*parol/i UV

*paroli

(x)
1.
(iu) Aŭdigi vortojn, uzi lingvon per siaj voĉorganoj: elokvente, klare, elegante, senprepare, neserioze paroli; vi ja parolas teruran, sur nenio fonditan sensencaĵon EE ; mi […] parolas alian lingvon ol la gento, kiu en mia lando prezentas la plimulton [1]; unu el la burĝoj komencis paroli pri la terura pesto, kiu furiozis antaŭ kelke da jaroj [2]; pri tiuj ĉi ideoj estas modo paroli ne alie, ol kun ironia kaj malestima rideto EE ; li parolis: Ho Eternulo, Dio de Izrael! [3]; se vi per la lango ne donas parolon facile kompreneblan, kiel oni scios, kio estas parolata? [4]; la artikolo „la“ estas uzata tiam, kiam ni parolas pri personoj aŭ objektoj konataj [5]; la servistoj […] parolas pri la frenezo de la monarĥo, silentante nur por la momento, en kiu povus ilin aŭdi superulo [6]; el la folioj de ĉi tiu libro parolis al ŝi la voĉo de Dio [7]; la sumera historio [ekas] ĉirkaŭ 3400 jarojn a. K., antaŭ tiu tempo oni parolas ne pri historio, sed pri prahistorio [8]; malsaĝulo kaj infano parolas la veron PrV ; en dom' de pendigito pri ŝnuro ne parolu PrV . VD:diri, rakonti
2.
(figure) (io) Havi iun signifon, pruvi, komprenigi: ni ekzamenu la motivojn, kiuj ŝajne parolas por la propono [9]; tiuj rimedoj parolas (trafas, tuŝas, influas) pli al la sentoj ol al la racio; viaj parolantaj okuloj, per kiuj vi jam povas malsaĝigi homan koron [10]; oni ne devas uzi tiun finaĵon kiam la verbo parolas pri la stato de la subjekto mem [11]; Konsiderinte kaj la ekonomiajn kaj la politikajn argumentojn, ni konkludas, ke tiuj faktoroj, kiuj parolas kontraŭ sveda partopreno jam en 1999, estas pli fortaj ol tiuj, kiuj parolas por partopreno [12]; Homoj, kiuj havas malsanigan vivstilon – la esprimo parolas per si mem – povas ekhavi sanproblemojn jam ekde sia 50-jariĝo [13]. VD:elokventa
Rim.: Dum „diri“ kaj „rakonti“ akcentas la enhavon, la ideon, la historion, kiun oni esprimas, „paroli“ esprimas la manieron, la lingvon ktp, kiun oni uzas por esprimiĝi.
afrikanse:
praat
albane:
flasin
amhare:
ተናገር
angle:
speak, talk
arabe:
الكلام
armene:
խոսել
azerbajĝane:
danışmaq
beloruse:
гаварыць, гутарыць, размаўляць, мовіць, казаць
bengale:
কথা বলতে
birme:
စကားပြော
bosne:
govori
bretone:
komz (v.)
ĉeĥe:
hovořit, mluvit
ĉine:
說上 [shuōshàng], 说上 [shuōshàng] 1. [án]
dane:
tale
estone:
rääkida
eŭske:
hitz egin
filipine:
magsalita
france:
parler malsaĝulo kaj infano ~as la veron: la vérité sort de la bouche des enfants.
galege:
falar
germane:
1. reden, sprechen 2. sprechen
guĝarate:
વાત
haitie:
pale
haŭse:
yi magana
hinde:
बोलना
hispane:
hablar malsaĝulo kaj infano ~as la veron: los niños dicen siempre la verdad.
hungare:
beszél, szól malsaĝulo kaj infano ~as la veron: a bolond és a gyermek mondja meg az igazat.
igbe:
na-ekwu okwu
indonezie:
berbicara
irlande:
labhairt
islande:
tala
itale:
parlare, discorrere, dire
japane:
話す [はなす]
jave:
nganggo
jide:
רעדן
jorube:
sọ
kanare:
ಮಾತನಾಡಲು
kartvele:
საუბარი
kazaĥe:
айту
kekĉie:
aatinak, aatinamank
kimre:
siarad
kirgize:
сүйлөө
kmere:
និយាយ
koree:
이야기
korsike:
parlà
kose:
thetha
kroate:
govoriti
kurde:
axaftin
latine:
dicere
latve:
runāt
laŭe:
ເວົ້າ
litove:
kalbėti
makedone:
зборуваат
malagase:
miteny
malaje:
bercakap
malajalame:
സംസാരിക്കുക
malte:
jitkellmu
maorie:
korero
marate:
बोलता
monge:
hais lus
mongole:
үг хэлэх
nederlande:
spreken
nepale:
बोल्न
njanĝe:
kulankhula
okcidentfrise:
sprekke
panĝabe:
ਗੱਲ ਕਰੋ
paŝtue:
خبرې
pole:
1. mówić, gadać 2. mówić, wyrażać
portugale:
falar
ruande:
vuga
ruse:
говорить malsaĝulo kaj infano ~as la veron: устами младенца глаголит истина.
samoe:
tautala
sinde:
ڳالهائڻ
sinhale:
කතා
skotgaele:
bruidhinn
slovake:
hovoriť, rozprávať
slovene:
govorijo
somale:
hadlaan
ŝone:
taura
sote:
bua
sunde:
ngomong
svahile:
kusema
taĝike:
сухан
taje:
พูด
tamile:
பேச
tatare:
сөйләш
telugue:
మాట్లాడటం
tibete:
སྐད་ཆ་བཤད་
ukraine:
говорити
urdue:
بات
uzbeke:
gapirish
vjetname:
nói
volapuke:
pükön
zulue:
ukhulume

