*ord/o
*ordo
- A.
-
Regula aranĝo de
aferoj, laŭ kiu ili taŭge kaj oportune rilatas inter si:
- 1.
- En spaco: [laŭ] la babilonaj astrologoj […] turniĝis ĉirkaŭ la Tero en la sekva ordo: Luno, Merkuro, Venuso, Suno, Marso, Jupitero kaj Saturno [1]; vi mastrumos en nia domo, kuiros, lavos, kudros, trikos, zorgos pri ordo kaj pureco [2]; li elprenis la belajn blankajn ostojn […] kaj kunmetis laŭ natura ordo [3]; vi devas teni la ĉambron en bona ordo [4]; la pretorianoj, premataj de la amasoj, kun plej granda peno konservas la batalordon [5]; eblas hazardigi la listo-ordon kaj krei sian propran [6].
- 2.
- En tempo aŭ kategoria sinsekvo: mi rakontos ĉion laŭ ordo [7]; la Proverbaro Esperanta estas aranĝita laŭ la alfabeta ordo PrV ; prezenti ilin en kronologia ordo [8]; pri la ordo en kunmetita vorto „falakvo“ kaj „akvofalo“ ambaŭ estas bonaj (falakvo signifas pli la falantan akvon mem, akvofalo signifas pli la lokon de falado) [9]; la ĉefoj de la Ĥoridoj, laŭ la ordo de ilia ĉefeco en la lando [10]; [ili] laŭ la ordo de sia alveno, estis numerataj kaj starigataj en vicoj, po ses en unu vico [11]; iliaj nomoj […] laŭ la ordo de ilia naskiĝo [12]; ordo de Diservo laŭ la preĝlibro [13]; ni traktu en la inversa ordo [14].
- 3.
- En regularo: la amerika havena komisio […] forlasas la ŝipon, trovinte ĉiujn paperojn en ordo [15]; laŭ la nova ordo, kiun per komuna voĉdonado akceptis por si nia Lingva Komitato, ĉiu homo […] havas la rajton prezenti […] proponojn [16]; la atesto estas en ordo, la inspektoro konfirmas [17]; se viaj personaj aferoj estas en ordo, neniu povas kapti vin [18]; kontraŭa al la jura ordo [19]; meti ordon en la financoj; ordo estas beno por ĉiu entrepreno PrV .
- 4.
- En korpo kaj spirito: la stomako ne estas en ordo, li diris [20]; meti ordon en siaj ideoj; li diris: ĉu ĉio estas en ordo, Jehu? sed tiu respondis: kia ordo povas esti ĉe la malĉastado de via patrino Izebel [21].
- 5.
- En socia vivo: ĉu ĉio estas en ordo? por kio venis al vi tiu frenezulo? [22]; li estas de granda kresko, tial li staru, pro ordo, sur la ponto [23]; laboru ĉiam en plena unueco, en ordo kaj konkordo [24]; helpi per ĉiuj fortoj al la enkonduko de ordo kaj forigo de ĉiu malpaco en nia afero [25]; la restarigo de la ordo en la urbo tuŝis ankaŭ […] la tieajn trinkejojn [26]; la postmilita ordo [27]; subtenantoj de la „malnova ordo“ [28]; (figure) la ordo de l' mondo [29]; la tradicia ordo estis konfuzita; ordo bezonas ordonon PV (neniu ordo sen estro); sen ordo en afero ne ekzistas prospero PrV .
- 6.
- PIV2
ordo-rilatoRim.: Ĉi-sence troveblas „ordigo“ en EKV.
- 7.
-
Rango de matematika objekto, rilate nefake difinitan
hierarĥion aŭ ĝia pozicio en tia
klasifiko.
- a)
- PIV1 (de derivaĵo): la dua derivaĵo de funkcio estas derivaĵo de ordo 2; duaorda diferenciala ekvacio.
- b)
- (de elemento a en grupo) Tia plej malgranda nenula pozitiva entjero n, ke an egalas al la unuo.
- c)
- [30] (de finia grupo) Nombro de ĝiaj elementoj: la ordo 7.b de elemento en grupo dividas la ordon de la grupo.
- d)
- (de polinoma radiko) Obleco.
- e)
- [31] (de infinitezimo) ĉefinfinitezimo.
- f)
- (de grafeo) Nombro de ĝiaj verticoj.
- B.
-
Ĉiu el la ĉefaj grupoj, kiujn enhavas klasifiko:
- 8.
-
Ŝtupo en la botanika kaj zoologia klasifikoj
(ordo), inter
familio2.a
kaj klaso1.c:
la ordo de birdoj Kolomboformaj
[32];
la zingibracoj estas la plej granda familio de
la ordo zingibraloj, al kiu familio
apartenas pli ol 1200 specioj de 53 genroj
[33].
botanikaj ordoj zoologiaj ordojRim.: La ordonomoj de la zoologia klasifiko estas plej ofte formitaj per tipa kvalito kaj la sufikso „-ul“: parhufuloj, skvamuloj; aŭ per tipa genro kaj la elemento „-formaj“: paseroformaj, strigoformaj. La internacia nomado tendencas al la dua formo. Pli esperanteca nomado, proponita ankaŭ de NBN estus per tipa genro kaj -ord: paserordo, paserordano.klasofamilio
- 9.
- Klasifiko de klasika arĥitekturo: la kvin klasikaj ordoj estas la plej grava ordiga sistemo de la antikva kaj pli posta arkitekturo […], la komuna temo da kvin arkitekturaj ordoj estas la rilato de kolonoj al la fundamento kaj la tegmentaj traboj, la transiro de unu konstruero al alia kaj la enplekto en la kompleta koncepto kaj aspekto de la konstruaĵo [34]; laŭ la arkitekturo de antikva Grekio okazas diferencigo laŭ tri klasikaj kolonaj ordoj: la formo je dorika, ionika kaj korinta ordo, al ili aldoniĝis la toskana ordo, tiel nomata „kompozita ordo“ kaj en la renesanca epoko aldoniĝis tiel nomata „moderna ionika ordo“ [35].
1.
Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Kalendaroj: ĉu dimanĉo aŭ lundo?
2. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Neĝulino
3. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Kamarado Gaja
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
5. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro XLVII
6. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, La abonklubo de Vinilkosmo
7. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua
8. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
9. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 1. Vortfarado
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 36:30
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Johanĉjo-malsaĝulo
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 28:10
13. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Dua Parto
14. Julij Muraŝkovskij: Kien fluas roj’ Castalie, III. Atomoj de evoluo
15. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
16. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
17. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 37
18. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 42
19. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
20. Stellan Engholm: Vivo vokas, VII.
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 9:22
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 9:11
23. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua
24. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
25. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen en la 21a de aŭgusto 1911
26. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Ĉefartikolo
27. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
28. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Ĉefartikolo
29. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro IV
30. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §309
31. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 18
32. Vikipedio, Kolomboformaj birdoj
33. Vikipedio, Zingibracoj
34. Vikipedio, Klasikaj ordoj
35. Vikipedio, Kapitelo
2. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Neĝulino
3. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Kamarado Gaja
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
5. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro XLVII
6. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, La abonklubo de Vinilkosmo
7. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua
8. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
9. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 1. Vortfarado
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 36:30
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Johanĉjo-malsaĝulo
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 28:10
13. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Dua Parto
14. Julij Muraŝkovskij: Kien fluas roj’ Castalie, III. Atomoj de evoluo
15. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
16. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
17. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 37
18. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 42
19. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
20. Stellan Engholm: Vivo vokas, VII.
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 9:22
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 9:11
23. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua
24. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
25. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen en la 21a de aŭgusto 1911
26. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Ĉefartikolo
27. Ivo Lapenna, Tazio Carlevaro kaj Ulrich Lins: Esperanto en Perspektivo, Kvara Parto
28. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Ĉefartikolo
29. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro IV
30. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §309
31. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 18
32. Vikipedio, Kolomboformaj birdoj
33. Vikipedio, Zingibracoj
34. Vikipedio, Klasikaj ordoj
35. Vikipedio, Kapitelo
- afrikanse:
- orde
- albane:
- mënyrë
- amhare:
- ትዕዛዝ
- angle:
- order 6. order relation 7.a order (of a derivative) 7.b order (of an element of a group) 7.c order (of a group) 7.e order (of an infinitesimal) 7.f order (of a graph)
- arabe:
- النظام
- armene:
- կարգը
- beloruse:
- 1. парадак, упарадкаванасьць 2. парадак, пасьлядоўнасьць 3. парадак, працэдура 4. парадак, лад 5. парадак, лад 8. атрад (заал.) 9. ордэр (архітэктурны)
- bengale:
- যাতে
- birme:
- အစီအစဉ်
- bosne:
- kako bi
- ĉeĥe:
- pořádek
- ĉine:
- 秩 [zhì], 順序 [shùnxù], 顺序 [shùnxù], 次序 [cìxù], 条贯 [tiáoguàn], 條貫 [tiáoguàn], 秩序 [zhìxù]
- dane:
- ordre
- estone:
- selleks
- eŭske:
- ordena
- filipine:
- pagkakasunud-sunod
- france:
- ordre ordre 6. relation d'ordre 7.a ordre (d'une dérivée) 7.b ordre (d'un élément d'un groupe) 7.c ordre (d'un groupe) 7.e ordre (d'un infiniment petit) 7.f ordre (d'un graphe)
- galege:
- orde
- germane:
- 1. Ordnung, Anordnung 2. zeitliche Ordnung, Reihenfolge 4. Ordnung, Sinn 5. Ordnung, Organisation 6. Ordnungsrelation 7.a (Ableitungs-)ordnung 7.b Ordnung 7.c Ordnung (einer Gruppe) 7.e Ordnung (der unendlich kleinen Größen) 7.f Ordnung (eines Graphen) 8. Ordnung (Biologie) 9. Säulenordnung
- guĝarate:
- માટે
- haitie:
- lòd
- haŭse:
- domin
- hinde:
- आदेश
- hispane:
- orden orden orden 1. orden, arreglo 2. orden cronológico, orden temporal 4. orden, armonía 5. orden, organización 6. relación de orden 7.a orden (de una derivada) 7.b orden (de un elemento de un grupo) 7.c orden (de un grupo) 7.e orden (de un infinitesimal) 7.f orden (de un gráfico) 8. orden (biología), familia (biología), clase (biología)
- hungare:
- rend rend 6. rendezés 7.a rend (deriválté) 7.b rend (csoportelemé) 7.c rend (csoporté) 7.e rend (infinitezimálisoké) 7.f csúcsszám (gráfé) 8. rend (biológiai osztályozásban)
- igbe:
- iji
- irlande:
- ordú
- islande:
- röð
- japane:
- オーダー
- jave:
- supaya
- jide:
- סדר
- jorube:
- ibere
- kanare:
- ಆದೇಶ
- kartvele:
- იმისათვის,
- kazaĥe:
- тапсырыс
- kimre:
- gorchymyn
- kirgize:
- тартип
- kmere:
- ការបញ្ជាទិញ
- koree:
- 주문
- korsike:
- pà
- kose:
- umyalelo
- kroate:
- poredak
- kurde:
- emir
- latine:
- ut
- latinece:
- 8. ordo
- latve:
- rīkojums
- laŭe:
- ຄໍາສັ່ງ
- litove:
- kad
- makedone:
- цел
- malagase:
- mba
- malaje:
- perintah
- malajalame:
- ഓർഡർ
- malte:
- ordni
- maorie:
- kia
- marate:
- ऑर्डर
- monge:
- Yuav
- mongole:
- зэрэг
- nederlande:
- orde
- nepale:
- आदेश
- njanĝe:
- pofuna
- okcidentfrise:
- oarder
- panĝabe:
- ਕ੍ਰਮ
- paŝtue:
- نظم
- pole:
- porządek 1. ład, porządek 2. ład, porządek 4. ład, porządek 5. ład, porządek 6. relacja porządkowa, relacja porządku, porządek (relacja) 7.a rząd (pochodnej, równania różniczkowego) 7.b rząd (elementu grupy) 7.c rząd (grupy) 7.e rząd (nieskończenie małej) 7.f rząd (grafu) 8. rząd
- portugale:
- ordem
- ruande:
- gahunda
- rumane:
- ordin ordine 1. comandă, ordine 2. comandă, ordine 4. comandă, ordine 5. comandă, ordine 6. relație de ordine 7.a ordine (derivată, ecuație diferențială) 7.b rând (element de grup) 7.c rând (element de grup) 7.e rând (infinit mic) 7.f rând (de grafic) 8. ordin
- ruse:
- порядок 6. отношение порядка 7.a порядок (производной) 7.b порядок (элемента группы) 7.c порядок (группы) 7.e порядок (бесконечно малой) 7.f порядок (графа) 8. отряд (в систематике животных), порядок (в систематике растений и бактерий) 9. ордер (в архитектуре)
- samoe:
- poloaiga
- sinde:
- حڪم
- sinhale:
- නියෝගයක්
- skotgaele:
- òrdugh
- slovene:
- da
- somale:
- si
- ŝone:
- hurongwa
- sote:
- e le hore
- sunde:
- pesenan
- svahile:
- ili
- taĝike:
- тартибот
- taje:
- ลำดับ, ระเบียบ
- tamile:
- பொருட்டு
- tatare:
- заказ
- telugue:
- ఆర్డర్
- ukraine:
- порядок
- urdue:
- حکم
- uzbeke:
- buyurtma
- vjetname:
- để
- zulue:
- oda
orda
- 1.
