*senc/o
*senco
- 1.
-
Ideo pri tio, kion esprimas vorto aŭ frazo:
la vorton „ŝati“ mi uzas ordinare en la senco de „rigardi kiel valoran, kiel
gravan“
[1];
la senco de ambaŭ vortoj estas malsama
[2];
[sen] la akuzativo […] la senco ofte estus ne klara
[3];
kelkaj verboj havas duoblan sencon
[4];
en la frazo „la akvo plenigas la kruĉon“ la senco diras al ni, ke la sufikso
„ig“ estas necesa
[5];
la senco ne montras al ni, kian prepozicion uzi
[6];
la akuzativo en nia lingvo […] dependas […] nur de la
senco
[7];
li […] klarigis al mi la sencon de la diritaĵo
[8];
tia ekzameno ne estas ekzameno en la propra senco
FK
;
li estis homo en plej pura senco
Hamlet
;
metafora senco.
signifo - 2.
- Komprenebleco, memevidento: delire kaj sen ia klara senco Hamlet ; la tuta vivo perdis en miaj okuloj ĉian sencon kaj valoron VivZam .
- 3.
- (evitinde) PIV1 Sencumo: [la bildoj montras] en kontraŭ[horloĝ]a senco ekde la supra maldekstra angulo [9].
Rim.:
Pri nuancigo inter „senco“ kaj „signifo“ vidu la rimarkon sub
signifo.
1.
L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. Vortuzo
2. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 9. Refleksivaj pronomoj
3. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 5. Kazosintakso
4. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 11. Verboj
5. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 1. Vortfarado
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 29
7. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 5. Kazosintakso
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Daniel 7:16
9. Nova ateismo - Vikipedio
2. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 9. Refleksivaj pronomoj
3. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 5. Kazosintakso
4. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 11. Verboj
5. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 1. Vortfarado
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 29
7. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 5. Kazosintakso
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Daniel 7:16
9. Nova ateismo - Vikipedio
- afrikanse:
- sin
- albane:
- kuptim
- amhare:
- ስሜት
- angle:
- 1. sense, meaning 2. sense, meaning
- arabe:
- المعنى
- armene:
- իմաստ
- azerbajĝane:
- mənada
- beloruse:
- 1. сэнс 2. сэнс
- bengale:
- জ্ঞান
- birme:
- အာရုံ
- bosne:
- smislu
- bulgare:
- смисъл
- ĉeĥe:
- smysl, směr, význam 1. smysl (čeho) 2. smysl (čeho)
- ĉine:
- 1. 意义 [yìyì], 意義 [yìyì], 謂 [wèi], 谓 [wèi], 意味 [yìwèi], 含意 [hányì], 义 [yì], 義 [yì], 含义 [hányì], 含義 [hányì]
- dane:
- fornuft
- estone:
- mõttes
- eŭske:
- zentzu
- filipine:
- pakiramdam
- france:
- 1. sens (signification) 2. sens (signification)
- galege:
- sentido
- germane:
- 1. Sinn, Bedeutung 2. Sinn
- guĝarate:
- અર્થમાં
- haitie:
- sans
- haŭse:
- ma’ana
- hebree:
- 1. פירוש, מובן 1. משמעות 2. משמעות
- hinde:
- भावना
- hispane:
- 1. sentido 2. sentido
- hungare:
- 1. jelentés 2. értelem
- igbe:
- uche
- irlande:
- ciall
- islande:
- vit
- itale:
- senso
- japane:
- 感覚 [かんかく]
- jave:
- raos
- jide:
- זינען
- jorube:
- ori
- kanare:
- ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ
- kartvele:
- აზრი
- kazaĥe:
- сезім
- kimre:
- synnwyr
- kirgize:
- сезим
- kmere:
- យល់
