*puŝ/i

*puŝi

(tr)
1.
Per abrupta premo aŭ duonfrapo movi aŭ provi movi ion for de si: puŝi iun per kubuto, genuo, ŝtonon per piedo; li puŝis min eksteren; oni min puŝis, ke mi falu [1]; ŝi puŝis la knabon je la flanko, tretis lin per la piedoj kaj forpelis lin el sia domo [2]; unu puŝas kaj frapas la alian [3]; ne pro malamikeco li puŝis lin [4]; oni disdonadis bulkojn kaj kringojn, la buboj puŝadis sin sur la stratoj, kriadis hura kaj fajfadis [5]; la ŝipisto kaj lia servanto per siaj stangoj puŝis la ŝipon antaŭen [6]; jen granda vento leviĝis de la flanko de la dezerto, puŝis la kvar angulojn de la domo, kaj ĉi tiu falis [7]; ŝaŭmo puŝata de la vento fluas sur la bordo [8]. VD:bati1, frapi1, peli1, ŝovi
Rim.: Puŝi distingiĝas de peli ĉar ĝi entenas ideon de senpera kontakto, kaj tiun de pli kruda forto.
2.
(figure) Peni meti iun en ian staton: li puŝus Egipton al la milito [9]; vi min elpelus el la regno kaj vi puŝus min al la mizero Ifigenio ; li al generaleco sin puŝas [10]; tiuj malbonaj kondiĉoj puŝas ilin sur la vojon al striko; (figure) reciproka malkonfido puŝos ilin al kontraŭstaro [11]; ia nevenkebla deziro puŝadis lin antaŭen; malplena sako puŝas al peko PrV ; puŝata de la deziro ekrigardi [12]; puŝata de la entuziasmo [13]; ŝia forta pedagogia talento puŝis ŝin al la instruista profesio; pro la persisto de la intergentaj malamoj la homaro estus fatale puŝata al novaj katastrofoj. VD:instigi, peli2
afrikanse:
stoot
albane:
shtytje
amhare:
ግፋ
angle:
1. push, shove, jog 2. push
arabe:
دفع
armene:
հրում
azerbajĝane:
təkan
beloruse:
штурхаць, піхаць, пхаць
bengale:
ধাক্কা
birme:
တွန်း
ĉeĥe:
strkat
ĉine:
敦促 [dūncù], 捘 [zùn], 推搡 [tuīsǎng], 揕 [zhèn], 挤 [jǐ], 擠 [jǐ]
dane:
skub
france:
pousser
galege:
empuxe
germane:
1. schieben, stoßen, drücken, schubsen 2. treiben, drängen
guĝarate:
દબાણ
haitie:
pouse
haŭse:
tura
hinde:
धक्का
hispane:
empujar
hungare:
taszít 1. tol, lök
igbe:
Kwaa
irlande:
bhrú
islande:
ýta
japane:
プッシュ
jide:
שטופּן
jorube:
ti
kanare:
ಪುಶ್
kartvele:
დააყენებს
katalune:
empènyer
kazaĥe:
басыңыз
kimre:
gwthio
kirgize:
түртүү
kmere:
ការជំរុញ
koree:
푸시
korsike:
totta
kose:
dudula
kroate:
guranje
kurde:
lêqellibînî
latine:
dis
latve:
stumtu
laŭe:
ການຊຸກຍູ້
litove:
stumti
makedone:
притисни
malagase:
atoseho
malajalame:
തള്ളുക
malte:
timbotta
maorie:
pana
marate:
पुश
monge:
laub
mongole:
түлхэх
nederlande:
duwen, stoten
nepale:
धक्का
njanĝe:
kankhani
norvege:
dytte
okcidentfrise:
triuwe
okcitane:
butar
panĝabe:
ਧੱਕਾ
paŝtue:
ټیله کول
pole:
pchać, przepychać, popychać, szturchać
portugale:
empurrar, impelir, empuxar
ruande:
gusunika
ruse:
толкнуть, толкать, подталкивать
samoe:
tūlei
sinde:
لوڏا
sinhale:
තල්ලු කරනවා
skotgaele:
putaidh
slovene:
pritisni
somale:
riix
ŝone:
kusunda
sote:
sututsa
sunde:
teken
svahile:
kushinikiza
taĝike:
тела
taje:
ผลัก, ดัน
tamile:
மிகுதி
tatare:
этәргеч
telugue:
పుష్
tibete:
འབུད་རྒྱག་རྒྱག་
ukraine:
поштовх
urdue:
دھکا
uzbeke:
durang
vjetname:
đẩy
zulue:
phusha

