tradukoj: be cs de en es fr hu nl pl pt ro ru sk

*part/o PV

*parto  ↝

1.  ↝
Io, kio povas esti facile apartigita de tuto aŭ per penso, aŭ per vido, aŭ per efektiva disigo: la kvin partoj de la mondo; la diversaj partoj de la korpo; distranĉi kukon en ses partojn; lasta parto de la programo; ŝiru vin en du partojn, la mondo trian postulos PrV; por parton da homoj liberigi de unu facila regulo devigi multe pli grandan parton da aliaj homoj lerni multajn regulojnZ. VD:ero, fragmento, peco, paĝo, elemento, divido.
2.  ↝
Io, kion iu rajtas postuli el tuto, kiun oni dividas inter pluraj personoj: disdoni al ĉiu lian parton de kuko, al ĉiu frato lian heredan partonZ. VD:porcio, partopreno.

parta

1.
Estanta nur parto de tuto: parta pago, eklipso.
2.
MAT
a)  ↝
(p.p. ordo-rilato ≤) Tia, ke ekzistas du elementoj x kaj y, por kiuj veras nek x ≤ y, nek y ≤ x: se la aro E enhavas pli ol unu elementon, la rilato ⊂ estas parta en 2E; la rilato „a estas dividebla per b“ estas parta ordo-rilato ene de la aro de entjeroj. ANT:tuteca.
b)  ↝
VD:parta derivaĵo, parta sumo de serio.

partaĵo

PIV2(malofte)
TIP Parto de teksto.

partigi, partumi  ↝

(tr)
1.
Dividi en partojn SIN:dividi1.
2.
Disdoni al ĉiu sian parton: mi volas ... partumi plezuron, doloron kun Vi [1]. SIN:dividi2.

partumo  ↝

MAT[2](arkaismo)
Pozitiva frakcio pli malgranda ol unu: ⅔, ⅜.

malparto  ↝

(malofte)
Nocio inversa al „parto“: tiu tuto, pri kies parto temas: por la nocio „somero“, „sezono“ estas supernocio, kaj „jaro“ estas malparto; malofta escepto estas nomi Usonon per ties malparto „Ameriko“ [3].

Rim.: Kvankam tuto formale estas sinonimo de malparto, tamen la gramatikaj valentoj de ĉi tiuj vortoj estas malsamaj: „tuto de somero“ ne estas uzebla por indiki jaron (la „malparton de somero“).

*partopreni [4]

(x)
1.  ↝
Preni sian parton de io: partopreni en kongreso, en la profitoj; partopreni je festeno, je la komuna ĝojo; partopreni festenon, la ĝojon. VD:dividi4.
2.  ↝
Kunhelpi, kunpeni por plenumado de io: partopreni laboron, en iu laboro, en komploto; la hazardo multe partoprenis en la sukceso. VD:ŝtono.
3.  ↝
(figure) Simpatii, kompati: ni partoprenas vian funebron. VD:kondolenco.

dispartigi  ↝

Disigi en partojn: dispartigu al vi la landon per loto konforme al viaj familioj [5].
a)
KOMP Apartigi logikajn pecojn de memoro aŭ datumo, ebligante trakti ilin samrange kiel la tuton: dispartigi fiksitan diskon en subdiskojn C: kaj D:; dispartigi tabelon per sekcoj; dispartigi datumbazon laŭ valoro de ĉefŝlosilo.

dispartigo

1.
Ago dispartigi; rezulto aŭ maniero de tiu ago.
2.  ↝
MATKompLeks (de aro E) Tia disa familio de subaroj de E, ke la kunaĵo de ĝiaj termoj egalas al E: ĉiu dispartigo ebligas difini unikan ekvivalento-rilaton, kies ekvivalento-klasoj estas ĝiaj termoj.

ora dispartigo  ↝

MAT[6]
La nombro Φ = (1+√5)/2, egala al la valoro de ajna proporcio kun termoj (a,b,a+b,a): BELA en arto la ora dispartigo estas konsiderata aparte harmonia proporcio.
Rim.: Tiun nombron eblas ricevi kiel pozitivan solvon de la ekvacio x = 1+x-1 kaj ankaŭ kiel limeson de du sinsekvaj termoj de tia vico (un), ke un+2 = un+1+un.
Rim.: Troveblas pluraj sinonimoj, ekz-e „ora sekco“ MatVort kaj „ora proporcio“ (difinita en PIV2 kiel Φ-1).