parolo

1.
Ago paroli: [ili] konsolis la fratojn per multe da parolo [14]; de parolo ĝis faro estas malproksime PrV .
a)
Kapablo paroli: mi […] venis ne kun supereco de parolo aŭ de saĝeco [15]; al tiu portreto mankas nur la parolo.
b)
Permeso paroli: kiam kolektiĝis la altranguloj, la faraono donis la parolon al la sendito [16]; la parolvico apartenas al vi.
c)
Prononco, elparolo: via parolo estas tute nekomprenebla kaj viaj leteroj estas ĉiam skribitaj tute nelegeble [17].
2.
Sinsekvo da vortoj esprimantaj penson: lia parolo fluas dolĉe kaj agrable [18]; lia hieraŭa parolo estis tre bela [19]; amika, profeta parolo; ne pri tio estas la parolo; ne kredu al parolo sen propra kontrolo PrV ; la virino venis al la tuta popolo kun sia saĝa parolo [20]; ofte nepripensita parolo vundas kiel glavo [21]; via parolo estu: Jes, jes, ne, ne; ĉio ekster tio estas el malbono [22]; en lingvoj naturaj pri nenio simila povas esti parolo EE ; libero de parolo ne estas vere absoluta [23].
3.
(uzata plurale) Konsilo, ideo, persvado esprimata en serio kun aliaj samcelaj: aŭskultu do, Ijob, miajn parolojn, kaj atentu ĉiujn miajn vortojn [24]; vi estu gardata kontraŭ fremda edzino […], kies paroloj estas glataj [25]; elmetu vian koron al instruo kaj viajn orelojn al paroloj de prudento [26].
Rim.: Tiu senco esence ne diferencas al la antaŭa krom la plurala uzo en komuncela kunteksto.
VD:nerekta, rekta
afrikanse:
toespraak
albane:
fjalim
amhare:
ንግግር
angle:
speech
arabe:
خطاب
armene:
խոսք
azerbajĝane:
çıxış
beloruse:
гаворка, гутарка, размова 1.a мова, маўленьне 1.c вымаўленьне
bengale:
বক্তৃতা
birme:
မိန့်ခွန်း
bosne:
govora
bretone:
komz (ak.)
ĉeĥe:
mluvení, projev, řečnění
ĉine:
講話 [jiǎnghuà], 讲话 [jiǎnghuà], 演說 [yǎnshuō], 演说 [yǎnshuō], 話 [huà], 话 [huà]
dane:
tale
estone:
kõne
eŭske:
hitzaldian
filipine:
na salita
france:
parole
galege:
discurso
germane:
1.a Sprechfähigkeit 1.b Wort (erteilen/haben) 1.c Aussprache 1. Sprechen, Reden 2. Sprache, Rede 3. Wort
guĝarate:
ભાષણ
haitie:
diskou
haŭse:
jawabin
hinde:
भाषण
hispane:
habla 1.a habla 1.b palabra (dar/tener) 2. discurso 3. palabras (consejo)
hungare:
1.a beszédképesség 1.b szó (engedély szólni) 1.c kiejtés 1. beszéd 2. szó 3. szó
igbe:
okwu
indonezie:
pembicaraan
irlande:
urlabhra
islande:
ræðu
itale:
1.a favella, parola, lingua (fig.) 1.b parola (permesso) 1.c modo di parlare, parola, eloquio 1. parlare, discorrere, dire 2. favella, parola, discorso, eloquio 3. parola (pensiero)
japane:
スピーチ
jave:
wicara
jide:
רעדע
jorube:
ọrọ
kanare:
ಭಾಷಣ
kartvele:
სიტყვის
kazaĥe:
сөйлеу
kekĉie:
aatin
kimre:
lleferydd
kirgize:
сүйлөө
kmere:
សុន្ទរកថា
koree:
음성
korsike:
discorsu
kose:
intetho
kroate:
govor
kurde:
axaftin
latine:
oratio
latve:
runas
laŭe:
ປາກເວົ້າ, ຂີດ
litove:
kalbos
makedone:
говор
malagase:
miteny
malaje:
ucapan
malajalame:
മൊഴി
malte:
diskors
maorie:
kupu
marate:
भाषण
monge:
hais lus
mongole:
хэл яриа
nederlande:
1.a spraak 1.b woord 1.c uitspraak 1. het spreken 2. woord 3. woord
nepale:
बोली
njanĝe:
zolankhula
okcidentfrise:
spraak
panĝabe:
ਬੋਲਣ ਦੀ
paŝtue:
وینا
pole:
1.a głos 1.b głos 1.c wymowa 1. mowa, gadanie, rozmowa 2. mowa, słowa 3. słowo
ruande:
imvugo
ruse:
речь 1.a речь 1.b слово (разрешение говорить) 1.c произношение, выговор 1. речь, слово 2. речь 3. слово
samoe:
tautala
sinde:
تقرير
sinhale:
කතාව
skotgaele:
òraid
slovake:
prejav, rečnenie
slovene:
govor
somale:
hadalka
ŝone:
nhaurwa
sote:
puo
sunde:
pidato
svahile:
hotuba
taĝike:
суханронӣ
taje:
คำพูด
tamile:
பேச்சு
tatare:
сөйләм
telugue:
ప్రసంగం
tibete:
སྐད་ཆ་
ukraine:
промову
urdue:
تقریر
uzbeke:
nutq
vjetname:
bài phát biểu
zulue:
inkulumo

