*ter/o UV
*tero
- 1.
-
La planedo,
sur kiu la homoj loĝas:
de atendo kaj espero pereis multaj sur la tero
PrV
;
la tero ne estas la plej paca planedo
[1].
(♁)
terglobo
mondo - 2.
- Ekstera firma tavolo de ĉi tiu planedo: super la tero sin trovas aero [2]; eĉ el sub la tero aperas la vero PrV ; kiu leviĝis fiere, baldaŭ falos al tero PrV ; sub tero sklavo kaj sinjoro ne diferencas per valoro PrV ; li ĵetis min sur la teron [3]; ili ĵetiĝis vizaĝaltere [4]; helhaŭtuloj rabadis de aborigenoj la teron [5]; ĉiu terpeco estas prilaborata de la kamparanoj, kiuj kultivas ĉion disponeblan [6].
- 3.
-
Substanco el kiu konsistas tiu tavolo:
argila, sabla, seka, kulturebla tero;
terkulturo;
pot' el tero
PrV
;
el sama tero devenas, saman sukon entenas
PrV
.
argilo,
grundo
- 4.
- Solida grundo kontraste al akvo ekzemple rivera aŭ mara: atendi sur tero, ĝis sekiĝos la rivero PrV ; ne moku riveron, ne atinginte la teron PrV ; ankaŭ sur la maro, kiel sur la tero, la sorto daŭrigas metadi al li malhelpojn [7]; laŭdu la maron, sed restu sur tero PrV .
1.
Stefan Maul: Estimataj gelegantoj,, Monato, 2000/08, p. 3
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 26
3. Robert Robertson: Metempsikozo, Monato, 2000/03, p. 22
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 16:45
5. IGARASI Takeo: Torĉo de hipokriteco, Monato, 2000/12, p. 15
6. Maryvonne kaj Bruno Robineau: Laŭ ritmo de la rizejoj, Monato, 2000/02, p. 18
7. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, De Eube el Odeso
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 26
3. Robert Robertson: Metempsikozo, Monato, 2000/03, p. 22
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 16:45
5. IGARASI Takeo: Torĉo de hipokriteco, Monato, 2000/12, p. 15
6. Maryvonne kaj Bruno Robineau: Laŭ ritmo de la rizejoj, Monato, 2000/02, p. 18
7. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, De Eube el Odeso
- afrikanse:
- aarde
- albane:
- toka
- amhare:
- ምድር
- angle:
- earth
- arabe:
- أرض
- armene:
- երկիր
- azerbajĝane:
- torpaq
- beloruse:
- зямля 1. Зямля
- bengale:
- পৃথিবী
- birme:
- မြေကြီးပေါ်မှာ
- bulgare:
- 1. Земя
- ĉeĥe:
- půda, zem, zemina, země
- ĉine:
- 土 [tǔ] 1. 地球 [dìqiú]
- dane:
- jord
- estone:
- maa
- eŭske:
- lurra
- filipine:
- lupa
- france:
- terre
- galege:
- terra 1. Terra
- germane:
- 1. Erde, Planet Erde 2. Erde, Boden, Land, Erdboden 3. Erde, Krume, Ackerkrume 4. Land, Festland
- guĝarate:
- પૃથ્વી
- haitie:
- latè
- haŭse:
- duniya
- hebree:
- ארץ 1. כדור הארץ 2. קרקע 3. אדמה
- hinde:
- पृथ्वी
- hispane:
- tierra 1. Tierra
- hungare:
- 1. Föld 2. föld 3. föld, agyag
- igbe:
- ụwa
- indonezie:
- 1. Bumi 2. kerak bumi 3. tanah 4. tanah, daratan
- irlande:
- cré
- islande:
- jörð
- itale:
- terra 1. Terra
- japane:
- 地球 [ちきゅう]
- jave:
- bumi
- jide:
- ערד
- jorube:
- aiye
- kanare:
- ಭೂಮಿಯ
- kartvele:
- დედამიწაზე
- katalune:
- terra
- kazaĥe:
- жер
- kimre:
- ddaear
- kirgize:
- жер
- kmere:
- ផែនដី
- koree:
- 지구
- korsike:
- terra
- kose:
- umhlaba
- kroate:
- zemlja
- kurde:
- 3. ax
- latine:
- terra
- latve:
- zemes
- laŭe:
- ແຜ່ນດິນໂລກ
- litove:
- žemė
- makedone:
- земјата
- malagase:
- eto an-tany
- malaje:
- bumi
- malajalame:
- ഭൂമി
- maorie:
- te whenua
- marate:
- पृथ्वी
- monge:
- lub ntiaj teb
- mongole:
- дэлхий
- nederlande:
- 1. aarde, aardbol 2. grond, land 3. aarde, grond
- nepale:
- पृथ्वीमा
- njanĝe:
- lapansi
- okcidentfrise:
- ierde
- panĝabe:
- ਧਰਤੀ ਨੂੰ
- paŝtue:
- ځمکه
- pole:
- 1. Ziemia 2. ziemia, skorupa ziemska 3. ziemia 4. ziemia, ląd
- portugale:
- terra 1. Terra
- ruande:
- isi
- ruse:
- земля 1. Земля
- samoe:
- lalolagi
- sinde:
- زمين
- sinhale:
- පොළොව
- skotgaele:
- talamh
- slovake:
- pôda, zem
- slovene:
- zemlja
- somale:
- dhulka
- ŝone:
- pasi
- sote:
- lefatšeng
- sunde:
- bumi
- svahile:
- dunia
- taĝike:
- замин
- taje:
- 1. โลก, ดาวโลก 2. แผ่นดินโลก
- tamile:
- பூமியில்
- tatare:
- җир
- telugue:
- భూమి
- tibete:
- ས་
- tokipone:
- ma
- turke:
- 1. dünya, Yer 2. yeryüzü, dünya 3. toprak
- ukraine:
- емля
- urdue:
- زمین
- uzbeke:
- yer
- vjetname:
- đất
- volapuke:
- 2. glun 3. glun
- zulue:
- emhlabeni
tera
- 1.
