*sang/o PV
*sango
- afrikanse:
- bloed
- albane:
- gjak
- amhare:
- ደም
- angle:
- blood
- arabe:
- الدم
- armene:
- արյուն
- azerbajĝane:
- qan
- beloruse:
- кроў
- bengale:
- রক্ত
- birme:
- သှေး
- bosne:
- krvi
- bulgare:
- кръв
- ĉeĥe:
- krev
- dane:
- blod
- estone:
- veri
- eŭske:
- odol
- filipine:
- dugo
- france:
- sang
- galege:
- sangue
- germane:
- Blut
- guĝarate:
- રક્ત
- haitie:
- san
- haŭse:
- jini
- hinde:
- खून
- hispane:
- sangre
- hungare:
- vér ~o komuna reciproke sin altiras: megszólal a vér szava.
- igbe:
- ọbara
- indonezie:
- darah
- irlande:
- fuil
- islande:
- blóð
- itale:
- sangue
- japane:
- 血
- jave:
- getih
- jide:
- בלוט
- jorube:
- ẹjẹ
- kanare:
- ರಕ್ತ
- kartvele:
- სისხლის
- kazaĥe:
- қан
- kimre:
- gwaed
- kirgize:
- кан
- kmere:
- ឈាម
- koree:
- 피
- korsike:
- u sangue
- kose:
- igazi
- kroate:
- krv
- kurde:
- xwîn
- latine:
- sanguis
- latve:
- asinis
- laŭe:
- ເລືອດ
- litove:
- kraujo
- makedone:
- крв
- malagase:
- ra
- malaje:
- darah
- malajalame:
- രക്തം
- malte:
- demm
- maorie:
- toto
- marate:
- रक्त
- monge:
- ntshav
- mongole:
- цусны
- nederlande:
- bloed
- nepale:
- रगत
- njanĝe:
- magazi
- okcidentfrise:
- bloed
- panĝabe:
- ਖੂਨ ਦੇ
- paŝtue:
- وينه
- pole:
- krew
- portugale:
- sangue
- ruande:
- maraso
- ruse:
- кровь
- samoe:
- toto
- sinde:
- رت
- sinhale:
- ලේ
- skotgaele:
- fuil
- slovake:
- krv
- slovene:
- krvi
- somale:
- dhiig
- ŝone:
- ropa
- sote:
- mali a
- sunde:
- getih
- svahile:
- damu
- svede:
- blod
- taĝike:
- хун
- taje:
- เลือด
- tamile:
- இரத்த
- tatare:
- кан
- telugue:
- రక్త
- tibete:
- ཁྲག་
- turke:
- kan
- ukraine:
- кров
- urdue:
- خون
- uzbeke:
- qon
- vjetname:
- máu
- zulue:
- negazi
sangadi
(ntr)
- 1.
- Ellasi sangon: sangadi el la nazo.
- 2.
- (figure) Esti ruĝa kiel sango: ĉe la horizonto la suno sangadis sur la maro.
- 3.
- (figure) Kruele suferi kvazaŭ pro sangadanta vundo: pro tio sangas mia koroZ .
- angle:
- bleed
- beloruse:
- крываточыць
- ĉeĥe:
- krvácet
- france:
- 1. saigner (intr.) 2. rougeoyer 3. saigner (intr., fig.)
- germane:
- 1. bluten
- hungare:
- vérzik
- itale:
- sanguinare
- nederlande:
- bloeden
- pole:
- 1. krwawić 2. czerwienieć 3. krwawić
- ruse:
- кровоточить, истекать кровью
- slovake:
- krvácať
- svede:
- 1. blöda
- turke:
- 1. kanamak
sangumo
- angle:
- bleed, bruise, hematoma
- beloruse:
- крывяцёк
- france:
- saignement
- germane:
- Blutung, Bluterguß, Hämatom, Blauer Fleck
malvarmsanga
- 1.
(pri besto) Kies korpotemperaturo laŭas la temperaturon de la ĉirkaŭa medio: la fiŝoj kaj la nuntempaj reptilioj estas malvarmsangaj animaloj.
- 2.
- Senpasia, indiferenta, senemocia, flegma: lia damo, kontraŭe, estis malvarmsanga, kvazaŭ frostigita viando Metrop ; „Kaj krome,“ daŭrigis li, „mi estas malvarmsanga; neniu pasio tiras min kun si.“ [3].
