*konserv/i
*konservi ↝
(tr)
gardi
- 1. ↝
-
Zorgi, ke io ne difektiĝu aŭ ne perdiĝu;
malebligi pereon de io:
[ili] sukcesis konservi de putriĝo la kadavron
[1];
nepovantaj konservi sian animon viva
[2];
[li] donos […] ŝafon […], por
konservi
[3];
eble ni trovos herbon, por ke ni povu konservi la vivon al la
ĉevaloj
[4];
jen li estas transdonata en vian manon, nur lian vivon konservu
[5];
konservu honestecon
[6];
Maria konservis ĉiujn tiujn dirojn kaj pripensis ilin en sia koro
[7];
penante konservi la unuecon
[8];
konservu vin ĉasta
[9];
la malgranda knabino prenis de sia brusto sambukan floraĵon kaj
donis al li por
konservi
[10];
konservu min en viaj pensoj
[11];
estas rimarkinde, kiel bone vi povoscias konservi ĉiujn viajn
dentojn
[12];
oni kunkunmetis la paperon en paketon kaj konservis ĝin en
libroŝranko
[13];
konservu bone la donitan semon, konservu ĝin ĝis la tempo de
matureco
[14]!
konservi la ekvilibron
[15];
konservi la pacon
[16];
promesu konservi la sekreton
[17];
parko bela kaj zorge konservata, sed sen promenantoj
IK
;
konservi [dokumenton] en la arĥivo
[18];
malproksima antikveco […], pri kiu nenia historio
konservis al
ni eĉ la plej malgrandan dokumenton
[19];
[ili] konservas en siaj glaciejoj grandajn provizojn
da vivaj fiŝoj
FK
.
protekti2, gardi2.b, ŝirmi2
detrui
- 2. ↝
-
Ne perdi; daŭrigi posedi; havi ankoraŭ:
konservas eĉ karbo la strukturon de l' arbo
PrV
;
neniam laciĝante kaj ĉiam konservante gajan humoron
[20];
kiu kaptas tro vaste, malmulte konservas
PrV
;
lia patro konservis en la memoro la aferon
[21];
konservanta la fidelecon
[22];
mi konservos al li mian favoron
[23];
ĉu vi […] konservos la koleron por ĉiam
[24]?
konservu klarecon de la kapo kaj prudenton
[25];
li povoscias konservi la ideojn kaj sentojn, ĝis ili klare kaj
precize ricevas la
formon de vortoj
[26];
la ĝardeno […] konservis sian […] tutan
belegecon
[27];
ni konservu niajn ŝercojn por ni solaj
[28];
ĉiu el ni konservos sian havon
[29];
tiuj junaj arbetoj […] konservis siajn branĉojn
[30];
ĉiu spegulpeceto konservis la saman kvaliton, kiun havis la tuta
spegulo
[31];
ĝi estas malbela historio, mi ne volas konservi ĝin por mi,
kurigu ĝin pluen
[32];
finiĝo aŭ prefikso aŭ sufikso, estas tute memstara vorto, kiu
ĉiam konservas
egalan signifon
FK
.
reteni1, ŝpari1
fordoni, rezigni
- 3. ↝
En dialogo kun aplikprogramo, skribi ŝanĝitan datumaron en ĝian dosieron: necesas unue konservi tiun tekston kiel dosieron, kaj poste importi ĝin [33]; se oni ne uzas la diskon, oni devas trovi alian manieron konservi sian laboron [34]; oni konsilas konservi la dokumenton en la dosieroformo TIFF [35].
savi2, persisti2

Rim.:
Konservi estas ŝirmi
kontraŭ la naturaj detrufortoj (morto, ruino, forgeso);
gardi estas ŝirmi kontraŭ
ĉiuspecaj
danĝeroj. Krome oni konservas ion, oni
gardas ion aŭ iun.