- Apartenanta al la planedo tero: la tera supraĵo; la tera diametro; la teraj polusoj [8]; teraj regnoj [9]; la tuta tera globo [10]; nenia tera okulo povis vidi tiujn ĉi ĉielajn estaĵojn [11]; en la tera nokto ni rigardas supren al la steloj [12].
- 2.
-
El la substanco de la tero:
tera poto;
arĝento, purigita en tera fandujo
[13].
argila
8.
Manuel Halvelik: Kaj la suno haltis ..., Monato, 1993/11, p. 23
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Kroniko 12:8
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dano Holger
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
12. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Lasta perlo
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 12:6
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, II. Kroniko 12:8
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dano Holger
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
12. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Lasta perlo
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 12:6
- angle:
- 1. terrestrial, earthly, telluric 2. earthen
- beloruse:
- 1. зямны 2. земляны
- ĉeĥe:
- pozemský, půdní, zemní
- france:
- en terre, terrestre
- galege:
- 1. terrestre, telúrico 2. térreo, terroso
- germane:
- 1. irdisch 2. irden, erdig
- hebree:
- 1. ארצי
- hispane:
- 1. terrestre, telúrico, terreo 2. terrenal, térreo, terroso
- hungare:
- 1. földi, föld- 2. földes, föld-, agyag-
- indonezie:
- 1. kebumian, terestrial
- itale:
- terrestre 2. terreo
- japane:
- 地球の [ちきゅうの], 土の [つちの], 地上の [ちじょうの], 陸生の [りくせいの]
- katalune:
- terrestre
- nederlande:
- 1. aard- 2. aarden
- pole:
- 1. ziemski 2. ziemny
- portugale:
- terrestre 1. telúrico
- ruse:
- 1. земной 2. земляной
- slovake:
- zemský
- ukraine:
- земний, наземний
alteriĝi, surteriĝi
(ntr)
-
Alveni al la tera surfaco.
- a)
Atingi teron post surakva veturo:
La 6-an de junio, 1944, la koalicia armeo komencis
alteriĝi en Normandio en suda parto de Francio
[14];
la terbordo estis sur deklivo, tiel ke ne estis loko por
surteriĝi
[15].
- b)
Surgrundiĝi post
flugo:
lia aviadilo malfruis, kaj alia ne povis ĝuste alteriĝi
pro la nebulo
[16];
ni flugas dek mil futojn alte, dekstre vi vidas
la Alpojn, maldekstre insuleton; post dekdu
minutoj ni surteriĝos en Bervalo
[17].
deteriĝi1
14.
-:
Alteriĝo en Normandio
, Ĉina Radio Internacia, 2005
15. D. Defo, trad. A. Krafft: Robinsono Kruso, 1908
16. J. Valano: Ĉu ni kunvenis vane?, 1982
17. L. Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, 1974
15. D. Defo, trad. A. Krafft: Robinsono Kruso, 1908
16. J. Valano: Ĉu ni kunvenis vane?, 1982
17. L. Beaucaire: Kruko kaj Baniko el Bervalo, 1974
- angle:
- to land, go ashore
- beloruse:
- прызямліцца
- ĉine:
- 登陆 [dēnglù], 登陸 [dēnglù], 降落 [jiàngluò], 着陆 [zhuólù], 著陸 [zhuólù], 上岸 [shàngàn], 着地 [zháodì], 著地 [zháodì], 登岸 [dēngàn]
- france:
- atterrir
- galege:
- aterrar (aterraxe)
- germane:
- landen
- hebree:
- לנחות \נחת\
- hispane:
- aterrizar
- hungare:
- földet ér, landol
- indonezie:
- 1.a berlabuh 1.b mendarat
- itale:
- atterrare (atterraggio)
- japane:
- 接岸する [せつがんする], 着陸する [ちゃくりくする]
- katalune:
- aterrar
- nederlande:
- landen
- pole:
- lądować, przybijać do lądu
- portugale:
- aterrissar
- rumane:
- ateriza
- ruse:
- приземлиться
ĉeftero
Pli granda terpeco, kontinento aŭ granda insulo
kontraste al pli malgranda:
ekde la 19a jarcento oni eltiras graniton en ŝtonminejo en la
nordo de la
insulo, transportas ĝin […] per ŝipo al la ĉeftero
[18];
la insulanoj finfine devis rezigni pri sia konstanta batalo
kontraŭ malfavoraj
kondiĉoj kaj malvolonte translokiĝis al la irlanda ĉeftero
[19];
antaŭ ĉirkaŭ 10 000 jaroj, leviĝo de
la marnivelo disigis la insulon de la aŭstralia
ĉeftero
[20].
18.
