*stat/o

*stato

1.
Momentaj ecoj, maniero de iu afero: en stato de frenezo [1]; la infektaĵo restis en la antaŭa stato kaj […] ne disvastiĝis sur la haŭto [2]; ĉio estas en bona stato [3]; mizera stato [4]; ridado estas la signo de plej alta spirita stato [5]; mizera vilaĝa dometo, kiu estis en tia kaduka stato, ke ĝi mem ne sciis, sur kiun flankon ĝi falu [6]; forgesante la nunan staton de Esperanto [7]; estas danĝera afero daŭrigi ĉi tiun staton de l' necerteco [8]; vivu stomako laŭ stato de l' sakoPrV . VD:kondiĉo, kvalito, farto, -a
2.
Maniero de ies esto rilate la cirkonstancoj; ekz. rilate la socion, t.e. statuso: aŭ plej riĉa stato, aŭ plena malsato PrV ; bona stato saĝigas, malbona malsaĝigas PrV ; nova stato ― nova vivo PrV ; mi estas en tre premita stato, la Filiŝtoj militas kontraŭ mi [9]; la fina stato de tiu homo [10]; li troviĝis en stato duondorma [11]; dum la unua jaro nia stato estis bona, ni havis servistojn kaj servistinojn [12]; bonstato [13]; ŝi […] ŝmiris ŝian belan vizaĝon per malbonodora ŝmiraĵo kaj malordigis ŝiajn belajn harojn […] kiam ŝia patro ekvidis ŝin en tia stato, li eksentis teruron [14]; [ili] reprezentas per si preskaŭ ĉiujn landojn [...], ĉiujn naciojn [...], rangojn, statojn kaj klasojn de la homoj [15]. VD:kondiĉo, pozicio, rango, situacio2
3.
FIZKEM (de materio) Fundamenta ekzistoformo karakterizita de movebleco de la atomoj kaj molekuloj de iu substanco kaj la forto de iliaj interagoj: la solida, likva, gasa stato de akvo; transformi LNG de likva (malvarmigita je -161° ĝis -164°C) al gasforma stato [16].
afrikanse:
staat
albane:
shtet
amhare:
ግዛት
angle:
condition, state 3. state of matter
arabe:
دولة
armene:
պետական
azerbajĝane:
dövlət
beloruse:
1. стан 2. саслоўе 3. стан рэчыва, агрэгатны стан
bengale:
রাষ্ট্র
birme:
ပြည်နယ်
bosne:
države
ĉeĥe:
postavení, povolání, situace, skupenství, stav
dane:
stat
estone:
riik
eŭske:
egoera
filipine:
estado
france:
condition (état), état 3. état de la matière
galege:
estado
germane:
1. Zustand, Stand (einer Angelegenheit), Sachstand, Verfassung 2. Stand, (Gesellschafts-)Schicht, Status 3. Aggregatzustand
guĝarate:
રાજ્ય
haitie:
eta
haŭse:
jihar
hinde:
राज्य
hispane:
estado
hungare:
1. állapot 2. rend
igbe:
ala
irlande:
stáit
islande:
ástand
japane:
状態 [じょうたい]
jave:
negara
jide:
שטאַט
jorube:
ipinle
kanare:
ರಾಜ್ಯ
kartvele:
სახელმწიფო
kazaĥe:
мемлекет
kimre:
cyflwr
kirgize:
мамлекет
kmere:
រដ្ឋ
koree:
상태
korsike:
statu
kose:
imeko
kroate:
stanje
kurde:
rewş
latine:
status
latve:
valsts
laŭe:
ລັດ
litove:
valstybės
makedone:
состојба
malagase:
fanjakana
malaje:
negeri
malajalame:
അവസ്ഥ
malte:
istat
maorie:
kᗑwanatanga
marate:
राज्य
monge:
lub xeev
mongole:
улсын
nederlande:
toestand, gesteldheid, staat, situatie
njanĝe:
mkhalidwe
okcidentfrise:
steat
panĝabe:
ਰਾਜ ਦੇ
paŝtue:
د دولت
ruande:
leta
ruse:
1. состояние 2. сословие 3. агрегатное состояние
samoe:
tulaga
sinde:
رياست
sinhale:
රාජ්ය
skotgaele:
stàite
slovake:
stav, štádium
slovene:
država
ŝone:
mamiriro
sote:
mmuso
sunde:
nagara
svahile:
hali
svede:
tillstånd, skick
taĝike:
давлат
taje:
รัฐ
tamile:
மாநில
tatare:
дәүләт
telugue:
రాష్ట్ర
ukraine:
стан
urdue:
ریاست
uzbeke:
davlat
vjetname:
nhà nước
zulue:
isimo