puŝo

1.
Ekpremo aŭ ekfrapo, kiu delokigas: ricevi puŝojn de sia patro; la glitveturilo flugis antaŭen: de tempo al tempo oni sentis puŝon, kvazaŭ oni veturus super kavojn aŭ arbetaĵojn [14]; donu al ŝi malgrandan puŝon tiel, ke ŝi falu en la akvon [15]; [pro] fortegaj ventpuŝoj […] en la aero flugadis simile al cigna lanugo la ŝaŭmo el la maro [16]; (figure) tiam nia afero ricevis potencan puŝon antaŭen [17].
2.
Atako: furioza puŝo de pasio atakas nun subite la pastrinon Ifigenio ; se […] per unu puŝo de ponardo li povus sin de ĉio liberigi Hamlet ; malgraŭ ĉiuj ventoj kaj puŝoj Esperanto vivis kaj kreskis regule [18].
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
17. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Kvara Kongreso Esperantista en Dresden en la 17a de aŭgusto 1908
18. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
beloruse:
штуршок, штурхель, таўхель
france:
impulsion, poussée
germane:
1. Stoß, Schubs
hispane:
empuje
hungare:
1. tolás, lökés 2. roham
japane:
一押し [いちおし], 一突き [ひとつき], 一撃 [いちげき], 打撃 [だげき]
nederlande:
duw, stoot
norvege:
dytt
pole:
1. pchnięcie, popchnięcie, szturchnięcie 2. pchnięcie, popchnięcie, szturchnięcie
ruse:
толчок
ukraine:
поштовх

puŝiĝi

Esti puŝata; ricevi puŝojn: puŝiĝi per la kapo al la muro; ili puŝiĝas je tiom da malhelpoj […] ke ili perdas ĉian paciencon [19]; vi iros sendanĝere vian vojon kaj via piedo ne falpuŝiĝos [20]; ĉies libero limiĝas tie, kie ĝi puŝiĝas kontraŭ la libero de aliaj; falpuŝiĝi ĉe [21], sur [22] ŝtono; (figure) la entrepreno puŝiĝas je malhelpoj EE . VD:albatiĝi, kolizii, sinpelado
beloruse:
ударыцца, сутыкнуцца, стукнуцца
france:
se heurter
germane:
getrieben sein
hungare:
ütközik, lökődik
japane:
ぶつかる, 突き当たる [つきあたる], 押し合う [おしあう]
nederlande:
z. stoten, aanbotsen, geduwd worden
pole:
pchać się, popychchać się, przepychać się, szturchać się
ruse:
ударяться, удариться, натолкнуться, сталкиваться, столкнуться
ukraine:
штовхатися, пхатися

antaŭenpuŝi

Antaŭenigi: mia mano samzorge turnis la klinkon de la pordo, kaj ĝin antaŭenpuŝis kvazaŭ ŝtelisto surprizonta trankvilan loĝanton [23]; (figure) tio estas la sola ebleco antaŭenpuŝi la aferon [24]; (figure) la financpova alianco de firmaoj kaj politiko multloke energie klopodas antaŭenpuŝi privatigon [25].
23. Monato, Eriko Navaro: Sonorila aŭguro - Rememoriga plendletero
24. S. Štimec: Ombro sur interna pejzaĝo, Edistudio, 1984
25. Monato, Jomo Ipfelkofer: La blua miraklo
beloruse:
падштурхоўваць, пхаць (наперад)
ĉine:
推动 [tuīdòng], 推動 [tuīdòng], 推 [tuī]
france:
faire avancer, promouvoir
germane:
anschieben, voranbringen
pole:
pchać, popychać, ruszać
taje:
ผลักดันไปข้างหน้า
ukraine:
підштовхувати

