^*pel/i ^PV

(tr)

1.

Irigi rapide antaŭen, eksciti al rapida kurado aŭ simple al foriro: peli brutojn sur herbejon^B ; David […] pelis la brutojn antaŭ si [1]; ili forpelis lin eksteren [2]; kvin el vi pelos centon [3]; li forpelis siajn piedojn (rapide forkuras) ^PrV ; la granda urbo […] bolis per vivo kaj pelado ^Marta ; kiu tro pelas, nur malakcelas ^PrV ; lacepelita porko [4]; (figure) en fremdlandon pelis ŝin la sorto [5]; (figure) ne la espero de ia komerca akiro pelis nin al via bordo [6]; la fluo pelis la boaton rekte al la tero [7]; (figure) malvarma pluvo pelata (forblovata) de la ventego; (figure) pelos ilin brueto de falanta folio [8]; [ŝi] volis rajdi […], kien ŝia kaprico ŝin pelos [9]; (figure) peli tagojn sen afero de mateno al vespero ^PrV .

a)

Alkuri por atingi, persekuti: kaj vi kuros, kiam neniu pelos vin; plej juna katido musojn jam pelas ^PrV ; la sorto pelas nin kruele [10]; pli efike ol bato pelas malsato ^PrV ; mortepeli cervon.

b)

Movi³, funkciigi, provizi per energio: [la maŝinon] antaŭenigas brilaj ŝtalaj kruroj nomataj piŝtoj, ĉi tiujn pelas la vaporo [11]; avio[n…] […] pelas kaj ŝovas […] turbino, kiu ellasas kun granda rapido gason el malantaŭo [12]; per la estiĝanta varmego […] boligi akvon por peli turbinon, kiu generas elektron [13]; en la maŝino oni pelas protonojn per rekordaj rapidegoj tra ronda tunelo por tiel esplori la estiĝon kaj strukturon de la universo [14].

ĉasi, puŝi¹, urĝi

2.

Alvenigi iun al iu stato aŭ ago; instigi: amaso de oficiroj kaj altranguloj, kiun la pastroj pelas, kien ili volas kaj kiam ili volas [15]; volupto […] ŝin pelis al la krimo [16]; lia malbeno pelis min al la batalo kaj morto, ke mi finis mian vivon en malespero [17]; trinkemo pelas lin kvazaŭ sovaĝan beston al trinkado [18]; vi enpelas min en teruron per bruado [19]. puŝi²

3.

Intensigi ian senton ĝis ia punkto: peli ĝis ekstremo la malamon^Z ; tro malproksime peli la singardon [20].

Programo, peranta inter la operaciumo aŭ ĉefprogramo kaj disponaĵo (ekzemple klavaro); interalie ĝi traktas la interrompojn de la disponaĵo, envicigas la mendojn, tradukas la ordonojn en komandojn de la disponaĵo: plej grava farendaĵo post instalado de Linukso Minto estas esplori, ĉu peliloj por la aparataro haveblas [21].

Ĉashelpanto, kiu pelas bestojn al la kaptantoj: la arbaro de Hvidding enhavis pli ol tricent pelistojn, ĉar ili venis de Viskum kaj Fussingø kun ĉiuj siaj ĉashundoj [22]. kurĉaso

(tr)

Peli ĉiuflanken: kiam venis la dek-kvara nokto, kaj ni estis ĉirkaŭpelataj en la Adria (Adriatika) maro, la maristoj eksentis ĉirkaŭ noktomezo, ke ili alproksimiĝas al ia lando [23]; (figure) ni jam ne estu infanoj, onde ĵetataj kaj ĉirkaŭpelataj de ĉiu vento de doktrino [24].

(tr)

Disigi pelante: ili dispelis ĉiujn loĝantojn de la valoj orienten kaj okcidenten [25]; la cigno dispelis per la fortaj batoj de siaj flugiloj la krepuskan nebulon [26]; (figure) pli kredeble viaj ĉarmoj ol via kanto dispelos mian ĉagrenon [27]; la lumo de l' tago dispelis la fantomojn [28].

Rapide disiri: kiel dispeliĝas fumo, tiel Vi ilin dispelu [29]; [ili] dispeliĝis pro la suferado [kaj] vojaĝis ĝis Fenikio kaj Kipro kaj Antioĥia [30]; la nuboj nuanciĝis en delikataj koloroj, dispeliĝis kaj fordrivis en la spaco kiel malpeza, molkontura vaporaĵo [31].

(tr)

Elirigi pelante: estis tia vetero, ke oni eĉ hundon ne elpelus [32]; ĉar ili ne povis pagi, li elpelis ilin per bastonaj batoj [33]; (figure) la rado de la grandega veturilo frakasis la bruston de Marta kaj elpelis el ĝi la vivon ^Marta ; la mastro diris, ke mi foriru, ĉar se ne — li min elpelos per la hundoj [34]; oni elpelis ilin for de Faraono [35]; kaŝu la elpelitojn (vd ekzilito) [36]; (figure) malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo, sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi [37]; elpeli iun el la mondo de la vivuloj ^PrV . ekzili, ostracismi

Gardisto de drinkejo aŭ amuzejo, kiu okaze de bezono elpelas malbonkondutajn klientojn: [li] la karieron komencis kiel elpelisto en mondfamaj amuzejoj [38].

(tr)

Forigi pelante; igi malaperi: la vulpo […] forpelis per la vosto la muŝojn [39]; forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco [40]; la matena lumo jam komencis forpeli la ombrojn de la krepusko [41]; prunto amikon forpelas ^PrV ; la faktoj forpelis la belan iluzion.

Malfacile, pene, malglate, ne bonorde: vivi iele-trapele ^PrV ; ĉio okazis kaj plue okazadas iele-trapele, hazarde kaj senplane, laŭ momentaj emoj kaj kapricoj [42].

Iaspeca vipo aŭ ventumilo, per kiu oni forpelas muŝojn: la du aliaj, per bovvostaj muŝpeliloj, ĉasadis la muŝojn [43].

Peli malantaŭen, retroirigi, malakcepti: ili komencis forkuri, sed la [arbitraciuloj] repelis ilin en la batalon per siaj plumbofinitaj vipoj [44]; mi devis foriri […] al la arbaro, sed min […] repelis de tie la pluvo [45]; ili estis el […] nedetruebla plasta materialo kiu repelas preskaŭ ĉiun alian substancon [46].

Rapide iri, sub premo, en hasto: ŝi kuris preter la mastrino kaj pelis sin en la ŝtuparon [47]; unu familio […] kuris anhelante, Dio scias kial, transpaŝis la relojn, pelis sin al la […] trajno [48].