- koree:
- 의미
- korsike:
- asempiu
- kose:
- intsingiselo
- kroate:
- osjećaj
- kurde:
- hîs
- latine:
- sensum
- latve:
- saprāts
- laŭe:
- ຄວາມຮູ້ສຶກ
- litove:
- jausmas
- makedone:
- смисла
- malagase:
- hevitra
- malaje:
- rasa
- malajalame:
- അർഥത്തിൽ
- malte:
- sens
- maorie:
- tikanga
- marate:
- अर्थ
- monge:
- siab
- mongole:
- мэдрэмж
- nederlande:
- 1. zin (betekenis), betekenis 2. zin (betekenis), betekenis
- nepale:
- अर्थ
- njanĝe:
- m’lingaliro
- okcidentfrise:
- sin
- panĝabe:
- ਭਾਵਨਾ
- paŝtue:
- احساس
- pole:
- kierunek (ruchu) 1. sens, znaczenie 2. sens, znaczenie
- portugale:
- 1. sentido
- ruande:
- kumva
- ruse:
- 1. смысл 2. смысл
- samoe:
- lagona
- sinde:
- احساس
- sinhale:
- හැඟීමක්
- skotgaele:
- mothachadh
- slovake:
- smer, význam, zmysel
- slovene:
- občutek
- somale:
- dareenka
- ŝone:
- pfungwa
- sote:
- kutloisiso
- sunde:
- rarasaan
- svahile:
- maana
- taĝike:
- маъно
- taje:
- ความรู้สึก
- tamile:
- உணர்வு
- tatare:
- мәгънә
- telugue:
- భావం
- ukraine:
- сенс
- urdue:
- احساس
- uzbeke:
- sezgi
- vjetname:
- ý nghĩa
- zulue:
- ngomqondo
senci, havi sencon
(ntr)
- Esti komprenebla, prezenti ideon koheran kun la ĉirkaŭa mondo: ne sencas havi senaŭtan tagon en Kolombo krom se la ŝtato pritraktas la verajn kaŭzojn de trafiko kaj poluado [10]; tiam […] nia tuta laborado ne havus sencon [11].
10.
Rezwan, trad. H. Dekeŭnink:
Kial homoj debatas la proponon por senaŭta tago en Kolombo, Srilanko?, GlobalVoices, 2020-01-20
11. L. L. Zamenhof: Ŝanĝotaĵo, La Esperantisto, 1891:4, p.25–26
11. L. L. Zamenhof: Ŝanĝotaĵo, La Esperantisto, 1891:4, p.25–26
- beloruse:
- мець сэнс, мець значэньне
- france:
- avoir du sens
sencumo
PIV2
-
Ĉiu el la du manieroj, en kiuj io povas moviĝi
laŭlonge de linio:
angulo kalkulita el la Norda direkto laŭ negativa sencumo
[12];
kliko estas meĥanismo kiu permesas ke sistemo iru en ian sencumon, sed blokas
se la sistemo emas iri al kontraŭa sencumo
[13].
orientiĝo2Rim.: Tiu ĉi vorto apenaŭ estas uzata, sed estis saĝe ĝin enkonduki, por ke ĝi anstataŭu sencon 3, kiu estis logike nepravigebla, ĉar kvankam la fundamentaj tradukoj per „sens“, „sense“, „Sinn“ ĝin pravigas, la tradukoj per „смысл“ kaj „znaczenie“, „sens“ ĉi tion ne allasas. Ja la rusa kaj la pola preferas uzi ĉi-sence vorton signifantan „direkto“, kiu ne plene kontentigas, ĉar de matematika vidpunkto estas du manieroj moviĝi laŭ rekto, sed rekto havas nur unu direkton.
- beloruse:
- кірунак (руху)
- ĉeĥe:
- smysl, směr
- ĉine:
- 方 [fāng], 取向 [qǔxiàng], 方向 [fāngxiàng]
- france:
- sens (direction)
- germane:
- Sinn (Richtung)
- hispane:
- sentido (dirección)
- hungare:
- irány
- itale:
- senso (verso, direzione)
- japane:
- 向き [むき]
- pole:
- kierunek (ruchu)
- slovake:
- smer, zmysel
- ukraine:
- значення, напрям
ĉefsenco
Precipa, kerna senco, ne dependa je kunteksto;
denotacio
kontraste al kunsenco:
la greka termino „peirasmos“ havas du
ĉefsencojn: tento kaj provo
[14].
14.
B. Caddei:
Koresponde, Espero Katolika, 1999:9-10
- beloruse:
- галоўны сэнс, галоўнае значэньне
- france:
- dénotation, sens principal
- germane:
- Hauptbedeutung
dusenca
- Kiu havas du sencojn, estas diverse komprenebla: dusencaj neniam estas vortoj de la dioj, kiel tre ofte pensas la prematoj Ifigenio .