- (io) Aranĝita laŭ taŭga ordo: orda ĉambro, tirkesto; orde (regule) elektitaj delegitoj PV ; la adresaro de ĉiuj grupoj homaranaj kun la orda (laŭvica) numero de ĉiu el ili [36]; interkonsiliĝoj, farataj ne en orda parlamenta maniero [37]; la duan fojon […] ŝiaj vortoj estis pli ordaj kaj klaraj [38]; lia vivado estas tre orda kaj tre regula [39]; se ŝi ne estus nobelulino, oni ŝin ankaŭ ne enterigus en orda maniero Hamlet ; ĉu ĉio estis orda kaj trankvila Hamlet ? li estis orda profesoro kaj plenrajta membro de la Akademio [40]. antaŭvidebla, konforma, konvencia, kutima, norma2, regula1, tradicia
- 2.
- (iu)bonorda2
- 3.
- orda aro.
36.
L. L. Zamenhof: Homaranismo, El la mondo homarana (hilelista).
37. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen en la 21a de aŭgusto 1911
38. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Heredanto
39. Hendrik J. Bulthuis: Idoj de Orfeo, Kvara Parto
40. Cyreen Knockaert: Nomenklaturo: ĉu kroma esperanta finvenko?, Monato, 2013/05, p. 22
37. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sepa Kongreso Esperantista en Antwerpen en la 21a de aŭgusto 1911
38. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Heredanto
39. Hendrik J. Bulthuis: Idoj de Orfeo, Kvara Parto
40. Cyreen Knockaert: Nomenklaturo: ĉu kroma esperanta finvenko?, Monato, 2013/05, p. 22
- angle:
- 1. orderly, organized, systematic
- beloruse:
- парадкавы, упарадкаваны
- ĉine:
- 有系統 [yǒuxìtǒng], 有系统 [yǒuxìtǒng], 有序 [yǒuxù], 整齊 [zhěngqí], 整齐 [zhěngqí], 有秩序 [yǒuzhìxù], 崭齐 [zhǎnqí], 嶄齊 [zhǎnqí]
- france:
- ordonné
- germane:
- ordentlich 1. geordnet, ordnungsgemäß
- hispane:
- ordenado 1. ordenado, organizado, sistemático
- hungare:
- rendezett 1. rendes 2. rendszerető
- japane:
- 順序の [じゅんじょの], 整理された [せいりされた]
- nederlande:
- ordelijk
- pole:
- 1. poukładany, uporządkowany 2. poukładany, porządny 3. uporządkowany
- portugale:
- 1. ordenado, organizado
- rumane:
- 1. îngrijit, ordonat 2. îngrijit, ordonat 3. ordonat
- ukraine:
- упорядкований, доведений до ладу, порядковий
ordi
- 1.
-
(ntr)
Esti en bona ordo: do ĉio ordas bone kaj kongrue: nenio nova, krom malnova sperto [41]; „hm ... trankvilon“, pensis la profesoro […] „ĉio ordas“ sin persvadis Kuzmin sentante, ke ĉio malordas, kaj precipe pro tiu birdo [42]. - 2.
-
(tr)
Ordigi: tie la ideoj kun siaj signoj estis orditaj laŭ specoj [43]; la flamo flagradis en la aerblovo, neniu ordis la longan ruĝan meĉbrulaĵon [44]. - 3.
-
(tr)
Difini ordo-rilaton sur aro: ordita (t.e. ordohava) vektora spaco.Rim.: Oni ne konfuzu ĉi tiun sencon kun ordigi1.a: oni povas ordigi nur orditajn (t.e. ordohavajn, posedantajn ordo-rilaton) strukturojn. Cetere, „difini ordon“ kaj „ordohava“ estas pli klaraj kaj preferindaj esprimmanieroj. [Sergio Pokrovskij]
41.
N. Nicholas: Balado jarresuma, en: Najlonkorda
liro, 2003
42. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 18a
43. L. Einstein: Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Al la historio de la provoj de lingvoj tutmondaj de Leibnitz ĝis la nuna tempo
44. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Lasta perlo
42. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 18a
43. L. Einstein: Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Al la historio de la provoj de lingvoj tutmondaj de Leibnitz ĝis la nuna tempo
44. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Lasta perlo
- angle:
- arrange, order, tidy, be in order
- beloruse:
- 1. быць у парадку, быць упарадкаваным 2. парадкаваць 3. вызначаць парадак
- germane:
- 2. ordnen
- hispane:
- 3. ordenar
- pole:
- 1. być poukładanym, być uporządkowanym, być posprzątanym, być w porządku 2. układać, porządkować, sprzątać
- rumane:
- 1. fi pusă în ordine, fi ordonat, curăța, curățenie 2. aranja, conduce, deretica
- ruse:
- 1. быть в порядке 3. упорядочить, определить порядок
- taje:
- เรียงลำดับ, จัดระเบียบ
- ukraine:
- упорядковувати, давати лад, доводити до порядку, складати за порядком
ordema
- Kutimanta aranĝi aferojn laŭ ordo: li estas ordema ĝis pedanteco; episkopo do devas esti neriproĉebla, edzo de unu edzino, sobra, moderema, ordema, gastama, […] [45]; la sola kritiko, kiun mi farus al Galway, estas, ke, kiel ĝenerale en Irlando, la loĝantaro estas malpli ordema ol tiu de aliaj eŭropaj landoj [46].