1.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XVI
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 22:29
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 22:10
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 18:5
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 2:6
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 37:3
7. La Nova Testamento, Luko 2:19
8. La Nova Testamento, Efesanoj 4:3
9. La Nova Testamento, I. Timoteo 5:22
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Sambuka virineto
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dano Holger
12. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolumo
13. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Lino
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Malnova tomba ŝtono
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio de la jaro
16. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XX
17. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro V
18. L. L. Zamenhof: Homaranismo, El la mondo homarana (hilelista).
19. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Unua Kongreso Esperantista en Boulogne sur Mer en la 5a de aŭgusto 1905
20. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XVIII
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 37:11
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 26:2
23. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 89:28
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 3:5
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 3:21
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la paradizo
28. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo
29. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Paŝtisto de porkoj
30. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Abio
31. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
32. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Estas tute certe
33. B. Wennergren: Esperanto en Vindozo
34. Monato, Edmund Grimley Evans: Knoppix, 2010
35. Monato, Roland Rotsaert: De papero al komputilo: bitigo de presitaj dokumentoj, 2012
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 22:29
3. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 22:10
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 18:5
5. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 2:6
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 37:3
7. La Nova Testamento, Luko 2:19
8. La Nova Testamento, Efesanoj 4:3
9. La Nova Testamento, I. Timoteo 5:22
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Sambuka virineto
11. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dano Holger
12. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolumo
13. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Lino
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Malnova tomba ŝtono
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio de la jaro
16. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XX
17. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro V
18. L. L. Zamenhof: Homaranismo, El la mondo homarana (hilelista).
19. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Unua Kongreso Esperantista en Boulogne sur Mer en la 5a de aŭgusto 1905
20. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XVIII
21. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 37:11
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 26:2
23. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 89:28
24. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 3:5
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 3:21
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la paradizo
28. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo
29. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Paŝtisto de porkoj
30. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Abio
31. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
32. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Estas tute certe
33. B. Wennergren: Esperanto en Vindozo
34. Monato, Edmund Grimley Evans: Knoppix, 2010
35. Monato, Roland Rotsaert: De papero al komputilo: bitigo de presitaj dokumentoj, 2012
- angle:
- conserve 3. save (a file)
- ĉeĥe:
- zachovat chránit, konzervovat, uchovat, udržet, udržovat, zachovávat
- france:
- conserver, garder, préserver 1. conserver 3. sauver (informatique)
- germane:
- 1. bewahren, erhalten 2. behalten, aufheben, aufbewahren
- hungare:
- 1. megőriz, megóv, konzervál 2. megőriz, megtart 3. elment
- nederlande:
- bewaren
- pole:
- chować, dochować, dotrzymać, konserwować, przechowywać, zapisywać
- portugale:
- 1. conservar, guardar, manter, entreter, armazenar 2. conservar, guardar, manter, entreter, armazenar 3. salvar
- rumane:
- conserva, păstra
- ruse:
- сохранить, сохранять, хранить 3. сохранить (изменения в файле), запомнить (изменения в файле), записать (в файл)
- slovake:
- konzervovať, udržať, uschovať, zachovať
konserviĝi ↝
(ntr)
- Esti konservata aŭ konservita, resti: prenu ĉi tiujn dokumentojn […] kaj metu ilin en argilan vazon, por ke ili konserviĝu dum longa tempo [36]; el la du plej antikvaj kaj plej longaj fabeloj, kiuj konserviĝis ĉe la cikonioj, unu estas konata de ni ĉiuj [37]; en la centro de la ĉefurbo konserviĝis kelkaj preĝejoj [38].
36.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 32:14
37. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
38. Monato, Lida Elbakjan: Armenio festis 1700 jarojn da kristanismo, 2003
37. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
38. Monato, Lida Elbakjan: Armenio festis 1700 jarojn da kristanismo, 2003
- france:
- se conserver
- pole:
- dochować się, zachować się, przetrwać
- rumane:
- purta, ține pasul, supraviețui
- ruse:
- сохраниться, сохраняться, храниться
konservo, konservado 
- Ago konservi: arkitektoj zorgis pri la konservo de urba aspekto per respektado de la historiaj heredaĵoj [39]; registara instanco respondeca pri konservado kaj riparado de la kanaloj kaj riveroj [40]; konservo de la plurlingva reĝimo reganta en la Eŭropa Parlamento estas eble eĉ admirinda [41]; la Komisiono por Konservo de Eŭropaj Judaj Tombejoj en Londono [42]; Komitato por Konservado de la Usona Heredaĵo en Eksterlando [43].
39.
