*am/i PV

*ami

(tr)
1.  ↝
(iun) Havi koran (kaj eventuale ankaŭ seksan) inklinon por iu: li amas tiun ĉi knabinon pro ŝia beleco kaj boneco [1]; ne bela estas amata, sed amata estas bela PrV ; mia plej amata infano [2]. VD:favori, preferi
2.  ↝
Ŝati2:
a)  ↝
(ion) Volonte uzi: ami kafon, viandon; kiu amas honoron, amu laboron PrV ; mono amas kalkulon PrV . VD:frandi
b)
(fari ion) Volonte fari: En varmega tago mi amas promeni en arbaro [3]; mi amas vivi alie ol ĉiuj [4]; ĉiu homo [...] amas esti laŭdata Marta ; li amas danci; li amis fanfaroni per sia forto Marta ; vi amas preni, amu redoni PrV ; vidama turismo [5].
1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 35
2. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la paradizo
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, §34.
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La ombro
5. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aŭgusto 1910
angle:
love
beloruse:
кахаць, любіць
bulgare:
обичам 1. обичам
ĉeĥe:
mít rád, milovat, mít v oblibě
ĉine:
爱, tr. 愛 [ài]
france:
aimer
germane:
lieben
hebree:
לאהוב
hispane:
amar 1. amar
hungare:
szeret, kedvel ne bela estas ~ata, sed ~ata estas bela: akit szeretünk, szépnek találjuk kiu ~as honoron, ~u laboron: munka nélkül nincs tisztesség mono ~as kalkulon: a pénz számolva jó
ide:
1. amorar
indonezie:
mencintai
itale:
amare
japane:
1. 愛する [あいする]
katalune:
estimar
kurde:
hez kirin
nederlande:
1. houden van, liefhebben, beminnen 2.a houden van, liefhebben, beminnen 2.b liefhebben, beminnen
norvege:
elske
okcitane:
aimar
pole:
kochać, uwielbiać 1. kochać, miłować
portugale:
1. amar
rumane:
plăcea a-ţi, iubi
ruse:
любить
slovake:
mať rád, milovať, ľúbiť
slovene:
ljubiti, imet rad
taje:
รัก
tokipone:
1. olin
turke:
sevmek

amo  ↝

Inklino al persono aŭ ideo: havi, senti, portiZ amon al; oni ne forgesas facile sian unuan amon [6]. VD:korinklino, korligiĝo, simpatio
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 18
afrikanse:
liefde
angle:
love
beloruse:
каханьне, любоў
bulgare:
любов, обич
ĉeĥe:
láska
ĉine:
爱, tr. 愛 [ài]
france:
amour
germane:
Liebe
hebree:
אהבה
hispane:
amor
hungare:
szeretet, szerelem
ide:
amoro
indonezie:
cinta
itale:
amore
japane:
愛 [あい], 恋 [こい]
katalune:
amor
nederlande:
liefde
norvege:
kjærlighet
okcitane:
amor
pole:
miłość
rumane:
afecţiune, dragoste, iubire
ruse:
любовь
slovake:
láska
taje:
ความรัก
tokipone:
olin (subst.)
turke:
sevgi, aşk, sevda

amaĉi, amaĵiZ  ↝

(arkaismo)
Amori: Luiza jam antaŭ la geedziĝo amaĵis kun ia studento kaj kun tiu ŝi korespondis ankoraŭ post la edziĝfesto [7].
7. K. Čapek, trad. J. Vondroušek: Rakontoj el Unua Poŝo kaj Rakontoj el la Dua Poŝo, 1981
angle:
make love
bulgare:
правя любов
hispane:
hacer el amor
hungare:
szeretkezik
itale:
fare l'amore
nederlande:
neuken
norvege:
knulle
pole:
kochać się (z kimś)
ruse:
заниматься любовью
taje:
มีเพศสัมพันธ์

amaĵo  ↝

Amafero, amintrigo: komencu amaĵon kun virino, kiun amas ŝia edzo, sed kiu adultas [8].
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ĥosea 3:1
angle:
love affair
bulgare:
любовна връзка, връзка
france:
aventure (amoureuse), intrigue (amoureuse), liaison (amoureuse)
germane:
Liebesaffäre, Liebschaft, Verhältnis
hispane:
aventura amorosa
hungare:
szerelmi ügy
itale:
amore
nederlande:
liefdesaffaire
pole:
miłostka, intryga miłosna
ruse:
любовная связь, любовная интрижка, роман (любовная связь)