parola

1.
Esprimata per parolo: parola ordono, promeso; ni faris la kontrakton ne skribe sed parole [27]; la manĉura kiel parola lingvo malaperos en dek jaroj, se oni ne alprenos urĝajn rimedojn [28]. SIN:buŝa 2, voĉa
2.
Rilata al parolado: granda estas mia parola libereco al vi, granda estas mia fiereco pri vi [29]; neniu vin trompu per parola allogeco [30]; ĉe parola fako, internacia lingvo prezentas neŭtralan fundamenton por senĝena renkontiĝo VivZam .
27. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 31
28. Sabeo Fu/Yamasaki Seikô: Formortanta lingvo de malplimulto en Ĉinio, Monato, 2001/01, p. 22
29. La Nova Testamento, II. Korintanoj 7:4
30. La Nova Testamento, Koloseanoj 2:4
angle:
spoken, oral
beloruse:
моўны, вусны
bretone:
dre gomz
ĉeĥe:
slovní, ústní
ĉine:
口头 [kǒutóu], 口頭 [kǒutóu]
france:
parlé, oral (parlé)
germane:
mündlich, sprachlich, Rede-
hispane:
oral, de palabra
hungare:
szóbeli
indonezie:
lisan, oral
itale:
a parole, orale, verbale (a parole)
japane:
口頭での [こうとうでの], 言葉の [ことばの]
nederlande:
mondeling
pole:
słowny, ustny
ruse:
словесный, речевой, устный
slovake:
slovný, ústny
ukraine:
словесний, мовний, усний

parolado

1.
Ago longe paroli: la tro multa parolado lacigas lin [31]; Moseo finis la paroladon de ĉiuj ĉi tiuj vortoj antaŭ la tuta Izrael [32]; ĉu via senenhava parolado devas silentigi la homojn [33]; li daŭrigis sian paroladon ĝis noktomezo [34]; dum tuta ĉi tiu parolado kaj diskutado, kiu nur por unu momento estis interompita […] [35]; li certe ne elektas tiujn lingvojn, kiuj kvazaŭ estas konformaj al liaj organoj de parolado, sed nur tiujn, kiujn li bezonas EE .
2.
Longedaŭra parolo antaŭ publiko: li faris du paroladojn en la komerca ĉambro; mi ne faros longan paroladon, mi faros nur mallongan rimarkon [36]; post la pompa parolado pri la graveco de l' sciencoj, la instruisto prenis krajonon kaj sur la alabastra muro komencis skribi la alfabeton [37]; tiel sin esprimis antaŭ nelonge, dum parolado en la albana parlamento, la ĉefo de la plej granda opozicia demokrata partio [38]; la piloto faris la kutiman paroladon, bonvenigante la pasaĝerojn kaj donante kelkajn informojn pri la flugo [39]. SUB:diskurso, lekcio, oracio, oratoraĵo, prelego
angle:
speech
beloruse:
1. гаварэньне 2. выступ, прамова, выступленьне
bretone:
2. prezegenn
ĉeĥe:
mluvení, projev, řečnění
ĉine:
演說 [yǎnshuō], 演说 [yǎnshuō], 言語 [yányǔ], 言语 [yányǔ], 話 [huà], 话 [huà]
france:
2. discours
germane:
1. Reden 2. Rede, Ansage, Vortrag, Ansprache
hispane:
2. discurso
hungare:
2. beszéd, szónoklat
indonezie:
2. orasi, pidato
itale:
discorso
japane:
演説 [えんぜつ], 談話 [だんわ]
kekĉie:
aatin
nederlande:
1. gesprek 2. voordracht
pole:
1. gadanina 2. mowa, przemowa, przemówienie, wystąpienie
ruse:
1. разговор, говорение 2. речь (публичная), выступление
slovake:
prejav, rečnenie
ukraine:
мовлення, розмова, промова, публічний виступ

parolema

Volonte, abunde parolanta: maljuna gardisto vigla, parolema homo, kiu ŝajne ĉion eldiradis kaj tamen tre multe kaŝis en sia koro [40]; li estis helpema kaj parolema, kaj lia parolemeco eble estis eĉ iom tro granda [41]; la advokato tre kredeble konis bone la homon [kaj] havis bonan influon sur la ĉagrenon de la kliento kaj inklinigis lin esti malkovrita kaj pli parolema BdV .
angle:
loquacious, talkative
beloruse:
гаваркі, балбатлівы, гутарлівы
ĉeĥe:
hovorný
ĉine:
健談 [jiàntán], 健谈 [jiàntán], 唊 [jiá], 嘴敞 [zuǐchǎng], 譅 [sè], 貧嘴 [pínzuǐ], 贫嘴 [pínzuǐ], 饒舌 [ráoshé], 饶舌 [ráoshé], 喦 [niè]
france:
bavard, disert, loquace
germane:
redselig, gesprächig
hispane:
locuaz
hungare:
beszédes
indonezie:
bawel, cerewet
itale:
loquace, ciarliero
japane:
話好きの [はなしすきの]
nederlande:
spraakzaam
pole:
gadatliwy, wygadany, wielomówny
slovake:
radovravný, zhovorčivý
ukraine:
балакучий, говіркий, балакливий