Monato, Jean-Yves Santerre: Fortikaĵurbo
Gerando, 2009
40. Monato, Garbhan Macaoidh: Babel-insulo, 2003
41. Monato, Marko Naoki Lins: Bruselo-Babelo: lingvo-kulturo en Eŭropa Unio, 2003
42. Monato, La mezepokaj judaj mortintoj fine trankvilaj
43. Monato, La mezepokaj judaj mortintoj fine trankvilaj
40. Monato, Garbhan Macaoidh: Babel-insulo, 2003
41. Monato, Marko Naoki Lins: Bruselo-Babelo: lingvo-kulturo en Eŭropa Unio, 2003
42. Monato, La mezepokaj judaj mortintoj fine trankvilaj
43. Monato, La mezepokaj judaj mortintoj fine trankvilaj
- ĉeĥe:
- ochrana, péče, uchovávání, udržování, zachovávání, údržba
- france:
- conservation, préservation
- germane:
- Bewahrung, Erhalt
- hungare:
- fenntartás, megőrzés, konzerválás
- nederlande:
- bewaren
- pole:
- zachowanie, przechowanie
- rumane:
- păstrarea
- ruse:
- сохранение, консервация
- slovake:
- konzervácia, zachovanie
konservaĵo
Io, ĝenerale manĝaĵo, kion oni konservis: oni faris konservaĵojn el fiŝoj kaj viando [44]; entreprenoj komencis [produktadon] de konservaĵoj, nutraĵoj, ktp [45].
44.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XXII
45. Monato, Bardhyl Selimi: Vojaĝimpresoj, somero 2002: Kosovo antaŭeniras, 2003
45. Monato, Bardhyl Selimi: Vojaĝimpresoj, somero 2002: Kosovo antaŭeniras, 2003
- france:
- conserve
- germane:
- Konserve
- hungare:
- konzerv
- pole:
- konserwa
- rumane:
- conservă
- ruse:
- консервы
konservismo
↝ 
Konservativismo: nobeloj kaj religiuloj, kiuj nun estas ĉie plej fortaj bastionoj de ĉiaj politikaj kaj sociaj konservismoj, estis tiam tipaj revoluciuloj [46]; registaro estas sinonimo de „starigita ordo“, konservismo, tenado de la ekzistantaj institucioj [47].
46.
J. Régulo Pérez:
Enciklopediistoj en Kanariaj Insuloj, La nica literatura revuo, 1:2
47. Piotr Kropotkin: Revolucia Registaro
47. Piotr Kropotkin: Revolucia Registaro
- angle:
- conservatism
- beloruse:
- кансэрватызм
- france:
- conservatisme (politique)
- germane:
- Konservativismus
- hispane:
- conservadurismo
- pole:
- konserwatyzm
- rumane:
- conservatorism
- ruse:
- консерватизм
konservisma ↝
Konservativa: la Kimra Konservisma Partio [48]; fidela al sia bildo konservisma […] la nova papo Benedikto la 16a, kun korvarmo sed firme rememoris la tradiciajn principojn de katolikismo [49].
- angle:
- conservative
- beloruse:
- кансэрватыўны
- france:
- conservateur (adj., politique)
- germane:
- konservativ, altmodisch
- hispane:
- conservador
- nederlande:
- conservatief
- pole:
- konserwatywny, zachowawczy
- portugale:
- conservador (adj.)
- rumane:
- conservator, conservatoare
- ruse:
- консервативный
konservisto
- 1. ↝
-
Homo, kies profesio estas konservi gravajn aferojn
(librojn, arĥivaĵojn kc):
konservisto de la universitata biblioteko
[50];
Geiringer, tiam konservisto de la kolektoj de la Viena
Societo de
Muzikŝatantoj, malkovris la manskribaĵon de Schumann
en 1933
[51].
kuratoro
- 2. ↝
Konservismano, konservativulo, konservemulo.
- france:
- conservateur (subst.)
- germane:
- 1. Konservator, Kustos, Verwalter
- hungare:
- konzervátor
- nederlande:
- conservator
- pole:
- kustosz
- rumane:
- curator, custode
- ruse:
- 1. хранитель
konservejo ↝
-
Loko, kie oni konservas diversajn aferojn:
malgranda kvadrata korto […] ĉirkaŭita de
[…] lignaj
staloj kaj konservejoj
Marta
;
la parto loĝata enhavas […] la provizejon aŭ
konservejon de la manĝaĵo
FK
;
oni suprenpumpas akvon en malfermajn konservejojn
[52];
la sakoj metitaj aŭ en la teron aŭ ĉe domo estos transportitaj
al la provizoraj
konservejoj […], poste […] al definitiva
konservejo
[53];
niaj cerboj estas nefidinda konservejo de niaj observadoj
[54];
arkivo, doko, deponejo1, stokejo
52.