depuŝi

(tr)
Faligi puŝante: depuŝinte la kapuĉon de l' oreloj, li aŭskultisB ; eĉ se ili suprenirus en la ĉielon, mi de tie depuŝos ilin [26]; (figure) nia lingvo ne bezonas jam timi, ke io pereige depuŝus ĝin de tiu natura rekta vojo, laŭ kiu ĝi evoluas [27].
26. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Amos 9:2
27. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Oka Kongreso Esperantista en Krakow en la 11a de aŭgusto 1912
beloruse:
саштурхнуць, спіхнуць
ĉine:
推倒 [tuīdǎo]
france:
déstabiliser, faire tomber (en poussant)
germane:
herunter stoßen
hungare:
lelök, letaszít
japane:
押しのける [おしのける], 遠ざける [とおざける]
nederlande:
afstoten
pole:
spychać
ruse:
столкнуть (что-л. с чего-л.), оттолкнуть
ukraine:
відпихати, відштовхувати

dispuŝi

(tr)
Disigi puŝante: la talpo ekpremis per sia larĝa nazo […] kaj dispuŝis la teron tiamaniere, ke fariĝis granda truo, tra kiu penetris lumo [28]; la policistoj estis devigitaj dispuŝi ilin por liberigi la vojon [29].
beloruse:
расштурхаць, разапхаць, параспіхаць
france:
écarter
germane:
zerstoßen, auseinander stoßen
hungare:
szétlök
japane:
押しわける [おしわける], 押しのける [おしのける]
nederlande:
uiteen duwen
pole:
rozpychać
ruse:
растолкать, расталкивать, распихать, распихивать
ukraine:
розштовхувати, розпихати

elpuŝi, forpuŝi

(tr)
1.
Forigi puŝante: elpuŝi iun de lia loko; forpuŝi almozulon el la korto; (figure) de l' fremdulo forpuŝas min la timo Ifigenio ; (figure) vi estos elpuŝita el via heredaĵo [30]; (figure) Esperanto neniom celas elpuŝi la naciajn lingvojn VivZam . VD:forpeli
2.
Malkonsenti, malakcepti, rifuzi: forpuŝi peton [31]; forpuŝi admonon [32]; forpuŝi instruon [33] [34]. VD:forbalai, forigi, forĵeti
beloruse:
1. выпхнуць, адпіхнуць, адштурхнуць 2. адрынуць, адхіліць
ĉine:
[qū], 排斥 [páichì]
france:
pousser hors de, repousser
germane:
ausstoßen, wegstoßen 2. verstoßen
hungare:
1. kilök, félrelök 2. elutasít
japane:
押しのける [おしのける], 突きとばす [つきとばす], 拒絶する [きょぜつする], はねつける
nederlande:
wegstoten, uitstoten
pole:
1. wypychać (skądś) 2. odrzucać
ruse:
1. вытолкнуть, выталкивать, оттолкнуть, отталкивать 2. оттолкнуть, отмести
ukraine:
відштовхувати, виштовхувати, відкидати, відганяти

enpuŝi

(tr)
Puŝi en ion: la knabino […] superforte enpuŝis la piedon en la ŝuon [35]; enpuŝi al iu la tranĉilon en la korpon [36] [37].
beloruse:
упхнуць, увапхнуць, загнаць
france:
enfoncer
germane:
hineinstoßen
japane:
押し込む [おしこむ], 突っ込む [つっこむ]
ukraine:
уштовхувати, впихати, вганяти, заганяти

interpuŝiĝo

Reciprokaj premiĝado kaj repuŝiĝado: nia laborejo […] havas plej bonan reputacion […] tial laboristinoj sin puŝas al ni, amase […] estas vera interpuŝiĝo Marta ; en la amaso fariĝis neimagebla interpuŝiĝo [38]. VD:tumulto
38. L. N. Tolstoj, trad. I. Maĉernis: Kristanismo kaj Patriotismo, 1931
beloruse:
сутыкненьне, штурханіна, таўханіна
ĉine:
拥挤 [yōngjǐ], 擁擠 [yōngjǐ], 碰撞 [pèngzhuàng], 触碰事故 [chùpèngshìgù], 觸碰事故 [chùpèngshìgù], 人头揽动 [réntóulǎndòng], 人頭攬動 [réntóulǎndòng], 拥 [yōng], 擁 [yōng]
france:
bousculade, cohue
germane:
Zusammenstoß, Gedränge, Andrang
japane:
押し合いへし合い [おしあいへしあい], 衝突 [しょうとつ]