parolisto

POLRAD Homo, kiu profesie parolas, prezentante la sciigojn de amasinformilo, institucio aŭ simila: granda parolisto estas duba faristo PrV ; la paroloj de saĝuloj estas kiel akraj pintoj, kaj kiel enbatitaj najloj estas la vortoj de publikaj parolistoj [42]; via voĉo estos kiel voĉo de ventroparolisto el sub la tero [43]; dum pafilegoj fabrikiĝis, jam laboris gazetistoj, parolistoj, eĉ poetoj ŝovinistaj, por formi senton ĝeneralan VivZam ; parolisto de la prezidanto diris: „Nia politiko […] ne ŝanĝiĝis.“ [44]; li trovis laboron de parolisto […] en la rusa sekcio de la brita radiostacio BBC [45].
42. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 12:11
43. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 29:4
44. Stefan Maul: Jur-renverso, Monato, 2003/01, p. 9
45. Boris Kolker: Aktoro malliberigita, Monato, 2001/02, p. 28
angle:
speaker, orator, spokesperson, presenter
beloruse:
сьпікер, аратар, дыктар, прамоўца (прафэсійны)
bretone:
komzer
ĉine:
代言人 [dàiyánrén], 发言人 [fāyánrén], 發言人 [fāyánrén], 演說者 [yǎnshuōzhě], 演说者 [yǎnshuōzhě], 報告員 [bàogàoyuán], 报告员 [bàogàoyuán], 新聞發言人 [xīnwénfāyánrén], 新闻发言人 [xīnwénfāyánrén], 演講家 [yǎnjiǎngjiā], 演讲家 [yǎnjiǎngjiā], 雄辩家 [xióngbiànjiā], 雄辯家 [xióngbiànjiā]
france:
annonceur (speaker), animateur (oral), présentateur (oral), conférencier, speaker, speakerine, porte-parole
germane:
Redner ventro~isto: Bauchredner.
hispane:
orador, presentador, animador, conferenciante
hungare:
szóvívő, bemondó
indonezie:
pembicara, juru bicara, orator, presenter
itale:
annunciatore, animatore (direttore eventi), presentatore, parlatore (conferenziere), conferenziere, speaker
kekĉie:
aatinanel
nederlande:
woordvoerder, omroeper, spreker
pole:
rzecznik, mówca, prezenter, orator
ruse:
диктор, докладчик, лектор, представитель (выступающий устно)

alparoli

(tr)
Direkti sian parolon al iu: la knabo la trian fojon alparolis lin, sed vane [46]; almozulo alparolis la soldaton [47]; kvazaŭ profeta solulo malsupren veninta de monto sia, li unu fojon en la jaro alparolis la popolon, kaj poste remalaperis en silenton VivZam ; la franca ministro ĉeestis kaj alparolis fremdajn ambasadorojn [48].
angle:
speak to, address
beloruse:
зьвярнуцца
bretone:
komz (ouzh)
france:
s'adresser à, adresser la parole à, interpeler
germane:
ansprechen
hispane:
hablar a, interpelar
hungare:
megszólít
indonezie:
mengutarakan
itale:
arringare, rivolgersi a, parlare a
japane:
話しかける [はなしかける]
kekĉie:
aatinank
nederlande:
aanspreken
pole:
zagadnąć, kierować słowa do (kogoś)
ruse:
обращаться (к кому-л.), обратиться (к кому-л.)
slovake:
osloviť, prihovoriť (sa)
ukraine:
заговорювати (з ким-н.), звертатися (зі словами)

antaŭparoli

(tr)
(malofte)
Paroli antaŭ publiko: ho malsaĝuloj kaj kore malviglaj por kredi ĉion, kion la profetoj antaŭparolis [49]!
49. La Nova Testamento, S. Luko 24:25
beloruse:
выступаць з прамовай
bretone:
komz (dirak tud)
france:
parler (devant un public)
germane:
vorsprechen
hispane:
hablar (delante de un público)
indonezie:
berbicara (di depan publik)
nederlande:
voorzeggen
pole:
przemawiać

antaŭparolo

BELE Akcesora antaŭa parto de iu parolado aŭ verko, destinita por klarigi la temon, la celon, la metodon: la oficiro komencis sen ia antaŭparolo FK ; antaŭparolo liberigas de postparolo PrV ; ke la fabeloj estis efektive kolektitaj de fratoj Grimm kaj diktitaj de kamparaj rakontantoj, ― tion plej bone montras la sekvanta fragmento el la antaŭparolo de fratoj Grimm [50]. VD:enkonduko, prologo
angle:
foreword, introduction, preamble, preface
beloruse:
прадмова
bretone:
raklavar, rakskrid
ĉine:
序言 [xùyán], 引言 [yǐnyán], 刊首語 [kānshǒuyǔ], 刊首语 [kānshǒuyǔ], 前言 [qiányán], 序章 [xùzhāng], 序文 [xùwén], 开场白 [kāichǎngbái], 開場白 [kāichǎngbái], 导言 [dǎoyán], 導言 [dǎoyán], 序 [xù]
france:
avant-propos, introduction, préambule, préface, prologue (préface)
germane:
Vorwort, Vorrede, Prolog
hispane:
prólogo, prefacio, introducción
hungare:
előszó
indonezie:
pembukaan, pendahuluan, kata pengantar, mukadimah, preambul, prolog
itale:
prefazione, prologo, preambolo
nederlande:
voorwoord, proloog, voorrede, woord vooraf
pole:
przedmowa
ruse:
предисловие
ukraine:
передмова, вступ

