^*konserv/i

(tr)

1.

Zorgi, ke io ne difektiĝu aŭ ne perdiĝu; malebligi pereon de io: [ili] sukcesis konservi de putriĝo la kadavron [1]; nepovantaj konservi sian animon viva [2]; [li] donos […] ŝafon […], por konservi [3]; eble ni trovos herbon, por ke ni povu konservi la vivon al la ĉevaloj [4]; jen li estas transdonata en vian manon, nur lian vivon konservu [5]; konservu honestecon [6]; Maria konservis ĉiujn tiujn dirojn kaj pripensis ilin en sia koro [7]; penante konservi la unuecon [8]; konservu vin ĉasta [9]; la malgranda knabino prenis de sia brusto sambukan floraĵon kaj donis al li por konservi [10]; konservu min en viaj pensoj [11]; estas rimarkinde, kiel bone vi povoscias konservi ĉiujn viajn dentojn [12]; oni kunkunmetis la paperon en paketon kaj konservis ĝin en libroŝranko [13]; konservu bone la donitan semon, konservu ĝin ĝis la tempo de matureco [14]! konservi la ekvilibron [15]; konservi la pacon [16]; promesu konservi la sekreton [17]; parko bela kaj zorge konservata, sed sen promenantoj ^IK ; konservi [dokumenton] en la arĥivo [18]; malproksima antikveco […], pri kiu nenia historio konservis al ni eĉ la plej malgrandan dokumenton [19]; [ili] konservas en siaj glaciejoj grandajn provizojn da vivaj fiŝoj ^FK . protekti², gardi^2.b, ŝirmi²detrui

2.

Ne perdi; daŭrigi posedi; havi ankoraŭ: konservas eĉ karbo la strukturon de l' arbo ^PrV ; neniam laciĝante kaj ĉiam konservante gajan humoron [20]; kiu kaptas tro vaste, malmulte konservas ^PrV ; lia patro konservis en la memoro la aferon [21]; konservanta la fidelecon [22]; mi konservos al li mian favoron [23]; ĉu vi […] konservos la koleron por ĉiam [24]? konservu klarecon de la kapo kaj prudenton [25]; li povoscias konservi la ideojn kaj sentojn, ĝis ili klare kaj precize ricevas la formon de vortoj [26]; la ĝardeno […] konservis sian […] tutan belegecon [27]; ni konservu niajn ŝercojn por ni solaj [28]; ĉiu el ni konservos sian havon [29]; tiuj junaj arbetoj […] konservis siajn branĉojn [30]; ĉiu spegulpeceto konservis la saman kvaliton, kiun havis la tuta spegulo [31]; ĝi estas malbela historio, mi ne volas konservi ĝin por mi, kurigu ĝin pluen [32]; finiĝo aŭ prefikso aŭ sufikso, estas tute memstara vorto, kiu ĉiam konservas egalan signifon ^FK . reteni¹, ŝpari¹fordoni, rezigni

3.

En dialogo kun aplikprogramo, skribi ŝanĝitan datumaron en ĝian dosieron: necesas unue konservi tiun tekston kiel dosieron, kaj poste importi ĝin [33]; se oni ne uzas la diskon, oni devas trovi alian manieron konservi sian laboron [34]; oni konsilas konservi la dokumenton en la dosieroformo TIFF [35]. savi², persisti²

gardi

(ntr)

Esti konservata aŭ konservita, resti: prenu ĉi tiujn dokumentojn […] kaj metu ilin en argilan vazon, por ke ili konserviĝu dum longa tempo [36]; el la du plej antikvaj kaj plej longaj fabeloj, kiuj konserviĝis ĉe la cikonioj, unu estas konata de ni ĉiuj [37]; en la centro de la ĉefurbo konserviĝis kelkaj preĝejoj [38].

Ago konservi: arkitektoj zorgis pri la konservo de urba aspekto per respektado de la historiaj heredaĵoj [39]; registara instanco respondeca pri konservado kaj riparado de la kanaloj kaj riveroj [40]; konservo de la plurlingva reĝimo reganta en la Eŭropa Parlamento estas eble eĉ admirinda [41]; la Komisiono por Konservo de Eŭropaj Judaj Tombejoj en Londono [42]; Komitato por Konservado de la Usona Heredaĵo en Eksterlando [43].

Io, ĝenerale manĝaĵo, kion oni konservis: oni faris konservaĵojn el fiŝoj kaj viando [44]; entreprenoj komencis [produktadon] de konservaĵoj, nutraĵoj, ktp [45]. fumaĵi^1.a, konfiti, pasteŭrizi

Konservativismo: nobeloj kaj religiuloj, kiuj nun estas ĉie plej fortaj bastionoj de ĉiaj politikaj kaj sociaj konservismoj, estis tiam tipaj revoluciuloj [46]; registaro estas sinonimo de „starigita ordo“, konservismo, tenado de la ekzistantaj institucioj [47].

Konservativa: la Kimra Konservisma Partio [48]; fidela al sia bildo konservisma […] la nova papo Benedikto la 16a, kun korvarmo sed firme rememoris la tradiciajn principojn de katolikismo [49].

1.

Homo, kies profesio estas konservi gravajn aferojn (librojn, arĥivaĵojn kc): konservisto de la universitata biblioteko [50]; Geiringer, tiam konservisto de la kolektoj de la Viena Societo de Muzikŝatantoj, malkovris la manskribaĵon de Schumann en 1933 [51]. kuratoro

2.

Konservismano, konservativulo, konservemulo.

Loko, kie oni konservas diversajn aferojn: malgranda kvadrata korto […] ĉirkaŭita de […] lignaj staloj kaj konservejoj ^Marta ; la parto loĝata enhavas […] la provizejon aŭ konservejon de la manĝaĵo ^FK ; oni suprenpumpas akvon en malfermajn konservejojn [52]; la sakoj metitaj aŭ en la teron aŭ ĉe domo estos transportitaj al la provizoraj konservejoj […], poste […] al definitiva konservejo [53]; niaj cerboj estas nefidinda konservejo de niaj observadoj [54]; arkivo, doko, deponejo¹, stokejo

Ne ŝatanta ŝanĝojn; evitanta riskojn: la konservema Eŭropa Popola Partio proponis adapti formulon el la pola konstitucio [55]; per sia konservema rolo ĝi nepre subtenas malprogresemajn fortojn kaj daŭre restas la plej radikala forto de la dekstro [56]; laŭ la plej konservema takso, nun en la tuta lando estas plantataj 230 milionoj da muoj da ordinara hibrida rizo [57].

Skatolo, kesto, en kiu oni konservas ion: konservi nutraĵojn, sterilizante ilin kaj vakuigante la konservujojn per varmegigo [58]; ladskatolo [estas] ankaŭ nomata lada konservujo [59]; ŝtelantoj elprenis hejtoleon el la eksterdoma hejtoleujo-konservujo [60]; urnoj estis uzataj kiel konservujo por la cindro de mortintoj [61]. kolektujoladskatolo

Konservo de si mem, eltenado, sindefendo: instinkto de memkonservo ^Marta ; socio havas akcepteblan rajton je memkonservo, kiu superas la principon pri toleremo [62].