entjera parto  ↝

MAT[7]
(de reelo) La plej granda entjero, kiu ĝin ne superas: la entjera parto de 3,14 estas 3, kaj tiu de -6,758 estas -7; la entjeran parton de reelo x oni kutime signas per E(x) aŭ [x].

frakcia parto  ↝

MAT[8]
(de reelo) La diferenco inter ĝi kaj ĝia entjera parto: la frakcia parto de 3,14 estas 0,14, kaj tiu de -6,758 estas 0,242.

grandparte

Ne tute sed precipe, plimulte: homoj tie estas ege feliĉaj grandparte pro tio, ke ili vivas en stato de konstanta dankemo [9].

imaginara parto  ↝

MAT[10]
(de komplekso a+i.b) La reelo b: la imaginaran parton de z oni kutime signas per Im z; reeloj havas nulan imaginaran parton. VD:imaginara.
Rim.: Oni atentu pri tio, ke imaginara parto ne estas imaginaro!

partuma parto  ↝

MAT[11]
=frakcia parto.

reela parto  ↝

MAT[12]
(de komplekso a+i.b) La reelo a: la reelan parton de z oni kutime signas per Re z; pure imaginaraj nombroj havas nulan reelan parton. VD:reela.

senpartoprena  ↝

Kiu ne partoprenas, ne kunagas, ne kunsentas, estas indiferenta2: amikinoj rigardis min senpartoprene [13].

siaparte  ↝

Propraflanke, rilate al afero, kiu koncernas ankaŭ aliajn: nian plejbonon ankaŭ ni penos niaparte fari [14]. VD:siaflanke, siavice

tradukoj

anglaj

~o: part; ~a a: partial; ~a: partial; ~opreni : participate; dis~igi a: to partition; dis~igo 2.: partition; ora dis~igo: golden section; entjera ~o: integral part, integer part; frakcia ~o: fractional part; imaginara ~o: imaginary part; reela ~o: real part.

belorusaj

~o 1.: частка; ~o 2.: доля, порцыя; ~a: частковы; ~aĵo: урывак, частка (тэксту); ~igi, ~umi: дзяліць; ~opreni : удзельнічаць; dis~igi: падзяліць, разьдзяліць; dis~igo 1.: дзяленьне, падзел; dis~igo 2.: разьбіўка; ora dis~igo: залатое сячэньне, залатая прапорцыя, гарманічнае дзяленьне; entjera ~o: цэлая частка; frakcia ~o: дробная частка; grand~e: збольшага, у большасьці; imaginara ~o: уяўная частка; reela ~o: рэчаісная частка; sia~e: са свайго боку, у сваёй частцы.

ĉeĥaj

~o: část, díl, podíl, součástka, zlomek, částka; ~a: dílný, dělený; ~igi, ~umi: participovat, účastnit se; ~umo: pravý zlomek; ~opreni : účastnit se; ora dis~igo: zlatý řez; entjera ~o: celá část (reálného čísla); frakcia ~o: zlomková část; grand~e: namnoze, většinou, z větší části; ~uma ~o: díl, podíl, součástka, zlomek, část, částka.

francaj

~o: partie, morceau, part; ~a: partiel; ~igi, ~umi: partager, diviser; ~opreni : participer, partager; dis~igi: partager, diviser, morceler; dis~igo 1.: partition, fractionnement, morcellement; dis~igo 2.: partition; ora dis~igo: nombre d'or; entjera ~o: partie entière; frakcia ~o: partie fractionnaire; grand~e: en grande partie, pour une grande part; imaginara ~o: partie imaginaire; reela ~o: partie réelle; sen~oprena: détaché (insensible); sia~e: en ce qui le concerne, pour sa part.

germanaj

~o 1.: Teil; ~o 2.: Anteil; ~a 1.: teilweise; ~a a: Partial-(ordnung); ~opreni 1.: teilnehmen; ~opreni 2.: teilhaben, Anteil haben; ~opreni 3.: Anteil nehmen, teilen; dis~igo 2.: Zerlegung; ora dis~igo: goldener Schnitt; entjera ~o: ganzer Teil; frakcia ~o: gebrochener Teil; imaginara ~o: Imaginärteil; reela ~o: Realteil.