ĉirkaŭparoli

(ntr)
Paroli ĉirkaŭ la koncerna temo, ne tuŝante ĝin rekte: ofte oni povas ĉirkaŭparoli la pronomon uzante esprimon kiel „tiu (homo)“ [51]; malkaŝe (sincere) paroli, paroli eksplicite (per precizaj vortoj), ne ĉirkaŭparoli [52]; eŭfemismo aŭ ĉirkaŭparolo estas tipo de vortfiguro kiu konsistas je uzo de pli milda, neakra vorto aŭ esprimo anstataŭ alia kiu povus vundigi la senton [53]; VD:ĉirkaŭskribi2, parafrazi
angle:
beat about the bush
bretone:
lakaat troidelloù en e gomzoù
ĉine:
拐弯抹角 [guǎiwānmòjiǎo], 拐彎抹角 [guǎiwānmòjiǎo], 繞彎子 [ràowānzi], 绕弯子 [ràowānzi], 繞彎子兒 [ràowānzǐr], 绕弯子儿 [ràowānzǐr], 繞脖子 [ràobózi], 绕脖子 [ràobózi], 繞騰 [ràoteng], 绕腾 [ràoteng], 轉圈 [zhuànquān], 转圈 [zhuànquān], 轉腰子 [zhuànyāozi], 转腰子 [zhuànyāozi], 繞圈子 [ràoquānzi], 绕圈子 [ràoquānzi]
france:
faire des circonlocutions ĉirkaŭ~o: circonlocution.
germane:
umschreiben, drumherum reden ĉirkaŭ~o: Umschreibung.
hispane:
hablar dando rodeos, hablar haciendo circunloquios ĉirkaŭ~o: circunloquio.
hungare:
kertel, köntörfalaz
indonezie:
berbicara bertele-tele
itale:
girare intorno (a parole)
nederlande:
rond de pot draaien ĉirkaŭ~o: omhaal.
pole:
mówić ogólnikami
ruse:
говорить обиняками

*elparoli

(tr)
1.
Eldiri, esprimi ion: mi plenumos al Vi miajn promesojn, kiujn eligis miaj lipoj kaj elparolis mia buŝo, kiam mi estis en premo [54]; el sia buŝo li elparolis al mi ĉiujn tiujn vortojn, kaj mi skribis en la libron per inko [55]; Kala sidis silente, dum liaj elparolitaj pensoj forte ŝin ekscitis [56].
2.
Diri la vortojn, la silabojn per ĝustaj aŭ malĝustaj sonoj; prononci: ili diris al li: diru: „Ŝibolet“, li diris: „Sibolet“, (kp ŝiboleto) ĉar li ne povis elparoli ĝuste [57]; ili ricevas francan nomon, kiun mi ne povas elparoli kaj kiu min eĉ tute ne interesas [58]; lia nomo estas tiel malfacile elparolebla, ke vi tute ne povus ĝin elparoli [59]; en nia lingvo ne ekzistas duoblaj vokaloj, sed ĉiu litero estas elparolata ĉiam egale kaj ĉiam aparte LR .
angle:
speak clearly, enunciate, pronounce
beloruse:
вымаўляць
bretone:
diatagañ
ĉeĥe:
vyslovit, vyslovovat
ĉine:
发音 [fāyīn], 發音 [fāyīn], 出声 [chūshēng], 出聲 [chūshēng], 吭 [kēng]
france:
prononcer
germane:
aussprechen
hispane:
pronunciar
hungare:
kiejt
indonezie:
mengucapkan
itale:
proferire, pronunciare
japane:
発音する [はつおんする]
nederlande:
uitspreken
pole:
wymawiać
ruse:
выговаривать, произносить
slovake:
vypovedať, vysloviť
svede:
uttala
ukraine:
вимовляти

fiparoli

Paroli maldece, malĝentile, vulgare: ĉesu tiel fiparoli [60]; „ili bezonos krei aliajn nomojn por fiparoli pri ni!“, li diris, jam antaŭvidante la kritikojn, kiujn ili ricevos [61]. VD:blasfemi, klaĉi, misfamigi, sakri
60. trad. P. Oudejans: La Vojaĝo de Ĉihiro, 2009
61. Vikipedio, O Pasquim
beloruse:
казаць брыдоты
france:
parler mal
germane:
schlechtmachen, schlechtreden, lästern
hispane:
decir palabrotas, hablar mal
indonezie:
berkata kasar, berkata kotor

