*bril/i UV

*brili

(ntr)
1.
Eligi aŭ resendi helan lumon: la luno brilis tra la fenestro sur la mezon de la planko [1]; frue matene […] la suno ekbrilis super la akvo [2]; la akvo […] brilis kiel oro [3]; altaj bluaj montoj, sur kies suproj brilis la blanka neĝo [4]; ekbrilis fulmoj unu post alia [5]; liaj okuloj brilis […], li havis belegajn longajn harojn [6]; la plandoj de iliaj piedoj […] brilis kiel hela pura kupro [7]; floroj […], ruĝaj kaj bluaj, brilis ĉe la muroj [8]; ĉe la plafono brilis lampiroj [9]; [ili] brilis kiel diamantoj [10]; ne ĉio brilanta estas diamanto PrV ; ne ĉio utilas, kio brilasPrV . VD:blinki, fajri, flagri, flami, fulmi, glimi, heli, lumi, radii
2.
(figure) Altiri la atenton per sia prospereco, eleganteco, lukso, spriteco: la sukceso estis brilanta, preskaŭ ĉiuj pagis FK ; la ruinigita nobelo […] revis pli brilantan sorton Marta . VD:flori2, juvelo2
angle:
shine
beloruse:
блішчаць, зьзяць, зіхацець, бліскаць, бліскацець
bulgare:
блестя, лъщя, светя, сияя
ĉeĥe:
blýskat se, lesknout se, skvět se, skvět se, třpytit se, zářit, zářit
ĉine:
閃閃發光 [shǎnshǎnfāguāng], 擦亮 [cāliàng], 引人注目 [yǐnrénzhùmù], 一線微光 [yīxiànwéiguāng]
france:
briller, luire ne ĉio ~anta estas diamanto: tout ce qui brille n'est pas or.
germane:
glänzen 1. scheinen, glitzern
hebree:
לזהור
hispane:
brillar
hungare:
ragyog
indonezie:
berbinar, berbinar-binar, bercahaya, cerah, mencerlang, cemerlang, berkilap, mengilap, berkilau, mengilau, bergemerlap, berkilat, mengilat 2. berseri
japane:
輝く [かがやく], 光る [ひかる]
nepale:
घाम लागोस्
pole:
1. błyszczeć, lśnić, jaśnieć
portugale:
1. brilhar
ruse:
блестеть, блистать, светиться, сиять, сверкать
slovake:
žiariť, ligotať sa
ukraine:
блищати, блистіти, виблискувати, яріти, сяяти, сяти, світитися, зоріти, сіяти

brilo

Hellumo sendata de io: la brilo de la luno [11]; mi vidis kvazaŭ helegan brilon, kvazaŭ fajron interne kaj ĉirkaŭe [12]; la lampo lumas al vi per sia brilo [13]; la tutan tagon ni havis sunbrilon [14]; rigardu ĉi tie la brilon de la ĉielarko [15]; la suno […] malleviĝis kaj la roza brilo estingiĝis sur la maro [16]; la norda brilo (vd nordlumo) flamis super la glacimontoj de la nordo [17]; ni eniris en preĝejon, kiu kun siaj pentraĵoj sur ora grundo radiis en plena brilo [18]; la brilo de la kandeloj ili lumis kiel folioj de tulipoj [19]; kia brilo kaj kia beleco estis en la salonoj [20]! juna knabino kun lumantaj okuloj, kun la brilo de saneco sur la vangoj [21]. VD:radio2
afrikanse:
skyn
albane:
shndrit
amhare:
አብራ
angle:
light, brightness, brilliance
arabe:
تألق
armene:
փայլ
azerbajĝane:
parlaq
beloruse:
бляск, зьзяньне, зіхаценьне
bengale:
উজ্জ্বল
birme:
တောက်ပ
bosne:
sjaj
bulgare:
блясък, сияние
ĉeĥe:
lesk, zář, záře
dane:
skinne
estone:
sära
eŭske:
distira
filipine:
kinang
france:
éclat (lueur)
galege:
brillo
germane:
Glanz, Schein
guĝarate:
ચમકવા
haitie:
klere
haŭse:
haske
hebree:
זוהר, ברק
hinde:
चमक
hispane:
brillo, resplandor
hungare:
ragyogás
igbe:
na-enwu
indonezie:
binar, cahaya, cerlang, gemerlap, kilap, kilat, kilau, sinar
islande:
skína
japane:
輝き [かがやき]
jave:
jenenge sing kawentar
jide:
שייַנען
jorube:
imọlẹ
kanare:
ಶೈನ್
kartvele:
შაინი
kazaĥe:
жылтыр
kimre:
disgleirio
kirgize:
жарык
kmere:
ចែងចាំង
koree:
광택
korsike:
beddhu
kose:
ukukhanya
kroate:
sjaj
kurde:
birq
latine:
luceat
latve:
spīdēt
laŭe:
ຂອງ
litove:
valymo
makedone:
сјај
malagase:
hamirapiratra
malaje:
bersinar
malajalame:
തിളക്കം
maorie:
whiti
marate:
प्रकाशणे
monge:
ci
mongole:
гэрэл
njanĝe:
kwanu
okcidentfrise:
glans
panĝabe:
ਚਾਨਣ
paŝtue:
هرڅنګه
pole:
blask, lśnienie
ruande:
kumurika
ruse:
блеск, сияние
samoe:
susulu
sinde:
روشن
sinhale:
ඔප දමන
slovake:
žiara, lesk, ligot
slovene:
lesk
somale:
iftiimin
ŝone:
penya
sote:
le khanye ka
sunde:
caang
svahile:
uangaze
taĝike:
лумо
taje:
เงางาม
tamile:
பிரகாசி
tatare:
балкып тор
telugue:
బాగా చేయు
ukraine:
блиск
urdue:
چمک
uzbeke:
nur
vjetname:
tỏa sáng
zulue:
inkazimulo

