^*hak/i ^UV

(tr)

1.

Frapi per akra ilo por tranĉe dispartigi: per hakilo ni hakas [1]; haki lignon [2]; oni senfeligu la bruloferon kaj dishaku ĝin en pecojn [3]; la amaso mortigu ilin per ŝtonoj kaj haku ilin per siaj glavoj [4]; mi hakus ilin per mia beko, se ili ne estus tiel grandaj [5]! oni hakis, oni segis, ― oni konstruis triferdekulon [6]; mi hakos al vi la akrajn spronojn en la karnon [7]; oni fendis la ŝtonegojn per kojnoj […] kaj hakis obeliskojn [8]; malgranda kaverneto hakita en roko [9]; hakita brasiko [10]; (figure) mi sidas hejme kaj hakas fingre al la klavaro de mia komputilo [11].

2.

(figure) Maldelikate diserigi: glacie malvarma, akre hakata tono [12]; ŝia plua rakonto estis hakata de singultoj kaj snufoj [13].

Haka bato: levante spontonon hako-prete [14]; ci foriros el la mondo, malgrandulo, antaŭ ol ci […] gustis ĉiujn la puŝojn kaj hakojn, atendantaj cin de ĉiuj, kiuj estas pli supraj [15]; unu hako kverkon ne faligas ^PrV ; hako post hako estas la plej efika atako (atingi celon per ripetitaj penoj kaj provoj) ^PrV .

Ago haki: [li] vivtenas sin […] per hakado, karbigado ktp [16]; (frazaĵo) hakado de ligno donas lignerojn (iuj aferoj neprigas perdojn) ^PrV .

1.

Instrumento por haki, konsistanta el larĝa, dika, peza klingo padelforma kaj pli-malpli longa tenilo: per hakilo ni hakas, per segilo ni segas [17]; eksvingiĝos lia mano kun la hakilo por haki la arbon [18]; por fabriki la bretarojn mi dehakis arbon, kaj ellaboris ĝin per segilo, hakilo, rabotilo [19]; [li] batis malrapide, sed malmole per la angulo de la hakilo sur la lignokojnon, kaj ĝi penetris pli kaj pli en la trunkpecon, fendotan en du duonojn [20]; hakileto de hejtisto, de lignoŝufaristo; antaŭkuris liktoroj, portantaj hakilojn meze de vergofaskoj [21]; hakilo estas tranĉa, sed ne cedas la branĉo (malgraŭ liaj penoj li ne sukcesas venki la baron) ^PrV . adzo, toporo

2.

Diversforma fraptranĉa instrumento por distranĉi en pecetojn: hakilo por pajlo, viando.

(tr)

Haki ĉe la ĉirkaŭo, por doni ĝustan formon: li starigis ŝtonhakistojn, por ĉirkaŭhaki ŝtonojn por la konstruado de la domo de Dio [22]; la viroj, kiuj revenis el la militiro, rakontis pri la belegaj temploj el ĉirkaŭhakitaj multekostaj ŝtonoj [23].

(tr)

Forigi per hakilo, preni hakante, faligi hakante: Abimeleĥ prenis hakilon en sian manon kaj dehakis branĉon de arbo [24]; en la tempo de Kristnasko oni dehakis tre junajn arbojn [25].

Hakilforma armilo: ĉirkaŭ 3,5 jarmiloj antaŭ nun la stepanoj akiris modernajn batalhakilojn, kaj kombininte ilin kun la avantaĝoj de la ĉevalo rapide konkeris vastajn teritoriojn en Turano, Irano kaj Hindio oriente, Anatolio kaj Balkanio sude, la tuta Eŭropo ĝis Irlando okcidente [26]; sed eraras la friponoj, ĉar la batalhakilo hakos reen, al ilia propra kapo [27]. halebardo

Ilo per kiu oni dishakas brikojn, eventuale betonon aŭ alian solidaĵon...: Dongguj iris al la hejmo de Bingĉen kunportante siajn brikhakilon kaj trulon [28]. ĉizilo

Metiisto, kiu faligas kaj senbranĉigas arbojn en la arbaro: ili fariĝis lignohakistoj kaj akvoportistoj por la tuta komunumo [29]; jen por la ĉarpentistoj, por la lignohakistoj, viaj servantoj, mi destinis dudek mil kor'ojn da draŝita tritiko [30]; apud granda arbaro vivis malriĉa lignohakisto kun siaj edzino kaj du infanoj [31]; en aŭtuno regule venadis arbohakistoj kaj dehakadis kelke da plej grandaj arboj [32]; jen venis arbohakistoj, kaj tiam fariĝis granda revolucio [33].