¹elektr/o ^PV

elektro

: Unu el la formoj de fizika energio, kiu montriĝas per lumaj, termikaj, ĥemiaj kaj meĥanikaj fenomenoj: ventinstalaĵoj por produktado de elektro [1]; en kelkaj partoj de Usono la elektroprovizo iĝas ne sufiĉe fidinda kaj devigas kompaniojn pli ol antaŭe investi en propra elektroproduktado [2]; se pro la kosto mankas laŭdrata elektro, oni uzas gaslumon [...] aŭ elektran lumon provizatan per sunpanelo kaj akumulatoro [3]. en la 70aj kaj 80aj jaroj la grandaj elektroproduktantoj konstruis nukleajn centralojn [4]; ili dissendas elektromagnetan ondon, kies frekvenco estas 9 192 631 770 hercoj [5]. generatoro, dinamo, alternatoro, motoro, transformilo, elektrolizo, baterio, hejtilo, lumilo

1. Monato, Evgeni GEORGIEV: Ventelektrejoj en ofensivo
2. Monato, Roland Rotsaert: Petrolo: Nehaltigeblaj prezaltiĝoj
3. Saliko: Ĝojoj kaj ĝuoj de finna somero, Monato, 2000/12, p. 12
4. Monato, Verda nature, science, socie
5. Monato, Tempo: Pli ekzakte ne eblas: Radi-regata horloĝo

angle:: electricity
beloruse:: электрычнасьць
bulgare:: електричество
ĉeĥe:: elektrika, elektřina
ĉine:: 电流 [diànliú]
france:: électricité
germane:: Elektrizität
hispane:: electricidad
hungare:: villamosság, elektromosság
indonezie:: listrik
japane:: 電気 [でんき]
katalune:: electricitat
nederlande:: elektriciteit
pole:: elektryczność
portugale:: eletricidade
ruse:: электричество
slovake:: elektrina
svede:: elektricitet
tibete:: གློག་
ukraine:: електрика

elektra

1.: Produktata de elektro: elektra fajrero, lumo; elektraj fenomenoj; la elektra cerba aktiveco povas esti [...] analizata elektroencefalografio [6]; mankas elektra kurento dum po 14 ĝis 16 horoj tagnokte [7].
2.: Rilatanta al elektro; funkciigata per elektro: elektra maŝino, kondukilo; elektra forno; elektraj unuoj (ampero, farado, ĵulo, volto, vato, ktp); simenso estas la mezur-unuo de elektra konduktanco [8]; li posedis [...] elektran fervojon [9]; sistemo de elektra pumpado, certigantan akvon 24 horojn tage [10]; ĝi konstruis en 1879 la unuan elektran lokomotivon, en 1880 la unuan elektran lifton kaj en 1881 la unuan elektran tramon [11].

6. Monato, Alberto García Fumero
7. Monato, Bardhyl Selimi: Energia katastrofo
8. Monato, Virbovo-tirpovo
9. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Destino de Atrejo
10. Monato, KOSOVO: Vojaĝimpresoj, somero 2000
11. Walter Klag: Virbovo-tirpovo, Monato, 2000/11, p. 14