45.
La Nova Testamento, I. Timoteo 3:2
46. Garbhan MacAoidh: Galway ‐ urbo de triboj, Monato, 2004/01, p. 18
46. Garbhan MacAoidh: Galway ‐ urbo de triboj, Monato, 2004/01, p. 18
- angle:
- orderly, methodical, neat, tidy
- beloruse:
- які сочыць за парадкам, дбайны
- ĉine:
- 整齊 [zhěngqí], 整齐 [zhěngqí], 有序 [yǒuxù]
- france:
- ordonné
- germane:
- ordentlich, ordnungsliebend
- hungare:
- rendszerető
- japane:
- きちょうめんな, きちんとした
- nederlande:
- ordelievend
- pole:
- poukładany, porządny
- portugale:
- organizado
- rumane:
- îngrijit, ordonat
- ruse:
- аккуратный, склонный к порядку
- ukraine:
- схильний до порядку, охайний, акуратний
ordigi
(tr)
-
Aranĝi laŭ ordo:
kiu rompis la glason, ordigu la kason
PrV
;
Feniĉka ordigis ankaŭ siajn harojn kaj
surmetis novan tukon
PatrojFiloj
;
rapide li ordigis siajn pantoflojn, ĉar tio estis
ŝuoj, kiujn li estis tretplatiginta
[47];
leviĝu, kaj ordigu vian liton
[48];
la eldonadon de la „Biblioteko“ ni devas interrompi, […] ĝis
ni
ordigos la aferon
[49];
kaj Josuo […] ordigis la popolon, kaj
ekiris li kaj la plejaĝuloj de Izrael antaŭ la
popolo
[50];
ordigi al iu la kapon
PrV
.
- a)
- Aranĝi datumstrukturon laŭ ordo difinita super ties anoj: laŭalfabete ordigita listo de la nomoj kun necesaj informoj [51]; ordigi liston laŭ la aĝo de la listanoj; kunfandi ordigitajn listojn.
47.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Paŝtisto de
porkoj
48. La Nova Testamento, La agoj 9:34
49. Originala Verkaro, p. 211
50. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Josuo 8:10
51. Donald Broadribb: El la nordia mitologio, Monato, 2000/07, p. 18 kaj 08, p. 25
48. La Nova Testamento, La agoj 9:34
49. Originala Verkaro, p. 211
50. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Josuo 8:10
51. Donald Broadribb: El la nordia mitologio, Monato, 2000/07, p. 18 kaj 08, p. 25
- angle:
- 1.a to sort
- beloruse:
- парадкаваць
- ĉine:
- 整理 [zhěnglǐ], 勒令 [lèlìng], 布置好 [bùzhìhǎo], 有秩序 [yǒuzhìxù], 飭 [chì], 饬 [chì]
- france:
- ordonner (classer), classer, ranger
- germane:
- ordnen, anordnen, aufräumen ordigi al iu la kapon: jemandem den Kopf waschen.
- hispane:
- ordenar
- hungare:
- rendez, elrendez, rendbe tesz
- japane:
- 整理する [せいりする], 整頓する [せいとんする], 秩序立てる [ちつじょだてる]
- nederlande:
- ordenen
- pole:
- układać, porządkować, sprzątać 1.a sortować, uporządkować
- portugale:
- ordenar
- rumane:
- aranja, conduce, deretica 1.a aranja
- ruse:
- упорядочить, привести в порядок 1.a сортировать, упорядочить
- taje:
- เรียงลำดับ จัดระเบียบ
- ukraine:
- упорядковувати, давати лад, доводити до порядку, складати за порядком
alordigi
- Meti ion al io alia, kun la celo de grupigo aŭ kunordigo: komencante ĉe la konsonanto l li alordigis la kvin vokalojn a, e, i, o kaj u tiele, ke dumpase al plentono oni aliras la venontan vokalon [52]; kelkaj komponaĵoj ne estas klare alordigeblaj [al Bach] [53]. aldifini, atribui, interrilatigi, klasi, ligi3.a
- beloruse:
- упарадкаваць, прыводзіць у адпаведнасьць
- ĉine:
- 归入 [guīrù], 歸入 [guīrù], 补充编入 [bǔchōngbiānrù], 補充編入 [bǔchōngbiānrù]
- germane:
- zuordnen
- pole:
- uporządkować
bonorda
- 1.
- (io) Konvene, bone aranĝita, bone funkcianta, en bona stato: ĉi tiuj aferoj ne tiamaniere estas farataj en bonorda regno [54]; sur la planko la floroj dancis tre ĉarme unuj kun la aliaj, formis bonordajn ĉenojn kaj tenis sin reciproke je la longaj verdaj folioj [55]; la tulipoj kaj fajrolilioj estas matronoj, kiuj observas, ke oni bele dancu kaj ke oni kondutu bonorde [56]; mia sola plezuro estas post la tagmanĝo kuŝi pura kaj bonorda sur la kornico kaj prudente babili kun la kamaradoj [57]; mi nun bonorde aerumos vian kranion tiel, ke […] vi ĉion vidos antaŭ vi kiel vivantan [58]; se vi forigos viajn abomenindaĵojn de antaŭ Mia vizaĝo, kaj ne plu vagados, kaj se vi en vero, bonordo, kaj pieco ĵuros: „Kiel la Eternulo vivas“, tiam ankaŭ la popoloj benos sin per Li [59].
- 2.
- (iu) Kondutanta laŭ la decreguloj, observanta la socian ordon, deca, konvena, bonmora: Laŭ la aspekto li estis eĉ tute bonorda homo [60]; virino bonorda estas muta kaj surda PrV ; Bonordaj virinoj ne vagas tra la urbo, serĉante, kion ili ne perdis Marta .
- 3.
- [61] (p.p. orda aro) Tia, ke ĝia ordo estas bona ordo: oni ankoraŭ ne sukcesis trovi ordon, kiu igas la aron de reeloj bonorda; grava eco de la aro de naturaj entjeroj estas ĝia bonordeco.