- beloruse:
- двухсэнсавы, двухсэнсоўны
- france:
- ambigu, équivoque (adj.)
dusencaĵo
iusence, certasence
- Iel rigardate, laŭ iu vidpunkto: sonĝoj estas parto de nia ĉiutaga vivo […] iusence gravaj [16]; iusence animpuriga muziko [17]; li jen pritraktas […] aliajn demandojn, kiel revivigo de lingvoj (la hebrea kaj, certasence, la latina) [18].
16.
Reza Kheir-Khah: Mirinda dimensio de nia vivo, Monato, 2000/09, p. 16
17. J. Zajdman, P. Moĵajev: Ege riĉaj harmonie, Monato, 2002/11, p. 24a
18. Monato, Reinaldo Marcelo Ferreira: Interlingvistiko por ĉiuj, 2007
17. J. Zajdman, P. Moĵajev: Ege riĉaj harmonie, Monato, 2002/11, p. 24a
18. Monato, Reinaldo Marcelo Ferreira: Interlingvistiko por ĉiuj, 2007
- angle:
- in some sense
- beloruse:
- у пэўным сэньсе
- bulgare:
- в някакъв смисъл, в определен смисъл
- france:
- dans un certain sens
- germane:
- in gewissem Sinne
- hebree:
- באיזשהו מובן
- hispane:
- en cierto sentido
- hungare:
- bizonyos értelemben
- itale:
- in un certo senso
- japane:
- ある意味で [あるいみで]
- pole:
- w pewnym sensie
- ruse:
- в каком-то смысле, в определённом смысле
kontraŭsence
- beloruse:
- насуперак
- france:
- à l'envers, à rebours
- germane:
- gegensinnig
- hungare:
- ellentétes értelemben
- itale:
- contrariamente (dissentire)
- pole:
- w przeciwnym kierunku, pod prąd
- ukraine:
- усупереч значенню, навпаки
kunsenco, kromsenco
-
Senco flanka, kroma aŭ
kiu aperas depende je la
cirkonstancoj aŭ la kunteksto;
konotacio:
„kredo“ ja havas tro da gnoseologiaj
kunsencoj; ĉe Paŭlo temas pri la
„fido“
[21];
[la vorto] „mamook“ akiris maldecan
kromsencon
[22].
21.
G. Berveling: Pri kelkaj radikoj de la kristana
kontraŭjudismo, Monato, 2001:10, p. 25a
22. Vikipedio, ĉinuka piĝino, 2012-08-31
22. Vikipedio, ĉinuka piĝino, 2012-08-31
- angle:
- connotation
- beloruse:
- схаваны сэнс, падтэкст, канатацыя
- bulgare:
- подсмисъл, скрит смисъл
- ĉine:
- 意蕴 [yìyùn], 意蘊 [yìyùn], 含义 [hányì], 含義 [hányì]
- france:
- connotation
- hebree:
- קונוטציה, משמשעות לוואי
- hispane:
- connotación
- hungare:
- jelentésárnyalat, konnotáció
- itale:
- connotazione
- pole:
- podtekst, zapis między wierszami
- ruse:
- подтекст, скрытый смысл, коннотация
plensenca
-
(pri vorto:) Havanta propran leksikan signifon,
respondan al la realo en ties aĵoj, agoj aŭ ecoj, kontraste al
gramatikiloj perdintaj sian semantikan valoron kaj plenumantaj
funkciojn sintaksajn:
plensenca verbo;
(la verbo ‹aspekti›) ĉiam restas en la limregiono inter
kopulaj kaj plensencaj verboj
[23].
23.
H.A. de Hoog: Du malsanoj en Esperanto, INKO, ISBN 91-7303-136-4. §53
- angle:
- content (word), full word, autonomous (word) plen~a verbo: lexical verb.
- beloruse:
- паўназначны
- germane:
- autosemantisch, hauptsächlich (Wort), selbstständig (Wort) plen~a verbo: Vollverb.
