kaŭz/i

^*kaŭzi ↝

Esti la kaŭzo de; estigi, okazigi: tiu vorto kaŭzis la malpacon; kaŭzi doloron^Z; kaŭzi laboron^Z; kaŭzi bedaŭron al iu; tiaj komplezaj servoj kaŭzas multajn elspezojn; akcidento kaŭzita de aŭtomobilo. VD:

alporti, enporti, estigi, kuntreni, naski, rezultatigi, veki, venigi, voki

^*kaŭzo [1] ↝

1. ↝

Tio, pro kio io estas aŭ iĝas tia, kiel ĝi estas: la unua kaŭzo (antaŭ kiu oni povas koncepti neniun alian); la efika kaŭzo (la fenomeno necese antaŭa al alia); la cela kaŭzo (la celo, kiun celas inteligenta kaŭzo).

Tio, pro kio io okazas; kialo: kaŭzo de milito, de malsano; ne esti sen kaŭzo^Z; la proceso, al kiu tiu ĉi bela loko donas la kaŭzon^Z; tiam min malbeno ne miakaŭza (kies kaŭzo ne estas mi) subite min apartigis de la amatoj^Z.

3. ↝

Tio, pro kio oni faras ian agon: mi havis multajn kaŭzojn, agante tiel; ŝi havis plenan kaŭzon por triumfi ^Marta; mi ekvidas nun la kaŭzon de lia kolero; doni al iu kaŭzon por plendi^Z. VD:

fonto, motivo, pravigo, radiko ³

kaŭze de ↝

Pro senpera efiko de: la fratino kaŭze de enuo kaj de malboneco malpacas kun la tuta familio ^Marta.
Rim.: Oni komprenu „kaŭze de“ laŭ pasiva senco „kaŭzate de“. Plej multaj prepoziciaĵoj funkcias aktive, kiel ekzemple la samsenca „sekve de“. [ĵv]

kaŭzeco

Rilato inter la kaŭzo kaj ĝia efiko: principo pri kaŭzeco (laŭ kiu ĉio, kio ekzistas, havas kaŭzon).

tradukoj

anglaj

~i: cause.

belorusaj

~i: спрычыніцца , вызваць (штосьці); ~o : прычына.

bretonaj

~i: bezañ abeg (da), bezañ kaoz (da); ~o : abeg, arbenn, kaoz, pennabeg, pennkaoz; ~e de: abalamour da, en abeg da, en arbenn (a, da, eus); ~eco: arbennelezh.

francaj

~i: causer, donner lieu (à), déclencher, entraîner, motiver, occasionner, produire, provoquer; ~o : cause, motif, origine, pourquoi, raison; ~e de: à cause de, du fait de, par; ~eco: causalité. mia~a: de mon fait.

germanaj

~i: begründen, verursachen; ~o : Grund, Ursache; ~eco: Kausalität, Ursache-Wirkungsbeziehung.

polaj

~i: powodować, przyczyniać się do czegoś, być przyczyną czegoś, wyrządzać, sprawiać; ~o : powód, przyczyna; ~e de: z powodu, przez; ~eco: przyczynowość, związek przyczynowo-skutkowy.

rumanaj

~o : cauza.

rusaj

~i: вызывать (что-л.), причинять (что-л.), повлечь за собой (что-л.), стать причиной (чего-л.); ~o : причина; ~eco: причинность.

svedaj

~i: orsaka; ~o : orsak.

fontoj

1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, kaŭz'o

~i: Mankas verkindiko en fonto.
~o : Mankas verkindiko en fonto.
~e de: Mankas dua fontindiko.
~eco: Mankas fontindiko.
~eco: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.

*kaŭz/i

*kaŭzi ↝

*kaŭzo [1] ↝