interparoli

Plurope interŝanĝi dirojn, opiniojn, proponojn, sciaĵojn: li foriris kaj interparolis kun la ĉefpastroj kaj kapitanoj, kiamaniere transdoni lin [62]; ili interparolis preskaŭ dum la tuta nokto [63]; ili […] interparolis pri la nuna malmodesteco de la mondo [64]; mi ne povas plu interparoli kun vi Marta ; ju pli ni interparolis, des pli mi konvinkiĝis, ke li iĝis ŝovinisto [65]. VD:negoci
angle:
discuss, converse
beloruse:
размаўляць (паміжсобку), весьці размову
bretone:
kendivizout
ĉeĥe:
vést rozhovor
ĉine:
商談 [shāngtán], 商谈 [shāngtán], 議論 [yìlùn], 议论 [yìlùn], 交談 [jiāotán], 交谈 [jiāotán], 洽談 [qiàtán], 洽谈 [qiàtán], 談 [tán], 谈 [tán], 談論 [tánlùn], 谈论 [tánlùn], 討論 [tǎolùn], 讨论 [tǎolùn], 商榷 [shāngquè], 商量 [shāngliang]
france:
converser, discuter, s'entretenir
germane:
besprechen, diskutieren
hispane:
conversar, discutir, dialogar
hungare:
beszélget, társalog
indonezie:
berbincang, bercakap-cakap, berdiskusi, mengobrol, berembuk, berunding
itale:
dialogare, colloquiare, discorrere, discutere (parlare), conversare
japane:
会話する [かいわする]
nederlande:
discussiëren, bespreken
pole:
rozmawiać
ruse:
беседовать, переговариваться
slovake:
zhovárať sa
ukraine:
розмовляти, говорити, бесідувати між собою

*interparolo

Pluropa interŝanĝo de informoj kaj pensoj; konversacio: Georgo ne atentis tiun interparolon, diris adiaŭ kaj iris [66]; post tiu interparolo la ambaŭ virinoj kaj la infano eliĝis el veturilo Marta ; la demando, per kiu ŝi videble ordinare komencadis la interparolojn kun la venantaj kandidatinoj Marta ; la ridado de la infanoj kaj la bruaj interparoloj de la feliĉaj familioj, kolektiĝintaj ĉirkaŭ la feste aranĝitaj tabloj Marta ; ĉambro de interparoloj BdV ; en la templo hilelista mi aŭskultados […] filozofie-etikajn interparolojn [67].
beloruse:
размова, абмеркаваньне
ĉine:
会谈 [huìtán], 會談 [huìtán], 討論 [tǎolùn], 讨论 [tǎolùn], 自会 [zìhuì], 自會 [zìhuì]
germane:
Besprechung, Gespräch ĉambro de inter~oj: Besprechungszimmer.
hispane:
conversación
indonezie:
bincangan, percakapan, diskusi, konversasi, obrolan, rembukan, rundingan
japane:
会話 [かいわ], 会談 [かいだん]
ukraine:
розмова, бесіда

interparolejo

Loko por interparoloj, precipe tia kiu apartigas renkontiĝantajn internulojn kaj eksterulojn: mi kun miaj gepatroj kaj avino vizitis lin dufoje, sed mi ne sciis, ke mi estas en interparolejo de prizono [68]; la kapelo uziĝas kiel interparolejo [69].
68. B. Vaha: Adolesko, 1987
69. Vikipedio, Upsala Katedralo
beloruse:
пакой для перамоваў, прыёмная (ва ўстанове), пакой для наведвальнікаў (у вязьніцы, больніцы)
ĉine:
客堂 [kètáng], 会客室 [huìkèshì], 會客室 [huìkèshì]
france:
parloir
germane:
Sprechzimmer, Besucherraum, Empfangszimmer
hispane:
locutorio, parlatorio, sala de visitas
indonezie:
ruang tamu, ruang diskusi
itale:
parlatorio
kekĉie:
aatinob̕aal
pole:
rozmównica

kontraŭparoli

(x)
Argumenti kontraŭ iu aŭ io: kiam la Judoj kontraŭparolis, tiam mi estis devigata apelacii al Cezaro [70]; ĉar neniu al ili kontraŭparolis, tio kompreneble estis rigardata kiel veraĵo [71]; kiam oni montris al la homoj la forton de la vaporo kaj ĝian uzeblecon […] kia prudenta homo povus ion kontraŭparoli kontraŭ ĝi FK ? sensencaj kontraŭparoloj EE . SUB:kontesti, kontraŭargumenti, kontraŭdiri, obĵeti, refuti
angle:
speak against
beloruse:
пярэчыць, аспрэчваць
bretone:
dislavaret
ĉine:
反駁 [fǎnbó], 反驳 [fǎnbó], 唱反調 [chàngfǎndiào], 唱反调 [chàngfǎndiào], 辩驳 [biànbó], 辯駁 [biànbó], 牴触 [dǐchù], 牴觸 [dǐchù]
france:
contredire, s'opposer (à)
germane:
widersprechen, entgegnen
hispane:
réplica contrargumentar, llevar la contraria
hungare:
ellene szól, ellenez
indonezie:
menentang
itale:
contraddire, obiettare
nederlande:
tegenspreken
pole:
sprzeciwiać się, ogłaszać sprzeciw, ripostować, wygłaszać ripostę, przedstawiać kontrargumenty
ruse:
возражать, противоречить
ukraine:
заперечувати, суперечити