Rim.:
En iuj lingvoj, ekzemple en la rusa, la vorto strukture simila al
„malvarmsanga“ povas havi la aproban sencon
„konservanta
memregadon en danĝero ktp“. Tiu senco estas nelogika
idiomaĵo (vidu rimarkon ĉe
malvarmsango). Mi ne
trovis aŭtoritatajn ekzemplojn por ĉi tiu senco,
kaj opinias
ĝin evitinda en Esperanto.
[Sergio Pokrovskij]
3.
C. Brontë, trad. H. J. Bulthuis: Jane Eyre, 1931
- angle:
- cold-blooded 1. cold-blooded, ectothermal, ectothermic, ectothermous, haematocryal
- ĉeĥe:
- chladnokrevný
- france:
- 1. à sang froid
- germane:
- 1. wechselwarm (-e Tiere) 2. kaltblütig
- itale:
- 1. a sangue freddo, ectoterma 2. freddo (carattere), controllato (carattere), impassibile
- pole:
- 1. zimnokrwisty 2. zimnokrwisty
- ruse:
- 1. теплокровный 2. сухой, бесстрастный, бесчувственный
- slovake:
- chladnokrvný
- turke:
- 1. soğuk kanlı
malvarmsango, trankvilsangeco
- (malofte) (evitinde)
Memregado3,
trankvilo de iu
senkonsterna kaj memrega:
„Li estas sur nia spuro.“ ‐
„Des pli gravas gardi
vian malvarmsangon.“
[4]
(pli bone: „Des pli gravas ne perdi la
kapon“).
Rim.: Ĉi tiu idiomaĵo estas nelogika kaj fiziologie malĝusta: ĝuste la paraliza timo kaŭzas la impreson, ke „la sango glaciiĝis en la vejnoj“. Ĝian sencon pli ĝuste esprimas „ne perdi la kapon“, „konservi la menson klara“. La idiomaĵo probable estiĝis el konfuzo inter la francaj „sens-froid“ (malvarma menso, memregado) kaj „sang-froid“ (malvarma sango; la du kombinoj sonas egale en la franca). La idiomaĵo estas konsiderinde internacia, tamen kun gravaj esceptoj; anglalingve oni ĝin lasas en la franca formo ‐ aŭ tradukas per pli trafaj voroj anglaj. Feliĉe, ĝi estas malofta en Esperanto. [Sergio Pokrovskij]
4.
J. Rejtő, trad. L. Balázs: Bill Teksaso, la
temerarulo
- angle:
- composure, equanimity, presence of mind, sang-froid
- beloruse:
- спакой, стрыманасьць
- ĉeĥe:
- chladnokrevnost
- france:
- sang-froid
- hungare:
- hidegvér
- itale:
- sangue freddo
- pole:
- zimna krew
- ruse:
- хладнокровие
- slovake:
- chladnokrvnosť
samsangeco
- 1.
- (komune) Havo de komunaj prauloj: estas Li Tiu, kiu kreis la homon el akvo kaj donis al li samsangecon kaj parencecon [5].
- 2.
Naskiteco el gepatroj kun komunaj prauloj: vizaĝoj kaj korpoj ruinigitaj pro malriĉeco, alkoholo, samsangeco [6].
5.
trad. N. Vessella:
La Sankta Kurano, 25:54, 2006-
6. F. Chiarello, trad. Eric: Atendante Apokalipson, 2004
6. F. Chiarello, trad. Eric: Atendante Apokalipson, 2004
- angle:
- consanguinity
- france:
- consanguinité
sensangigi
- 1.
- Igi sensanga.
- 2.
- (figure) Tute senfortigi: la milito sensangigis la popolon.
- angle:
- exsanguinate, desanguinate
- beloruse:
- абяскровіць
- ĉeĥe:
- nechat vykrvácet, pustit žilou
- france:
- saigner à blanc
- hungare:
- kivéreztet
- itale:
- dissanguare
- pole:
- wykrwawiać
- ruse:
- обескровить
- slovake:
- odkrviť
varmsanga
- 1.
(pri besto) Tenanta pli-malpli konstantan temperaturon de la korpo, malmulte dependanta de la temperraturŝanĝoj de la medio: la mamuloj kaj la birdoj estas varmsangaj animaloj; dum kristnaska fasta tago oni malpermesadis manĝi viandon de varmsangaj bestoj [7].