- ruse:
- знаменательный, полнозначный plen~a verbo: знаменательный глагол, полнозначный глагол.
plursenca
- Kiu havas plurajn sencojn; ambigua: „doktoro“ estas plursenca; ĝi povas esti simpla sinonimo por „kuracisto“ aŭ signifi „persono posedanta la plej altan universitatan diplomon“ [24].
unusenca24.
B. Pabst:
Ĉu Zamenhof estis doktoro?, ipernity, 2010-01-08
- beloruse:
- шматзначны, шматсэнсавы
- france:
- ambigu, équivoque, polysémique
plursencaĵo
-
Vorto, esprimo, signo, kiu havas plurajn
eblajn sencojn;
polisemo:
sintaksa plursencaĵo estas nur unu
speco de plursencaĵo
[25].
25.
I. Fantom:
PRI: Internacia lingvo, 1997-03-04
- beloruse:
- шматзначнае слова, шматзначны выраз
- france:
- polysème
plursenceco
- (pri signo, diro...)
Havo de pluraj distingeblaj sencoj;
polisemio:
pluraj problemoj plikomplikas la tradukan procezon, kiel ekzemple mankantaj
vortoj, […] plursenceco kaj aliaj
[26];
la diferenco inter plursenceco kaj malprecizo
ofte estas konfuza
[27].
26.
Marc Vanden Bempt: Perkomputila tradukado, Monato, 2000/07, p. 11
27. E. Grimley-Evans: Re: Gender in Esperanto, soc.culture.esperanto, 1996-08-30
27. E. Grimley-Evans: Re: Gender in Esperanto, soc.culture.esperanto, 1996-08-30
- beloruse:
- шматзначнасьць, полісэмія
- ĉine:
- 一詞多義 [yīcíduōyì], 一词多义 [yīcíduōyì]
- france:
- ambigüité, polysémie
- germane:
- Mehrdeutigkeit
samsencaĵo
28.
Claude Piron: La bona lingvo, p. 11a
- angle:
- synonym
- beloruse:
- сынонім
- bulgare:
- синоним
- ĉine:
- 同义词 [tóngyìcí], 同義詞 [tóngyìcí], 同义语 [tóngyìyǔ], 同義語 [tóngyìyǔ], 近义词 [jìnyìcí], 近義詞 [jìnyìcí]
- france:
- synonyme
- germane:
- Synonym
- hebree:
- מילה נרדפת
- hispane:
- sinónimo
- hungare:
- rokon értelmű szó, szinonima
- itale:
- sinonimo
- nederlande:
- synoniem
- pole:
- synonim
- ruse:
- синоним
samsenceco
-
Sinonimeco:
internacia simileco kaj samsenceco
de trafiksignoj gravas en internacia trafiko
[29].
- beloruse:
- сынанімія
- france:
- synonymie
sensenca
- 1.
- (io) Havanta nenian sencon; absurda: sensenca parolado, […] tro libera babilado [30].
- 2.
- (io) Malsaĝa, freneza3: la petoj, kiujn tiu virino sendis al la ĉielo, estis sensencaj, maljustaj, tro postulemaj Marta ; pro neĝusta timo antaŭ sensencaj atakantoj ili penas […] nei [31]; Trajan konvinkiĝis, ke ĉio estas sensenca kaj freneza [32].
30.
