⁹rotaci/i ^Z^PV

⁹rotacii

(ntr)

: Turniĝi ĉirkaŭ interna akso: turboj staras kaj tamen moviĝas kiam ili rotacias dum la pintoj restas fiksitaj ĉe unu punkto [1]; tamburo rotaciis rapidege [2]; la ŝraŭblinio rotaciis jen supren, jen malsupren [3]; impulsa sudlandano rotacias en la lito dum la tuta nokto kaj sekve la linaĵoj kaj lanaĵoj parte kuntordiĝas laŭ tute komplika maniero [4]; moveblaj motoroj povas rotacii je 360 gradoj kaj tiel la ŝipo povas surloke turniĝi [5]. rivolui, rondiri, ruliĝi, turniĝi

1. Platono: La Respubliko (πολιτεια), Parto Kvar
2. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Dua Ĉapitro
3. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Dekoka Ĉapitro
4. Ferenc Szilágyi: Koko Krias Jam!, II
5. Monato, Christian BERTIN/pg: Reĝino de la maroj, 2004

angle:: rotate
beloruse:: круціцца, вярцецца, абарачацца (на восі)
ĉine:: 打轉 [dǎzhuàn], 打转 [dǎzhuàn], 扭 [niǔ], 轉彎 [zhuǎnwān], 转弯 [zhuǎnwān], 回转 [huízhuǎn], 迴轉 [huízhuǎn], 循环 [xúnhuán], 循環 [xúnhuán], 輪 [lún], 轮 [lún], 雟 [suí], 輪轉 [lúnzhuàn], 轮转 [lúnzhuàn]
france:: être en rotation, tourner (sur soi-même)
germane:: rotieren
hispane:: rotar
hungare:: forog, pörög
japane:: 回転する [かいてんする], 自転する [じてんする]
nederlande:: roteren, draaien
pole:: obracać się (dookoła osi)
portugale:: rodar, rotar
ruse:: вращаться
ukraine:: обертатися, вертітися, крутитися

rotacio

1.

Ago rotacii; movo de io, kio rotacias: la rotacio de la Tero estas ne tute konstanta [6]; la pilko do kutime faras proksimume 20 rotaciojn dum sia vojo [7]; rotacirapido.

2.

^PIV1 Regula ŝanĝo, sinsekvo: la novico okupas ĉiujn postenojn en rotacio; politika rotacio: jen la rezulto de ĝeneralaj balotoj okazintaj en Albanio [8]; rotacio de kulturoj (por eviti elĉerpi la grundon).

3.

(kinematiko) (de solido) Tia movo, ke almenaŭ du punktoj de la solido restas senmovaj: ĉiuj punktoj senmovaj dum rotacio apartenas al unu sama rekto (la akso de la rotacio); dum rotacio la trajektorio de ĉiu punkto ekster la akso estas cirklo aŭ parto de cirklo.

4.

a): [9] (en finidimensia eŭklida vektora spaco) Izometria aŭtomorfio kun determinanto egala al 1. vektora rotacio.
b): ^PIV2 (en finidimensia eŭklida afina spaco) Afina bildigo, asociita al rotacio ^4.a: en ebeno, rotacio estas kunligaĵo de du ortaj simetrioj rilate al rektoj, kies intersekco estas la centro de la rotacio; se `O` estas la centro de rotacio kaj `M′` estas la bildo per ĝi de punkto `M`, la mezuro de la angulo randata de duonrektoj `OM` kaj `OM′` ne dependas de `M` kaj estas nomata la angulo de la rotacio; en tridimensia spaco, rotacio estas kunligaĵo de du ortaj simetrioj rilate al ebenoj, kies intersekco estas la akso de la rotacio. afina rotacio.

