^*fid/i ^PV

(x)

Plenkredi kaj kalkuli je la kapablo, fideleco, servo, helpo de iu, aŭ je la efiko de io kontraŭ danĝero, risko, malsano ktp: li fidis sian junecon, sian forton kaj laboremecon ^Marta ; mi ne esperas, ke mi povos min helpi, mi ne povas fidi min mem ^Marta ! laŭdoj kaj mallaŭdoj de flankaj personoj havas por ni nur tre malgrandan signifon, […] ni devas fidi nur niajn proprajn fortojn, nian propran paciencon [1]; la junulo pli ŝatis ĉion toleri, prefere ol perfidi sian amantinon, kiu fidis al lia lojaleco [2]; ili fidis la embuskon, kiun ili aranĝis [3]; vian vorton mi fidas [4]; fidu al mi, la veturilo estos ĝustatempe en la arbaro [5]; unu fidas la krurojn de sia ĉevalo, alia la nazon de sia azeno, tria siajn proprajn krurojn [6]; la vicreĝo hezitis fidi al la renegato kaj konfidi al li la kristanojn [7]; vi pli fidas neraciajn instigojn ol pruvojn plej firme starigitajn [8]; esperanto fidas, ne la sciojn, sed la inteligenton: la kapablon dedukti ^BonaLingvo ; al amiko nova ne fidu sen provo ^PrV ; ne fidu fidelulon, fidu propran okulon ^PrV ; ne fidu heredon, fidu posedon (fidu havataĵon pli ol havotaĵon) ^PrV . atendi², esperi, kalkuli⁵, konfidi, kredi

1.

Sento de fidanto: malgraŭ […] sia fido al la rapideco de sia ĉevalo, ŝi ne ĉiam estis tute sentima, kiam ŝi rajdis sola [9]; bedaŭrinde vi ne opiniis, ke mi estas sufiĉe inda de via fido [10]; ŝi riproĉis sin pro manko de dankemo kaj fido kaj pro plendemo [11]; nur la fido de mia kaptinto je la mortiga efiko de la dolorigilo savis mian vivon [12]; ŝi perdis sian fidon je Dio, kaj nun atakis ŝin mallumaj pensoj [13]; ili metu sian fidon sur Dion [14]; li trompis la fidon de la familio al kiu li ĉion ŝuldis [15]; vivi kun iu en fido kaj konfido ^PrV ; ĉe plej granda fido memoru pri perfido ^PrV .

2.

Religia virto konsistanta en firma kredo je sankteco kaj potenco de Dio kaj fidema submetiĝo al ties volo: ŝi vidis en unu tago perei siajn sep filojn kaj ŝi toleris tion senŝancele, dank' al sia fido je la Sinjoro [16]; kaj Jesuo, vidinte ilian fidon, diris al la paralizulo: filo, viaj pekoj estas pardonitaj [17]; estu al vi laŭ via fido [18]. islamo

Rim.: Kompare kun opinio kaj kredo², fido emfazas akcepton kaj submetiĝon. Jakobo diras: „Vi ja kredas, ke Dio estas unu, vi faras bone, la demonoj ankaŭ kredas kaj tremas“ [19] — tamen la demonoj malhavas la fidon. Kaj krome, „kiel la korpo aparte de la spirito estas malviva, tiel ankaŭ fido aparte de faroj estas malviva“ [20].

Kiu facile, plene fidas: blinde fidema je la saĝo kaj justeco de l' edzo, ŝi tamen klopodis por moligi liajn juĝojn en okazo de puno ^VivZam ; ŝiaj mildaj, fidoplenaj okuloj sin turnas supren [21]; la loĝantoj de Orkney estas bonaj, honestaj, fidemaj kaj komplezemaj [22].

Inda je fido: mi bezonus personon fidindan kaj sindoneman, kiu min sciigus pri ĉio [23]; la elektristo montris sin fidinda homo, la subtegmentan lampon en la vira parto jam protektis dratreto [24]; nun oni devis meti lin en fidindan gardejon [25]; flugmaŝinon ŝi neniam trovis fidinda [26]; ia ne tro fidinda traduko [27]; fidinda kopio de la originalo [28]; statistiko el 1934, ne tre fidinda [29]; multaj proponoj por pli rigoraj kaj fidindaj metodoj ekaperis, [sed] neniu el tiuj alternativoj estis sufiĉe kontentiga [30].