Garbhan MacAoidh: Mistera
insulo Ailsa Craig, Monato, 2004/07, p. 22
19. Garbhan MacAoidh: Insulo de verkistoj, Monato, 2007/08, p. 23
20. M. Furness: Kanguru-insulo, edukado.net, 2008-01-29
19. Garbhan MacAoidh: Insulo de verkistoj, Monato, 2007/08, p. 23
20. M. Furness: Kanguru-insulo, edukado.net, 2008-01-29
- angle:
- mainland
- beloruse:
- мацярык
- ĉine:
- 本岛 [běndǎo], 本島 [běndǎo], 大陆 [dàlù], 大陸 [dàlù]
- france:
- continent (subst.), ile principale
- germane:
- Hauptinsel, Festland
- indonezie:
- daratan utama
- pole:
- ląd stały, kontynent
deteriĝi
(ntr)
-
Ekflugi de sur la tero:
la aviadilo tute ne fervoris por deteriĝi
[21];
la flugmaŝino komencis deteriĝi kaj kraŝis en alian
flugmaŝinon, kiu tre
malfeliĉe hazarde ankoraŭ baris la vojon
[22].
alteriĝi1.b
21.
T. Steele: Konvinka Kamuflaĵo, 2014
22. Pejno Simono: Ĉu ni mortu miskomprene? (2), Monato, 2000/10, p. 23-25
22. Pejno Simono: Ĉu ni mortu miskomprene? (2), Monato, 2000/10, p. 23-25
- beloruse:
- узьлятаць, адрывацца ад зямлі
- ĉine:
- 升空 [shēngkōng], 昇空 [shēngkōng], 取走 [qǔzǒu], 太敖 [tàiáo], 太自負 [tàizìfù], 太自负 [tàizìfù]
- france:
- décoller du sol
- germane:
- abheben starten
- hispane:
- despegar
- indonezie:
- lepas landas
- katalune:
- enlairar-se
- pole:
- startować
eksterterano
- Supozata vivulo pli-malpli homsimila, kiu ne venus de la planedo tero: eksterterano invitis la ĵurnaliston al sia fluganta telero [23]; eĉ se vi estus eksterterano vi rajtus kritiki la malbonaĵojn de la tero [24].
23.
last: Verdaj
vizitontoj, Monato, 2009/09, p. 16
24. E. Fabian: R: Kie estas la stranguloj?, soc.culture.esperanto, 2002-05-25
24. E. Fabian: R: Kie estas la stranguloj?, soc.culture.esperanto, 2002-05-25
- angle:
- extraterrestrial
- beloruse:
- іншаплянэтнік
- ĉeĥe:
- mimozemšťan
- ĉine:
- 外星人 [wàixīngrén], 外星 [wàixīng], 外星生命 [wàixīngshēngmìng]
- france:
- extra-terrestre (subst.)
- galege:
- extraterrestre
- germane:
- Außerirdischer
- hispane:
- extraterrestre
- indonezie:
- alien, makhluk ekstraterestrial, makhluk luar angkasa
- itale:
- extraterrestre, alieno
- japane:
- 異星人 [いせいじん], 宇宙人 [うちゅうじん]
- katalune:
- extraterrestre
- pole:
- istota pozaziemska, ufoludek, marsjanin
- portugale:
- extraterrestre
- ruse:
- инопланетянин
- slovake:
- mimozemšťan
- taje:
- มนุษย์ต่างดาว, สิ่งมีชีวิตนอกโลก
*enterigi
- 1.
- Meti en la teron: enterigi trezoron, markoton; ĉiuj enterigitoj estas plenaj de meritoj PrV .
- 2.
- Sepulti metante la korpon de mortinto en subteran tombon: permesu al mi unue iri kaj enterigi mian patron [25]; neniu el ni rifuzos al vi sian tomblokon, por enterigi vian mortintinon [26]; kiu eltrinkos la pokalojn […] povos uzi la glavon, kiu estas enterigita antaŭ la sojlo [27].
- 3.
- (figure) Forgesigi, vanigi, neniigi: se la entrepreno de tiuj teoriistoj daŭrus iom pli longe, la tuta ideo de lingvo internacia jam delonge estus tute senkreditigita kaj enterigita [28]; ilia afero ŝajnos al la mondo eĉ mortinta kaj je ĉiam enterigita EE .
25.
La Nova Testamento, S. Luko 9:59
26. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 23:6
27. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, du fratoj
28. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
26. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 23:6
27. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, du fratoj
28. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
- angle:
- to bury
- beloruse:
- 1. закапаць, зарыць 2. пахаваць, хаваць 3. пахаваць
- ĉeĥe:
- pohřbívat, uložit do země, zakopávat
- ĉine:
- 埋 [mái], 埋葬 [máizàng], 埋藏 [máicáng], 掩埋 [yǎnmái], 殡殓 [bìnliàn], 殯殮 [bìnliàn], 安葬 [ānzàng], 下葬 [xiàzàng], 入土 [rùtǔ], 瘗 [yì], 瘞 [yì]
- france:
- enterrer
- galege:
- enterrar, soterrar 2. inhumar, sepultar
- germane:
- 1. eingraben 2. begraben 3. begraben
- hebree:
- 1. לטמון \טמן\, להטמין \טמן\ 2. לקבור \קבר\
- hispane:
- enterrar, soterrar 2. inhumar, sepultar
- hungare:
- 1. elás, földbe ás 2. eltemet, elhantol 3. eltemet
- indonezie:
- mengubur
- itale:
- seppellire, sotterrare, inumare, interrare
- japane:
- 埋める [うめる], 埋葬する [まいそうする], 葬り去る [ほうむりさる]
- katalune:
- enterrar
- nederlande:
- 1. ingraven 2. begraven 3. begraven
- pole:
- 1. zakopywać 2. pochować 3. zakopywać, pochować
- portugale:
- enterrar, soterrar 2. inumar, sepultar
- ruse:
- 1. закопать, зарыть 2. хоронить, похоронить, захоронить 3. похоронить
- slovake:
- pochovať, zahrabať do zeme, zakopať
- ukraine:
- закопувати, хоронити, ховати (померлого)
elterigi
- Eltiri el la tero: mi nur elterigis tion, pri kio iom forgesis la postaj generacioj [29]; arkeologoj elterigis kaj transdonis al la loka muzeo kvanton da gravaj objektoj, kiuj laŭ noto en historia libro estas aĵoj de antaŭ pli ol 2000 jaroj [30]; elterigado de ercoj [31].