amaĵema

(malofte)
Amintrigema, flirtema, aminduma.
angle:
flirtatious
france:
dragueur (adj.)
hispane:
seductor
hungare:
kacér
nederlande:
flirtziek
pole:
kochliwy

amaĵisto  ↝

(arkaismo)
Amaĵdonanto, amoranto, amorato.
angle:
courtisane, geisha
france:
courtisane, gigolo
germane:
Kurtisane, Mätresse, Geisha
hispane:
aduladora, geisha
hungare:
szerető (pej.)
nederlande:
lief (zn.), maitresse
norvege:
elsker, elskerinne
pole:
kobieciarz, żigolak, flirciarz, kochaś, lowelas, łatwa kobieta, kobieta lekkich obyczajów
ruse:
куртизанка, жиголо

amanto  ↝

1.
Tiu, kiu amike amas: li aŭskultis la kantojn de la amantoj de la pastrino kaj revis pri ŝi [9].
2.  ↝
Tiu, kiu sekse amas: verŝajne via amanto iris al alia virino, ne al vi [10].
3.  ↝
Tiu, kiu ŝatas, amatoro: eĉ por pomo putranta troviĝas amanto PrV ; amanto de la anglaj romanoj [11]; amantoj de petoskriboj kaj denuncoj [12].
9. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro VII
10. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XVI
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Turgardisto Ole
12. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto kvina
angle:
lover
beloruse:
2. каханак, каханка 3. любіцель
bulgare:
2. любовница, любима, любовник, любим 3. любител
ĉeĥe:
milenka
france:
2. amant(e), maîtresse, petit(e) ami(e), amoureux (subst.) eĉ por pomo putranta troviĝas ~anto: tous les gouts sont dans la nature 3. amateur
germane:
1. Liebender, Liebende 2. Liebender, Liebende, Liebhaber 3. Liebhaber
hebree:
מְאַהֵב
hispane:
amante
hungare:
1. szerető barát 2. szerető, kedves 3. amatőr, műkedvelő
ide:
2. amoranto
indonezie:
2. pacar
japane:
3. 愛好者 [あいこうしゃ]
nederlande:
1. geliefde 2. vriendje, vriendinnetje 3. liefhebber
norvege:
1. kjæreste 2. elsker, elskerinne 3. amatør
pole:
1. amant 2. kochanek, amant 3. amator, chętny
rumane:
amant, iubit
ruse:
2. любовник, любовница 3. любитель, любительница
slovake:
kurtizána, milenka 2. milenec, milenka 3. milovník
taje:
คนรัก
tokipone:
2. jan olin

amantoj  ↝

1.
Individuoj kiuj reciproke amas unu la alian: la du amantoj sin ĉirkaŭprenis [13].
2.
Pluraj individuoj, kiuj amas.
13. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Nur unu vorton!
angle:
lovers
beloruse:
каханкі
bulgare:
любовници, влюбени
ĉeĥe:
milenci, milenecká dvojice, zamilovaní
france:
amants
germane:
Liebespaar, Geliebte
hispane:
amantes
hungare:
szeretők, szerelmespár
nederlande:
verliefden
norvege:
kjærester
pole:
kochankowie, zakochani
ruse:
влюблённые
slovake:
milenci

amataĵo  ↝

Preferata okupiĝo: iliaj amataĵoj estas senutilaj [14]. SIN:ĉevaleto, hobio, ŝatokupo
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 44:9
angle:
pastime, hobby
bulgare:
любимо занимание, хоби
france:
passe-temps, dada, marotte, hobby
hispane:
pasatiempo, hobby
hungare:
kedvtelés, hobbi
nederlande:
hobby, liefhebberij
norvege:
hobby
pole:
zamiłowanie
ruse:
хобби
slovake:
záľuba

amegi  ↝

Pasie ami; adori2: mi vin amegas, kaj atendas vian leteron kun la plej granda malpacienco [15]; ĉiuj ni amegas Usonon… sed ĉiu laŭ sia propra maniero [16].
15. The Esperantist, Project Gutenberg, vol. 2, n-ro. 12
16. Ĉiuj ni amegas Usonon... — Libera Folio
bulgare:
обожавам
ĉeĥe:
vroucně milovat
france:
adorer, être épris (de), raffoler (de)
germane:
leidenschaftlich lieben, begehren, sich verzehren
hispane:
adorar
hungare:
imád (átv.)
ide:
amoregar
nederlande:
aanbidden
pole:
uwielbiać
ruse:
обожать
slovake:
mať rád, náruživo, vášnivo milovať

