¹iluzi/o ^PV

Eraro, pro kio oni rigardas ion malrealan kiel realan.

a)

Eraro de sentumoj, pro kiu oni rigardas falsajn ŝajnojn kiel realajn: [li] vere estis tiel simila al la kronprinco, ke oni ne povis kontraŭstari al la iluzio [1]; ĉio ĉi estas vantaĵo, polvo, eĉ malpli, ĉar iluzio [2]; ŝi estis tiel bela, ke ŝi ŝajnis al mi pli iluzio, ol virino ^FdO . halucino, vizio¹

b)

Eraro de la spirito, pro kiu oni rigardas revojn kiel efektivaĵon: kiel multe pli mi atingis en la vivo ol vi, kompatinda viktimo de revoj kaj iluzioj ^Marta ! ke ilia „lingvo“ (se ili iam finos ĝin) estos pli bona ol Esperanto, [pri tio] ĉiu prudenta homo tuj konvinkiĝas, ke tio ĉi estas nur iluzio ^EE ; la homaranoj faras al si neniajn iluziojn kaj tial ili timas nenian disreviĝon [3]; fiera vendistino, vin kaptis iluzio kaj vane vi esperas plenumon de l' miraklo [4]; tre klare li travidis ĉiujn faktojn kaj evitis iluziojn ^VivZam . fantazio, fikcio, ĥimero, sonĝo

Estanta nur iluzio, kaŭzanta falsan ĝojon: iluzia promeso, projekto, espero; la nereala, iluzia imagito […] modifiĝis en miaj nunaj sonĝoj je amato tute reala ^SkandalJozef ; tia mondo ĉi-tere estas iluzia, perfekto estas io absoluta, kaj ni vivas nun en mondo de relativeco ^BonaLingvo ; la anoj de la krima bando […] havis eksterordinaran hipnotigan forton kaj kapablis vidigi sin ne tie, kie ili fakte estis, sed en pozicioj iluziaj, ŝovitaj ^MkM . imaga, trompa

1.

(ntr)
Havi iluzion: li ne devas perdi eĉ momenton, li tamen iluziis ankoraŭ ^QuV ; post iom da tempo oni iluzias, ke la rivero estas la fiksa punkto kaj oni moviĝas ^VaK ;

2.

(tr)
Kaŭzi iluzion: ne iluziu vin per tro granda espero ^Marta ; ĉu gravas, ke ni ne konas la motivojn […] kaj povas iluzii nin ^BonaLingvo . mistifiki

Rim.: Tia transitiva uzo sugestas verban karakteron de la radiko (kp trompi) [Wolfram Diestel]

Amuzisto, kiu lerte trompas la rigardantojn per falsaj ŝajnoj kaj rapide faritaj ĵonglaĵoj: ĉu vi kredas ke Dio estas iluziisto, ke li kapablas intence trompi nin aperante foje laŭ aliaj eksteraĵoj, foje laŭ sia propra? ^Rsp ; Sisi, la iluziistino […] ellernis la iluziaĵojn de sia patro, kiu estis iluziisto en la cirko [5]. prestidigitatoro

Iluzio, kiun oni mem kreas al si: ni skribis, ke la vivo de la Nica Revuo estas certigita por unu jaro, [sed] ni povas nun, sen troa memiluzio, diri, ke la ricevitaj rezultoj ebligos konstantan aperadon [6].

Ne havanta iluziojn: la nuna socio estas seniluzia kaj malsana [7]; Wesley estis maldolĉa, seniluzia kaj spirite malalta [8]; li estas seniluzia pri decidoprocezoj bremsataj de kaŝitaj intencoj [9]. cinika, klarmensa, prudenta, racia, senespera, senpasia, singarda, sobra

(tr)

Eltiri el iluzio: la homoj seniluziigis lin aŭ malbonigis, flatante ^IK ; multajn el vi mia nuna parolo malagrable seniluziigos [10]. elrevigi, senrevigidisblovi

(ntr)

Perdi iluzion: ĉi tion mi diris al vi por tio, ke vi […] ne spertu novan seniluziiĝon, eble ankoraŭ pli doloran ol la aliaj ^Marta ; kiam mi atingis la celon, mi seniluziiĝis [11]. elreviĝitrompiĝi