afrikanse:: elektriese
albane:: elektrike
amhare:: ኤሌክትሪክ
arabe:: كهربائي
armene:: էլեկտրական
azerbajĝane:: elektrik
beloruse:: электрычны
bengale:: বৈদ্যুতিক
birme:: လျှပ်စစ်
bosne:: električni
bulgare:: електрически
ĉine:: 电动 [diàndòng], 电 [diàn]
dane:: elektrisk
estone:: elektriline
eŭske:: elektrikoa
filipine:: de-kuryenteng
france:: électrique
galege:: eléctrica
germane:: elektrisch ~a forno: Elektroherd. ~aj unuoj: elektrische Einheiten.
guĝarate:: ઇલેક્ટ્રિક
haitie:: elektrik
haŭse:: lantarki
hebree:: חשמלי
hinde:: बिजली
hispane:: eléctrico
hungare:: villamos, elektromos ~a forno: villamos kemence, elektromos kemence. ~aj unuoj: villamos mértékegységek.
indonezie:: elektris
irlande:: leictreacha
islande:: rafmagns
japane:: エレクトリック
jave:: elektrik
jide:: עלעקטריש
jorube:: ina-
kanare:: ವಿದ್ಯುತ್
kartvele:: ელექტრო
katalune:: elèctric ~a forno: forn elèctric. ~aj unuoj: unitats elèctriques.
kazaĥe:: электр
kimre:: trydan
kirgize:: электрдик
kmere:: អគ្គិសនី
koree:: 전기
korsike:: ilettricu
kose:: ombane
kroate:: električna
kurde:: elatrîkî
latine:: electrica
latve:: elektriskᗑ
laŭe:: ໄຟຟ້າ
litove:: elektros
makedone:: електрични
malagase:: elektrika
malaje:: elektrik
malajalame:: വൈദ്യുത
malte:: elettriku
maorie:: hiko
marate:: विद्युत
monge:: hluav taws xob
mongole:: цахилгаан
nederlande:: elektrisch
nepale:: बिजुली
njanĝe:: magetsi
okcidentfrise:: elektrysk
panĝabe:: ਬਿਜਲੀ ਦੇ
paŝtue:: برقي
pole:: 1. elektryczny 2. elektryczny ~a forno: piec elektryczny.
ruande:: amashanyarazi
ruse:: электрический
samoe:: uila
sinde:: بجليء
sinhale:: විදුලි
slovene:: električni
somale:: korontada
ŝone:: zvemagetsi
sote:: motlakase
sunde:: listrik
svahile:: umeme
svede:: elektrisk
taĝike:: барқӣ
taje:: ไฟฟ้า
tamile:: மின்சார
tatare:: электр
telugue:: విద్యుత్
ukraine:: електрична
urdue:: بجلی
uzbeke:: elektr
vjetname:: điện

elektrejo

: Fabriko, kie oni produktas elektran energion por lumigado, elektraj publikaj transportoj, hejmaj kaj industriaj bezonoj; elektrocentralo: ĉeĥa opinio pri atomelektrejo en Temelín [12]; po 0,89 ŝilingoj por kilovathoro da elektra energio el ventelektrejoj [13].

12. Monato, 2002
13. Monato, Evgeni Georgiev: Ventelektrejoj en ofensivo

beloruse:: электрастанцыя atom~ejo: АЭС, атамная электрастанцыя.
ĉeĥe:: elektrárna
ĉine:: 发电站 [fādiànzhàn]
france:: centrale électrique
germane:: Kraftwerk atom~ejo: Atomkraftwerk, Kernkraftwerk. vent~ejo: Windkraftwerk, Windrad, Windgenerator.
hebree:: תחנת כוח
hispane:: central electrica
hungare:: villamos erőmű
indonezie:: pembangkit listrik
japane:: 発電所 [はつでんしょ]
katalune:: central elèctrica
nederlande:: elektriciteitscentrale
pole:: elektrownia
ruse:: электростанция atom~ejo: АЭС, атомная электростанция.
slovake:: elektráreň
ukraine:: електростанція

elektrigi

1.: Igi elektra, transformi en elektron: elektrigi varmenergion, energion de vento kaj tajdoj.
2.: Elektrizi¹: oni elektrigis la fervojon en nia lando; li fondis kooperativon de laboristoj por elektrigi la vilaĝon [14]; en 1893 George Westinghouse gajnis la oferton elektrigi la Mondan Kolumban Ekspozicion en Ĉikago per alterna kurento, forbatante la oferton de Edison elektrigi la foiron per kontinua kurento [15]; unutraka kaj plejparte neelektrigita branĉfervojo [16].
Rim.: Tiusencan formon elektrigi² donas PV; oni ĝin pravigas per „igi fervojon elektra = elektrigi la fervojon“. Tamen dum oni efektive povas diri „elektra fervojo“, oni povus heziti esprimi „vilaĝo ekprovizita per elektro“ per la formo „elektrigita vilaĝo“. Al kelkaj tia derivaĵo impresas malkonvene. Tial la vortaroj pli novaj (inklude PIV-on) preferas por tiu signifo „elektrizi“.

14. Vikipedio, Célestin Freinet
15. Vikipedio, Nikola Tesla
16. Vikipedio, Marchegg-a Orienta Fervojo

beloruse:: 1. пераўтвараць у электрычнасьць 2. электрыфікаваць
bulgare:: 2. електрифицирам
ĉeĥe:: elektrizovat
france:: 1. transformer en électricité 2. électrifier
germane:: 2. elektrifizieren
hebree:: לחשמל
hispane:: 2. electrificar
hungare:: 2. villamosít
japane:: 帯電させる [おびいなずまさせる]
katalune:: 1. transformar en electricitat 2. electrificar
nederlande:: 2. elektrificeren
pole:: 2. elektryfikować
ruse:: 1. преобразовать в электричество 2. электрифицировать
slovake:: elektrizovať
ukraine:: електрифікувати

elektristo

: Metiisto pri instalado elektroteĥnika: la platgipsisto instalas nek la elektran reton, tio estas la rolo de la elektristo, nek la akvon, tio estas la rolo de la plumbistoj [17]; [li] ricevis trejnadon kiel elektristo [18].