54.
N.V. Gogol, trad. Zamenhof: La revizoro, 4:1
55. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, floroj de la malgranda Ida
56. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, floroj de la malgranda Ida
57. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, fluganta kofro
58. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, malnova strata lanterno
59. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 4:1
60. Ŝalom Alejĥem, trad. Zamenhof: La gimnazio
61. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §52
55. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, floroj de la malgranda Ida
56. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, floroj de la malgranda Ida
57. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, fluganta kofro
58. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, malnova strata lanterno
59. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 4:1
60. Ŝalom Alejĥem, trad. Zamenhof: La gimnazio
61. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §52
- angle:
- 3. well-ordered (set)
- beloruse:
- 1. у добрым парадку, добраўпарадкаваны 2. добрапрыстойны, прыстойны 3. цалкам упарадкаванае (мноства)
- ĉine:
- 3. 井井有条 [jǐngjǐngyǒutiáo], 井井有條 [jǐngjǐngyǒutiáo]
- france:
- 1. convenable (comme il faut), rangé (convenable), sage, comme il faut 3. (ensemble) bien ordonné
- germane:
- 3. wohlgeordnet (-e Menge)
- hungare:
- 1. rendezett, rendes 3. jólrendezett
- japane:
- 秩序ある [ちつじょある], 整った [ととのった], きちんとした
- nederlande:
- 1. in goede orde
- pole:
- 1. porządny 3. (zbiór) dobrze uporządkowany
- rumane:
- 1. ordonat 3. (set) bine ordonat
- ruse:
- 1. благоустроенный, благополучный, в полном порядке 2. добропорядочный 3. вполне упорядоченное (множество)
- ukraine:
- порядний, у доброму стані, у належному порядку, упорядкований, упоряджений, благополучний
kunordigi
- 1.
- Aranĝi laŭ difinitaj rilatoj diversajn partojn por formi harmonian tuton: kunordigi la partojn de sistemo; Ekonomia Komunumo de Okcidentafrikaj Ŝtatoj planas konferencon por kunordigi agadon kontraŭ tia „infano-komerco“ [62]; unueca enciklopedie kunordigita verko [63]; kunordigi rilatojn de la ŝtato al unuopaj religiaj organizaĵoj [64]. harmoniigi, akordigi
- 2.
- Kunordigi du samfunkciajn propoziciojn (ambaŭ ĉefajn aŭ ambaŭ same dependajn) por ilin ligi aŭ kontrastigi: la konjunkcioj kaj, sed, nek servas por kunordigi la propoziciojn.
62.
Christian Fabossou: Sklavoj -- kvinjaraĝaj, Monato, 2000/08, p. 14
63. Carlo Minnaja: Du vivpoemaroj, Monato, 2005/06, p. 24
64. Vinko Ošlak: Ĉu satanisto povas administri ekleziojn?, Monato, 2010/01, p. 7
63. Carlo Minnaja: Du vivpoemaroj, Monato, 2005/06, p. 24
64. Vinko Ošlak: Ĉu satanisto povas administri ekleziojn?, Monato, 2010/01, p. 7
- angle:
- coordinate
- beloruse:
- 1. узгадняць (адно з адным), каардынаваць 2. злучаць (сынтаксычна, граматычна)
- ĉine:
- 协调 [xiétiáo], 協調 [xiétiáo], 調協 [tiáoxié], 调协 [tiáoxié]
- france:
- coordonner
- germane:
- 1. koordinieren, abstimmen
- hispane:
- coordinar
- hungare:
- koordinál, összerendez, összehangol
- japane:
- 調整する [ちょうせいする], 組み合わせる [くみあわせる], 等位関係に置く [とういかんけいにおく]
- nederlande:
- 1. bijeenschikken
- pole:
- 1. koordynować
- portugale:
- coordenar
- rumane:
- 1. coordona
- ruse:
- 1. согласовать, координировать 2. сочинять (синтаксически)
- tibete:
- གྲིགས་ཐབས་བྱེད་
- ukraine:
- компонувати, координувати, узгоджувати
kunordigilo
- Gramatika vorto, kiu kunigas samfunkciajn elementojn, kiel ekzemple „kaj“, „sed“, „aŭ“; kunordiga konjunkcio.
- angle:
- coordinating conjunction
- beloruse:
- злучальны злучнік
- france:
- conjonction de coordination
- hispane:
- conjunción coordinativa
- hungare:
- mellérendelő kötőszó
- japane:
- 等位関係詞 [とういかんけいし]
- nederlande:
- nevenschikkend voegwoord, nevenschikkende zin
- pole:
- spójnik współrzędny
- portugale:
- conjunção coordenada
- rumane:
- coordonate coroborat
- ruse:
- сочинительный союз
- slovake:
- priraďovacia spojka
kunordiĝi
(ntr)
- angle:
- coordinate
- beloruse:
- узгадняцца, каардынавацца
- france:
- se coordonner
- pole:
- koordynować
- rumane:
- coordona
malordo
- Manko de ordo: jen la ĉi tiea poŝtestro absolute nenion faras, ĉiuj aferoj estas en granda malordo [67]; ili faras malbonon, trovas plezuron en la malordo de la malboneco [68]; diversaj malordoj englitis en mian kortegon [69]; ni […] ataku ilin, profitante ilian malordon [70]; kun haroj disligitaj en malordo Hamlet .
67.
N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, akto 4a, sceno
6a
68. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 2:14
69. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro VI
70. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XVIII
68. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 2:14
69. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro VI
70. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XVIII
- angle:
- confusion, disorder, mess, chaos, disarray
- beloruse:
- беспарадак, непарадак, бязладзьдзе
- ĉine:
- 混乱 [hùnluàn], 混亂 [hùnluàn], 杂乱 [záluàn], 雜亂 [záluàn], 紊乱 [wěnluàn], 紊亂 [wěnluàn], 凌乱 [língluàn], 凌亂 [língluàn]
- france:
- désordre
- germane:
- Unordnung, Durcheinander
- hungare:
- rendetlenség
- japane:
- 無秩序 [むちつじょ], 混乱 [こんらん], ごちゃごちゃ
- nederlande:
- wanorde
- pole:
- nieład, nieporządek, bałagan, burdel (pot.)