kunparolanto

Persono, kun kiu oni interŝanĝas dirojn: mia kunparolanto havis mezurilon, oran vergon, por mezuri la urbon kaj ĝiajn pordegojn [72]; la membro de unu nacio humiliĝas antaŭ membro de alia nacio […] kaj sentas sin ĝenata antaŭ sia kunparolanto [73]; li rapide elprenis el la poŝo monujon kaj tuj elkalkulis al la vilaĝano tricent rublojn, kiujn lia kunparolanto prenis kaj trankvile kaŝis en sian poŝon FK ; eble io simila ekzistas ankaŭ en la gepatra lingvo de mia kunparolanto [74].
72. La Nova Testamento, Apokalipso 21:15
73. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Unua Kongreso Esperantista en Boulogne sur Mer en la 5a de aŭgusto 1905
74. Claude Piron: La bona lingvo, p. 60a
angle:
interlocutor, conversation partner
beloruse:
суразмоўца
bretone:
kendivizer
france:
interlocuteur
germane:
Gesprächspartner
hispane:
interlocutor
hungare:
beszélgetőtárs
indonezie:
kawan bicara, teman bicara
itale:
interlocutore
japane:
話し相手 [はなしあいて]
nederlande:
gesprekspartner
pole:
rozmówca
ruse:
собеседник

porparolanto[75]

Persono, kiu defendas la interesojn de iu aŭ de ia afero antaŭ iu; advokato2: „estas evidente, ke tiu mono poste mankos aliloke“, diris la porparolanto de la ministrejo [76]; malpermeso de tabakfumo en la laborejoj ankoraŭ ne aktualas, konfirmis komisiona porparolanto [77]; la ĉefo de la Skota Nacia Partio kaj la plej fervora porparolanto de sendependiĝo, volis, ke referendumilo prezentu tri eblojn por determini la sorton de Skotlando [78].
75. E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto, advokato
76. jpa: Internacia kunsido de financistoj en Prago, Monato, 2000/09, p. 9
77. Marko Naoki Lins: Ĉu senfuma Eŭropo?, Monato, 2005/04, p. 13
78. Paul Gubbins: Angla hundo, skota vosto, Monato, 2013/01, p. 5
angle:
advocate, spokesperson
beloruse:
абаронца (словам; у судзе), адвакат, заступнік
bretone:
alvokad (dre skeud.), breutaer (dre skeud.)
ĉine:
代言人 [dàiyánrén], 提倡者 [tíchàngzhě], 鼓吹者 [gǔchuīzhě]
france:
avocat (intercesseur), défenseur (intercesseur), intercesseur
germane:
Fürsprecher
hispane:
abogado (intercesor), defensor (intercesor), intercesor
hungare:
ügyvéd, szószóló
indonezie:
juru bicara, jubir
itale:
rappresentante (portavoce), avvocato (rappresentante leg.), portavoce
kekĉie:
aatinahom
pole:
adwokat, obrońca, rzecznik
ruse:
адвокат, защитник, заступник, ходатай

postparolo

BELE Akcesora posta parto de iu parolado aŭ verko, destinita por ĝin konkludi, aŭ aldoni rilatantajn informojn: antaŭparolo liberigas de postparolo PrV ; en la postparolo oni donas interesajn informojn pri ekestaj fazoj dum la preparado de la libro [79]; en iom mallongigita formo publikigita en la prezentata libro kiel postparolo [80].
79. Jorma Ahomäki: Nova vortarego en Estonio, Monato, 2004/09, p. 26
80. Nikolao Gudskov: Reveno de heroo, Monato, 2004/09, p. 22
angle:
afterword, epilogue, conclusion
beloruse:
пасьляслоўе
bretone:
goude-skrid, gourfennskrid
ĉine:
后记 [hòujì], 後記 [hòujì], 尾声 [wěishēng], 尾聲 [wěishēng], 結束語 [jiéshùyǔ], 结束语 [jiéshùyǔ]
france:
postface, épilogue (postface)
germane:
Nachwort
hispane:
epílogo, conclusión
hungare:
utószó
indonezie:
epilog, kata penutup, kesimpulan
itale:
postfazione, epilogo, conclusione (capitolo)
japane:
後書き [あとがき], 後記 [こうき]
nederlande:
nawoord, epiloog, narede, nabericht
pole:
posłowie
ruse:
послесловие
slovake:
konklúzia, uzáver, záver
ukraine:
післямова, епілог

priparoli

(tr)
Esprimi sian penson, sian opinion pri io: ni ĉiuj kunvenis, por priparoli tre gravan aferon, sed ni ne povis atingi ian rezultaton, kaj ni disiris [81]; dum ili priparolis tion, li mem staris meze de ili [82]; mi ne kuraĝos priparoli ion, krom tio, kion Kristo faris per mi [83]; ; sed ni ne povis atingi ian rezultaton, kaj ni disiris oni raportis pri tio al la polico, oni priparolis la okazintaĵon, kaj matene oni transportis la korpon en la hospitalon [84]; la vojaĝon ni priparolis jam dum jaroj, kaj nun ĝi devis efektiviĝi [85].
angle:
talk about, discuss
beloruse:
абмяркоўваць, абгаворваць
bretone:
komz diwar-benn
ĉeĥe:
projednat
ĉine:
談到 [tándào], 谈到 [tándào], 談論 [tánlùn], 谈论 [tánlùn], 評論 [pínglùn], 评论 [pínglùn], 討論 [tǎolùn], 讨论 [tǎolùn]
france:
commenter, discuter (qqch)
germane:
besprechen, über etwas sprechen
hispane:
comentar, debatir
hungare:
megbeszél
indonezie:
mendiskusikan
itale:
commentare, discutere di, dire su
japane:
言及する [げんきゅうする]
nederlande:
bespreken
pole:
omawiać, obgadywać
ruse:
обговорить, обсудить, говорить о
slovake:
pohovoriť si o niečom
tibete:
སྐད་ཆ་བཤད་
ukraine:
обговорювати