6. Walter Klag: Pli ekzakte ne eblas: Radi-regata horloĝo, Monato, 2000/10, p. 13
7. Monato, Vus-Tit Zik: Iom da historio kaj iom da fiziko, 2009
8. Monato, Bardhyl Selimi: Post ok jaroj: ŝanĝo, 2005
9. R. Hilgers: Yashovardhan: k.a.: EK-Vortaro de matematikaj terminoj, §383

angle:: ~o de kulturoj (por eviti elĉerpi la grundon): crop rotation. 4. rotation
beloruse:: 1. кручэньне, вярчэньне, варочаньне 2. ратацыя 3. вярчэньне 4. вярчэньне
ĉeĥe:: kroužení, obíhání, oběh, otáčení, rotace, stáčení
ĉine:: 1. 自轉 [zìzhuàn], 自转 [zìzhuàn] 4. 自轉 [zìzhuàn], 自转 [zìzhuàn]
france:: giration (mouvement de rotation), rotation (mouvement, alternance, math.) ~rapido: vitesse de rotation. 4. rotation
germane:: 1. Rotation ~rapido: Drehgeschwindigkeit, Umlaufgeschwindigkeit, Drehzahl. ~o de kulturoj (por eviti elĉerpi la grundon): Fruchtfolge. 4. Drehung, Rotation
hungare:: 1. forgás 2. rotáció ~o de kulturoj (por eviti elĉerpi la grundon): vetésforgó. 3. körforgás
japane:: 回転運動 [かいてんうんどう], 自転 [じてん], 回転 [かいてん]
nederlande:: rotatie
pole:: rotacja, obrót 4. obrót
ruse:: 1. вращение ~rapido: скорость вращения. 2. ротация 3. вращение 4. вращение
slovake:: obeh, obiehanie, otáčanie, rotácia
ukraine:: обертання, обертальний рух, змінність, ротація

rotacia

1.

Rotacianta; rilata al rotacio: rotacia presilo^PIV1; bonvolu skribi la formulon de la rotacia parasfero [10]; rotacia akso de rado.

2.

(p.p. maŝino) Kies turniĝa movo estas senpere produktata: rotacia maŝino.

3.

a): [11] (p.p. solido aŭ surfaco) Rivolua: rotacia konuso.
b): rotacia akso, rotacia centro.

10. Sándor Szathmári: Satiraj rakontoj, Honorigo
11. E. Grosjean-Maupin: Plena Vortaro de Esperanto, hiperboloido

angle:: 3.a (body, surface) of revolution
beloruse:: вярчальны, вярцельны, ратацыйны
ĉeĥe:: otáčivý, rotační
ĉine:: 2. 可旋轉 [kěxuánzhuǎn], 可旋转 [kěxuánzhuǎn], 循环 [xúnhuán], 循環 [xúnhuán]
france:: 1. giratoire (adj.), rotatif, de rotation, rotatoire ~a presilo: rotative (machine à imprimer). 3.a (solide) de révolution, (surface) de révolution
germane:: ~a presilo: Rotationsdruckmaschine. 2. rotierend, drehbar 3.a Dreh-(körper, fläche)
japane:: 回転の [かいてんの], 自転の [じてんの]
nederlande:: 2. roterend, draaiend 3.a omwentelings-
pole:: 1. rotacyjny ~a presilo: rotacyjna drukarka. 2. wirowy, obrotowy 3.a (bryła) obrotowa, (powierzchnia) obrotowa
ruse:: вращательный ~a presilo: ротационная печатная машина. 3.a (тело, поверхность) вращения
slovake:: otáčavý, rotačný
ukraine:: ротаційний

afina rotacio

: rotacio ^4.b.

france:: rotation affine
pole:: rotacja afiniczna

vektora rotacio

: rotacio ^4.a.

france:: rotation vectorielle
pole:: rotacja wektora

administraj notoj

pri ~o 2.:

      Mi enkondukis, ĉi tiun PIVan sencon, sed ne certas, ĉu
      ĝi estas internacie uzata. Se tiel ne estas, indus
      precizigi EVI kaj proponi alternativon. [MB]

pri ~a 2.:

      Indus precizigi la difinon kaj trovi malpli taŭtologian
      ekzemplon. Eble ~a motoro taŭgus? [MB]

9rotaci/i Z PV

9rotacii