29.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro II
30. Mu Binghua: Senmonaj muzeoj, Monato, 2005/09, p. 20
31. J. Mendl: Konsekvencoj de ekonomiaj transformoj, Monato, 2002/12, p. 10
30. Mu Binghua: Senmonaj muzeoj, Monato, 2005/09, p. 20
31. J. Mendl: Konsekvencoj de ekonomiaj transformoj, Monato, 2002/12, p. 10
- angle:
- to unearth
- beloruse:
- выкапаць, адкапаць, раскапаць
- ĉeĥe:
- vykopat ze země
- ĉine:
- 挖掘 [wājué], 掘出 [juéchū], 挖掉 [wādiào]
- france:
- déterrer
- galege:
- desenterrar, exhumar
- germane:
- ausgraben
- hispane:
- desenterrar, exhumar
- hungare:
- kiás, kihantol
- indonezie:
- menggali
- itale:
- dissotterrare, esumare, disseppellire
- japane:
- 掘り出す [ほりだす], 暴き出す [あばきだす]
- katalune:
- desenterrar
- nederlande:
- opgraven
- pole:
- odkopywać
- portugale:
- desenterrar, exumar
- ruse:
- откопать, раскопать
- slovake:
- vybrať, vyhrabať
- ukraine:
- викопувати, добувати/виймати з землі, ексгумувати
Novtero
- angle:
- Newfoundland
- beloruse:
- Ньюфаўндленд
- ĉeĥe:
- Nová Země
- ĉine:
- 紐芬蘭 [Niǔfēnlán], 纽芬兰 [Niǔfēnlán]
- france:
- Terre-Neuve
- galege:
- illa de Terra Nova, Terra Nova
- germane:
- Neufundland
- hispane:
- isla de Terranova, Terranova
- indonezie:
- Newfoundland
- itale:
- Terranova
- katalune:
- Terranova
- pole:
- Nowa Funlandia
- portugale:
- ilha da Terra Nova, Terra Nova
- slovake:
- Nová Zem
subteraĵo
-
Natura aŭ artfarita spaco sub la tero:
ili iris malsupren en la subteraĵojn de la templo de
Ptah kaj baldaŭ atingis vastan kelon
[34];
en la subteraĵoj de liaj turoj oni regaladu vin per akvo kaj
pano tiel longe,
ĝis viaj haroj elkreskos kiel aglaj plumoj
[35];
la subteraĵoj de Palermo
[36].
kelo,
tunelo
34.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 3, ĉapitro 14a
35. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua
36. Roberto Pigro: En Palermo subtere, Monato, 2014/06, p. 19
35. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Unua
36. Roberto Pigro: En Palermo subtere, Monato, 2014/06, p. 19
- angle:
- subterrane
- beloruse:
- падвал, падзямельле , склеп, сутарэньне
- ĉine:
- 窖 [jiào], 土牢 [tǔláo], 地下室 [dìxiàshì], 地窨子 [dìyìnzǐ], 窌 [jiào]
- france:
- souterrain (subst.)
- germane:
- Verlies, Keller
- hebree:
- מנהרה
- hungare:
- föld alatti járat, föld alatti építmény
- indonezie:
- bawah tanah
- japane:
- 地下室 [ちかしつ], 地下埋蔵物 [ちかまいぞうぶつ]
- katalune:
- soterrani
- nederlande:
- onderaardse gang
- pole:
- podziemie
- ruse:
- подземелье, подвал
- ukraine:
- підземелля, підземне приміщення, підвал
surtera
- Okazanta aŭ vivanta sur la tero: surteraj bestoj [37]; surtera loĝejo [38]; enĉieluloj kaj surteruloj kaj subteruloj [39]; en la loĝejo de la surtera etaĝo li demetis la pulvoplenajn vestojn [40]; li diris adiaŭ al la mondo surtera (mortis) PrV .
