*ĝen/i UV

*ĝeni

(x)
1.
Malfaciligi aŭ malhelpi ies movojn; maloportuni al iu, malkomfortigi iun: tiu senĉesa bruo ĝenas min; ne ĝenu min […] miaj infanoj kun mi estas en lito [1]; kial vi ĝenas la virinon [2]? espereble mi ne ĝenis vin [3]? vi neniel ĝenas min [4]; dank’ al mi vin ne povos plu ĝeni la trudema skribaĵaro de administraciaj oficejoj [5]. VD:bari, embarasi, obstrukci
2.
Malfaciligi ies agojn aŭ decidojn pro moralaj malhelpoj: via ĉeesto ĝenis lin; se mi ion diras aŭ faras, kio ne estas konforma al la gusto […] tio neniun el vi ĝenu [6]; li havis mienon tre ĝenitan, ĉar la fremda reĝido ĉion vidis [7]; tre ĝenas min, ke mi devas fari tiun viziton, tiun klopodon; min […] iom ĝenis ŝia senkulpa mortigemo [8]. VD:heziti, konfuzi, tedi
1. La Nova Testamento, Luko 11:7
2. La Nova Testamento, Mateo 26:10
3. Konstanten Krysakov: Kota akvo, Monato, 2000/03, p. 28
4. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Unua
5. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Dektria
6. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
7. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la paradizo
8. Jouko Lindstedt: La helikoj, Monato, 2000/07, p. 16
angle:
bother (vt), trouble (vt), worry (vt), be a nuisance to, inconvenience (vt)
beloruse:
перашкаджаць, замінаць, абмяжоўваць, абцяжарваць, турбаваць
bulgare:
тревожа, затруднявам, притеснявам, дразня
ĉine:
碍 [ài], 牵掣 [qiānchè], 悮 [wù], 悞 [wù], 碍脚 [àijiǎo], 捣 [dǎo], 騷擾 [sāorǎo], 扰乱 [rǎoluàn], 打扰 [dǎrǎo]
france:
gêner, déranger (gêner), embarrasser, embêter, ennuyer (embêter), importuner, mettre mal à l'aise
germane:
stören, hindern
hispane:
molestar, estorbar, incomodar, importunar
hungare:
zavar, feszélyez
itale:
disturbare, importunare, imbarazzare (perturbare), molestare, infastidire, scocciare, ostacolare
japane:
邪魔する [じゃまする], 厄介をかける [やっかいをかける], 気を使わせる [きをつかわせる]
nederlande:
hinderen, storen
pole:
żenować, irytować, krępować, przeszkadzać
portugale:
atrapalhar, incomodar, importunar
ruse:
стеснять, беспокоить, затруднять, мешать
ukraine:
турбувати, завдавати клопоту, надокучати, набридати, утрудняти, утруднювати, заважати, ставати на перешкоді/заваді

ĝenaĵo, ĝeno

Maloportunaĵo, embaraso: la diverseco de la lingvoj estas granda ĝeno por la internaciaj rilatoj; ĝenaĵoj en somerdoma feliĉo estas kuloj, muŝoj, formikoj kaj foje tabanoj [9]; spamo ne estis mia sola ĝenaĵo [10]; gramatikaj ĝenaĵoj [11]; se via bopatrin' vin invitas, jam sen ĝeno [12]; ĉu tio ne kaŭzis ĝenaĵon kiam vi estis en Romo [13]?
9. Saliko: Ĝojoj kaj ĝuoj de finna somero, Monato, 2000/12, p. 12
10. Monato, Garbhan MacAoidh: Damnita komputilo! Diabla Interreto!
11. Monato, Petro Desmet': La unua Zamenhof-monumento de la 21a jarcento: dika Pomego!
12. Raymond Schwartz: La Stranga Butiko
13. Monato, La aristarka raporto de Albisturo Kvinke
afrikanse:
moeilikheid
albane:
probleme
amhare:
ችግር
angle:
trouble (n), inconvenience (n), nuisance (n)
arabe:
مشكلة
armene:
լաց
azerbajĝane:
narahatlıq
beloruse:
перашкода, нязручнасьць
bengale:
কষ্ট
bulgare:
стеснение, неудобство, затруднение, притеснение
ĉine:
障碍 [zhàngài], 不起作用 [bùqǐzuòyòng], 杂乱 [záluàn], 扰乱 [rǎoluàn], 失調 [shītiáo], 忧虑 [yōulü], 干涉 [gānshè], 跳栏 [tiàolán], 障碍物 [zhàngàiwù], 阻塞 [zǔsè], 阻碍 [zǔài]
france:
gêne (incommodité), incommodité, inconvénient
germane:
Störung, Hindernis
hispane:
molestia, incomodidad
itale:
fastidio (inconveniente), inconveniente, problema (inconveniente), ostacolo (problema)
japane:
厄介な物事 [やっかいなものごと]
nederlande:
hinder
nepale:
स्वरले
pole:
żenada, irytacja, rozdrażnienie, zakłopotanie
portugale:
incómodo (subst.), incômodo (bras. subst.), inconveniente (subst.)
ruse:
стеснение, неудобство, затруднение, помеха, неловкость
ukraine:
незручність, клопіт, турбота, завада

