*ŝak/o
*ŝako
- 1.
- Ŝakludo: la nomoj de ŝako: […] reĝo, soldato (peono), damo […], kuriero, […] ĉevalo, turo [1]; [iuj] ludis ŝakojn kaj damojn, aliaj en societo de dancistinoj trinkis [2]; mi enuas kaj la ŝako min nun ne kontentigis [3]; la usona futbalo iom similas ŝakon, ludatan sur vasta kampo [4]; unika ŝaka kompleto (kun ĉiuj ŝakfiguroj!) el eburo [5]; por liaj filinoj komence ne estis tute facile konkursi kiel ŝakistoj kaj ne nur kiel ŝakistinoj [6].
- 2.
-
Situacio de la
reĝo
(kaj vulgare, de la damo) atakita de
malamika ŝakpeco; la vorta deklaro pri tia atako:
ŝakon al la nigra reĝo!
eterna ŝako;
ŝako (aŭ ŝak!) […] mato (aŭ mat!)
[7];
oni signas ŝakon per
pluso:
T:g7+.
mato
1.
L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Letero al Th. Thorsteinsson, 1910, O.V. p. 522
2. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro VIII
3. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Kvina
4. Garbhan MacAoidh: Multvizaĝa futbalo, Monato, 2004/06, p. 18
5. Anatoli Ionesov: Perlo ĉe la Silka Vojo, Monato, 2006/08, p. 17
6. Edmund Grimley Evans: Pri edukado de geniuloj, Monato, 2007/12, p. 24
7. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. Vortuzo
2. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro VIII
3. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Kvina
4. Garbhan MacAoidh: Multvizaĝa futbalo, Monato, 2004/06, p. 18
5. Anatoli Ionesov: Perlo ĉe la Silka Vojo, Monato, 2006/08, p. 17
6. Edmund Grimley Evans: Pri edukado de geniuloj, Monato, 2007/12, p. 24
7. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. Vortuzo
- angle:
- 1. chess 2. check
- beloruse:
- 1. шахматы 2. шах (у гульне)
- germane:
- 1. Schachspiel 2. Schach
- hispane:
- 2. jaque
- hungare:
- 1. sakkjáték 2. sakk
- indonezie:
- 1. catur 2. skak
- itale:
- 1. scacchi (gioco) 2. scacco (mossa)
- japane:
- チェス, 将棋 [しょうぎ], 王手 [おうて]
- katalune:
- 1. escacs 2. escac
- nederlande:
- 1. schaakspel 2. schaak
- perse:
- 1. شطرنج 2. کیش (شطرنج)
- pole:
- 1. szachy 2. szach
- portugale:
- 1. xadrez 2. xeque
- ruse:
- 1. шахматы 2. шах (в шахматах)
- svede:
- schack
- ukraine:
- шах
ŝakludo
- Kombinacia surtabla ludo, devenanta verŝajne el Hindujo, por du ludantoj (nomataj la blankulo kaj la nigrulo), havantaj po 16 siakolorajn diversspecajn figuretojn (ŝakpecojn), kiujn ili laŭvice movas sur ŝaktabulo celante mati la reĝon kontraŭulan: en la albana ĉefurbo Tirano okazis la finala monda ŝakluda matĉo por virinoj [8]; ekde septembro ŝakludo fariĝos studobjekto en minimume dek elementaj lernejoj en Albanio [9].
8.
Bardhyl Selimi: Ŝak-ŝoko por Gorbaĉov, Monato, 2012/04, p. 14
9. Bardhyl Selimi: Projekto Kasparov, Monato, 2014/06, p. 11
9. Bardhyl Selimi: Projekto Kasparov, Monato, 2014/06, p. 11
- angle:
- chess
- beloruse:
- шахматы
- ĉeĥe:
- šachy
- ĉine:
- 西洋棋 [xīyángqí], 棋 [qí]
- france:
- échecs
- germane:
- Schachspiel
- hispane:
- ajedrez
- hungare:
- sakk, sakkjáték
- indonezie:
- catur
- itale:
- scacchi (gioco)
- japane:
- チェスの勝負 [チェスのしょうぶ]
- katalune:
- escacs
- kazaĥe:
- шахмат
- nederlande:
- schaken, schaakspel
- perse:
- شطرنج
- pole:
- szachy
- portugale:
- xadrez
- ruse:
- шахматы
- svede:
- schack
- turke:
- satranç
- ukraine:
- гра в шахи
ŝakpeco
- angle:
- chess piece, chesspiece chessman, chess piece
- beloruse:
- шахматная фігура
- germane:
- Stein, Schachstein, Schachfigur
- hispane:
- pieza (de ajedrez)
- hungare:
- sakkbábu, sakkfigura
- indonezie:
- bidak
- itale:
- pezzo (degli scacchi), scacco (pezzo)
- japane:
- チェスの駒 [チェスのこま], 将棋の駒 [しょうぎのこま]
- katalune:
- peça d'escacs
- nederlande:
- schaakstuk
- perse:
- مهرهٔ شطرنج
- pole:
- figura szachowa, pion szachowy
- portugale:
- peça de xadrez
- ruse:
- шахматная фигура
- svede:
- schackpjäs
- ukraine:
- шахова фіґура
ŝaktabulo
- Kvadrata tabulo por ludi ŝakon, dispartigita en 8 horizontalojn kaj 8 vertikalojn, kies interkrucado formas 64 kvadratajn fakojn: la lando Gosen havis aspekton de grandega ŝaka tabulo, kies verdaj kaj flavaj kvadratoj estis desegnitaj per la koloro de l' grenoj kaj de l' palmoj, kreskantaj sur la limoj [11]; rafinitaj iroj sur la ŝaka tabulo BdV ; ili estas bagatelaj ŝaksoldatoj, sur la granda ŝaktabulo de la homaro Marta .
11.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro I
- angle:
- chess board, chessboard
- beloruse:
- шахматная дошка
- ĉine:
- 棋盘 [qípán], 棋盤 [qípán]
- france:
- échiquier
- germane:
- Schachbrett
- hispane:
- tablero de ajedrez
- hungare:
- sakktábla
- indonezie:
- papan catur
- itale:
- scacchiera
- japane:
- チェス盤 [チェスばん]
- katalune:
- escaquer
- nederlande:
- schaakbord
- perse:
- صفحهٔ شطرنج
- pole:
- szachownica
- portugale:
- tabuleiro de xadrez
- ruse:
- шахматная доска
- svede:
- schackbräde
- ukraine:
- шахівниця
administraj notoj
~peco:
Mankas dua fontindiko.