37.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 1:24
38. La Nova Testamento, II. Korintanoj 5:1
39. La Nova Testamento, Filipianoj 2:10
40. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro V
38. La Nova Testamento, II. Korintanoj 5:1
39. La Nova Testamento, Filipianoj 2:10
40. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro V
- angle:
- terrestrial
- beloruse:
- наземны, зямны
- ĉeĥe:
- pozemní, pozemský, vezdejší
- ĉine:
- 陆上 [lùshàng], 陸上 [lùshàng], 陆基 [lùjī], 陸基 [lùjī], 陆栖 [lùqī], 陸棲 [lùqī]
- france:
- terrestre
- germane:
- irdisch, oberirdisch
- hungare:
- földi
- indonezie:
- terestrial
- japane:
- 地上の [ちじょうの], この世の [このよの]
- nederlande:
- bovenaards, bovengronds
- pole:
- naziemny
- ruse:
- наземный, земной
- slovake:
- pozemný, pozemský
- ukraine:
- наземний
surterigo
- angle:
- landing
- beloruse:
- прызямленьне
- bulgare:
- кацане
- ĉine:
- 着陆 [zhuólù], 著陸 [zhuólù], 接近地面 [jiējìndìmiàn], 着陆 [zhuólù], 着陸 [zhuólù], 降停 [jiàngtíng]
- germane:
- Landung
- indonezie:
- mendaratkan, melabuhkan
- pole:
- lądowanie
terkapo
- angle:
- cape, promontory
- beloruse:
- мыс
- ĉeĥe:
- mys
- ĉine:
- 海角 [hǎijiǎo], 岬 [jiǎ], 岬角 [jiǎjiǎo], 埼 [qí]
- france:
- cap, promontoire
- germane:
- Kap, Landzunge, Landspitze
- hispane:
- cabo
- hungare:
- fok (tengerbe nyúló), hegyfok
- indonezie:
- semenanjung, tanjung
- japane:
- みさき
- katalune:
- cap
- nederlande:
- kaap, voorgebergte
- pole:
- cypel, przylądek
- rumane:
- cap, promontoriu
- slovake:
- mys, zemský výbežok do mora
- svede:
- udde
- turke:
- burun
- ukraine:
- мис
terkonekto
Tiu konekto per drato inter elektra aparato kaj la tero,
kiun oni faras por utiligi la tersurfacon kiel
unu platon de granda kondensatoro, kies alia plato povas
esti la anteno.
- angle:
- ground (electrical)
- beloruse:
- зазямленьне
- ĉeĥe:
- uzemnění
- ĉine:
- 接地 [jiēdì]
- france:
- terre (électricité)
- germane:
- Erde (Elektr.)
- hebree:
- הארקה
- hungare:
- földelés
- indonezie:
- pembumian, penanahan
- japane:
- アース, 接地 [せっち]
- nederlande:
- aarding
- pole:
- uziom, uziemienie
- ruse:
- заземление
- slovake:
- uzemnenie
- ukraine:
- заземлення
terkontakto
-
Okaza kontakto de elektra kondukilo kun la tero, kien
elfluas kaj perdiĝas parto de la kurento de la cirkvito.
liki
- angle:
- ground
- beloruse:
- замыканьне на зямлю
- ĉeĥe:
- uzemnění
- ĉine:
- 接地 [jiēdì]
- hebree:
- הארקה
- hungare:
- földrövidzárlat
- indonezie:
- arde
- japane:
- 接地 [せっち], 地絡 [ちらく]
- nederlande:
- aarding
- pole:
- przebicie do ziemi
- ruse:
- замыкание на землю
- slovake:
- zemný kontakt, zvod
- ukraine:
- заземлення
terkultivado
- Ago de tiu, kiu kultivas: ni enkondukis en la lernejo lernadon de terkultivado [45]; Se ekologia terkultivado estus kriterio por aliro, multe da produktantoj estus ekskludataj [46];
45.
Jean Codjo: Revuo Esperanto, decembro 2006, n-ro 1198 (12), Lernejo Jules Verstraeten de Codji: De helplingvo al sinhelpo
46. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Andreas LANGHOLF: La kontribuaĵo de la Justa Komerco kiel ponto inter homoj tra la tuta mondo
46. Diversaj aŭtoroj: Kontakto 2011-2019, Andreas LANGHOLF: La kontribuaĵo de la Justa Komerco kiel ponto inter homoj tra la tuta mondo
- angle:
- farming
terkultivisto
terlaboristo
Salajrulo, kiu prilaboras la teron:
Kain fariĝis terlaboristo
[48];
la estro de la terlaboristoj estas Hebreo
[49].
48.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 4:2
49. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XIV
49. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XIV
- angle:
- agricultural worker, farm hand
- beloruse:
- сельскагаспадарчы працаўнік
- ĉeĥe:
- zemědělský dělník
- ĉine:
- 农夫 [nóngfū], 農夫 [nóngfū]
- france:
- ouvrier agricole
- germane:
- Feldarbeiter, Ackerbauer
- hebree:
- עובד אדמה, חקלאי
- hungare:
- béres, mezőgazdasági munkás, mezei munkás
- indonezie:
- buruh tani, pekerja pertanian
- japane:
- 農業労働者 [のうぎょうろうどうしゃ]
- katalune:
- treballador agrícola
- nederlande:
- landbouwer
- pole:
- robotnik do prac ziemnych
- ruse:
- сельскохозяйственный рабочий
- slovake:
- poľnohospodársky robotník
terlango
-
Longa, mallarĝa strio de tero, kiu etendiĝas en
maron, lagon aŭ riveron:
la kurŝa terlango, dividita inter Litovio kaj Rusio
[50];
kelkaj rokplatoj kuŝis kiel malgrandaj terlangoj en la
neprofunda akvo
[51].
terkapo
50.
Laimius Stražnickas: Terlango -- natura valoro, Monato, 2001/02, p. 21
51. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, unua parto, ĉapitro 2a
51. Stellan Engholm: Infanoj en Torento, dua libro en la Torento-trilogio, unua parto, ĉapitro 2a
- angle:
- spit
- beloruse:
- каса (геагр.)
