiť
- taje:
- เปิด
- turke:
- açmak
malfermaĵo
- 1. ↝
-
Libera, ne barita spaco aŭ loko:
malfermaĵo de puto, groto, en muro;
porda malfermaĵo, formita el tri grandegaj, brile
poluritaj kalkŝtonoj
[9].
aperturo
- 2. ↝
PIV2 (de subaro `bb A` en topologia spaco) La plej granda malfermita subaro, inkluzivata de `bb A` (alidire: la kunaĵo de ĉiuj malfermitaj subaroj, inkluzivataj de ĝi) : la malfermaĵon de `bb A` oni kutime signas per `bb A` kun supra ringo, nome `bb Å` (legu: a ringo); malfermita aro identas kun sia malfermaĵo; la komplemento de la malfermaĵo de `bb A` egalas al la fermaĵo de la komplemento de `bb A`.
interno
9.
H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉapitro 5a, Lemuel
aktiviĝas
- angle:
- 2. interior
- france:
- 1. ouverture 2. intérieur (d'un sous-ensemble)
- germane:
- 2. Inneres, offener Kern
- hungare:
- 2. nyílt mag (részhalmazé)
- pole:
- 1. otwór 2. wnętrze (zbioru)
- ruse:
- 2. внутренность, открытое ядро
malfermiĝi
(ntr)
- Disspaciĝi, breĉiĝi, disigi siajn partojn kaj ebligi trairon, funkciadon; komenciĝi: de tie malfermiĝas bela vido al la maro; nova periodo malfermiĝas.
- bulgare:
- отварям се, откривам се
- france:
- s'ouvrir
- hispane:
- abrirse
malfermita
- 1. ↝
(pri silabo) Finiĝanta per vokalo: „du“, „la“, „mi“ estas malfermitaj silaboj.
vasta
- 2.
Kiu volonte komunikas, interesiĝas pri novaĵoj: malfermitaj estis la okuloj de Francisko, malfermita estis ankaŭ lia koro [10].
- 3.
- a) ↝
- PIV2 (p.p. subaro de topologia spaco `(bb E,bb T)`) Apartenanta al `bb T`.
- b) ↝
(p.p. subaro de metrika spaco) Tia, ke por ĉiu ĝia punkto `x` ĝi inkluzivas malfermitan globon kun centro `x` kaj radiuso `rho gt 0`: la malfermitaj aroj de metrika spaco konsistigas ĝian kutiman topologion.
10.
G. F. De Ruyver:
Einstein havis okulojn malfermitajn, Monato, 2011:01, p. 18a
- angle:
- 3. open (subset)
- bulgare:
- отворен
- ĉeĥe:
- otevřený, průchodný
- france:
- ouvert 1. (syllabe) ouverte 3. (sous-ensemble) ouvert
- germane:
- 1. auf, offen, geöffnet 3. offen (-e Untermenge)
- hispane:
- abierto 1. (sílaba) libre
- hungare:
- 1. nyílt (magánhangzó) 3. nyílt (részhalmaz)
- nederlande:
- 1. open (lettergreep) 3. open (deelverzameling)
- pole:
- 3. (podzbiór) otwarty
- ruse:
- 1. открытый 3. открытое (подмножество)
- slovake:
- otvorený, priechodný
fulmofermilo
↝ 
- bulgare:
- цип
- ĉeĥe:
- zdrhovadlo, zip
- france:
- fermeture à glissière, fermeture éclair
- germane:
- Reißverschluss
- hispane:
- cierre, zipper, cremallera
- hungare:
- villámzár, cipzár
- pole:
- zamek błyskawiczny, suwak
- ruse:
- застёжка „ молния“
- slovake:
- zips
lapfermilo
↝ 
Fermilo aŭ ligilo konsistanta el du bendoj, unu kovrita per etaj hokoj kaj unu kovrita per buklaj dratoj, kiuj facile fiksiĝas kaj malfiksiĝas se oni premas aŭ tiras ilin: kunfiksiloj estas simpligitaj per ovalaj butonoj, prembutonoj kaj lapfermiloj [11].
lapo
zipo
11.
Florian Kohlbacher:
La merkato de emeritoj ekscitas japanajn
firmaojn, Le Monde Diplomatique, 2013-06-01
- angle:
- velcro, touch fastener, hook-and-loop fastener
- ĉeĥe:
- suchý zip
- ĉine:
- 魔术贴 [móshù tiē]
- finne:
- tarranauha
- france:
- velcro
- germane:
- Klettverschluss
- hispane:
- velcro
- hungare:
- tépőzár
- interlingvae:
- velcro
- japane:
- ベルクロ [べるくろ], 面ファスナー [めんふぁすなー]
- katalune:
- velcro, veta adherent
- nederlande:
- klittenband (Nederlando), velcro (Belgujo)
- pole:
- rzep, velcro
- portugale:
- velcro
- ruse:
- липучка
- svede:
- kardborreband
- turke:
- cırtcırt
ĵetfermi
(tr)
- Fermi subite per ĵeta movo: la juna vidvino [...] forte ĵetfermis post si la pordeton Marta .
- bulgare:
- затръшвам
- france:
- claquer (fermer brutalement)
- hispane:
- dar un portazo
- pole:
- zatrzaskiwać
- ruse:
- захлопнуть
puŝmalfermi
(tr)
- Malfermi per ekpuŝo aŭ premo: la edukejestro [...] puŝmalfermis la fenestron [12].
12.
Liu Houming:
Nigra Sago, El Popola Ĉinio, 1983:03, p. 38a-41a
- france:
- ouvrir en poussant
administraj notoj
~i:
Mankas verkindiko en fonto.
~o: Mankas dua fontindiko.
~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~aĵo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
en~i: Mankas dua fontindiko.
en~i: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
mal~i : Mankas verkindiko en fonto.
mal~iĝi: Mankas dua fontindiko.
mal~iĝi: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
fulmo~ilo: Mankas dua fontindiko.
fulmo~ilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~o: Mankas dua fontindiko.
~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~aĵo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
en~i: Mankas dua fontindiko.
en~i: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
mal~i : Mankas verkindiko en fonto.
mal~iĝi: Mankas dua fontindiko.
mal~iĝi: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
fulmo~ilo: Mankas dua fontindiko.
fulmo~ilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.