- portugale:
- desordem
- rumane:
- dezordine, confuzie, deranj, bordel (col.)
- ruse:
- беспорядок
- ukraine:
- безладдя, безлад, нелад
malordaĵo
- Io kontraŭa al la ordo: la nuntempaj malordaĵoj malstabiligas eĉ la enajn strukturojn de tiu ĉi civilizacio [71]; ofte estas publikigataj artikoloj pri malordaĵoj (ekz. korupto) en ĉiuj sferoj de la publika vivo [72]. ĥaoso
71.
Monato, Kiss Adam: Ĉu
necesas psikologa rethelpo esperantlingva?, 2009/10, p. 20
72. Vikipedio, Gazeta Polska
72. Vikipedio, Gazeta Polska
- angle:
- disorder, chaos, disarray
- beloruse:
- беспарадак, блытаніна, хаос
- ĉine:
- 混乱 [hùnluàn], 混亂 [hùnluàn], 紊乱 [wěnluàn], 紊亂 [wěnluàn], 乱象 [luànxiàng], 亂象 [luànxiàng], 脫序 [tuōxù], 脱序 [tuōxù]
- hispane:
- desorden
- hungare:
- rendetlen dolog, rendezetlen dolog
- pole:
- nieład, nieporządek, bałagan, chaos
- rumane:
- dezordine, confuzie, deranj, haos
- ruse:
- беспорядок, хаос
malordigi
(tr)
- Konfuzi, detrui la bonan aranĝon de aferoj: ŝi frotis Elizon per suko de juglando […] kaj malordigis ŝiajn belajn harojn [73]; mi ĵus balais kaj metis ĉion en ĝustan lokon, kaj vi ĉion malordigas [74]; tio kondukas al malordigo de ĉio, kion multaj miloj da personoj atingis [75].
73.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
74. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, tri oraj haroj de la diablo
75. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
74. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, tri oraj haroj de la diablo
75. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
- angle:
- disarrange, throw into disorder, upset
- beloruse:
- учыняць беспарадак, дэзарганізоўваць, куламесіць, бунтаваць
- ĉine:
- 扰 [rǎo], 擾 [rǎo], 搅 [jiǎo], 攪 [jiǎo], 搅乱 [jiǎoluàn], 攪亂 [jiǎoluàn]
- france:
- déranger, désorganiser
- germane:
- durcheinander bringen
- hispane:
- desordenar, desorganizar
- hungare:
- összekuszál, felforgat
- japane:
- 混乱させる [こんらんさせる]
- pole:
- bałaganić, mieszać, dezorganizować, wprowadzać nieład, wprowadzać bałagan, wprowadzać zamieszanie, wprowadzać chaos
- rumane:
- se copilari, încurca, amesteca, dezorganiza
- ruse:
- привести в беспорядок, дезорганизовать
- ukraine:
- приводити в безладдя, спричиняти безлад
publika ordo
- Laŭleĝa paca stato de ĉiutaga vivo: kaŝobservi kaj kontroli politikajn grupojn […], kiujn oni kredis esti minacoj por la publika ordo [76]; mi mem feriadis ĉi-somere en Velipojë kaj foriris de tie tre kontenta pro la pura, virga plaĝo, bona provizado kaj publika ordo [77].
76.
Kurisu Kei: Nova vivo en maljunulejo, en: Vivprotokoloj, 2009
77. Bardhyl Selimi: Vojaĝimpresoj, somero 2002: Kosovo antaŭeniras, Monato, 2003/01, p. 21
77. Bardhyl Selimi: Vojaĝimpresoj, somero 2002: Kosovo antaŭeniras, Monato, 2003/01, p. 21
- angle:
- public order
- beloruse:
- грамадзкі парадак
- ĉine:
- 治安 [zhìān]
- france:
- ordre public
- germane:
- öffentliche Ordnung
- hispane:
- orden público
- nederlande:
- openbare orde
- pole:
- porządek publiczny
- rumane:
- ordine publică
reordigi
(tr)
- Aranĝi denove laŭ antaŭa ordo: la diplomatoj penas reordigi la rilatojn inter la popoloj [78]; la virineto de maro […] reordigis liajn malsekajn harojn [79].
78.
L. L. Zamenhof: Alvoko
al la Diplomatoj lanĉita de D-ro Zamenhof en 1915
79. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, la virineto de maro
79. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, la virineto de maro
- angle:
- put back in order, rearrange
- beloruse:
- пераўпарадкаваць, аднаўляць парадак
- ĉine:
- 重排 [chóngpái]
- france:
- réordonner
- germane:
- neuordnen
- hispane:
- reordenar
- hungare:
- újrarendez, visszarendez
- japane:
- 秩序を回復する [ちつじょをかいふくする], 整頓しなおす [せいとんしなおす]
- nederlande:
- herschikken
- pole:
- reorganizować
- portugale:
- reordenar
- rumane:
- reorganiza
- ruse:
- переупорядочить, привести в порядок, восстановить порядок
senorda, malorda
- Sen ordo, konfuzita: malantaŭ feraj kradoj montriĝas homo kadavre pala, kun longa senorda barbo [80]; kia senorda miksaĵo [81]! nun li […] povis iom kolekti siajn senordajn pensojn [82]; senorda svingado de l' manoj [83]; la raporto estis tiel enuiga kaj senorda, ke […] la princo ordonis interrompi la legadon [84]; la senordaj amasoj komencis formi vicojn [85]; la rivero […] iĝis larĝa kaj iom malorda [86]; ŝi tiam rifuzis ordigi siajn malordajn pensojn [87]; en lia malorda barbo kaj en la krispa hararo apenaŭ tie kaj ie trabrilis griza fadeno [88]; [li] karesis la senordajn buklojn [89]. ĥaosa2, hirta2, implikita, konfuza1, vila
80.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Dorna vojo de la honoro
81. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Supo el kolbasaj bastonetoj
82. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXII
83. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro VIII
84. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXIII
85. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XVIII
86. Ferenc Szilágyi: Koko Krias Jam!, I
87. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Ĉapitro III
88. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro XIII
89. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Kuniĝo
81. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Supo el kolbasaj bastonetoj
82. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXII
83. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro VIII
84. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXIII
85. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XVIII
86. Ferenc Szilágyi: Koko Krias Jam!, I
87. H. A. Luyken: Mirinda Amo, Ĉapitro III
88. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro XIII
89. Stellan Engholm: Homoj sur la tero, Kuniĝo
- beloruse:
- беспарадачны, неўпарадкаваны
- ĉine:
- 乱蓬蓬 [luànpéngpéng], 亂蓬蓬 [luànpéngpéng], 胡花 [húhuā], 襶 [dài]
- germane:
- unordentlich
- japane:
- 無秩序な [むちつじょな], 混乱した [こんらんした]
- pole:
- bezładny, nieporządny, chaotyczny
senordo
- Malordo: la ŝtonĵetistoj, dissemitaj sur la montetoj, duobligis la fervoron, kaj dume sen rapido, sed ankaŭ sen senordo, sin starigis kontraŭ la Libianoj [90]; pli facile estas decidiĝi en la batalo, ol en la senordo, kiu ekregis Egipton [91]; se li diras, ke tie estas senordo, do tie efektive estas senordo Metrop !
