*interes/i PV

*interesi

(tr)
1.
Tenadi ies atenton, persistemon,
a)
vekante scivolemon, deziron pli detale koni: hodiaŭ [la problemo] interesas la publikon, morgaŭ ĝi povas esti indiferenta por ĝi Marta ; ili ricevas francan nomon, kiun mi ne povas elparoli kaj kiu min eĉ tute ne interesas [1]; sur lia vizaĝo oni ne povis legi, ĉu lin interesas la priskribo, aŭ ĉu indignigas lin la mensogo [2]; ni antaŭdiras al la homoj la estontecon, ĉar ĝi interesas ilin [3]; nenio min interesas plu kaj neniam mi malfermas ĵurnalon [4]; kion (per kio) do povas min interesi tio, kio fariĝos al vi Marta ? la lingvistikaj demandoj interesas multajn esperantistojn VdE ; Arne atentis pri la aferoj, kiuj interesis lin [5].
b)
pro graveco, pro kapablo alporti utilon (materian aŭ moralan) aŭ malutilon: oni devas vivi kiel fremdulo en fremda lando, kie oni neniun interesas [6]; mi iros mian propran vojon, kaj tiam la aliaj min plu ne interesos [7]; la aklamoj ne interesis lin plu [8]; ili ĉiuj kune ne interesas min tiel, kiel vi sola [9]; mi estas amiko de la princo kaj tial tre interesas min la ĝenerala opinio pri li [10]; mono lin ne interesas, kiam li povas havi sufiĉe da ĝii [11]; en la afero, kiu nun vin interesas, mi mem persone ne estas kompetenta juĝanto Marta ; ni facile forgesas, kio nin ne interesas PrV . VD:gravi, koncerni
c)
(arkaismo) vekante bonfareman senton: mi ekkonis antaŭ nelonge iun malriĉan virinon, kiu min tre interesas Marta ; tiu malriĉa familio interesas multajn personojn PV .
2.
(iu) Doni profiton en iu afero: interesi iun en komerca, industria societo; ĉiuj firmoj, kiuj havas intereson en la komercado de Browning [12]; mi estas industriisto, devigata gardi miajn interesojn Marta .
1. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Najbaraj familioj
2. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro VI
3. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro IX
4. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Dekkvina
5. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Unua Parto
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Nokta ĉapo de fraŭlo
7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Io
8. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXI
9. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XIV
10. Eliza Orzeszko, trad. Kazimierz Bein: La Interrompita Kanto, Ĉaptiro III
11. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
12. John Merchant: Kompatinda Klem, Ĉapitro 8
angle:
interest
beloruse:
цікавіць, паднімаць цікавасьць, прадстаўляць інтарэс
ĉeĥe:
zajímat
france:
intéresser, brancher (plaire), plaire (à), concerner, importer (à), s'appliquer (à), se rapporter (à), relever (de), toucher (à)
germane:
1.a interessieren 1.c kümmern 2. beteiligen
hispane:
interesar
hungare:
érdekli, érdekelt (vmiben)
nederlande:
interesseren
pole:
1. interesować, zaciekawiać, zajmować (przest.) 2. interesować
portugale:
interessar
ruse:
интересовать
slovake:
pútať, zaujímať
ukraine:
цікавити, інтересувати, викликати інтерес, (при запереченні ще) обходити