- 2.
- (evitinde)
varmegsanga
7.
J. Drahotova:
Tradicioj de la ĉeĥa kristnasko
- angle:
- 1. warm-blooded, haematothermal
- beloruse:
- цеплакроўны
- ĉeĥe:
- teplokrevný
- france:
- 1. à sang chaud
- itale:
- 1. a sangue caldo, omeoterma
- pole:
- 1. ciepłokrwisty
- ruse:
- 1. теплокровный
- slovake:
- teplokrvný
- ukraine:
- теплокровний
varmegsanga
- Varmega2, pasiiĝema: „Tiam mi estis juna, sovaĝa kaj varmegsanga, tamen honesta, tion mi kuraĝe povas aserti antaŭ la vizaĝo de Dio!“ diris la lavistino [8]; kontraŭe, mi estas varmegsanga, kaj fajro degeligas glacion [9].
8.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝi estis tute sentaŭga
9. C. Brontë, trad. H. J. Bulthuis: Jane Eyre, 1931
9. C. Brontë, trad. H. J. Bulthuis: Jane Eyre, 1931
- angle:
- ardent, fiery, passionate, hot-blooded
- beloruse:
- гарачай крыві, палкі, імпэтны
- ĉeĥe:
- horkokrevný
- france:
- sanguin
- itale:
- ardente (fig.), dal sangue bollente, passionale
- pole:
- gorącej krwi
- ruse:
- пылкий, страстный
- slovake:
- horúco krvný
- ukraine:
- гарячий (про темперамент), гарячої крові
sangoĉelo
Ĉelo3 ajnspeca normale trovebla en la sango: blanka sangoĉelo; ruĝa sangoĉelo; oni uzas gin (...) por kompreni la genojn kiuj partoprenas en la formiĝo de la koro, de la sangoĉeloj, de la muskoloj, de la renoj (...) [10].
10.
F. Mazoyer, trad. V. Lutermano:
Konsekro de la mutaciulo, Le Monde diplomatique, 2004-01
- angle:
- blood cell blanka ~oĉelo: white blood cell, leucocyte. ruĝa ~oĉelo: red blood cell, erythrocyte.
- beloruse:
- крывяное цельца, клетка крыві
- france:
- cellule sanguine, hématocyte
- germane:
- Blutzelle
- hungare:
- vérsejt blanka ~oĉelo: fehérvérsejt, leucocyta. ruĝa ~oĉelo: vörösvérsejt, erythrocyta.
- indonezie:
- sel darah blanka ~oĉelo: sel darah putih, leukosit. ruĝa ~oĉelo: sel darah merah, eritrosit.
- itale:
- globulo (cellula ematica), cellula ematica
- pole:
- krwinka blanka ~oĉelo: biała krwinka, leukocyt. ruĝa ~oĉelo: czerwona krwinka, erytrocyt.
- ruse:
- кровяное тельце blanka ~oĉelo: белое кровяное тельце, лейкоцит. ruĝa ~oĉelo: красное кровяное тельце, эритроцит.
- turke:
- blanka ~oĉelo: akyuvarlar.
sangellaso
Arkaika maniero kuraci per ellaso de sango tra tranĉo de vejno: Oni venigis barbiron, por fari al ŝi sangellason [11].
11.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝi estis tute sentaŭga
- angle:
- blood‐letting
- beloruse:
- крывапусканьне
- ĉeĥe:
- puštění žilou
- france:
- saignée
- ruse:
- кровопускание
- slovake:
- pustiť žilu
- ukraine:
- кровопускання
sangeltiri
(ntr)
Kuraci per eltiro de sango.
Rim.:
La leksika formo de tiu kunmetaĵo pensigas plie pri vejnopunkcio
ol pri sangellaso aŭ hirudoterapio,
malgraŭ la ĉi-tiej tradukoj kaj la difino.
[Sergio Pokrovskij]
- angle:
- perform venipuncture
- beloruse:
- рабіць крывапусканьне
- ĉeĥe:
- pouštět žilou, vysávat krev
- france:
- faire une saignée, saigner (faire une saignée)
- hungare:
- eret vág
- itale:
- salassare
- pole:
- puszczać krew
- ruse:
- делать кровопускание
- slovake:
- brať krv, vysávať krv
- ukraine:
- пускати