hispanaj

~o 1.: parte; ~o 2.: parte, cuota; ~o: parte, trozo, porción, fragmento; ~a 1.: parcial; ~a a: parcial; ~a b: parcial; ~igi, ~umi: repartir, dividir; ~umo: fracción propia; ~opreni 1.: participar; ~opreni 2.: participar, contribuir; ~opreni : participar, compartir; dis~igi: repartir, dividir, parcelar; dis~igo 1.: división, fractionamiento, parcelación; dis~igo 2.: división; ora dis~igo: número áureo, número de oro; entjera ~o: parte entera; frakcia ~o: parte fraccionaria; grand~e: en gran medida, en gran parte; imaginara ~o: parte imaginaria; reela ~o: parte real; sia~e: en su caso, por su parte. ~a pago: parte del pago, pago parcial.

hungaraj

~o 1.: rész; ~o 2.: rész, részesedés; ~a 1.: rész-, részleges; ~a a: részben-(rendezés), parciális; ~a b: parciális; ~igi, ~umi: feloszt; ~umo: pozitív tört; ~opreni 1.: részt vesz; ~opreni 2.: részt vesz, hozzájárul; ~opreni 3.: osztozik; dis~igi: szétszed, szétdarabol, szétoszt; dis~igo 1.: szétszedés, szétdarabolás; ora dis~igo: aranymetszés; entjera ~o: egészrész; frakcia ~o: törtrész; imaginara ~o: képzetes rész; reela ~o: valósrész. ~a pago: részfizetés.

nederlandaj

~o 1.: deel; ~o 2.: aandeel; ~a 1.: deel-; ~igi, ~umi: verdelen; ~opreni : deelnemen; dis~igi: verdelen.

polaj

~o 1.: część; ~o: część; ~a 1.: częściowy; ~a a: częściowy ; ~aĵo: ustęp tekstu; ~igi, ~umi: rozdzielić, podzielić na części; ~umo: ułamek; ~opreni 1.: brać udział; ~opreni 2.: współdziałać; ~opreni 3.: współczuć; dis~igi: partycjonować, rozdzielać; dis~igo 1.: podział, rozdział; dis~igo 2.: podział, rozbicie; ora dis~igo: złoty podział, liczba złota; entjera ~o: całość, cecha, część całkowita, entier; frakcia ~o: część ułamkowa; imaginara ~o: część urojona; reela ~o: część rzeczywista.

portugalaj

~o: parte.

rumanaj

dis~igo 1.: divizie, împărţire.

rusaj

~o 1.: часть; ~o 2.: часть, доля; ~a a: частичный; ~a: частичный; ~igi, ~umi: разделить на части; ~umo: правильная дробь; ~opreni : участвовать, принять участие; dis~igi: разделить; dis~igo 1.: разделение; dis~igo 2.: разбиение; ora dis~igo: золотое сечение; entjera ~o: целая часть, антье; frakcia ~o: дробная часть; imaginara ~o: мнимая часть ; reela ~o: действительная часть . dis~igi: разбить на разделы; dis~igi tabelon: разбить на сечения.

slovakaj

~o: diel, časť, čiastka; ~a: čiastkový; ~igi, ~umi: participovať, účastniť sa; ~umo: pravý zlomok; ~opreni : zúčastniť sa; ora dis~igo: zlatý rez; entjera ~o: celá časť; frakcia ~o: zlomková časť; grand~e: zväčša; ~uma ~o: diel, časť, čiastka.

fontoj

1. E. Miĥalski: Prologo, 1929
2. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 7
3. S. Pokrovskij: Meksiko, s.c.e., 2009-06-29
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, part'o'pren'
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 33:54
6. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §307
7. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 11
8. La Nova Plena Ilustrita Vortaro, komo
9. C. Piron: Tien, 1997
10. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §206
11. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 9
12. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §206
13. S. Štimec: Ombro sur interna pejzaĝo, 1984
14. A. Kivi, trad. I. Ekström: Sep fratoj, 1947

~o: Mankas verkindiko en fonto.
~a: Mankas dua fontindiko.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~aĵo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~umo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~opreni : Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
dis~igo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
ora dis~igo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
entjera ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
frakcia ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
imaginara ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~uma ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
reela ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.

administraj notoj

pri ~umo : 
      Vd adm sub frakcio pri vera/propra/norma frakcio, sinonimoj
      de ~umo. [MB]
pri ~opreni 3.: 
      Ĉi tiu senco ne plu estas en PIV1 kaj aspektas
      arĥaika.[MB]
pri dis~igi: 
    La senco-diferenco inter ~igi kaj dis~igi estas
    esplorinda.[MB]
ℛevo | datumprotekto | part.xml | redakti... | traduki... | artikolversio: 1.59 2018/05/31 08:10:13