90.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XVIII
91. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro II
91. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, Ĉapitro II
- angle:
- disorder
- beloruse:
- беспарадак, бязладзьдзе
- ĉine:
- 失調 [shītiáo], 失调 [shītiáo], 紊乱 [wěnluàn], 紊亂 [wěnluàn]
- france:
- désordre
- germane:
- Unordnung
- hispane:
- desorden
- hungare:
- rendetlenség
- nederlande:
- wanorde
- pole:
- nieład, nieporządek, bałagan, chaos, burdel (pot.)
- portugale:
- desordem
- rumane:
- dezordine, confuzie, deranj, haos
- ruse:
- беспорядок
sociordo, socia ordo
- Ĝenerala aranĝo de la socio same en ĝiaj politikaj institucioj, kiel en komunaj kaj privataj moroj: forigi la maljustan sociordon [92]; la brita filozofo Thomas Hobbes opiniis, ke vivo sen socia ordo kaj hierarkio mallongas kaj brutalas [93].
92.
V. Ošlak: Foje eĉ pensi estas ĝuo, 2003
93. Ivo Durwael: Neniam tiel pacemaj, Monato, 2012/11, p. 23
93. Ivo Durwael: Neniam tiel pacemaj, Monato, 2012/11, p. 23
- angle:
- social order
- beloruse:
- грамадзкі парадак
- france:
- ordre social
- germane:
- soziale Ordnung, Gesellschaftsordnung
- hispane:
- orden social
- pole:
- porządek społeczny
- rumane:
- ordine socială
subordigi
- 1.
- Igi iun aŭ ion sub ies aŭtoritato: la tribunaloj estas subordigitaj unuj al aliaj; tiu aŭtoritato, suverena aŭ subordigita; komisiono por religiaj aferoj, subordigita […] la regantan Ligon de Komunistoj [94]; nacia tabaka korporacio, subordigita al la ŝtata tabaka monopolo [95].
- 2.
- Kunigi du propoziciojn, kies unu dependas de alia: la konjunkcioj ke, kiam, se kaj ceteraj servas por subordigi la propoziciojn; stilo […] tre simila al la kelta: verbo komence de frazo, inversio de vortordo, simplaj frazoj sen subordigitaj propozicioj ktp [96].
94.
Vinko Ošlak: Ĉu
satanisto povas administri ekleziojn?, Monato, 2010/01, p. 7
95. Alice Liu: Premio alfrontas premon, Monato, 2012/07, p. 14
96. Garbhan MacAoidh: Leĝoj landon prosperigas, Monato, 2004/07, p. 27
95. Alice Liu: Premio alfrontas premon, Monato, 2012/07, p. 14
96. Garbhan MacAoidh: Leĝoj landon prosperigas, Monato, 2004/07, p. 27
- angle:
- subordinate
- beloruse:
- падпарадкаваць
- ĉine:
- 属下 [shǔxià], 屬下 [shǔxià]
- france:
- subordonner
- germane:
- unterordnen 1. unterordnen
- hispane:
- 1. subordinar, supeditar 2. subordinar
- hungare:
- alárendel
- japane:
- 従属させる [じゅうぞくさせる], 下位に置く [かいにおく], 従位関係に置く [じゅういかんけいにおく]
- nederlande:
- ondergeschikt maken
- pole:
- podporządkowywać 1. podporządkowywać (kogoś/coś komuś/czemuś)
- portugale:
- subordinar
- rumane:
- subjuga 1. subjuga
- ruse:
- подчинять
- ukraine:
- підпорядковувати, робити залежним
subordigilo
- Gramatika vorto, kiu dependigas propozicion de alia, kiel ekzemple „ke“, „kvankam“, „se“, „antaŭ ke“, „antaŭ ol“; subordiga konjunkcio, subjunkcio: kelkaj prepozicioj, kiel „dum“, „ĝis“, estas ankaŭ subordigiloj.
- angle:
- subordinating conjunction
- beloruse:
- падпарадкавальны злучнік
- ĉeĥe:
- spojka podřadící
- france:
- conjonction de subordination, subjonction
- germane:
- unterordnende Konjunktion, unterordnendes Bindewort
- hispane:
- conjunción subordinante, subjunción
- hungare:
- alárendelő kötőszó
- japane:
- 従位関係詞 [じゅういかんけいし]
- nederlande:
- ondergeschikte zin, onderschikkend voegwoord
- pole:
- spójnik podrzędny
- portugale:
- conjunção subordinada
- rumane:
- coroborat subordonat
- ruse:
- подчинительный союз
- slovake:
- spojka podraďovacia
- ukraine:
- підрядний сполучник
tagordo
-
Listo de taskoj, farindaĵoj, sinsekvaj okupoj
por la tago aŭ por difinita tempo:
li iom post iom alkutimiĝis al la soleco;
lia tagordo estis preciza kaj neniu
maltrankviligis lin
[97].
- a)
- Listo de la demandoj pritraktotaj en iu kunveno; programo: meti (enskribi) ion en la tagordon; super la okazintaj faktoj ni povus silente transiri al la tagordo [98]; (forpuŝi proponon por reveni al la anoncita tagordo); ĉar la kunveno deflankiĝis de la tagordo, mi fermas ĝin Metrop !
- b)
- Instrukcioj por la hodiaŭa tago sciigataj al soldatoj.