ameti  ↝

Iom ami; ŝati: ju pli ili parolas, des pli ili ametas unu la alian [17].
17. C. Oxenford: La ora koro, The Esperantist, vol. 2, n-ro. 6 - projekto Gutenberg
angle:
have a crush on
ĉeĥe:
být nakloněn (někomu)
france:
s'intéresser (à quelqu'un), avoir le béguin (pour)
germane:
mögen
hispane:
enamorarse
hungare:
kedvel
nederlande:
graag hebben
norvege:
like
pole:
lubić
rumane:
iubi
ruse:
интересоваться, иметь склонность
slovake:
byť naklonený (niekomu)
taje:
ชอบ

aminda  ↝

Meritanta aŭ loganta amon, ĉarma, plaĉa: vin mem mi deziras, aminda [18]; li estas tiel aminda kaj infaneca [19]; en la mezo inter la floroj staris gracia aminda fraŭlino [20]; por la geamantoj ĉio estas aminda en la amato.
18. L. L. Zamenhof: En sonĝo princinon mi vidis..., el Heine
19. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Sterkskarabo
20. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La ombro
angle:
lovable
bulgare:
очарователен, обаятелен
ĉeĥe:
hodný milování, milý, roztomilý
france:
aimable, charmant
germane:
liebenswürdig
hebree:
ראוי לאהבה
hispane:
adorable, encantador
hungare:
aranyos, szeretetre méltó, szeretnivaló
itale:
amorevole, degno d'amore
japane:
愛すべき [あいすべき], かわいい, かわいらしい
nederlande:
beminnenswaardig
ruse:
очаровательный, обаятельный
slovake:
milovania hodný, milý
taje:
น่ารัก

*amindumi  ↝

(x)
Peni por plaĉi al iu: amindumi iun, kun iuZ ; mi loĝas nun ĉe la urbestro, ĝuas bonan vivon, amindumas senlime lian edzinon kaj filinon [21]; kun Kolombino amindumis [22]. VD:flirti, koketi
21. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto kvina
22. Raymond Schwartz: La Stranga Butiko, Miskompreno
angle:
flirt, court
beloruse:
заляцацца, фліртаваць
bulgare:
ухажвам, флиртувам, свалям
ĉeĥe:
dvořit se, namlouvat si, obletovat
france:
faire la cour, coqueter (faire la cour), flirter, draguer (qn)
germane:
verführen, schöne Augen machen
hebree:
לחזר, לצאת
hispane:
cortejar
hungare:
udvarol
itale:
corteggiare, fare la corte
japane:
口説く [くどく], 言い寄る [いいよる], ナンパする [なんぱする], いちゃつく
nederlande:
flirten
norvege:
flørte
pole:
zalecać się, nadskakiwać komuś
ruse:
флиртовать, ухаживать
slovake:
dvoriť, nahovárať si, obletovať
taje:
จีบ

amindumo  ↝

Ago amindumi: mi preferus aŭskulti interparoladojn de saĝaj pastroj, ol kantojn kaj amindumojn de elegantaj junuloj [23]. VD:flirto
23. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro XII
bulgare:
ухажване, флиртуване
france:
drague, flirt
hispane:
ligar
taje:
การจีบ

enamiĝi

(ntr)
Eksenti fervoran amon por iu: enamiĝi alZ , por iuZ , en iunZ ; juna belulino fulme enamiĝis al mi kaj ni decidis kune ekskursi kaj geedziĝi poste [24]; li estis enamiĝinta je la fraŭlino [25]; li sammomente enamiĝis en ŝin [26]; ili reciproke enamiĝis [27].
24. Monato, Du patroj interparolas.
25. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, „Bela“
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Sub la saliko
angle:
fall in love
beloruse:
закахацца, палюбіць
bulgare:
влюбвам се
france:
tomber amoureux
germane:
verlieben
hispane:
enamorarse
hungare:
beleszeret
indonezie:
jatuh cinta
itale:
innamorarsi
japane:
恋に落ちる [こいにおちる], 好きになる [すきになる]
nederlande:
verliefd worden
norvege:
forelske seg
pole:
zakochać się, pokochać
ruse:
влюбиться
slovake:
zamilovať sa, zaľúbiť sa
taje:
ตกหลุมรัก
tokipone:
kama olin (e jan)