intereso

1.
Eco de tio, kio
a)
interesas 1.a: tiu libro havas grandan, neniun intereson; intereson liaj okupiĝoj certe ne povis prezenti [13];
b)
interesas 1.b: tio estas sen intereso por mia decido; ŝi pensis pri […] juna gefianĉa paro, kiu havis por ŝi tre grandan intereson, ĉar ŝi mem ja estis duono de tiu paro [14]; [demando], kiu povas havi intereson por la homaranoj [15]; [lingvo], en kiu povus esti publikigataj tiuj verkoj, kiuj havas egalan intereson por ĉiuj popoloj [16]; ĉu plu vivi, aŭ ĉu morti tuj? kio estas preferinda, kiam la vivo perdis ĉian intereson [17]?
2.
Sento de tiu, kiu estas
a)
interesata 1.a: la legendo […] estis voĉlegita [kaj] ĉiuj aŭskultis kun streĉita atento kaj intereso [18]; la juna virino kun intereso kaj senkonscia kompato rigardis la personon Marta ; vi eble sekvas kun intereso la malfacilan bataladon en la granda multemiliona lando [19]; komence ŝi legis malrapide, atente, poste kun entuziasmo, kun preskaŭ febra intereso Marta .
b)
interesata 1.b: la tuta esperantistaro havas grandan intereson pri la oficiala enkonduko de ĝia lingvo en lernejoj; la persona intereso tro ofte kondukas la homojn PV ; ne ekzistas kareso sen intereso PrV ; al mi pli plaĉas, ke oni estas kompleza por mi el la pura koro kaj ne pro intereso [20];
c)
interesata 1.c: mia konsilo estas nur pro intereso al via sano; mi havas grandan intereson al, por tiu familio; tio vekis en mi intereson por la malliberulo [21];
SIN:interesiĝo
3.
Tio, kio promesas utilon, profiton ktp: tion postulas la interesoj de la afero [22]; pro konkurantaj interesoj ili troviĝadis en konstanta malpaco [23]; mi faros ĉion, kion mi povos, por trovi por vi lecionojn, cetere ĝi koncernas ja ne sole vian intereson, sed ankaŭ mian propran Marta ; ĉiu kutimo devas havi siajn kaŭzojn, bazitajn sur la interesoj aŭ cirkonstancoj de la personoj, kiuj ĝin observas Marta ; tiaj proletoj estas ĉiam pretaj perfidi la interesojn de sia klaso [24]; Volter opiniis necesa la kredon je dio, [sed tio] eble estis nur simpla klasa intereso de riĉulo, kiu volas certigi al si la posedon [25]; la intermiksadon de la interesoj de lando kun la interesoj de tiu aŭ alia gento, lingvo aŭ religio mi rigardas kiel restaĵon de la tempoj barbaraj [26]. SIN:koncernoVD:avantaĝo, celo, deziro, intenco, klopodo, strebo, volo, zorgo1
13. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Nokta ĉapo de fraŭlo
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
15. L. L. Zamenhof: Homaranismo,
16. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Deklaracio
17. Claude Piron: Lasu min paroli plu!, Revenis amo, feliĉu ni!
18. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Juda knabino
19. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
20. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, 4
21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kion rakontis la kvara muso
22. L. L. Zamenhof: Dua Libro de l’ lingvo Internacia, Dua Libro de l' Lingvo Internacia
23. Henri Heine: La Rabeno de Baĥaraĥ, Ĉapitro I
24. E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, Kio estas burĝo?
25. Volter, trad. Eugen Lanti: Kandid aŭ la optimismo, Antaŭparolo
26. L. L. Zamenhof: Originala Verkaro, § III-6 (Homaranismo)
afrikanse:
belangstelling
albane:
interesi
amhare:
ፍላጎት
arabe:
مصلحة
armene:
հետաքրքրություն
azerbajĝane:
faiz
beloruse:
1. цікавасьць, інтарэс 2. цікавасьць, інтарэс, зацікаўленасьць 3. інтарэс, карысьць
bengale:
সুদ
birme:
ဝါသနာ
bosne:
interesa
ĉeĥe:
interes
dane:
interesse
estone:
huvi
eŭske:
interes
filipine:
interes
france:
intérêt (qu'on trouve à qc ou qn), utilité, profit (qu'on trouve dans qc), avantage (qu'on trouve à qc), penchant (pour qc ou qn), inclination (pour qc ou qn), goût (pour qc ou qn), sympathie (pour qc ou qn), sollicitude, attention (pour qc ou qn)
galege:
interese
germane:
Interesse
guĝarate:
રસ
haitie:
enterè
haŭse:
amfani
hinde:
ब्याज
hispane:
interés
hungare:
érdek, érdekelődés, érdekeltség
igbe:
mmasị
irlande:
ús
islande:
vextir
japane:
関心
jave:
kapentingan
jide:
אינטערעס
jorube:
anfani
kanare:
ಆಸಕ್ತಿ
kartvele:
ინტერესი
kazaĥe:
қызығушылық
kimre:
llog
kirgize:
пайыздык
kmere:
ការប្រាក់
koree:
관심
korsike:
intaressu
kose:
umdla
kroate:
interes
kurde:
zem
latve:
procenti
laŭe:
ມີຄວາມສົນໃຈ
litove:
palᘻkanos
makedone:
интерес
malagase:
mahaliana
malaje:
kepentingan
malajalame:
പലിശ
malte:
interess
maorie:
pᗑnga
marate:
व्याज
monge:
paj
mongole:
хүү
nederlande:
belang, belangstelling
nepale:
चासो
njanĝe:
chidwi
okcidentfrise:
rinte
panĝabe:
ਵਿਆਜ
paŝtue:
ګټه
pole:
2. zainteresowanie, zaciekawienie 3. interes
portugale:
interesse
ruande:
inyungu
ruse:
интерес
samoe:
tului
sinde:
فائدي
sinhale:
පොලී
skotgaele:
ùidh
slovake:
interes
slovene:
obresti
somale:
danta
ŝone:
mubereko
sote:
thahasello
sunde:
bunga
svahile:
maslahi
taĝike:
манфиат
taje:
ที่น่าสนใจ
tamile:
வட்டி
tatare:
кызыксыну
telugue:
వడ్డీ
ukraine:
інтерес
urdue:
دلچسپی
uzbeke:
qiziqish
vjetname:
quan tâm
zulue:
isithakazelo