priparolinda

Kiun indas priparoli, ĝenerale grava, interesa: [ĝi] rakontis pri la batalo, kiu tie okazis kaj kiu en efektiveco ne estis priparolinda [86]; aperis nova versio sub la titolo „Lernolibro de la lingvo Esperanto“, ekzistas ankaŭ prilaborita reta versio, kiun elŝutis miloj de personoj, la lernolibro estas uzata en amasa reta kurso – tio estas tri aparte priparolindaj historioj [87].
beloruse:
варты абмеркаваньня, цікавы
germane:
zu besprechen
hispane:
discutible
indonezie:
layak didiskusikan

proparolanto

(evitinde)
Porparolanto: se li havas por si anĝelon proparolanton, kvankam unu el mil, kiu elmontrus pri la homo lian pravecon, tiam Li indulgas lin [88]; la proparolanto de la usona ambasado klarigis, ke Usono kredas, ke la daŭrigo de la diskuto inter la partoprenantaj partioj helpos solvi la restantajn demandojn [89]; la polico ricevas vidbendon, kie laŭdira proparolanto de Alkaido atribuas al ĝi la atencojn [90].
Rim.: Malgraŭ la biblia ekzemplo ĉi tiu vorto ŝajnas evitinda pro la malfacilo interpreti ĝin surbaze de la normala senco de prepozicio „pro“. Ŝajnas esti paŭsaĵo el la latina: „pro et contra
ĉeĥe:
přímluvce, zastánce
germane:
Fürsprecher
hispane:
partidario
indonezie:
juru bicara, jubir
itale:
rappresentante (portavoce), avvocato (rappresentante leg.), portavoce
japane:
スポークスマン [すぽーくすまん], 報道官 [ほうどうかん], 代弁人 [だいべんじん], 代理人 [だいりにん]
kekĉie:
aatinahom
nederlande:
voorspreker
pole:
adwokat, obrońca, rzecznik
slovake:
príhovorca, zástanca
ukraine:
виразник чиєїсь думки, адвокат

festparolado

Publika, solena parolado en aparta okazo: mi legigis al mia filino Serena (denaska) la tekston de la festparolado de Ivo Lapenna por la 39a UK en Harlemo [91]; la dua eldono [de Elektitaj paroladoj kaj prelegoj] estas plivastigita per la festparoladoj de la aŭtoro en la UK-oj en Helsinko (1969) kaj Vieno (1970) [92]; la novelektita prezidanto en la festparolado diris, ke nek li, nek Serbio akceptos Kosovon kiel novan ŝtaton sur serba teritorio [93].
91. Sen Rodin (Filippo Franceschi): Tri diskoj kun ses paroladoj de Ivo Lapenna, Monato, 2007/06, p. 22
92. UEA: Malferma Tago pri Ivo Lapenna, Gazetaraj Komunikoj, 2009-09-01 (338)
93. Dimitrije Janičić: Sendependeco ne akceptebla, Monato, 2008/04, p. 9
angle:
alocución, discurso debido a un acontecimiento speech, address
beloruse:
прамова, выступ (на ўрачыстым мерапрыемстве)
ĉeĥe:
slavnostní projevy
france:
allocution
germane:
Festansprache
indonezie:
kata sambutan, sambutan
japane:
祝賀演説 [しゅくがえんぜつ]
nederlande:
feestrede
pole:
przemowa
slovake:
slávnostný prejav

laŭdparolo, laŭdparolado

BELE Solena parola aŭ skriba laŭdo; laŭdacio, panegiro: la filmo montras la laŭdparolon de prezidanto Probal Dasgupta al la jubileulo [94]; amaskomunikiloj omaĝis per raportoj kaj laŭdparoladoj la 75-an naskiĝdatrevenon de Ornette Coleman [95].
94. UEA: Novaj filmoj en la reta kinejo, Gazetaraj Komunikoj, 2010-02-01
95. Vikipedio, Ornette Coleman, 2014-02-06
beloruse:
пахвальная прамова, пахвальнае слова
ĉine:
讚詞 [zàncí], 赞词 [zàncí], 頌德文 [sòngdéwén], 颂德文 [sòngdéwén]
france:
éloge, panégyrique
germane:
Lobrede, Laudatio
hispane:
elogio, alabanza, panegírico
indonezie:
pidato, panegirik

satparoli, finparoli

Paroli sufiĉe, ĝis la stato en kiu oni ne plu deziras paroli: mi ja ĉiam silentas, ĉiam mi havas serenan vizaĝon, permesu do al mi satparoli hodiaŭ... [96].
beloruse:
выказацца (цалкам), нагаварыцца, выгаварыцца
ĉine:
倾诉 [qīngsù], 傾訴 [qīngsù], 倾诉 [qīngsù], 傾訴 [qīngsù]
france:
dire tout ce qu'on a sur le cœur, parler tout son soul
germane:
zu Ende reden, ausreden (zu Ende)
hispane:
decir todo lo que se piensa
hungare:
kibeszéli magát
itale:
sfogarsi (a parole)
nederlande:
uitspreken (tot het einde spreken)
pole:
nagadać się (do syta), wygadać się (do syta)
ruse:
наговориться, выговориться

administraj notoj

ĉirkaŭ~i: Mankas verkindiko en fonto.