^*venen/o

1.

Substanco, tute aŭ parte detruanta la funkciojn de la vivo: la veneno de serpento [1]; pereiga veneno de aspidoj [2]; mi estis tute certa, ke min atendas turmentoj kaj martireco, kaj tial mi prenis venenon, kiu post kelke da horoj min mortigos [3]; la veneno komencis efiki kaj la knabino falis senkonscia [4]; mi ŝmiros per veneno mian glavon ^Hamlet ; homo, kiu pasigas unu tagon en la centro de Milano, Palermo aŭ Triesto, inhalas tiom da veneno, kiom egalas al fumado de 15 cigaredoj [5]; la polico malkovris la venenon metamidofoso, organika fosfora kombinaĵo uzata kiel insekto-mortigilo [6]; malgranda dozo da veneno pretigas la korpon, por ke ĝi rezistu al pli grandaj atakoj de veneno samspeca [7]; veneno tute ne bagatela: cianido [8]. toksino, toksaĵo

2.

(figure) Io, kio malbone efikas al la humoro, funkcioj de la socio kc: troa festeno estas veneno ^PrV ; fiŝo sen vino estas veneno ^PrV ; la veneno de miaj ĉirkaŭantoj, la malicaĵo de iliaj lipoj [9]; vi tamen faris la juĝon veneno, kaj la frukton de la vero vi faris vermuto [10]; la venenon de tiu ĉi feliĉego mi devas elsorbi ĝis la fino [11]; Eŭropa Unio ŝajne komprenis la signifon kaj eŭropan dimension de la antisemita veneno [12]; malfavora propagando, verdire veneno, elpumpata tagon post tago […] de […] bulvardaj gazetaĉoj [13].

1.

Enhavanta venenon: venena besto, vegetaĵo; venenaj serpentoj [14]; venena herbo [15]; verda venena cikuto [16]; beroj venenaj [17]; [li] freneziĝis de la venena vino, kiun li ne volis ĉesi trinki [18]; la loĝejo estis plena de la venena gaso [19]. toksa

2.

(figure) Danĝera kiel veneno: anima malsano […], plenigante [ŝin] per ĉiam pli densa sufoka fumo de mallumaj venenaj pensoj ^Marta ; maljuna, tre veneneca virino [20]; venena mensoganto [21]; la vortoj, kiujn ŝi aŭdis, estis guto tropleniganta tiun kalikon da venenaĵoj, el kiu ŝi trinkadis tiel longe ^Marta . morno, spleno, envio, malfido, malplezuro

(tr)

1.

Enigi venenon:

a)

Provi mortigi per efiko de veneno: la pastroj volas veneni la faraonon [22]; li mem venenis sin, por eviti turmentojn [23]; kuradi kiel venenita muso ^PrV .

b)

Venenon miksi en ion: mi venenus la oceanon, por ke ili trinku morton el ĉiuj fontoj [24]; vino venenita ^Hamlet .

2.

(figure) Malagrabligi, malfeliĉigi: donacon reprenu kaj mian vivon ne venenu ^PrV ; tio venenas mian vivon [25]; griza polvo, kiu tage venenis la spiradon kaj pikis la okulojn [26]; estingitaj lumoj, forblovitaj ĉarmoj, venenitaj ĝojoj ^Marta . difekti, fuŝi.

(ntr)

Enpreni venenon: grave veneniĝis pli ol 50 bonaj sportistoj pro nutro, infektita de viruso [27]; mi enverŝus en vian buŝon tiom da cikuto, ke vi veneniĝus de ĝi [28].

Enpreno de veneno: la gazetoj konstante alportas sciigojn pri veneniĝo de viando, kiu sekvigas aŭ malfacilajn malsanojn, aŭ la morton ^FK ; Lajbaŭ sufiĉe refortiĝis post la veneniĝo, kvankam li ankoraŭ aspektis tre malforta [29].

Substanco kiu kontraŭas la efikon de veneno; antidoto: por ĉiu veneno ekzistas kontraŭveneno [30]; „Pri la venenoj kaj ties kontraŭvenenoj“ [31]. kontraŭrimedo