interesa

Interesanta: ĉi tiu maloftaĵa folio […] estas tre interesa, kvankam ĝi estas nur fabelo [27]; mi trovas nenion interesan en la entreprenado de montara vojaĝo [28]; li rakontis en plej interesa maniero pri la fieraj nordaj rokoj kaj pri la falakvoj [29]; la afero, kiun vi entreprenas, estas ja por mi tiel same interesa kaj grava [30]; streĉe interesa ĉasado [31]; eĉ se ŝi ne plaĉis al li, ŝi tamen estis pli interesa ol la aliaj homoj [32]. VD:aktuala, aparta2, atentokapta, elstara2, neordinara1, originala2, spica2
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
28. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo
29. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Monteto de elfoj
30. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
31. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Unua Parto
32. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, La nepo
beloruse:
цікавы
ĉeĥe:
zajímavý
france:
intéressant
germane:
interessant
hispane:
interesante
hungare:
érdekes
nederlande:
interessant
pole:
interesujący, ciekawy, zajmujący
portugale:
interessante
ruse:
интересный
slovake:
zaujímavý
tibete:
སྙན་པོ་
ukraine:
цікавий, інтересний

interesegi

(tr)
Pasie interesi: , pli ol la ordinara kardiologo, mi profunde studis apudfakojn – psikiatrion, endokrinologion – ĉar, nu, mia profesio min interesegas [33]; estis interesege vidi la rapidan dismembriĝon [34]; ĉiuj esprimis […] kore dankis la princidon pro lia interesega parolado [35].
33. Johán Valano: Ĉu vi kuiras ĉine?, 6
34. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 16. Malsaĝuloj Kreskas Mem, Sen Plugo Kaj Sem’
35. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Ĉapitro VII
beloruse:
захапляць, падымаць моцны інтарэс
france:
passionner (captiver), captiver (passionner), fasciner (passionner)
hispane:
apasionar, cautivar, fascinar
hungare:
roppant érdekli
nederlande:
belang inboezemen
pole:
pasjonować się, fascynować się
ruse:
захватывать (сильно интересовать)