97.
J. Modest:
Sinjoro Dukov kaj la pupo, 2017
98. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
98. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
- angle:
- agenda, order of the day
- beloruse:
- парадак дня
- ĉine:
- 議程 [yìchéng], 议程 [yìchéng], 議事日程 [yìshìrìchéng], 议事日程 [yìshìrìchéng]
- france:
- agenda, ordre du jour
- germane:
- Tagesordnung, Agenda, Tagesbefehl 1.a Tagesordnung
- hispane:
- 1.a agenda, orden del día 1.b orden del día
- hungare:
- napiparancs 1.a napirend
- japane:
- 日程 [にってい], 議事日程 [ぎじにってい]
- nederlande:
- dagorder 1.a agenda
- pole:
- 1.a porządek dnia, rozkład dnia, dzienny rozkład zajęć, agenda 1.b porządek dnia, rozkład dnia
- rumane:
- 1.a agendă parlamentară, rutină zilnică, orarul zilnic, agendă 1.b agendă parlamentară, rutină zilnică
- ruse:
- 1.a повестка дня 1.b распорядок дня
- ukraine:
- порядок денний, режим дня
vortordo
-
Elektita ordo, vicigo de vortoj en diraĵo:
libera vortordo
[99];
la slavaj lingvoj havas vortordon pli simplan kaj sekve ankaŭ pli proksiman
al la vortordo en Esperanto
[100];
en la ĝenerala lingvistiko ĉefrolas demandoj
pri la influo de certaj sintaksaj, semantikaj kaj
pragmatikaj funkcioj sur la vortordon, kiun
parolanto fine elektas en sia diraĵo
[101].
AdE: Oficialaj informoj / Numero 35: 2021/07/14
99.
L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Sesa Kongreso Esperantista en Washington en la 15a de aŭgusto
1910
100. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. La verkaro de Zamenhof
101. W. Jansen: Naturaj vortordoj en Esperanto, 2008
100. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. La verkaro de Zamenhof
101. W. Jansen: Naturaj vortordoj en Esperanto, 2008
- angle:
- word order
- beloruse:
- парадак слоў
- ĉine:
- 詞序 [cíxù], 词序 [cíxù], 語序 [yǔxù], 语序 [yǔxù]
- france:
- ordre des mots
- germane:
- Wortreihenfolge
- japane:
- 語順 [ごじゅん]
- nederlande:
- woordorde
- pole:
- szyk wyrazów
- rumane:
- topică, ordinea cuvântului
- ruse:
- порядок слов
bona ordo
- 1.
- Bone aranĝita: en bona ordo tra la pordo PrV ; vi devas teni la ĉambron en bona ordo [102]; kie estas bona ordo, tie venas en la domon ĉiam pli granda bonstato [103].
- 2.
- Tia ordo-rilato, ke laŭ ĝi ĉiu subaro akceptas minimumon: laŭ aksiomo fare de Zermelo por ĉiu aro eblas trovi bonan ordon. bonorda.
102.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Elinjo-fingreto
103. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ĉio sur sian ĝustan lokon!
103. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ĉio sur sian ĝustan lokon!
- angle:
- well-ordering
- beloruse:
- поўны парадак
- ĉine:
- 良序关系 [liángxùguānxi], 良序關係 [liángxùguānxi]
- france:
- bon ordre (math.)
- germane:
- Wohlordnung
- hungare:
- jólrendezés
- pole:
- dobry porządek
- rumane:
- bună ordonare
- ruse:
- полный порядок
en ordo!
(frazaĵo)
- Konsentite, tio bonas, taŭgas, ĝustas: ĉu ĉio estas en ordo? [104]; la trinkado estis en ordo, neniu devigis [105]; ŝajnis bone ankaŭ al mi, esplorinta ĉion atente de la komenco, skribi en ordo al vi, plej eminenta Teofilo [106]; mi devas esti maldelikata kaj severa, se mi volas teni en ordo miajn filojn [107]; laboru ĉiam en plena unueco, en ordo kaj konkordo [108]; ŝajnas al mi, ke la afero nun iros en ordo [109].
104.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Reĝoj 9:11
105. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ester 1:8
106. La Nova Testamento, Luko 1:3
107. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la paradizo
108. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Kraków en la 11a de aŭgusto 1912
109. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto dua
105. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ester 1:8
106. La Nova Testamento, Luko 1:3
107. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la paradizo
108. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Kraków en la 11a de aŭgusto 1912
109. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto dua
- angle:
- OK, okay, fine, agreed
- beloruse:
- у парадку!, добра!
- ĉine:
- 美好 [měihǎo], 好啦 [hǎola], 好吧 [hǎoba], 好吗 [hǎoma], 好嗎 [hǎoma], 不差 [bùchà]
- france:
- d'accord!, OK!
- germane:
- in Ordnung!, einverstanden!, OK!, okay!
- hungare:
- rendben!, oké!
- nederlande:
- in orde!
- pole:
- w porządku!, dobra!, OK!, zgoda!
- portugale:
- tudo bem!, o.k.
- rumane:
- în regulă!, O.K., de acord!
- ruse:
- всё в порядке!, ладно!, хорошо!
- tokipone:
- pona
administraj notoj
pri
~o 7.:
kun~igilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
sub~igilo: Mankas fontindiko.
sub~igilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
Mi ne trovis apogon por "~o de radiko", "~o de elemento en grupo", "~o de grafeo" sed MatVort konas: ~o de kurbo/surfaco, ~o de cifero (en pozicia frakcio), ~o de subdeterminanto, ~o de kontakto. [MB]pri ~o 7.:
Laŭ mi, ĉi tiu senco ne apartenas al la ĉefa subdrv, sed pli proksimas al la klasifika subdrv (aŭ estas tute aparta). [Sergio]pri ~i 3.:
Cxi tiu matematika senco bedauxrinde ne koheras kun la uzo en aliaj partoj de REVO. Mi uzis nur "orda", do nek "ordita" nek "ordohava". [MB]pri bona ~o:
Mi ne trovis aŭtoritatan fonton, sed la formo bon~a nerekte pravigas ĉi tiun terminon. [MB]kun~igilo: Mankas fontindiko.
kun~igilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
sub~igilo: Mankas fontindiko.
sub~igilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.