17. Vikipedio, Platstukisto
18. Vikipedio, Franz Lackner

beloruse:: электрык
bulgare:: електротехник
ĉeĥe:: elektrikář
ĉine:: 电气技师 [diànqìjìshī]
france:: électricien
germane:: Elektriker
hebree:: חַשׁמַלַאי
hispane:: electricista
hungare:: elektrikus, elektrotechnikus
japane:: 電気技師 [でんきぎし]
katalune:: electricista
nederlande:: elektricien
pole:: elektryk, elektrotechnik
ruse:: электрик
slovake:: elektrotechnik
svede:: elektriker
ukraine:: електрик

elektrumi, elektri

(tr)

1.: Estigi sur materia objekto elektran ŝargon: elektrumi sukcenon per frotado.
2.: Meti sub la influo de elektro, kuraci per elektro: en la elektroterapio oni elektr(um)as la malsanulojn.
3.: (figure) Eksciti, entuziasmigi, movigi, skui: Zamenhof elektr(um)adis la kongresanaron per siaj paroladoj; kaj ĉi tio elektras la surbalkone sidantan maljunan fraŭlon ĝis tia grado, ke li en la sekva tago post la unua prezentado anoncas sian edziĝon [19].

19. K. Scheinpflug, trad. M. Lukaŝ: Kio estas pseŭdoartaĵo?, la nica literatura revuo n-ro 4:5

beloruse:: электрызаваць
bulgare:: наелектризирвам
ĉeĥe:: zásobovat elektřinou
france:: électriser
germane:: elektrisieren
hebree:: לחשמל
hungare:: 1. feltölt elektromossággal 2. elektromosan kezel 3. felvillanyoz
japane:: 感電させる [かんでんさせる], 電気を通す [でんきをとおす], 感動させる [かんどうさせる], しびれさせる
katalune:: electritzar
nederlande:: elektriceren
pole:: 1. elektryzować, naelektryzować 3. elektryzować, naelektryzować
ruse:: наэлектризовать
slovake:: zásobovať elektrinou
ukraine:: електризувати

akvelektra, akvoelektra

: Rilata al elektro produktata per la hidraŭlika energio de fluanta akvo; hidroelektra: akvelektraj centraloj [20]; la akvoelektra stacio Hinckley, konstruita de ĉina elektrokonstruada kompanio Power China, ne havis damaĝon en tiu ĉi tertremo [21].

20. -: Baraĵo Tri Gorĝoj, Vikipedio, 2022-05-20
21. Zhang Xiaotong: Konstruaĵoj faritaj de Ĉinio ne estis damaĝitaj en la 7.8-magnituda tertremo en Ekvadoro, El Popola Ĉinio, 2016-04-25

beloruse:: гідраэлектрычны
france:: hydroélectrique
germane:: hydroelektrisch
greke:: υδροηλεκτρικός
hispane:: hidroeléctrica
hungare:: hidroelektromos
itale:: idroelettrico
nederlande:: hydro-elektrisch
pole:: hydroelektryczny
portugale:: hidroelé(c)trico
ruse:: гидроэлектрический
ukraine:: гідроелектричний

atomelektrejo

: Elektrejo funkcianta per dispartigo de atomoj de taŭga materialo, plej ofte uranio kaj/aŭ plutonio: „ĉeĥa opinio pri atomelektrejo en Temelín“ [22]; ekologieco de atomelektrejoj ne estas tiom elstara pro eksterordinare granda investado dum konstruo kaj poste malkonstruo de la elektrejoj, krome konstruado de deponejoj por foruzita nuklea brulaĵo [23].