brila

1.
Brilanta: jen apud ili staris du viroj en brilaj vestoj [22]; neniam vidi la brilan sunon FK ; ĉe la adiaŭo [li] donis al ili brilan tranĉilon [23]; ŝi estis forportonta la brilan akvon [24].
2.
(figure) Elstara pro prospereco, eleganteco, lukso, spriteco: mi troviĝas en la plej brila situacio [25]; vi sen bedaŭro forlasos […] la brilan estontecon, kiu vin atendas [26]? tiu ĉi infana gloramo, tiu ĉi nevenkebla obstineco kaj ĉiuj ĉi tiuj belaj brilaj virtoj, kiuj ĝermis en la paĉja fileto, faros el li iam […] grandan homon [27]; li imagis la brilan gloron de liaj faroj [28]; la estonto promesis nur brilajn rezultatojn [29]; li estis en brila humoro, kiel ĉiam, kiam li povis labori laŭ propra deziro [30]; [li] provis trovi pli brilajn solvojn de la problemaj ol tiujn de la verkinto [31]; Ivagin fariĝis subite la plej brila oratoro Metrop ; altekulturita, brila homo, favorato kaj intimulo de l’ ĉefepiskopo [32]. VD:eminenta, prestiĝa, renoma, sprita
angle:
bright, shiny, shining, brilliant
beloruse:
1. бліскучы, блішчасты, зіхоткі, зіхатлівы
bulgare:
блестящ, лъскав, светещ, сияещ
ĉeĥe:
jiskrný, nádherný, skvělý, skvělý, zářivý
france:
1. brillant (adj.)
germane:
glänzend 1. glänzend 2. brillant
hebree:
זוהר
hispane:
1. brillante
hungare:
1. ragyogó
indonezie:
berbinar, berbinar-binar, bercahaya, cerah, mencerlang, cemerlang, bergemerlap, berkilap, mengilap, berkilau, mengilau, berseri, berkilat, mengilat
japane:
輝かしい [かがやかしい]
pole:
1. błyszczący, lśniący, jaśniejący
rumane:
1. strălucitor
ruse:
1. блестящий, блистательный, сияющий
slovake:
žiarivý, lesklý, ligotavý, skvelý
tibete:
འོད་གསལ་

brileto

Malgranda, malforta brilo: en la oriento montriĝis brileto de lumo [33]; super ĉio estis ia blua brileto [34]; ŝi gardis tiun flamon, kvazaŭ lumbrileton de lampo sankta VivZam ; (figure) ŝiaj okuloj […] serĉis sur la vizaĝo de la nejuna virino tiun brileton de kortuŝiteco kaj bondezireco Marta . VD:aludo, eklumigi, glimo, nuanco, radio5
beloruse:
пробліск
ĉine:
微光 [wēiguāng], 一線微光 [yīxiànwéiguāng]
france:
lueur
germane:
Schimmer
indonezie:
kedip, kelip
japane:
きらめき

briligi

Fari brila: sian ringon li ne tro briligis [35]; la nigra maro levis la grandajn pecegojn da glacio alte supren kaj briligis ilin en la forta fulmado [36]; ŝiajn belajn okulojn briligis entuziasmo [37]; (figure) ŝia vizaĝo rebriligis la esprimon de la lia [38]; sunradio briligis ion en fendo inter du ŝtonoj [39]. VD:fajrigi, glatigi, poluri, speguli sin
beloruse:
надаваць бляск, паліраваць да бляску
germane:
glänzend machen, blank putzen, polieren, wienern
indonezie:
mencerahkan, mencerlangkan, mengilapkan, mengilatkan, mengilaukan