La Nova Testamento, Al la Efesanoj 5:4
31. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
32. J. Modest: La ikono, Monato, 2001:12, p. 23a
31. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
32. J. Modest: La ikono, Monato, 2001:12, p. 23a
- angle:
- 1. senseless, nonsensical 2. senseless, absurd
- beloruse:
- бессэнсоўны
- bulgare:
- безсмислен
- ĉeĥe:
- absurdní, nesmyslný
- ĉine:
- 不知所謂 [bùzhīsuǒwèi], 不知所谓 [bùzhīsuǒwèi], 无谓 [wúwèi], 無謂 [wúwèi], 荒謬 [huāngmiù], 荒谬 [huāngmiù], 无作用 [wúzuòyòng], 無作用 [wúzuòyòng], 无感觉 [wúgǎnjué], 無感覺 [wúgǎnjué], 无知觉 [wúzhījué], 無知覺 [wúzhījué], 沒意思 [méiyìsi], 没意思 [méiyìsi]
- france:
- absurde
- germane:
- sinnlos
- hebree:
- 1. חסר משמעות 2. חסר הℷיון
- hispane:
- absurdo 1. sin sentido 2. sinsentido, absurdo
- hungare:
- 1. értelmetlen, képtelen 2. ostoba, abszurd
- itale:
- insensato, assurdo
- japane:
- 無意味な [むいみな], くだらない
- nederlande:
- zinloos
- pole:
- 1. bezsensowny, absurdalny, nonsensowny 2. durny, głupi, bzdurny, chory, poroniony
- ruse:
- бессмысленный
- slovake:
- absurdný, nezmyselný
- ukraine:
- безглуздий, нісенітний, абсурдний
*sensencaĵo
- Aserto, okazaĵo, situacio, kiu ŝajne ne havas sencon, ne estas komprenebla: vi parolas sensencaĵon, mia amiko [33]; la buŝo de malsaĝuloj elparolas sensencaĵon [34]; la tuta afero estis nenio krom sensencaĵo [35]! [ili] okupas sin je ĉia plej sencela kaj senutila sensencaĵo, se ĝi nur estas en modo kaj konforma al la rutinaj ideoj de la amaso EE ; devigi min sekvi arbitrajn sensencaĵojn [36].
33.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 35
34. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 15:2
35. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
36. Claude Piron: La bona lingvo, p. 29a
34. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 15:2
35. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
36. Claude Piron: La bona lingvo, p. 29a
- angle:
- nonsense, senselessness, absurdity
- beloruse:
- бязглузьдзіца, бяссэньсіца
- bulgare:
- глупост, безсмислица
- ĉine:
- 不知所謂 [bùzhīsuǒwèi], 不知所谓 [bùzhīsuǒwèi], 废话 [fèihuà], 廢話 [fèihuà], 傻話 [shǎhuà], 傻话 [shǎhuà], 乱讲 [luànjiǎng], 亂講 [luànjiǎng], 屁話 [pìhuà], 屁话 [pìhuà], 放屁 [fàngpì], 有的沒的 [yǒudeméide], 有的没的 [yǒudeméide], 狗屁 [gǒupì]
- france:
- absurdité
- germane:
- Unsinn, Quatsch
- hebree:
- שטות
- hispane:
- sinsentido, absurdo
- hungare:
- értelmetlenség, képtelenség, ostobaság
- itale:
- assurdità
- japane:
- ばかげたこと, ナンセンス
- pole:
- nonsens, absurd, andron, banialuka, bzdura, głupota
- ruse:
- бессмыслица, вздор, нелепость
- tibete:
- གད་སྙིགས་
- ukraine:
- нісенітниця, дурниця, безглуздість, безглуздя
unusenca
- Kiu havas unu sencon, klaras, ne estas miskomprenebla; malambigua: en la faka lingvo ne tiom validas la principo, ke oni kiel plej ekonomie […] formu novajn vortojn, sed pli gravas ja klara kaj unusenca nomado de nocioj [37].
plursenca37.
C. Brosch:
Internaciaj adjektivoj en ‚-al-‘ kiel fonto por Esperantaj terminoj, Lingva Kritiko, 2007-02-25
- beloruse:
- адназначны
- france:
- univoque
administraj notoj
pri
~umo :
du~a: Mankas dua fontindiko.
du~aĵo: Mankas dua fontindiko.
plen~a: Mankas dua fontindiko.
plur~a: Mankas dua fontindiko.
plur~aĵo: Mankas dua fontindiko.
sam~aĵo: Mankas dua fontindiko.
sam~eco: Mankas dua fontindiko.
unu~a: Mankas dua fontindiko.
Laŭ mi oni uzas la nocion ne nur ĉe laŭlinia direkto, sed ankaŭ ĉe turniĝo:
sencumo laŭhorloĝa kaj kontraŭhorloĝa... (kp la ekz-on sub ~o 3)
[WD]
ĉef~o:
Mankas dua fontindiko.
du~a: Mankas dua fontindiko.
du~aĵo: Mankas dua fontindiko.
plen~a: Mankas dua fontindiko.
plur~a: Mankas dua fontindiko.
plur~aĵo: Mankas dua fontindiko.
sam~aĵo: Mankas dua fontindiko.
sam~eco: Mankas dua fontindiko.
unu~a: Mankas dua fontindiko.