*pel/i PV

*peli

(tr)
1.
Irigi rapide antaŭen, eksciti al rapida kurado aŭ simple al foriro: peli brutojn sur herbejonB ; David […] pelis la brutojn antaŭ si [1]; ili forpelis lin eksteren [2]; kvin el vi pelos centon [3]; li forpelis siajn piedojn (rapide forkuras) PrV ; la granda urbo […] bolis per vivo kaj pelado Marta ; kiu tro pelas, nur malakcelas PrV ; lacepelita porko [4]; (figure) en fremdlandon pelis ŝin la sorto [5]; (figure) ne la espero de ia komerca akiro pelis nin al via bordo [6]; la fluo pelis la boaton rekte al la tero [7]; (figure) malvarma pluvo pelata (forblovata) de la ventego; (figure) pelos ilin brueto de falanta folio [8]; [ŝi] volis rajdi […], kien ŝia kaprico ŝin pelos [9]; (figure) peli tagojn sen afero de mateno al vespero PrV .
a)
Alkuri por atingi, persekuti: kaj vi kuros, kiam neniu pelos vin; plej juna katido musojn jam pelas PrV ; la sorto pelas nin kruele [10]; pli efike ol bato pelas malsato PrV ; mortepeli cervon.
b)
MAS Movi3, funkciigi, provizi per energio: [la maŝinon] antaŭenigas brilaj ŝtalaj kruroj nomataj piŝtoj, ĉi tiujn pelas la vaporo [11]; avio[n…] […] pelas kaj ŝovas […] turbino, kiu ellasas kun granda rapido gason el malantaŭo [12]; per la estiĝanta varmego […] boligi akvon por peli turbinon, kiu generas elektron [13]; en la maŝino oni pelas protonojn per rekordaj rapidegoj tra ronda tunelo por tiel esplori la estiĝon kaj strukturon de la universo [14].
VD:ĉasi, puŝi1, urĝi
2.
Alvenigi iun al iu stato aŭ ago; instigi: amaso de oficiroj kaj altranguloj, kiun la pastroj pelas, kien ili volas kaj kiam ili volas [15]; volupto […] ŝin pelis al la krimo [16]; lia malbeno pelis min al la batalo kaj morto, ke mi finis mian vivon en malespero [17]; trinkemo pelas lin kvazaŭ sovaĝan beston al trinkado [18]; vi enpelas min en teruron per bruado [19]. VD:puŝi2
3.
Intensigi ian senton ĝis ia punkto: peli ĝis ekstremo la malamonZ ; tro malproksime peli la singardon [20].
afrikanse:
ry
albane:
makinë
amhare:
መንዳት
angle:
drive, propel
arabe:
محرك
armene:
Տեղերի
beloruse:
гнаць
bengale:
ড্রাইভ
birme:
မောင်း
bosne:
pogon
ĉeĥe:
hnát, honit, pronásledovat, pudit, štvát
ĉine:
3. 围猎 [wéiliè], 圍獵 [wéiliè], 从事于 [cóngshìyú], 從事於 [cóngshìyú]
dane:
køretur
estone:
drive
eŭske:
pase
filipine:
biyahe
france:
chasser (devant soi), pousser (faire aller) 1.b actionner, faire fonctionner
galege:
unidade
germane:
treiben, antreiben 1. scheuchen, hetzen 3. anstacheln
guĝarate:
ડ્રાઇવ
haitie:
kondwi
haŭse:
tuƙa
hinde:
ड्राइव
hispane:
impeler, empujar, perseguir, instigar
hungare:
1.a kerget, hajszol pli efike ol bato ~as malsato: nagy úr az éhség. 1. terel, hajt 2. hajt, hajszol 3. hajt
igbe:
mbanye
irlande:
tiomáint
islande:
drif
japane:
ドライブ
jide:
פאָר
jorube:
dirafu
kanare:
ಡ್ರೈವ್
kartvele:
თვლები
kazaĥe:
диск
kimre:
gyriant
kirgize:
кубалоо
kmere:
ដ្រាយ
koree:
드라이브
korsike:
fundale
kose:
qhuba
kroate:
pogon
kurde:
ajotin
latine:
coegi
latve:
disku
laŭe:
ຂັບ
litove:
vairuoti
makedone:
диск
malagase:
fiara
malaje:
pemacu
malajalame:
ഡ്രൈവ്
maorie:
puku
marate:
ड्राइव्ह
monge:
tsav
mongole:
хөтөч
nederlande:
drijven, voortdrijven, opjagen
njanĝe:
pagalimoto
okcidentfrise:
ride
panĝabe:
ਡਰਾਈਵ ਨੂੰ
paŝtue:
ډرایو
pole:
gnać, gonić, pędzić
portugale:
impelir
ruande:
gutwara
rumane:
apăsa
ruse:
гнать
samoe:
ave
sinde:
بيوس
sinhale:
තැටිය
skotgaele:
draibh
slovake:
hnať, honiť, naháňať, poháňať
slovene:
pogon
somale:
gaari ku
ŝone:
fambisa
sote:
ka koloi
sunde:
nyetir
svahile:
gari
taĝike:
рондан
taje:
ต้อน, ไล่
tamile:
இயக்கி
tatare:
диск
telugue:
డ్రైవ్
tibete:
མོ་ཊ་གཏོང་
ukraine:
привод
urdue:
ڈرائیو
uzbeke:
haydash
vjetname:
ổ đĩa
zulue:
qhuba