Monato, Werner Fuss: Novtipa
gasminado: ĉu vere danĝera?, 2014
53. Monato, Yazaki Yoko: Fukuŝima kvar jarojn post la granda tertremo, 2015
54. Monato, Edward Kusters: Alfred Nobel: nobelo inter la sciencistoj kaj lingvistoj, 2006
53. Monato, Yazaki Yoko: Fukuŝima kvar jarojn post la granda tertremo, 2015
54. Monato, Edward Kusters: Alfred Nobel: nobelo inter la sciencistoj kaj lingvistoj, 2006
- ĉeĥe:
- konzervátorské pracoviště, údržbářská dílna
- france:
- réserve (lieu)
- germane:
- Aufbewahrungsort, Schuppen, Speicher
- hungare:
- tárolóhely, őrzőhely
- nederlande:
- bewaarplaats
- pole:
- przechowalnia, spiżarnia
- rumane:
- dumpster, camera de bagaje, cămară
- ruse:
- хранилище
- slovake:
- konzervátorské pracovisko
konservema ↝
- Ne ŝatanta ŝanĝojn; evitanta riskojn: la konservema Eŭropa Popola Partio proponis adapti formulon el la pola konstitucio [55]; per sia konservema rolo ĝi nepre subtenas malprogresemajn fortojn kaj daŭre restas la plej radikala forto de la dekstro [56]; laŭ la plej konservema takso, nun en la tuta lando estas plantataj 230 milionoj da muoj da ordinara hibrida rizo [57].
55.
Monato, Istvan Ertl: Dio en
la konstitucio, diablo en la detaloj, 2003
56. Monato, Zlatko Tišljar: Pastro-povo ekstremdekstra, 2005
57. Monato, Mu Binghua: Superrizo vivtenos pli da ĉinoj, 2003
56. Monato, Zlatko Tišljar: Pastro-povo ekstremdekstra, 2005
57. Monato, Mu Binghua: Superrizo vivtenos pli da ĉinoj, 2003
- ĉeĥe:
- konzervativní, zpátečnický
- france:
- conservateur (adj.)
- germane:
- konservativ, bewahrend
- hungare:
- konzervatív
- nederlande:
- conservatief
- pole:
- konserwatywny, zachowawczy
- rumane:
- conservator, conservatoare
- ruse:
- консервативный
- slovake:
- konzervatívny, spiatočnícky
konservujo ↝
-
Skatolo, kesto, en kiu oni konservas ion:
konservi nutraĵojn, sterilizante ilin kaj vakuigante la
konservujojn per varmegigo
[58];
ladskatolo [estas] ankaŭ nomata lada konservujo
[59];
ŝtelantoj elprenis hejtoleon el la eksterdoma
hejtoleujo-konservujo
[60];
urnoj estis uzataj kiel konservujo por la cindro de mortintoj
[61].
kolektujo
58.
Vikipedio, Sterilvakuigo
59. Vikipedio, Ladskatolo
60. Monato, Kawai Yuka: Aperis hejtoleo-ŝtelantoj, 2013
61. Vikipedio, Urno
59. Vikipedio, Ladskatolo
60. Monato, Kawai Yuka: Aperis hejtoleo-ŝtelantoj, 2013
61. Vikipedio, Urno
- germane:
- Behälter (zum Aufbewahren), Konserve, Schauglas
- hungare:
- konzerv(doboz)
- pole:
- paka, pojemnik, skrzynia, zbiornik
- rumane:
- vas, casoletă
- ruse:
- контейнер, консервная банка
memkonservo
- ĉeĥe:
- sebezachování
- france:
- autoconservation, survie
- germane:
- Selbsterhaltung, Selbstschutz
- pole:
- samozachowawczość, instynkt samozachowawczy
- rumane:
- autoconservare, instinctul de autoconservare
- slovake:
- sebazachovanie
administraj notoj
~i:
Mankas verkindiko en fonto.