stati

(ntr)
Esti en iu statо: sciiĝu pri miaj aferoj, kiel mi statas [17]; tiel statas la afer' [18]; ili estis kiel homoj, kredantaj ke ĉiam ie aliloke la aferoj statas pli bone [19]; kiel statas socio, kiu sufokas la scivolemon, entreprenemon kaj kreemon de siaj infanoj [20]; se do teksto havis pli ol du litergrandojn, oni devis dum la kompostado halti, malfermi la maŝinon […] simile statis pri tiparoj, nur du tiparfilmoj povis samtempe enesti, kio necesigis ripetan malfermadon de la maŝino [21]. VD:esti4, stari6
17. La Nova Testamento, Al la Efesanoj 6:20
18. Raymond Schwartz: La Stranga Butiko
19. MonatoGeraldo Mattos
20. Monato, Jomo Ipfelkofer: Kuraĝu malobei!
21. Monato, Paŭl Peeraerts: Komposta revolucio kaj presada stabileco
beloruse:
быць (у нейкім стане), знаходзіцца (у нейкім стане), ісьці (пра справы)
ĉeĥe:
být ve stavu, mít se
france:
être en situation
germane:
stehen (Angelegenheiten)
hungare:
áll (dolog), van, található
japane:
~な状態にある [なじょうたいにある]
ruse:
обстоять, находиться (в каком-л. состоянии)
slovake:
byť v stave, v situácii
ukraine:
знаходитися (у тому чи іншому стані), матися

aferstato, stato de aferoj

(frazaĵo)
Situacio1: terura estas la stato de aferoj en la multelingva Kaŭkazo [22]; la stato de l’ afero estas tia: mi filinon havas Hamlet ; la socio ne prijuĝas tiun ĉi aferon objektive kaj studas, nek laŭ la vidopunkto psikologia nek laŭ la praktika, la veran aferstaton [23].
22. L. L. Zamenhof: Paroloj, antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Ĝenevo, 1906
23. J. Haŝek, trad. M. Lukaŝ: Kiel mi alkudris butonon al mia pantalono, Nica Literatura Revuo, 1958-09 ĝis 10, numero 4/1, p. 27a-30a
beloruse:
стан рэчаў
france:
état de choses
germane:
Stand der Dinge

animstato, mensostato

PSI Stato de spirito aŭ de koro, ĝenerala inklino, humoro: kiu ne estis iam en sia vivo en poezia mensostato [24]? la muzikistoj neniam devas esti seriozaj eĉ se ilia animstato estas malgaja [25]. VD:agordo, inklino
24. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, galoŝoj de feliĉo
25. J. Vance, trad. E. Fabian: Asutroj, [vidita en 2012]
angle:
state of mind
beloruse:
стан душы
ĉeĥe:
duševní stav, stav duše
france:
état d'âme, état d'esprit
germane:
Gemütsverfassung, Stimmung
hispane:
estado de ánimo
hungare:
lelkiállapot
japane:
心理 [しんり], 心理状態 [しんりじょうたい], 精神状態 [せいしんじょうたい]
nederlande:
gemoedsgesteldheid, stemming
ruse:
расположение духа
slovake:
duševný stav
ukraine:
душевний стан

bonstato

Prospera situacio: laboro donas bonstaton, mallaboro malsaton PrV ; kiu fidas la Eternulon, tiu estos bonstata [26].
beloruse:
дабрабыт
ĉeĥe:
blahobyt, dobrý stav, pohoda
france:
bien-être, prospérité
germane:
Wohlstand
hungare:
jólét
japane:
繁栄 [はんえい], 順調な暮し [じゅんちょうなくらし], 恵まれた生活 [めぐまれたせいかつ]
nederlande:
welvaart
ruse:
благосостояние
slovake:
blahobyt, pohoda

malbonstata

Estanta en malbona stato: la stratoj estas malbonstataj (truhavaj) [27]; estas la obstinego asertadi, ke ĉio estas bona, kiam [fakte] oni malbonstatas [28]. VD:mizera, povra
27. Bardhyl Selimi Mezini: Diktaturo de impostoj, Monato, 2000/05, p. 6
28. Volter, trad. Eugen Lanti: Kandid aŭ la optimismo, Ĉapitro XIX
angle:
in bad conditions
beloruse:
нешчасьлівы, няўдачны, дрэнны, у дрэнным стане
germane:
in schlechtem Zustand
nederlande:
in slechte toestand

sanstato

MED Situacio de la saneco de vivanto aŭ de grupo: kelkaj eĉ ne estis informitaj pri sia sanstato, kaj pro tio estis infektitaj [iliaj] infanoj [29]; mia ĝenerala sanstato estas bona, kaj sen troigo mi hodiaŭ iusence sentas min pli juneca ol antaŭ dudek jaroj [30]; kiam hibridoj estas produktitaj per la nenatura krucigo de du specioj, la reprodukta sistemo, sendepende de la ĝenerala sanstato, estas malfekundigita [31]. SIN:farto
beloruse:
стан здароўя
ĉeĥe:
zdravotní stav
france:
état de santé
germane:
Gesundheitszustand
hispane:
estado de salud
japane:
健康状態 [けんこうじょうたい]
nederlande:
gezondheidstoestand
slovake:
zdravotný stav
ukraine:
стан здоров’я

administraj notoj