pelilo

KOMP Programo, peranta inter la operaciumo aŭ ĉefprogramo kaj disponaĵo (ekzemple klavaro); interalie ĝi traktas la interrompojn de la disponaĵo, envicigas la mendojn, tradukas la ordonojn en komandojn de la disponaĵo: plej grava farendaĵo post instalado de Linukso Minto estas esplori, ĉu peliloj por la aparataro haveblas [21].
angle:
(device) driver
beloruse:
драйвэр
ĉeĥe:
driver, ovladač
ĉine:
驅動程序 [qūdòngchéngxù], 驱动程序 [qūdòngchéngxù], 驅動器 [qūdòngqì], 驱动器 [qūdòngqì]
france:
driver, pilote (de périphérique)
germane:
Treiberprogramm, Treiber (Comp.)
hispane:
controlador de dispositivo
hungare:
meghajtóprogram, driver
japane:
駆動装置 [くどうそうち], ドライバ
nederlande:
stuurprogramma
pole:
sterownik
portugale:
driver
rumane:
driver
ruse:
драйвер
slovake:
driver, ovládač

pelisto

Ĉashelpanto, kiu pelas bestojn al la kaptantoj: la arbaro de Hvidding enhavis pli ol tricent pelistojn, ĉar ili venis de Viskum kaj Fussingø kun ĉiuj siaj ĉashundoj [22]. VD:kurĉaso
22. S. S. Blicher, trad. H. J. Bulthuis: Taglibro de Vilaĝ-pedelo, 1922
beloruse:
паганяты, каюр
ĉeĥe:
pohůnek
ĉine:
传动齿轮 [chuándòngchǐlún], 傳動齒輪 [chuándòngchǐlún]
france:
rabatteur
germane:
Treiber (Jagd)
hispane:
montero, gancho
pole:
kierowca
rumane:
conducător auto
slovake:
nadháňač, pohonič

