tradukoj: be cs de en fi fr hu nl pt ru sk sv

^*mem^PV

I.

mem

(adverbo)

1.

Ne alia, la sama, ja la koncernataj persono aŭ afero: mi eĉ mem uzas tiujn vortojn^Z; lasi la akceptadon al la decido de la esperantistoj mem^Z; fiziko estas la nomo de la scienco mem^Z; tio tuŝas la esencon mem de la demando^Z; mi parolas ne pri la ago de la ekokupo mem, sed pri la stato, en kiu mi troviĝas^Z; tion ĉi garantias al ni la karaktero mem de ilia lando^Z; mi deziras paroli al li mem; li amas sin mem^Z; mi amas lin kiel min mem; la komitato ne riskos preni sur sin mem la kreadon de tute nova lingvo^Z; se vi volas trinki, prenu (sk vi) mem akvon^Z; ĉiun demandu, sed (subkomrenate: vi) mem al vi komandu ^PrV; kiu kritikas kuraĝe, (subkomrenate: tiu) mem agas malsaĝe ^PrV.

2.

Nur per si, sen helpo aŭ iniciato de iu alia; fare kaj vole de si sendepende de iu alia; spontanee, propramove kaj propraforte: malsaĝuloj kreskas mem, sen plugo kaj sem' ^PrV; kio mem ne venas, oni per la dentoj prenas^Z; ne venas rato mem al kato ^PrV; ĉiu el vi post kelka meditado facile mem trovos la respondojn^Z; la celo de la Delegacio estis elekti mem komitaton, kiu esplorus la demandon^Z; tio estas komprenebla per si mem^Z; la vivo jam mem solvis la diritan demandon^Z.

II.

mem-

Prefikso uzata samsence

1.

kiel mem²: memmova; memstara; memvole^Z; meminstruito; memlerninto; memfarita homo; memestimo; memdisciplino; memhelpi al si^Z; memelektitaj heredoj^Z; memsemiĝinta greno^Z; memkomprenebla; memevidenta; memsekva.

2.

Signifanta „koncerne sin mem“ kaj uzata samsence kiel mem¹ por insisti pri la nealieco kaj identeco de la koncernata persono en la apartaj okazoj, kie la sama persono estas samtempe faranto (subjekto) kaj suferanto (komplemento) de la ago: memestimo; memamo; memkonservo; memdefendo; memmortigo; memkono; memkontente^Z; tio ne estas aŭtora memfido^Z; memfidema^Z; ne perdi la memregecon^Z.
Rim.: En tiu ĉi uzado oni povas kaj, en kelkaj vortoj, oni kutimas anstataŭigi mem per sin: sinamo, sinhelpi, sinregi, sinmortigo, sindefendo, sinforgeso, sindona^Z, sindoneco, singarda^Z. Vidu tiun klarigon.

III.

Vortero samsignifa kiel mem¹:

mema

1.

Individua, originala, karakteriza por ies memo: ankaŭ ĉe Mallia legeblas poemoj esperantismaj kun „aliro tro patosa kaj maltro originala kaj mema“, laŭ la vortoj de Neves en la enkonduko [1].

2.

(evitinde) La sama, pri kiu temas aŭ kiun koncernas la afero; identa¹.
Rim.: Tian uzon oni efektive trovas en la Reto, sed mi ne konas ĝin ĉe la bonaj aŭtoroj. Ĝi ŝajnas al mi evitinda francaĵo, kiu ne rilatas logike al la senco de la partikulo mem. En PIV2 ĝi ne aperas. [S. Pokrovskij]

memo

Subjekto, portanto de propra menso kaj personeco, individua aŭ kolektiva.

a)

Individuo: io, lia pli bona memo, instigis lin, kontraŭe, paroli pri la maltrankviligaj aferoj [2].

b)

Kolektivo: dum jarcentoj ĉi tiu popolo batalis por konservi sian nacian memon; la literaturo iĝis ligilo por miloj da esperantistoj kaj rimarkinde kontribuis al la formiĝo de nia „verda“ memo en ĉi mondo skuata kaj kruele disŝirata per militoj, naciaj malamoj, rasaj konfliktoj kaj lingvaj baroj [3].

memeco

personecoidenteco ²

enmemiĝi

Sin turni al interna penso, forgesante la ĉirkaŭan mondon kaj cirkonstancojn: ankaŭ mi morgaŭ posttagmeze enmemiĝos en preĝado [4]. absorbiĝi, enpensiĝi, mediti