ĝena

Maloportuna, malhelpanta, embarasanta, malagrabla, ĉagrena: jen tre ĝena afero, okazaĵo, prokrasto; la vojo estas malfacile kaj ĝena [14]; reptilioj kreskas dum sia tuta vivo, ĝis kiam ilia korpovolumeno iĝas tiom ĝena ke ili suferas (kaj mortas) pro ĝi [15].
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Turgardisto Ole
15. Wim de Smet: La „drakoj” de Komodo: Gigantaj bestoj sur izola insulo, Monato, 2000/06, p. 18
angle:
troubling, inconvenient
beloruse:
цяжкі, невыгодны, абмежавальны
bulgare:
затрудняващ, притеснителен, дразнещ
ĉine:
干涉 [gānshè]
france:
gênant, embarrassant, embêtant, ennuyeux, fâcheux (adj.)
germane:
störend
hispane:
inoportuno, molesto
itale:
problematico (fastidioso), fastidioso, molesto, importuno, scomodo (problematico)
japane:
邪魔な [じゃまな], 迷惑な [めいわくな], 煩わしい [わずらわしい]
nederlande:
hinderlijk
pole:
drażniący, irytujący, natrętny, utrapiony
portugale:
incómodo (adj.), incômodo (bras. adj.), inconveniente (adj.)
ruse:
стеснительный (об обстоятельствах), затруднительный, неудобный
tibete:
སྐྱིད་པོ་མིན་འདུག
ukraine:
клопітливий, скований, вимушений, надокучливий, набридливий

ĝenateco, ĝeneco

Sento de tiu, kiu sin ĝenas: lia ĝenateco faris lin iom ridinda, kaj mallerta; ĝeneca mieno, rideto; Marta rimarkis lian ĝenatecon, sed ŝi pensis, ke la kaŭzo de tio estas la ĉeestado de flanka persono Marta .
angle:
discomfort, embarrassment
beloruse:
няёмкасьць, сарамлівасьць
bulgare:
стеснитленост, затрудненост
france:
gêne (malaise), malaise (gêne)
germane:
Geniertheit
hispane:
malestar, indisposición
itale:
fastidio
japane:
気詰まり [きづまり], 気兼ね [きがね]
pole:
kłopot, utrapienie, zmartwienie
ruse:
стеснительность
ukraine:
зніяковіння, вимушеність

ĝenulo

Teda, malhelpanta altrudulo: ĉiufoje kiam Francio estis la „ĝenulo de la mondo“ [16]; [li] ne estis tre kontenta pri ĉi tiu juna ĝenulo, kaj provis per multaj rimedoj silentigi lin [17].
16. Le Monde diplomatique' en Esperanto]
17. Pico della Mirandola - Esperanto-vivo - bitoteko.it
angle:
pest (n, of a person), nuisance (n, of a person)
beloruse:
надакучлівы чалавек, навязьлівы чалавек
bulgare:
дразнител
ĉine:
抗議者 [kàngyìzhe]
france:
gêneur, casse-pieds, importun (subst.), fâcheux (subst.), raseur (gêneur)
germane:
Störer, Nervtöter
hispane:
pesado, aguafiestas, inoportuno, peñazo
itale:
seccatore, guastafeste, importuno (sost.)
japane:
鬱陶しい奴 [うっとう･しいやつ]
pole:
intruz, mąciciel
ruse:
докучливый человек, навязчивый человек, назойливый человек, зануда
ukraine:
надокучлива людина, нахаба, нахабник