- ĉeĥe:
- kosa
- ĉine:
- 海角 [hǎijiǎo], 埼 [qí]
- france:
- cap, langue de terre
- germane:
- Landzunge
- hebree:
- לשון יבשה
- hispane:
- cordón litoral
- hungare:
- földnyelv
- indonezie:
- bura
- itale:
- lingua di terra
- japane:
- 半島 [はんとう], 帯状の陸地 [おびじょうのりくち]
- nederlande:
- landtong
- pole:
- cypel, mierzeja
- portugale:
- cordão litoral
- ruse:
- коса (геогр.)
- slovake:
- mys, zemský výbežok
- ukraine:
- коса
termezurado
Mezurado de la surfaco de agro, arbaro, herbejo, dislimi ilin
ktp:
la malnova termezura stango
[52];
inĝeniaj instrumentoj por termezurado kaj vojkonstruo
[53].
52.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, kuristoj
53. Garbhan MacAoidh: Kampoj de Soria Antonio Machado, universala poeto, Monato, 2004/12, p. 23
53. Garbhan MacAoidh: Kampoj de Soria Antonio Machado, universala poeto, Monato, 2004/12, p. 23
- angle:
- to survey land
- beloruse:
- рабіць памер (зямлі)
- ĉeĥe:
- měřit v terénu
- ĉine:
- 勘测 [kāncè], 勘測 [kāncè], 测绘 [cèhuì], 測繪 [cèhuì] 土地探测 [tǔdìtàncè], 土地探測 [tǔdìtàncè], 土地勘定 [tǔdìkāndìng], 土地测量 [tǔdìcèliàng], 土地測量 [tǔdìcèliàng], 地質探測 [dìzhìtàncè], 地质探测 [dìzhìtàncè], 军备分布调查 [jūnbèifēnbùdiàochá], 軍備分佈調查 [jūnbèifēnbùdiàochá], 军火调查 [jūnhuǒdiàochá], 軍火調查 [jūnhuǒdiàochá]
- france:
- arpenter (mesurer les surf.)
- germane:
- Landvermessung
- hungare:
- felmér (földet)
- indonezie:
- handasah, ilmu ukur tanah, ilmu ukur wilayah
- nederlande:
- landmeten
- pole:
- mierzenie gruntów {pl}, pomiary gruntów {pl}
- ruse:
- межевать
- slovake:
- zameriavať zemské plochy
termezuristo
-
Tiu kies profesio estas termezurado:
termezuristo laborema kaj modesta
VivZam
;
en samajn figurojn estas ja dividataj niaj kampoj, kaj
la ŝtataj termezuristoj lernas ilin en la lernejoj
[54];
lia kariero ĉi tie estis termezuristo
[55].
54.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉapitro 2
55. Elson B. Snow: Kapitano Postnikov, Monato, 2005/06, p. 6
55. Elson B. Snow: Kapitano Postnikov, Monato, 2005/06, p. 6
- angle:
- land surveyor
- beloruse:
- каморнік, землямер
- ĉeĥe:
- zeměměřič
- ĉine:
- 检查员 [jiǎncháyuán], 檢查員 [jiǎncháyuán], 检查官 [jiǎncháguān], 檢查官 [jiǎncháguān]
- france:
- arpenteur
- galege:
- agrimensor
- germane:
- Landvermesser, Geodät
- hispane:
- agrimensor
- hungare:
- földmérő
- indonezie:
- surveyor (tanah)
- itale:
- agrimensore
- japane:
- 測量師 [そくりょうし]
- katalune:
- agrimensor
- nederlande:
- landmeter
- pole:
- mierniczy
- portugale:
- agrimensor
- ruse:
- землемер
- slovake:
- zememerač
- ukraine:
- землемір
ternukso
- 1.
Specio
de arakido,
herbo,
kies semgrajnoj maturiĝantaj en subtera guŝo estas
manĝeblaj, kaj
liveras oleon kaj grasan butersimilan ŝmiraĵon.
- 2.
La guŝo aŭ unu
el la ordinare du enaj semgrajnoj de
ternukso1:
la asteroido havas formon similan al ternukso
[56];
okcident-Afrika plado de ternukso, viando, tomato, cepo, ajlo
[57].
56.
Astronomio
57. Maafe
58. H. Zell, propra verko: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arachis_hypogaea_004.JPG
57. Maafe
58. H. Zell, propra verko: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Arachis_hypogaea_004.JPG
- angle:
- peanut
- beloruse:
- арахіс
- ĉeĥe:
- arašíd, arašídový oříšek, podzemnice olejná
- ĉine:
- 落花生 [luòhuāshēng], 花生 [huāshēng], 長生果 [chángshēngguǒ], 长生果 [chángshēngguǒ], 地豆 [dìdòu], 土豆 [tǔdòu]
- france:
- cacahouète
- galege:
- cacahuete
- germane:
- Erdnuss
- hebree:
- בוטן
- hispane:
- cacahuate, cacahuete, maní
- hungare:
- amerikai mogyoró, földimogyoró, búrmogyoró
- indonezie:
- kacang tanah
- itale:
- arachide 2. nocciolina, nocciolina americana, bagigi, seme di arachide, spagnoletta
- japane:
- ピーナッツ, ラッカセイ, ナンキンマメ
- katalune:
- cacauet
- nederlande:
- aardnoot
- pole:
- orzeszek ziemny, arachid
- ruse:
- арахис, земляной орех
- slovake:
- arašid, podzemnica olejná
- ukraine:
- арахіс підземний, земляний горіх
terparto
-
Mondoparto:
Kaj tamen, malgraŭ tio, P. partoprenis en la disvolvigo de E
plej aktive kaj
donis ekde la unuaj tempoj al la mondo la plej eminentajn
E-istojn. La
gazetaro eliranta en unu terparto estis legata en la dua...