(tr)

Igi fidanta, esperigi: li fidigis vin per malveraĵo [31]; Ĥizkija ne fidigu vin per la Eternulo, dirante: la Eternulo certe nin savos [32]; li jam trastudis la manĝokarton, ĝi estas fidiga [33].

Konfidi², lasi al iu por prizorgo: li kiu alfidis al ŝi respondecon pri ĉio, endome kaj ekstere, ĉu li ne alfidis al ŝi antaŭ ĉio respondecon pri ŝi mem [34]?

(evitinde)

Senartifika, tute fidinda sincereco: la bonfido de ĉiuj atestantoj, kiuj cin rekonis kaj kulpigis, ne estas suspektebla [35]; [li] bonafide diris al ili, kiel malsaĝa li konsideras la projekton [36]. fidindeco

(x)

Tute ne fidi, suspekti: [dum] ni malfidas, li restas fidela [37]; ci ne mortigis inkvizitoron, oni ne malfidos cin [38]; malfidu, sinjoro: ili havas malbelajn vizaĝojn: ili min timigis [39]; instinkto [la hundon] avertis, ke troviĝas antaŭ ĝi malamiko […] kaj ke ĉiuokaze estas prudente malfidi [40].

Nekredo je la helpemo aŭ efikeco de io: li estis unu el tiaj homoj, kiuj ĉe la unua rigardo naskas malfidon [41]; de strato al strato ja regis malfido, suspekto, sur placoj ofendo ĉiutaga, venĝemo, persekuto kaj malamo [42]; malfidon kaŭzas nur la politikistoj, kaj ni, la popoloj pagas la aferon [43].

Fidanta sian propran kapablon, potencon ktp: liaj okuloj brilis, lia aspekto estis memfida, lia irmaniero fiera [44]; Mi indignas kontraŭ la nacioj memfidaj [45]; la tro memfida aŭ blindigita pastraro sciis nenion [46]; memfida svingo de la majstra mano [47]; tiu heroo […] kun tia memfida mieno sidiĝis antaŭ la fortepiano, fanfaronante, ke li ludos pli bone ol ĉiuj [48]; [ili] havis teniĝon memfidan, vizaĝesprimon trankvilan, kontentan ^Marta ; li estis memfida, iom ŝercema kaj iel kokete kolerema – li ne povis ne plaĉi [49]; memfida kaj snoba, kiel ŝatata de la imperiestro, magnato ^Metrop . aplomba, fiera, maltima, memcerta, memkontenta

Fido je si mem, je sia saĝo, kapablo, potenco: lia memfido kaj aristokrata ŝajno konfuzis la knabinon [50]; ju pli li parolis, des pli lia ŝajno de memfido paligis Herbenon [51]; la memfido kreskis, la fingroj lertiĝis, la tonoj fariĝis pli belsonaj kaj klaraj, [52]; la trankvileco kaj memfido de la juna virino ŝajne inspiris al li konfidon kaj esperon [53]. aplombo, aroganteco, fiereco, malhumileco

Tia, ke ĝin oni ne fidu: kial serĉi en ReVo, se ĝi estas tiel malklara, nefidinda kaj amatoreca [54]? niaj cerboj estas nefidinda konservejo de niaj observadoj [55]; la sistemo por akiri vizon por Kubano estas tre malrapida kaj malfidinda [56].

Tro fida al si, havanta tro altan takson de sia kapablo, de sia merito: la ricevitaj vundoj faras nin kelkfoje modestaj, la donitaj ĉiam tromemfidaj [57]; Katerino […] faris indiferentan kaj tromemfidan mienon [58]; mi ne estas plu la tromemfida knabo, kia mi venis ĉi tien [59]. aplomba, aroganta, aŭdaca, malmodesta, temerara, vanta

Tro alta takso de si mem, de sia kapablo, de sia indo; orgojlo: por moderigi la tromemfidon de kelkaj homoj […] [60].