^*flam/o

1.

Hela brilo, produktata de gasoj eliĝantaj el brulanta materialo: flamo de ligno, karbo, gaso, papero, lampo, fajro, incendio; blue brulanta flamo […] lumigis la tutan salonon [1]; la ĉielo lumis, kvazaŭ ĝi estus en flamoj [2]; kiam la flamo estingiĝis kaj de la papero restis nur la cindro [3]; flamoj aperis sub la tegmento, la seka pajlo ekbrulis [4]; sur la brullignaro, avide la flamoj elŝovas siajn langojn supren ĉirkaŭ la virino [5]; la alumeto eligis varman helan flamon [6]; la neregula moviĝado de la kandela flamo [7]; malgranda estas la flamo, tamen ne mankas la fumo ^PrV ; el flamo sin eltiris, en fajron eniris ^PrV .

2.

(figure) Eksciteco, ardo, pasio: flamo de kolero [8]; liaj okuloj estis kiel fajra flamo [9]; la flamo de la koro [10]. ekzalteco, entuziasmo, fajro², fervoro, vervo, vigleco

1.

Brulanta kun flamo, aspektanta kiel flamo: elkuras flamflamaj fajreroj [11]; flama kurteno […] stariĝas subite, kiel baro netransirebla, […] Viktoro sin sentis pereonta [12]; ĉio kunkunfandiĝis en flamaj koloroj [13]; la flama brilo de liaj pupiloj ^Marta ; ŝia antaŭa paleco cedis la lokon al flama ruĝo ^Marta .

2.

(figure) Arda, pasia: flama amo [14]; kun flama elokventeco li defendas la planon de sia amiko [15]; flama fanatikeco [16]; flama kolero [17]; flama furiozo min kaptas [18]; [la] flama junulo, varmege, pasie ŝin amas [19]; mi sentas min forta, kiel flama ĉevalo [20]; Venero, tiel vivoplena kaj flama, kiel Ticiano tion vidis [21]; Mefres silentis kaj fikse rigardis la flamajn okulojn de la Greko [22]; flama indigno metis tiun malbelan vorton en la buŝon de via servisto [23]; karbe nigraj flamaj okuloj ^Marta ; tute egale, ĉu li estas malamiko de Esperanto aŭ ĝia plej flama amiko [24]; du koroj trapikitaj de flamaj sagoj ^Marta ; li skribadis al mi […] leterojn sopiregajn kaj flamajn ^Marta .

(ntr)

1.

Esti en flama stato: flamis fajro tia, ke oni povus rosti sur ĝi tutan bovon [25]; flamis ĉiuj kandeloj de lustro kaj de kandelabroj [26]; la suno flamis sur ĉiam sennuba ĉielo [27]; la norda brilo flamis super la glacimontoj de la nordo [28]; en la juvelaj magazenoj kiel bluaj, ruĝaj, verdaj fajroj, flamas gemoj ^Metrop ; flamis klara fajro el branĉetoj [29]. ardi, boli, bruli, fajri¹, flagri

2.

(figure) Elmontri fortan pasion; esti en plena ekscito: lia kolero flamas [30]; tro multe da nigra sango kolektiĝis en via koro kaj tial via kapo flamas [31]; kun miro ili rigardas unu alian, iliaj vizaĝoj flamas [32]; liaj okuloj flamis [33]; [la] kantisto de Astarte […] pasie flamis al Kama [34]; flami per honto antaŭ si mem ^Marta ; ŝiaj piedoj tiel tremis, ŝia kapo tiel flamis kaj la brusto tiel doloris, ke ŝi falis sur seĝon ^Marta . fajri², febri²

(tr)

Meti en flaman staton: ekflamigi fajron, lampon; kiam li revenis, li flamigis la fajron el la eroj kaj varmigis sin [35]; (figure) [tiu historio] flamigis vian infanan fantazion kaj infektis vin per la manio fariĝi granda homo [36]; (figure) ŝi legis en la okuloj de sia amanto la frenezan deziron, kiu lin flamigis [37]; (figure) la saĝulo sciis esti modera: li montris la internan vundon de l' ŝtato, sed li ne flamigis ĝin [38].

Ekmetiĝi en flaman staton: la lumturoj […] komencis brileti kaj poste ekflamis iliaj oraj steloj, kvazaŭ aŭroro sur la nigra horizonto ^FdO ; (figure) kiam li […] ekvidis la bovidon kaj la dancadon, tiam ekflamis la kolero de Moseo, kaj li forĵetis el siaj manoj la tabelojn [39]; (figure) (figure) ekflamis lia interno pro lia frato kaj li volis plori [40].

Ekflami: la tapiŝo, sur kiu ili ripozis, komencis flamiĝi [41]; ŝia fluganta ĉemizo el maldika tolaĵo flamiĝis dum ŝia trairo tra la fajro [42]; (figure) en lia profunda animo flamiĝis la fajro de la venĝo [43]; (figure) la imago flamiĝas, kaj sentamo sekvas [44]; ligno fendita facile flamiĝas ^PrV .

Facile flamanta: flamiĝema substanco; (figure) kolerema homo kaŭzas malpacojn, kaj flamiĝema kaŭzas multajn pekojn [45]; (figure) homo flamiĝema kaj blinda, ŝi amis vin [46]; li estas flamiĝema kiel rezina ligno ^PrV .

Ekstremaĵo de tubeto, de kiu brulas la gaso: la kranoj de flamingoj estis lutitaj [47]. brulilo, gasbeko

(figure) Eksciteco de la sentoj: en flameco mi faris tion aŭ alian, kun kolerema spirito mi naskiĝis [48]; kaj en ĝin li enigis sian energion, sian junan flamecon [49].

Rim.: Flamo² indikas intenson de amo, pasio ktp; „flameco“ rilatas al eksciteco okaza aŭ sporada, aŭ indikas trajton de ies karaktero.