^*fend/i ^PV

(tr)

1.

Dividi malmolan materion laŭ ĝia longeco: li fendis lignon por brulofero [1]; oni fendis la ŝtonegojn per kojnoj [2]; mi volis fendi la arbon por havi fragmentojn por la kuirejo [3]; vi iam fendis la kapon al tiu bohema rajdisto, en la momento, kiam li levis sian sabron [4]; sago fendas al li la hepaton [5]; la ŝtata konstruaĵo komencis fendiĝi [6]; (figure) via indigno diktus al vi tro akrajn vortojn, kiuj fendus (dolorigus) al li la koron [7]; (figure) la nuna tempo estas oportuna por kojne fendi la rilatojn inter […] la heredaj pastroj [8]; (figure) tiu etulo ruĝa, malpura, kun pirforma kapo, kun premegita nazo, kun buŝo fendita ĝis la oreloj, ŝajnis al ŝi monstro [9]; porkon, ĉar ĝi havas disfenditajn hufojn kaj distranĉan sulkon sur la hufoj, sed ĝi ne remaĉas maĉitaĵon, malpura ĝi estas por vi [10]. frakasi, haki, klivi, krevigi, rompi, segi, spliti, ŝiri, tranĉi

2.

(figure) Dividi la partojn de amaso, ĝin rapide trairante: la ŝipo fendis la ondojn per sia ŝipnazo [11]; nigran nubon memfide fendas hirundeto [12]; tira, angora ĝemo fendas la nokton [13]; la jubilo kaj delicaj krioj de la Kooperativestro fendis la transfenestran vespersilenton de la ĝardeno [14]. disigi, trakuri

1.

Mallarĝa laŭlonga truo: li trafis ne tute fermitan pordon, kie lumo penetris tra fendo [15]; lerte kuradis kelke da lacertoj en la fendoj de maljuna arbo [16]; horizontalaj fendoj en la pordoj ebligas enĵeti poŝtaĵojn [17]; la malbenita kojno elglitis kaj la fendo tiel rapide fermiĝis, ke mi ne povis plu eltiri mian […] barbon [18]; rompiĝis tabulo en la ŝipo, la akvo penetris internen, oni penis ŝtopi la fendon, ĉiuj pumpiloj komencis labori [19]. breĉo, krevo

2.

(figure) Aparteco, malsameco: estas profunda fendo inter ambaŭ sistemoj; [mi] havas pli ol supozeton pri la fendo ekzistanta en la pastraro, pri la reformemaj tendencoj de unu partio, kaj la reakciaj inklinoj de la alia [20]; arto provas nun fliki la kreskantan fendon inter la bezono kaj oferto per abrupta malaltiĝo de la kvalita nivelo de la verkoj [21]; oni perceptas la sintenon de Lapenna kontraŭ la tiama UEA: estis fendo, estigita de la estraraj kaj komitataj elektoj [22]. abismo, diferenco, skismo

Granda, eventuale danĝera fendo, ekzemple en roko; faŭko^2.b: la Izraelidoj faris al si la fendegojn en la montoj [23]; li ekmigris […] tra fendegoj de rokoj kaj laŭ vojoj, kiuj pendis ĉe la ŝtona murego kvazaŭ nestoj de hirundoj [24]; vi falis en grandan fendegon, kiu trairas la tutan glaciejon [25]; (figure) malgraŭ ŝajna fendego, la diferenco inter ni, prudentaj instruituloj, estas surprize malgranda [26]. abismo¹, interkrutejo, ravino

Ne profunda aŭ mallarĝa, mallonga fendo: fendeto en dento^B . sufiĉos, se mi nur iom tra fendeto, tra la pordo iom enrigardos [27]; tra fendetoj inter la pezaj fenestro-kurtenoj videblis nur minaca nokta nigro [28]; (figure) [jen] evidenta fendeto en ilia harmonio [29]; la asfalto iom fandiĝas kaj la fendetoj fermiĝas [30].

Ekhavi fendojn: la lipoj al mi sange fendiĝis [31]; kun la tempo [la] konstruaĵo komencis fendiĝi [32]; la domo fendiĝis el supro malsupren [33]; estis varmege […], la haŭto de la manoj kaj vizaĝo fendiĝis [34]; lumo en mil splitetojn fendiĝas [35]; [mi] ploregis, ke mia koro preskaŭ fendiĝis [36]. krevi²

Ia ilo por fendi; hakilo, kojno ks: plum-fendilo [37]; trapremiĝinte ⫽ En mezon, kaj ĉirkaŭe per fendil’ fulminte, ⫽ Klinis ĝian akraĵon suben [38]; li sukcesis subakviĝi kaj trovi nigraŝtonan fendilon, tre similan al tiu uzata de prahomoj [39].

(frazaĵo)

(komune) Pedanti, tro analizi, paroli aŭ disputi pri bagatelaj detaloj: ĉar ni nun […] komencis harfendi pri gramatiko, mi faros unu demandon [40]; la vorto „ambaŭ“ […] estas propre pronomo, aŭ se specifi kaj harfendi, ĝi estas numerala pronomo [41]; du harfendojn mi deziras fari rilate al la titolo de ĉi tiu libro [42]; mi opiniis lin harfendulo ĉar oni ne rajtis meti tetason sur lian ekzempleron [43]; ili afektas saĝon per falsa kaj subtila rezonado kaj harfendado [44]; interesa tamen iom tro harfenda reago [45]. haro, bagatelema, ĉikani², pedanta

Interkrutejo: la leviĝanta suno trovis nin torde rampantaj laŭ interkrutaĵoj kaj montfendoj ĉiam pli kaj pli supren [46]; ĉiu montfendo havis sian tonon, kaj ĉiu monta deklivo propran sonon [47]. ravino

Orelŝira: orelfenda hurlado [48]; ĉifona figuro […] ekkriis ion al la amaso, pro kio ili orelfende salutbruis [49].

Fermebla kaj malfermebla fendo ĉe la antaŭa supra parto de pantalono, kiu faciligas ĝian surmeton kaj demeton: klopodante por malfermi la pantalonfendon [50].