senĝena

1.
Neĝenata, neĝenita: [ŝi] penis aperigi senĝenan rideton Marta . VD:libera
2.
Ne ĝenanta sin kontraŭ aliaj, senceremonia, intimeca: senĝena homo, junulo; senĝena invito, kunveno, manĝo; senĝenaj amikaj kunvenoj [18]; senĝenaj ĉiutagaj vestoj [19]; regis tre agrabla humoro kaj senĝena interparolado, kiel en familia rondo [20]; internacia lingvo prezentas neŭtralan fundamenton por senĝena renkontiĝo kaj fratiĝo VivZam . VD:familiara
3.
Ne sufiĉe ĝenanta sin kontraŭ aliaj; tro senceremonia; malkonvena; senhonta; senĝenaĉa; tro senĝena: senĝena konduto, vesto; senĝene paroli kontraŭ iu. VD:aroganta, impertinenta, malrespekta
18. L. L. Zamenhof: Homaranismo, Kion Zamenhof ne povis diri en Ĝenevo.
19. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua
20. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Supo el kolbasaj bastonetoj
angle:
1. carefree 2. relaxed 3. blithe
beloruse:
нязмушаны, разьняволены , бесцырымонны
bulgare:
1. безгрижен 2. безцеремонен 3. неуважителен, арогантен
ĉine:
不知羞恥 [bùzhīxiūchǐ], 不受約束 [bùshòuyuēshù]
france:
sans gêne, cavalier, dégagé (qui a de l'aisance et du naturel), désinvolte
germane:
ungeniert, unvermittelt, unverblümt
hispane:
soberbio, altivo
itale:
disinvolto, franco, indisturbato, spigliato 3. scanzonato, sbracato
japane:
気兼ねのない [きがねのない], 遠慮のない [えんりょのない]
nederlande:
ongehinderd, onverbloemd
pole:
bezceremonialny, bezczelny, cyniczny
portugale:
desembaraçado
ruse:
непринуждённый, развязный, бесцеремонный
ukraine:
невимушений, вільний

sinĝena

1.
Sin ĝenanta por aliaj: li estas afable sinĝena por ĉiuj kaj ĉiam preta helpi. VD:komplezema, sindona
2.
Tro ĝenanta sin kontraŭ aliaj; nesufiĉe memfida; hontema; nepostulema: li restas ĉiam sinĝena antaŭ la fraŭlinoj, antaŭ la profesoro; tre hontema kaj sinĝenema [21]; almozpetanto sinĝena restas kun sako malplenaPrV ; ĉu vi volas tuj forĵeti ĉiun sinĝenadon kaj iri kun mi al la diablo [22]? VD:diskreta
21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolumo
22. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
angle:
1. accommodating 2. self-conscious, diffident, shy
beloruse:
сьціплы, сарамлівы
bulgare:
1. себеотдаден 2. стеснителен, притеснителен, срамежлив
ĉine:
2. 限制地 [xiànzhìdì], 謙虛 [qiānxū], 得回 [déhuí]
france:
1. dévoué 2. gêné, embarrassé, intimidé, mal à l'aise
germane:
1. unkompliziert, unprätentiös 2. geniert, scheu, zurückhaltend
hispane:
1. servil, abnegado 2. cohibido, vergonzoso
japane:
内気な [うちきな], 遠慮がちの [えんりょがちの]
pole:
nieśmiały, zażenowany
portugale:
2. acanhado
ruse:
1. скромный 2. стеснительный (о человеке)
ukraine:
скований, ніяковий, стриманий

sin ĝeni

Heziti, ne kuraĝi fari ion pro skrupulo, honto, timo ktp: ne ĝenu vin pro mi; malfeliĉo sin ne ĝenas, faru geston, ĝi tuj venasPrV ; ho mia Dio, mi hontas, kaj ĝenas min levi mian vizaĝon al Vi [23]; tute ne ĝenas min al vi skribi ripete [24]; li forte sin ĝenis saluti tiun fripononPV (li malvolonte, sindevige salutis); eble ili sin ĝenas fari al mi malagrablaĵonPV (sin ĝenas, por ne fari; ili malvolonte faras; ili hezitas fari); [oni] ofte sin ĝenas eldiri (sin ĝenas por ne eldiri; malvolonte, timeme, hezite eldiras) libere sian opinion por ne kontraŭbatali publike tiun, kiun la esperantistoj nomas sia majstro [25].
Rim.: Ĉar sin ĝeni kun infinitivo estas dubasenca (1. sin ĝeni por fari; 2. sin ĝeni por ne fari), estas rekomendinde uzi ĉiam post ĝi por aŭ por ne, laŭ la senco.
23. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ezra 9:6
24. La Nova Testamento, Filipianoj 3:1
25. Zamenhof: Parolo antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Kraków, 1912
angle:
go to the trouble of, go to the bother of
beloruse:
саромецца, вагацца, быць у нерашучасьці
bulgare:
тревожа се, притеснявам се, дразня се
ĉine:
感到为难 [gǎndàowéinán], 为难 [wéinán], 难为情 [nánwéiqíng]
france:
se gêner, se déranger, ne pas oser, être gêné (de)
germane:
sich genieren
hispane:
sin molestar
pole:
certować się, krępować się, żenować się
ruse:
стесняться, не решаться

administraj notoj

pri ~ateco, ~eco: 
    PIV1 splitis ~ateco/~eco, el kio rezultas tri malsamaj
    sencoj. [MB]
pri sen~a: 
    PIV1 transdonis la lastan sencon al "sen~acxa" (uzata
    en la nuna difino) = "trosen~a". [MB]
pri sin~a 1.: 
      Tiu senco malaperis el PIV1. [MB]
pri sin ~i : 
      Ŝajnas al mi, ke "~igxi" estas sinonimo. [MB]