interesigi

1.
Igi interesiĝi: interesigi la komercan ĉambron pri Esperanto PV ; mi provis paroli al kelkaj ekslernantoj kaj eĉ salutis ilin per „Boŭnan tagon“ aŭ „Boŭnan vesperon“ por interesigi ilin, sed ŝajne ili jam estas tute kontraŭ Esperanto [36]; kiam vi sukcesas interesigi kaj kredigi iun pri la neceseco de Esperanto, ne diru, ke vi „konvinkigis“ lin [37].
Rim.: La sendiferenco disde "interesi 1" estas apenaŭ perceptebla, kio riskas sugesti, ke „interesi“ estas netransitiva. Eble tial ĉi tiu formo mankas en PIV.
2.
PV (malofte) Fari ion interesa.
36. Boris Kolker: Vojaĝo en Esperanto-lando, C. Rossetti: Sonĝo teruras, sonĝo forkuras, leciono 7a
37. H. Seppik: La tuta Esperanto, 1937
beloruse:
2. рабіць цікавым
france:
1. susciter l'intérêt, intéresser (faire s'intéresser) , faire s'intéresser
hungare:
1. felkelti az érdeklődését 2. érdekessé tesz
nederlande:
1. belangstelling wekken 2. interessant maken
pole:
1. zainteresować (kogoś, czymś) , zaciekawiać (kogoś, czymś) 2. uatrakcyjniać
ruse:
1. заинтересовать (кого-л. чем-л.) 2. сделать интересным

interesiĝi, sin interesi

Iĝi interesata:
1.a:
la germanoj tre interesiĝas pri verkoj el sovetia vivo [38]; li interesiĝas precipe pri miaj rangsignoj sur miaj ŝultroj [39]; [ili] aparte interesiĝas pri belaj konstruaĵoj [40]; estas granda manko, se oni ne interesiĝas pri gajaĵoj [41]; mi treege interesiĝas pri la afero [42]. VD:sekvi
1.c:
vi amas kaj persekutas iun junan personon, kiu estas mia filino, kaj pri kiu mi interesiĝas tiel same, kiel pri […] mia bofilo [43]; vi ambaŭ kun kortuŝa sindonemo interesiĝas pri mia juna nevino [44]; rajte mi interesiĝas al via estonteco [45].
2:
sin interesi en entrepreno; ĉu la terkulturado nun interesas vin [46]? mi retiriĝis, mi konservis miajn akciojn en la kompanio, sed ne plu interesiĝis [47].
38. V. Varankin: Metropoliteno, ĉap. 2
39. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Dua Ĉapitro
40. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro V
41. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
42. John Merchant: Kompatinda Klem, Ĉapitro 9
43. Molière, trad. D-ro L. L. Zamenhof: Georgo Dandin, Akto Unua
44. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Ĉapitro XV
45. Henri Vallienne: Kastelo de Prelongo, Ĉapitro Kvina
46. I. S. Turgenjev, trad. Kazimierz Bein: Patroj kaj filoj, III
47. Johán Valano: Ĉu rakonti novele?, Veli morten
beloruse:
1.a:  цікавіцца, сачыць 1.c:  быць зацікаўленым 2:  цікавіцца
ĉeĥe:
zajímat
france:
s'intéresser, ressentir de l'intérêt, prendre des intérêts, aimer (avoir de l'intérêt pour)
hispane:
interesarse
hungare:
érdeklődik
nederlande:
1.a:  zich interesseren voor 1.c:  zich interesseren voor 2:  zich interesseren in
pole:
1.a:  interesować się, być ciekawym (czegoś), zajmować się (przest.) 1.c:  interesować się, być ciekawym (czegoś), zajmować się (przest.) 2:  interesować się, zajmować się (przest.)
portugale:
interessar-se
ruse:
интересоваться
slovake:
pútať, zaujímať
ukraine:
цікавитися, інтересуватися, виявляти інтерес

interesiĝo

Stato de iu interesata: kelkaj portretoj ekscitis ŝian interesiĝon [48]; li montris plej grandan interesiĝon pri miaj ideoj kaj tre varme min akceptis [49]; post la Dua Mondmilito en kelkaj medioj montriĝis nova interesiĝo pri tiu grava objekto [50]; la evento elvokis grandan interesiĝon de la gazetaro [51]. SIN:intereso2
48. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Dekkvina
49. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉap. 2
50. Ivo Lapenna: Retoriko, Dua Parto
51. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Tria Parto
beloruse:
зацікаўленасьць
france:
intérêt (qu'on trouve à qc ou qn), penchant (pour qc ou qn), inclination (pour qc ou qn), goût (pour qc ou qn), sympathie (pour qc ou qn), sollicitude, attention (pour qc ou qn)
germane:
Interesse
hungare:
érdeklődés
nederlande:
interesse
pole:
zainteresowanie, ciekawość, zaciekawienie
portugale:
interesse
ruse:
заинтересованность
ukraine:
зацікавлення