geamantoj  ↝

Vira(j) kaj ina(j) amantoj: du geamantoj, al kiuj la sorto ne permesis ricevi sin reciproke [28]; geamantoj sin pikas (amikeme incitas) Prv ; rendevuante kun ĉiuj siaj eksaj geamantoj ‐ viraj kaj virinaj [29].
28. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Paŝtistino kaj kamentubisto
29. Monato, Kinarto Kvin homoj, kvin sensoj
angle:
lovers
beloruse:
каханкі
bulgare:
любовници, влюбени
ĉeĥe:
milenci, milenecká dvojice, zamilovaní
france:
amants
germane:
Liebespaar (beiderlei Geschlechts), Geliebte (beiderlei Geschlechts)
hispane:
amantes
hungare:
szeretők, szerelmespár
nederlande:
verliefden (beide geslachten)
norvege:
kjærester
pole:
kochankowie, zakochani
ruse:
влюблённые
slovake:
milenci
taje:
คู่รัก

malami  ↝

(tr)
Havi fortan malinklinon, malfavoran senton al...; hati: kiu malamas sian fraton, tiu estas en la mallumo [30].
30. La Nova Testamento, S. Johano 2:11
angle:
hate (verb)
bulgare:
мразя
ĉeĥe:
nenávidět
france:
détester
germane:
hassen, verachten
hispane:
detestar
ide:
odiar
japane:
憎む [にくむ]
nederlande:
haten, verachten
pole:
nienawidzieć
rumane:
detesta
slovake:
nenávidieť
taje:
เกลียด
tokipone:
pilin ike tawa ijo (verbo)

malamo  ↝

1.
Pasio, kiu inklinigas al malbondeziro aŭ malbonago kontraŭ iu: la pafmortigo de la policano estis nur famo, kiu celis veki en la bulgaroj malamon kontraŭ la turkoj [31]; diabla malamo aŭ malica detruemo okazigas kruelaĵojn [32]; lia iom ĉarlatana karaktero, vekas suspektemon kaj kelkfoje malamon [33].
2.  ↝
Forta malinklino kontraŭ io. VD:abomeno, antipatio, malfavoro, naŭzo
31. Monato, de Julian Modest
32. Monato, Werner SCHAD: Al pli justa mondo
33. Monato, Ĝuiga enhavo, neĝuiga traduko
angle:
hate (noun)
beloruse:
нянавісьць, варожасьць, непрыязь
bulgare:
омраза
ĉeĥe:
nenávist, zášť
france:
haine
germane:
Hass
hispane:
odio
hungare:
gyűlölet
itale:
odio
japane:
憎しみ [にくしみ], 憎悪 [ぞうお], 嫌悪 [けんお]
nederlande:
haat
norvege:
hat
pole:
nienawiść
ruse:
ненависть
slovake:
nenávisť
taje:
ความเกลียด
turke:
nefret

pliami  ↝

(arkaismo)
=preferi
angle:
prefer
bulgare:
предпочитам
hispane:
preferir
hungare:
jobban szeret, inkább kedvel
nederlande:
liever hebben
norvege:
foretrekke
ruse:
предпочитать

gloramo  ↝

Amo al gloro; ambicio: la gloramo havas esencon tiel aeran kaj senfundamentan, ke ĝi estas nur ombro de ombro. [34].
34. William Shakespeare, trad. L.L. Zamenhof: Hamleto, reĝido de Danujo, Akto II - Vikifontaro
beloruse:
славалюбства
ĉeĥe:
ctižádost
france:
ambition
germane:
Ehrgeiz, Ruhmsucht
hispane:
deseo
hungare:
dicsvágy
nederlande:
eerzucht
pole:
żądza sławy
ruse:
честолюбие
slovake:
ctižiadostivosť

homamo  ↝

Amo al niaj kunhomoj, al la tuta homaro; filantropio: kristana homamo volas, ke al ĉiu mortemulo estu farata bona akcepto [35].
35. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto dua
bulgare:
човеколюбие
ĉeĥe:
filantropie, humanita, lidumilnost, láska k lidem
france:
philanthropie
germane:
Menschenliebe
hispane:
filantropía
hungare:
emberszeretet
itale:
filantropia
nederlande:
filantropie
norvege:
filantropi
pole:
miłość do bliźniego
ruse:
человеколюбие
slovake:
ľudomilnosť, humanita, človečenstvo, ľudomilstvo
taje:
ความรักเพื่อนมนุษย์