malbrila, senbrila

1.
Kiu ne aŭ malmulte brilas: la plej malbrilajn astrojn oni prefere observu per eta grandigo: alimaniere ili simple malaperas [40]; tra la malgranda kornatavola fenestro[…] penetradis eksteren senbrila lumeto [41]; Janjo sekvis ŝin per siaj senbrilaj kaj larĝaj okuloj Marta ; la lumvazoj brulis pli kaj pli malbrilaj kaj ilia lumo ekpulsis [42].
2.
(figure) Maleminenta, senefekta, sobra: mi ĉiam konsideris lin malbrila homo: lerta malantaŭ la kuliso, sed ne aparte rimarkinda [43]; orienta Eŭropo ne funkciis brile […], same malbrile laboris suda Eŭropo [44]. VD:obtuza3, pala2, sensprita
40. D. Galadí-Enríquez, A. Wandel: La Kosmo kaj Ni, 2005
41. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Nokta ĉapo de fraŭlo
42. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, Goabo, la dezerto de la Koloroj
43. A. Löwenstein: Morto de Artisto, 2008
44. Monato, Paul Peeraerts: Statistiko, 2003
beloruse:
1. матавы 2. няяркі, цьмяны
ĉine:
1. 幽幽 [yōuyōu]
france:
falot, terne
germane:
glanzlos 1. matt glänzend 2. blass (unscheinbar), unscheinbar
japane:
輝きのない [かがやきのない], くすんだ
ukraine:
тьмяний, матовий

rebrili

Lume speguliĝi: la suno rebrilas en la klara akvo de la rivero [45]; luma rebrilo en la klara trankvila maro [46]; inter la […] kolonoj brulis la lampoj, kaj ilia lumo malforte rebrilis de la bronzaj genuoj [47]; [la] flamo rebrilis sur iliaj vizaĝoj BdV ; (figure) [jen] rebrilo de tiu fajro de malesperaj pensoj Marta . VD:reflekti, respeguli
angle:
reflect
beloruse:
кідаць водблеск
bulgare:
отразявам се
ĉeĥe:
odrážet se
ĉine:
反映 [dìwèi]
france:
se refléter, se réfléchir (se refléter), miroiter
germane:
sich widerspiegeln
hungare:
visszatükröződik
japane:
反射する [はんしゃする], 映える [はえる]
pole:
odbłyskiwać, puszczać zajączki (lusterkiem)
ruse:
давать отблеск
slovake:
odrážať sa
ukraine:
давати відблиск

sunbrilo

Brilo de la suno: la tutan tagon ni havis sunbrilon [48]; (figure) en la ĉambro estis sunbrilo, kiu lumis el du infanaj okuloj [49]; plotoj kaj alburnoj saltadis en la sunbrila akvo de la rivero [50]; iom post iom liaj manoj bruniĝis sub la sunbrilo [51]; malsupre […] sunbrilas akvovojoj kaj abundas verdaĵo sur la insuloj [52]. VD:suni
germane:
Sonnenschein

trembrili

(ntr)
Intermite ĵeti lumbriletojn: la sunlumo trembrilis en la […] kupoloj de la preĝejoj [53]; [li] direktis la okulojn al la malhela fenestro, sur kiu trembrilis respeguliĝo de lia kandelo [54]; la ĉambron de la malsanulo inundadis timiga trembrila lumo MkM ; senfina trembrila strio de ŝtofo pufiĝis kiel ondo [55]. SIN:flagri
53. Valdemar Langlet: Vojaĝimpresoj, ĉe Lev Tolstoj en Jasnaja Poljana
54. La Ondo de Esperanto, Anton Ĉeĥov, trad. Valentin Melnikov: Ivaĉjo
55. Anna Löwenstein: La ŝtona urbo
angle:
sparkle, glitter, twinkle, blink (of a light)
beloruse:
мігцець, мігацець
bulgare:
блещукам
ĉeĥe:
blikat, mrkat, mžikat, třpytit se
ĉine:
搖曳 [yáoyè], 一閃一閃 [yīshǎnyīshǎn], 忽悠 [hūyōu], 閃閃發光 [shǎnshǎnfāguāng], 熒熒 [yíngyíng], 閃爍 [shǎnshuò]
france:
scintiller
germane:
flimmern, glitzern, flackern
hispane:
parpadear (una luz)
hungare:
villog, csillog, villódzik
japane:
きらきら光る [きらきらひかる], きらめく
nederlande:
flikkeren
pole:
migotać, błyskać, pełgać (o ogniu)
ruse:
мерцать
slovake:
kmitať, trblietať sa
ukraine:
мерехтіти

administraj notoj