[59].
- angle:
- landmass, continent
- beloruse:
- частка сьвету
- ĉeĥe:
- kontinent, světadíl
- ĉine:
- 洲 [zhōu], 大洲 [dàzhōu]
- france:
- région du monde
- germane:
- Erdteil
- hungare:
- földrész
- indonezie:
- daratan
- japane:
- 五大州の一 [いつだいしゅうのひと], 五大陸の一 [いつたいりくのひと], 土地 [とち], 陸地 [りくち]
- nederlande:
- werelddeel
- pole:
- kontynent
- ruse:
- часть света
- slovake:
- kontinent, svetadiel
- ukraine:
- частина суші, континент
terpeco
-
Pli-malpli granda peco de tero:
la tuta apartigita terpeco devas havi dudek kvin mil kontraŭ
dudek kvin
mil (mezurstangoj)
[60];
ĉi tie […] ĉiu terpeco estas historia
[61];
sur la sama terpeco oni konstruis belan domon
[62];
replugita kampo, kie la verdaĵo elvidiĝas el la renversitaj
terpecoj
[63].
parcelo
60.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeĥezkel 48:20
61. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, ligo de amikeco
62. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, malnova domo
63. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Malbona princo (Legendo)
61. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, ligo de amikeco
62. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, malnova domo
63. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Malbona princo (Legendo)
- angle:
- plot, lot
- beloruse:
- палетак, пляц
- ĉeĥe:
- parcela, pozemek
- ĉine:
- 立前提 [lìqiántí], 一块土地 [yīkuàitǔdì], 一塊土地 [yīkuàitǔdì], 墺 [ào], 地 [dì]
- france:
- terrain
- germane:
- Scholle (Acker), Stück Land, Ackerscholle, Erdscholle, Ackerfläche, Grundstück
- hebree:
- פיסת קרקע
- hungare:
- földdarab
- indonezie:
- bedeng, bidang tanah, petak
- japane:
- 一片の土地 [いっぺんのとち]
- nederlande:
- landgoed
- pole:
- skrawek ziemi
- ruse:
- участок земли
- slovake:
- kus zeme, pozemok
- ukraine:
- земельна ділянка, шматок/клаптик землі
*terpomo
-
Manĝebla radikotubero de la terpomujo,
vaste uzata kiel legomo
kaj por produkti amelon:
vi ricevos de mi sakon da terpomoj
[64];
kelke da rostitaj terpomoj kaj bongustan grasan pecon da ŝinko
ŝi ricevis
[65];
terpoma kampo
[66];
terpomŝelo
[67];
senŝeligi terpomon
[68];
manĝon akompanis ŝelkuiritaj terpomoj el kiuj nur duono uzeblis
[69];
frititaj terpomoj
[70];
terpomkaĉo
[71].
64.
Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, 3, anekdotoj
65. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝi estis tute sentaŭga
66. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Kion la patro faras, estas ĉiam ĝusta
67. Guido kaj Karlijn van Damme: Edukemaj bestoj, Monato, 2000/11, p. 26
68. Albisturo Kvinke: La Pendantaj Ĝardenoj estis sonĝo, Monato, 2009/7, p. 21
69. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 27
70. Petro Desmet': Jubile, jubilade, gargantuece palatkareseme, Monato, 2006/08, p. 23
71. Stefan Maul: Kiel savi la germanan kulturon, Monato, 2000/11, p. 30
65. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝi estis tute sentaŭga
66. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Kion la patro faras, estas ĉiam ĝusta
67. Guido kaj Karlijn van Damme: Edukemaj bestoj, Monato, 2000/11, p. 26
68. Albisturo Kvinke: La Pendantaj Ĝardenoj estis sonĝo, Monato, 2009/7, p. 21
69. B. Traven, trad. Hans Georg Kaiser: Mortula Ŝipo, Rakonto de usona maristo, Ĉapitro 27
70. Petro Desmet': Jubile, jubilade, gargantuece palatkareseme, Monato, 2006/08, p. 23
71. Stefan Maul: Kiel savi la germanan kulturon, Monato, 2000/11, p. 30
- angle:
- potato
- beloruse:
- бульба
- bulgare:
- картоф
- ĉeĥe:
- brambora
- ĉine:
- 馬鈴薯 [mǎlíngshǔ], 马铃薯 [mǎlíngshǔ], 土豆 [tǔdòu], 薯 [shǔ], 山药蛋 [shānyaodàn], 山藥蛋 [shānyaodàn], 洋芋 [yángyù], 藷 [shǔ]
- france:
- pomme de terre
- galege:
- pataca, baloca, castaña, castaña da terra
- germane:
- Kartoffel ~pomŝelo: Kartoffelschale. ŝelkuiritaj ~pomoj: Pellkartoffeln. frititaj ~pomoj: Bratkartoffeln. ~pomkaĉo: Kartoffelbrei.
- hebree:
- תפוח אדמה
- hinde:
- आलू [ālū]
- hispane:
- papa, patata
- hungare:
- burgonya (termés), krumpli (termés)
- indonezie:
- kentang
- itale:
- patata
- japane:
- じゃがいも, ジャガイモ
- katalune:
- patata, creïlla, trumfa
- nederlande:
- aardappel (vrucht) ~pomŝelo: aardappelschil. ~pomkaĉo: aardappelpuree.