ĉirkaŭpeli

(tr)
Peli ĉiuflanken: kiam venis la dek-kvara nokto, kaj ni estis ĉirkaŭpelataj en la Adria (Adriatika) maro, la maristoj eksentis ĉirkaŭ noktomezo, ke ili alproksimiĝas al ia lando [23]; (figure) ni jam ne estu infanoj, onde ĵetataj kaj ĉirkaŭpelataj de ĉiu vento de doktrino [24].
23. La Nova Testamento, La agoj 27:27
24. La Nova Testamento, Al la Efesanoj 4:14
beloruse:
разганяць (у розныя бакі)
france:
ballotter (tr.), pousser (en tous sens), secouer (en tous sens)
germane:
umher treiben
hispane:
zarandear, sacudir
nederlande:
verdrijven
pole:
jeździć dookoła
rumane:
conduce în jur

dispeli

(tr)
Disigi pelante: ili dispelis ĉiujn loĝantojn de la valoj orienten kaj okcidenten [25]; la cigno dispelis per la fortaj batoj de siaj flugiloj la krepuskan nebulon [26]; (figure) pli kredeble viaj ĉarmoj ol via kanto dispelos mian ĉagrenon [27]; la lumo de l' tago dispelis la fantomojn [28].
beloruse:
разагнаць
ĉeĥe:
rozehnat
ĉine:
驅散 [qūsàn], 驱散 [qūsàn], 肸 [xì], 离散 [lísàn], 離散 [lísàn]
france:
disperser, dissiper
germane:
auseinander treiben, auseinander jagen
hispane:
dispersar, disipar
hungare:
szétkerget, szétűz, széthajt
japane:
追い散らす [おいちらす]
nederlande:
verdrijven
pole:
rozgromić, rozproszyć, rozpędzić, rozgonić
rumane:
dispersa, împrăștia, alungă
ruse:
разогнать
slovake:
rozohnať
ukraine:
розганяти, розсіювати

dispeliĝi

Rapide disiri: kiel dispeliĝas fumo, tiel Vi ilin dispelu [29]; [ili] dispeliĝis pro la suferado [kaj] vojaĝis ĝis Fenikio kaj Kipro kaj Antioĥia [30]; la nuboj nuanciĝis en delikataj koloroj, dispeliĝis kaj fordrivis en la spaco kiel malpeza, molkontura vaporaĵo [31].
beloruse:
разьбягацца, расхадзіцца
ĉine:
[xì], 乱窜 [luàncuàn], 亂竄 [luàncuàn]
france:
se disperser, se dissiper
germane:
auseinander treiben
hispane:
dipersarse, disiparse
pole:
rozchodzić się, rozejść się szybko
rumane:
se dispersa, se împrăștie rapid

elpeli

(tr)
Elirigi pelante: estis tia vetero, ke oni eĉ hundon ne elpelus [32]; ĉar ili ne povis pagi, li elpelis ilin per bastonaj batoj [33]; (figure) la rado de la grandega veturilo frakasis la bruston de Marta kaj elpelis el ĝi la vivon Marta ; la mastro diris, ke mi foriru, ĉar se ne — li min elpelos per la hundoj [34]; oni elpelis ilin for de Faraono [35]; kaŝu la elpelitojn (vd ekzilito) [36]; (figure) malsaĝeco forte sidas en la koro de knabo, sed vergo punanta ĝin elpelas el ĝi [37]; elpeli iun el la mondo de la vivuloj PrV . VD:ekzili, ostracismi
beloruse:
выгнаць
ĉeĥe:
vyhnat, vyhostit, vykázat, vypovědět
ĉine:
被驅逐 [bèiqūzhú], 被驱逐 [bèiqūzhú], 赶出 [gǎnchū], 趕出 [gǎnchū], 逼离 [bīlí], 逼離 [bīlí]
france:
chasser (hors d'un endroit)
germane:
vertreiben, verjagen, hinausjagen, ausstoßen
hispane:
zarcear, desalojar, desanidar, expeler, expulsar, desterrar
hungare:
kiterel, kiűz, kihajt, kikerget
japane:
追い出す [おいだす]
nederlande:
verbannen, naar buiten jagen
pole:
wyganiać, wypędzać, zaklinać
rumane:
alunga, vrăjește, goni
ruse:
выгнать, изгнать
slovake:
vyhnať, vyhostiť, vykázať
ukraine:
виганяти