neintereso, neinteresiĝo

Manko de intereso: pro la neinteresiĝo de la ceteraj estraranoj, Renato Corsetti mem prenis je si la respondecon plutrakti kun BKC [52]; li aŭdis voĉon, kiu malgraŭ lia neintereso allogis lian atenton [53].
52. A. Grigorjevskij: Mi estis elektita hazarde, Libera Folio, 2004-08-19
53. M. C. d'Aulnoy, trad. D. J. Harlow: La flava gnomo, [2000?]
beloruse:
незацікаўленасьць, абыякавасьць
france:
désintérêt, incurie
germane:
Desinteresse
hispane:
desinterés
pole:
brak zainteresowanie
portugale:
desinteresse
ruse:
незаинтересованность

pliinteresigi

Igi pli interesa: ni krome ludu almenaŭ unu stelon je poento, por pliinteresigi la ludon [54].
54. L. Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, 1974
beloruse:
рабіць цікавейшым
france:
rendre plus intéressant, intéresser (le jeu)
pole:
uatrakcyjniać
ruse:
сделать более интересным

seninteresa, neinteresa

Senigita je intereso: la bankiero unue komencis neinteresan babiladon [55]; Ken havas malgravan seninteresan oficon en la urba administrejo [56]; [li] aspektis same seninteresa por la bieno kaj same interesita por la diskutoj kun la trinkfratoj [57]; la gazetoj estis seninteresaj, kaj la vivo similis al nenio dum multaj jaroj [58]; al Arne tiuj preparoj estis tute seninteresaj [59]. VD:bagatela, banala, egala1.b, indiferenta, malgravaVD:gurdita
55. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Dekkvara
56. Claude Piron: Lasu min paroli plu!, La vesperfuŝulo
57. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Heredanto
58. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, La nepo
59. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, Unua Parto
beloruse:
нецікавы
ĉeĥe:
bez zájmu, fádní
france:
inintéressant, sans intérêt, dénué d'intérêt, banal, commun (inintéressant), insignifiant (inintéressant), quelconque (inintéressant)
germane:
uninteressant
hispane:
vulgar (en el sentido de común), insulso, indiferente
hungare:
érdektelen
nederlande:
onbelangrijk
pole:
nieinteresujący, nieciekawy
portugale:
sem interesse (adj.)
ruse:
безынтересный
slovake:
nezainteresovaný
ukraine:
нецікавий, неінтересний

seninteresiĝi

(malofte)
Perdi intereson, ne havi intereson: la rusa Registaro seninteresiĝas pri nia propagando, eĉ likvidas la poresperantajn organizojn [60]; oni do ne miru ke la plej multaj civitanoj de la membroŝtatoj seninteresiĝas [pri la konstitucia traktato] [61].
60. E. Lanti: Vortoj de k-do Lanti, Je la lumo de la sperto
61. A. C. Robert, trad. V. Lutermano: Speciala kajero pri Eŭropo, Le Monde Diplomatique en Esperanto, 2004-03
beloruse:
губляць цікавасьць
france:
se désintéresser (montrer du désintérêt)
germane:
desinteressiert sein
hispane:
desinteresarse
portugale:
desinteressar-se
ruse:
потерять интерес

seninteresiĝo, neinteresiĝo

(malofte)
Stato de iu seninteresinta: pri tio ne kulpas la demokrateco de UEA, […] sed neinteresiĝo kaj inerteco [62]. SIN:indiferentecoVD:flegmo, malatento, neglekto, senfervoreco
62. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
beloruse:
незацікаўленасьць
france:
désintérêt grandissant, tendance à l'indifférence, tendance à la banalisation
germane:
Desinteresse
nederlande:
onverschilligheid
portugale:
desinteresse (subst.)
ruse:
незаинтересованность

administraj notoj

pri ~o: 
     Pro la reverkado mi devis grupigi la tradukojn hu, nl, de
     fine de la artikolo. La koncernatoj bv kontroli.
     [MB]
pri ~igi 2.: 
      Mi dubas, cxu ~igi sola havas la montritan signifon.
      [MB]