- pole:
- ziemniak, kartofel
- portugale:
- batata, semilha
- ruse:
- картофель
- slovake:
- zemiak
- taje:
- มันฝรั่ง
- tibete:
- ཞོག་ཁོག་
- turke:
- patates
- ukraine:
- картопля (бульбина), картопля (рослина)
terpomujo
- angle:
- potato (plant)
- beloruse:
- бульбятнік
- ĉeĥe:
- brambora
- ĉine:
- 馬鈴薯 [mǎlíngshǔ], 马铃薯 [mǎlíngshǔ]
- france:
- pomme de terre (plante)
- germane:
- Kartoffel (-pflanze)
- hispane:
- patata, papa
- hungare:
- burgonya (növény), krumpli (növény)
- indonezie:
- pohon kentang
- itale:
- patata
- katalune:
- patatera, creïllera, trumfera
- latinece:
- Solanum tuberosum
- nederlande:
- aardappel (plant)
- pole:
- sadzeniak
- portugale:
- batata
- ruse:
- картофель (растение)
- slovake:
- zemiak
- turke:
- patates
terpomfloko
HejmVort
-
Ĉipso:
saketoj enhavantaj, ekzemple, ĉokoladojn, nuksojn aŭ
terpomflokojn
[72];
japanoj pli kaj pli dikiĝis pro usonstilaj vivmaniero kaj
manĝaĵoj kiel
hamburgeroj, terpomflokoj kaj Koka-kolao
[73].
72.
John Gobourne: Tiam ...
kaj nun, Monato, 2012/01, p. 12
73. Hori Yasuo: Dikuloj maldikiĝu!, Monato, 2009/03, p. 20
74. Rainer Zenz : https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kartoffelchips-1.jpg
73. Hori Yasuo: Dikuloj maldikiĝu!, Monato, 2009/03, p. 20
74. Rainer Zenz : https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Kartoffelchips-1.jpg
- angle:
- potato chip (usone), crisp (brite)
- beloruse:
- чыпсы бульбяныя
- ĉine:
- 薯片 [shǔpiàn], 炸土豆片 [zhàtǔdòupiàn], 炸薯片 [zháshǔpiàn], 土荳片 [tǔdòupiàn], 土豆片 [tǔdòupiàn], 油炸土豆片 [yóuzhátǔdòupiàn]
- france:
- chips
- germane:
- Kartoffelchip
- hispane:
- papas fritas (plural)
- hungare:
- burgonyaszirom, csipsz
- indonezie:
- keripik kentang
- katalune:
- xips (plural), patates xips (plural)
- nederlande:
- chip (aardappelchip)
- pole:
- chips, chrupka ziemniaczana, chrupka kartoflana
- ruse:
- чипсы (plurale)
terpomfingro
HejmVort
-
Frito:
tie vendiĝas nur frititaj eglefinoj kaj frititaj terpomfingroj
[75];
hamburgeroj kaj terpomfingroj en rapidmanĝejo
[76];
keĉupo […] por trempi en ĝi frititajn
terpomfingrojn
[77].
75.
Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 31. Ricevis Bandito Laŭ Sia Merito.
76. Vikipedio, Rapidmanĝejo
77. Vikipedio, Keĉupo
78. Lupus in Saxonia, propra verko: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%2BPommes_Rot_-_Bild_001.jpg
76. Vikipedio, Rapidmanĝejo
77. Vikipedio, Keĉupo
78. Lupus in Saxonia, propra verko: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:%2BPommes_Rot_-_Bild_001.jpg
- angle:
- French fry (usone), potato chip (brite)
- beloruse:
- смажаныя бульба, бульба-фры
- ĉine:
- 薯条 [shǔtiáo], 薯條 [shǔtiáo]
- france:
- frite
- germane:
- Pommes frites, Fritten
- hebree:
- טוℷן, צ'יפס (אחד)
- hispane:
- papas a la francesa (plural), papas fritas (plural)
- hungare:
- hasábburgonya
- indonezie:
- kentang goreng
- katalune:
- patates fregides (plural)
- nederlande:
- friet, frites, patat (frites)
- pole:
- frytka
- ruse:
- картофель во фритюре, картофель жареный соломкой
- taje:
- มันฝรั่งทอด
terskuo
- angle:
- seismic tremor, wave, shock
- beloruse:
- штуршок (падчас землятруса)
- ĉeĥe:
- otřes půdy, seizmický otřes
- france:
- secousse tellurique
- hungare:
- földlökés
- indonezie:
- getaran seismik
- japane:
- 揺れ [ゆれ]
- nederlande:
- aardtrilling
- pole:
- ruch tektoniczny
- ruse:
- толчок (при землетрясении)
- slovake:
- záchvev zeme
- ukraine:
- підземний поштовх
administraj notoj
pri
sub~aĵo :
~konekto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~kontakto: Mankas dua fontindiko.
~kontakto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~nukso: Mankas verkindiko en fonto.
~pomujo: Mankas dua fontindiko.
~pomujo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~pomfloko: Mankas verkindiko en fonto.
~pomfingro: Mankas verkindiko en fonto.
Mi ĝeneraligis la difinon, kiu ampleksis nur "galerion
fositan". La tradukoj eble ne plu tute ĝustas.
[ĵv]
pri
ter/o
: Movi drv ter* al koncernaj artikoloj!~konekto: Mankas dua fontindiko.
~konekto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~kontakto: Mankas dua fontindiko.
~kontakto: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~nukso: Mankas verkindiko en fonto.
~pomujo: Mankas dua fontindiko.
~pomujo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~pomfloko: Mankas verkindiko en fonto.
~pomfingro: Mankas verkindiko en fonto.