memamo, sinamo  ↝

PSI Amo al si; eventuale tro forta zorgo pri si kaj indiferento al aliaj homoj; memŝato, narcisismo: li havis pri si mem plej altan opinion, lia memamo estis senlima, sed liaj manieroj estis simplaj [36]; via konduto ... impresis min per maksimuma kredo pri via orgojlo, via sinamo, via senatenta malŝato pri la sentoj de aliaj [37]. VD:egoismo, memestimo
36. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, ĉapitro 12a
37. J. Austen, trad. D. J. Harlow: Fiereco kaj antaŭjuĝemo, [vidita en 2010]
angle:
self-love
beloruse:
самалюбства, эгаізм
bulgare:
себелюбие, самовлюбеност
ĉeĥe:
sebeláska, sobectví
france:
amour-propre, narcissisme
germane:
Selbstliebe, Eigenliebe
hispane:
amor propio, narcisismo
hungare:
önszeretet, önzés
nederlande:
egoïsme, eigenliefde
norvege:
egoisme, egenkjærlighet
pole:
samolubstwo, egoizm
ruse:
себялюбие, самолюбие, эгоизм
slovake:
sebaláska, sebeckosť

pluramemo

La preteco havi plurajn amrilatojn samtempe kun absoluta malfermeco kaj reciproka respekto al ĉiuj partneroj: mi certis ke pluramemo ne estas afero kiu rilatas al mi, ĉefe pro tio ke mi neniam deziris havi pli ol unu partneron samtempe [38]; pluramemo estas vivmaniero en kiu, kun la konsento de ĉiuj koncernaj homoj, oni rajtas havi pli ol unu amrilaton samtempe [39].
38. Aferoj, kiujn mi lernis pri pluramemo, Egalecen, 2014-09-08
39. Alice Andrès: Pluramemo - Novaj difinoj en amo-rilatoj, Kontakto, n-ro 283 (2018:01), p. 9a
afrikanse:
poliamorie
angle:
polyamory
dane:
polyamori
france:
polyamour
germane:
Polyamorie
hispane:
poliamor
itale:
poliamore
japane:
ポリアモリー [ぽりあもりー]
katalune:
poliamor
nederlande:
polyamorie
portugale:
poliamor
ruse:
полиамория
svede:
polyamori

amovendisto  ↝

(arkaismo)
=amoristo
bulgare:
жиголо
france:
prostitué, gigolo, tapin (prostitué)
germane:
Callboy, Prostituierter, Strichjunge, Stricher
hispane:
prostituto, gigoló
hungare:
selyemfiú, zsigoló
nederlande:
prostitué, gigolo
norvege:
prostituert
pole:
męska prostytutka, żigolak, kochaś, lowelas

amovendistino  ↝

(arkaismo)
=amoristino
angle:
prostitute, hooker, whore, escort
beloruse:
прасталытка, прастытутка
bulgare:
проститутка
france:
prostituée, fille publique, fille de joie, grue, péripatéticienne, putain, tapineuse
germane:
Nutte, Hure, leichtes Mädchen, Prostituierte
hispane:
prostituta, puta
hungare:
prostituált, kéjnő, kurtizán
itale:
prostituta
nederlande:
prostituee
norvege:
prostituert
pole:
prostytutka, dziwka
ruse:
проститутка
slovake:
prostitútka
taje:
หญิงขายบริการ
turke:
orospu

administraj notoj

pri am/i : 
  Por pluraj citaĵoj de Z mi ne trovis la fontojn. Por pluraj
  derivaĵoj
  (pliami, amovendist(in)o) mi ne trovis fontojn krom iuj vortaroj 
  referencantaj PV, Revo, ĉu forigi ilin?
  [WD]
~o: Mankas verkindiko en fonto.
~aĉi, ~aĵi: Mankas verkindiko en fonto.
~aĵema: Mankas dua fontindiko.
~aĵema: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~aĵisto: Mankas dua fontindiko.
~aĵisto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~indumi: Mankas verkindiko en fonto.
en~iĝi: Mankas verkindiko en fonto.
pli~i: Mankas dua fontindiko.
pli~i: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ovendisto: Mankas dua fontindiko.
~ovendisto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ovendistino: Mankas dua fontindiko.
~ovendistino: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.