kunpuŝiĝi

Puŝiĝi unu kontraŭ alia: ambaŭ aliras samtempe kaj kunpuŝiĝas per la fruntoj [39]; en la pordo ili kunpuŝiĝas kun la revenanta policano [40]; ni povas perei en la okazo, se ia el la kometoj kunpuŝiĝos kun la tero FK ; (figure) la lingvoj mem, konstante kunpuŝiĝante unuj kun la aliaj, ĉiam pli kaj pli konfuziĝas, kripliĝas EE .
39. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La revizoro, 5:5
40. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua
angle:
collide
beloruse:
саштурхоўвацца, саштурхвацца, сутыкацца
ĉine:
碰撞 [pèngzhuàng], 相撞 [xiāngzhuàng], 撞 [zhuàng], 兌 [duì]
france:
se buter
germane:
zusammenstoßen, kollidieren
japane:
ぶつかり合う [ぶつかりあう], 押し合う [おしあう], 衝突する [しょうとつする]
pole:
stukać się
ruse:
сталкиваться, столкнуться
ukraine:
зштовхнутися, зіткнутися

repuŝi

(tr)
En kontraŭan direkton puŝi: dum pafado la du „brakoj” de la arko „repuŝiĝas”, kaj la rezultanta energio pluigas la forton de la eligata sago [41]; repuŝi atakon, malamikojn; repuŝi iun kun malestimo; repuŝi (refuti) argumenton; repuŝi la saĝulojn malantaŭen kaj malsaĝigas ilian scion [42]; David repuŝis siajn homojn per [siaj] vortoj, kaj ne permesis al ili leviĝi kontraŭ Saulon [43]; ili repuŝas influon de Vaŝingtono kaj lamigas Unuiĝintajn Naciojn [44].
beloruse:
адштурхнуць
ĉine:
[sǎng]
france:
repousser
germane:
zurückstoßen, zurückdrängen
hungare:
visszalök, visszanyom
japane:
押し返す [おしかえす], 撃退する [げきたいする], 抑圧する [よくあつする]
nederlande:
terugdringen
pole:
odpierać
ruse:
оттолкнуть, отбить

trapuŝi

(tr)
Traigi puŝante: la nigre vestita virino rapide trapuŝiĝadis tra la amasoj da pasantoj Marta ; kiamaniere mi povos trapuŝi min tra la mustruo [45]?
beloruse:
прапхнуць
ĉine:
冲破 [chōngpò], 衝破 [chōngpò] 挤过 [jǐguò], 擠過 [jǐguò]
france:
se frayer un chemin
germane:
durchstoßen, hindurchzwängen
hungare:
átlök, áttaszít
japane:
押し通す [おしとおす], 無理やり通す [むりやりとおす]
nederlande:
duwen door, doorstoten
pole:
przepychać
ruse:
протолкнуть, пропихнуть

piedpuŝi

Puŝi per piedo: restoraciaj viŝtukoj […] glitadis sur la tuta ŝarĝoplato, Gruntin […] piedpuŝis ilin malataŭen kaj ĉesis atenti ilin [46]; li akceptas piedpuŝon de l’ subkapitano kaj puŝiĝas sub la ferdekon [47]. SIN:treti
angle:
kick
ĉine:
[dì], 踹 [chuài], 飛腿 [fēituǐ], 飞腿 [fēituǐ]
germane:
treten

ventopuŝo, ventpuŝo

MET Subita, iom forta ventoblovo: sekvis ankoraŭ unu ventpuŝo, kaj ĉiuj sur ŝnuro pendantaj fiŝoj ekbatiĝis al la muro de la domo, [48]; kiam ventpuŝo trafas ĝin, la tuta konstruaĵo skuiĝas [49]; [ĝi] kriis, kiam ventopuŝo ĝin ĵetis sur la dorson [50]. SIN:burasko
48. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Historio el la dunoj
49. S. Johansson: Stranga hobio, [2014?]
50. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, En la Lando de la Noktuloj
beloruse:
парыў, імпэт (ветру)
ĉine:
小阵雨 [xiǎozhènyǔ], 小陣雨 [xiǎozhènyǔ], 阵风 [zhènfēng], 陣風 [zhènfēng]
france:
bourrasque, coup de vent, grain (coup de vent)
germane:
Windstoß, Bö, Windbö
japane:
突風 [とっぷう]
nederlande:
windstoot
ukraine:
шквал, порив вітру

administraj notoj

de~i: Mankas verkindiko en fonto.