22. Monato, 2002
23. J. Werner: Nuklea energio: ne fidu la respondeculojn

angle:: nuclear power plant
beloruse:: атамная электрастанцыя, АЭС
ĉine:: 核能发电站 [hénéngfādiànzhàn], 核子动力厂 [hézǐdònglìchǎng]
france:: centrale nucléaire
germane:: Atomkraftwerk, Kernkraftwerk
hebree:: תחנת כוח גרעינית
hispane:: central nuclear
hungare:: atomerőmű
indonezie:: PLTN
itale:: centrale nucleare
nederlande:: atoomcentrale
pole:: elektrownia atomowa, elektrownia jądrowa
ruse:: АЭС, атомная электростанция
slovake:: atómová elektráreň

elektra fajrero

: Fajrero estigita per elektra ŝargo: en benzina motoro miksaĵo benzin-aera disĵetiĝas en cilindron, piŝto premas la miksaĵon kaj elektra fajrero bruligas ĝin [24]; la kapsulo estis plenigita ne de kutima aero, sed de oksigeno sub normala atmosfera premo [...] estiĝis elektra fajrero, kiu kaŭzis dum minuto fajron kaj tiele la mortojn [25].

24. Vikipedio, Eksplodmotoro
25. Vikipedio, Projekto Apollo

beloruse:: іскра (электрычны), разрад (электрычны)
ĉeĥe:: elektrická jiskra
germane:: Funkenentladung, Zündfunken
hebree:: ניצוץ חשמלי
hispane:: chispa eléctrica
hungare:: elektromos szikra, villamos szikra
japane:: 電気火花 [でんきひばな]
katalune:: arc elèctric
pole:: iskra elektryczna
ruse:: искра (электрическая), разряд (тока)
slovake:: elektrická iskra

elektra fluo

(arkaismo)

: kurento

beloruse:: электрычны ток, электраток
bulgare:: ток
ĉeĥe:: elektrický proud
ĉine:: 电流 [diànliú]
france:: courant électrique
germane:: Strom
hebree:: זרם חשמלי
hispane:: corriente eléctrica
hungare:: villamos áram
indonezie:: arus listrik
katalune:: corrent
nederlande:: stroom
pole:: prąd elektryczny
ruse:: электрический ток
slovake:: elektrický prúd

elektra kampo

1.: [26] Parto de spaco, kie estas sentebla la efiko de elektraj ŝargoj super ŝargitaj korpoj: en aplikita elektra kampo ĉiuj elektronoj movas laŭ unu direkton [27]; elektra kurento en la metaloj estas pro ekstera elektra kampo, kiu igas ordigatan movadon de la elektronoj [28].
2.: [29] Elektra kampintenso: la proporcio inter la kurenta denseco kaj la elektra kampo [30].

26. Plena Ilustrita Vortaro, artikolo: kampo
27. Vikipedio, Elektrona truo
28. Vikipedio, Elektra rezistanco
29. Plena Ilustrita Vortaro, artikolo: tensio
30. Vikipedio, Elektra konduktivo

beloruse:: электрычнае поле, электрастатычнае поле
ĉeĥe:: elektrické pole
france:: champ électrique
germane:: elektrisches Feld
hebree:: שדה חשמלי
hispane:: campo eléctrico
hungare:: villamos tér
indonezie:: medan listrik
japane:: 電場 [でんば], 電界 [でんかい]
katalune:: camp elèctric
pole:: pole elektryczny, pole elektrostatyczne
ruse:: электрическое поле, электростатическое поле
slovake:: elektrické pole

elektra kampintenso

[31]

: Fizika grando, prezentebla per vektora kampo kaj esprimanta la direkton kaj intenson de la efiko de elektraj ŝargoj unuj super aliaj; simbolo E: la dimensioj de elektra kampo estas M¹L¹T^-3I^-1; en elektra kampo E korpo kun elektra ŝargo q estas almetita al forto egala al q.E (vektore). volto je metro; elektra kampo ².
Rim.: Ĉar oni prezentas tiun grandon per matematika kampo, oni ofte skribas „elektra kampo“ anstataŭ la pli pedantan „elektra kampintenso“.

31. Plena Ilustrita Vortaro, artikolo: kampo

beloruse:: напружанасьць электрычнага поля
france:: (intensité du) champ électrique
germane:: elektrische Feldstärke
hebree:: חוזק שדה חשמלי
hispane:: intensidad del campo eléctrico
hungare:: villamos térerősség
indonezie:: intensitas medan listrik
japane:: 電場の強さ [いなずまじょうのつよさ], 電界の強さ [いなずまかいのつよさ]
katalune:: intensitat del camp elèctric
pole:: natężenie pola elektrycznego
ruse:: напряжённость электрического поля

elektra streĉo