elpelisto

Gardisto de drinkejo aŭ amuzejo, kiu okaze de bezono elpelas malbonkondutajn klientojn: [li] la karieron komencis kiel elpelisto en mondfamaj amuzejoj [38].
38. V. Rybakov, trad. J. Finkel: Gravitavio „Carido“, 1999-2000
beloruse:
вышыбала
france:
videur
germane:
Rausschmeißer
hispane:
portero, vigilante
nederlande:
uitsmijter (buitenwipper), buitenwipper
pole:
wykidajło, ochroniarz
rumane:
expulsor

forpeli

(tr)
Forigi pelante; igi malaperi: la vulpo […] forpelis per la vosto la muŝojn [39]; forpelu blasfemulon, kaj foriros malpaco [40]; la matena lumo jam komencis forpeli la ombrojn de la krepusko [41]; prunto amikon forpelas PrV ; la faktoj forpelis la belan iluzion.
beloruse:
прагнаць
ĉeĥe:
odehnat, odpudit, zahnat, zapudit
ĉine:
赶出 [gǎnchū], 趕出 [gǎnchū], 驅趕 [qūgǎn], 驱赶 [qūgǎn], 赶 [gǎn], 趕 [gǎn]
france:
chasser (au loin), effaroucher
germane:
vertreiben, wegjagen, wegscheuchen
hispane:
espantar, expeler, repeler
hungare:
elűz, elhajt, elkerget
japane:
追い払う [おいはらう]
nederlande:
wegjagen
pole:
odganiać, odpędzać, wyganiać
rumane:
alunga, izgoni
ruse:
прогнать
slovake:
odduriť, odohnať, zahnať
taje:
ไล่, ไล่ไปให้พ้น
ukraine:
проганяти, виганяти

iele-trapele

Malfacile, pene, malglate, ne bonorde: vivi iele-trapele PrV ; ĉio okazis kaj plue okazadas iele-trapele, hazarde kaj senplane, laŭ momentaj emoj kaj kapricoj [42].
42. G. Neves: Paroli kaj paroligi, Ideoj por la gepatroj de denaskuloj, 1995
beloruse:
абы як, бяз ладу
ĉeĥe:
jakž takž
ĉine:
企图蒙混过关 [qǐtúménghùnguòguān], 企圖蒙混過關 [qǐtúménghùnguòguān]
france:
à la va-comme-je-te-pousse, tant bien que mal
germane:
von der Hand in den Mund, sich durchwurstelnd
hispane:
sin orden ni concierto, sin cuidado, a la buena de Dios, alocadamente
japane:
その場しのぎで [そのばしのぎで]
pole:
na łut szczęścia
rumane:
pentru o lovitură de noroc
slovake:
ako tak

muŝpelilo

Iaspeca vipo aŭ ventumilo, per kiu oni forpelas muŝojn: la du aliaj, per bovvostaj muŝpeliloj, ĉasadis la muŝojn [43].
43. E. de Zilah: La Princo ĉe la Hunoj, 2011
beloruse:
махала (ад мух)
france:
chasse-mouche
germane:
Fliegenwedel
hispane:
matamoscas
pole:
odganiacz much
rumane:
deflector de muște
ukraine:
опахало від мух, сітка від мух (для коней)

repeli

Peli malantaŭen, retroirigi, malakcepti: ili komencis forkuri, sed la [arbitraciuloj] repelis ilin en la batalon per siaj plumbofinitaj vipoj [44]; mi devis foriri […] al la arbaro, sed min […] repelis de tie la pluvo [45]; ili estis el […] nedetruebla plasta materialo kiu repelas preskaŭ ĉiun alian substancon [46].
44. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro LVI
45. Sándor Szathmári: Vojaĝo al Kazohinio, Sesa Ĉapitro
46. J. Francis: Misio sen Alveno, 1982
ĉine:
[sǎng], 排挤 [páijǐ], 排擠 [páijǐ], 击退 [jītuì], 擊退 [jītuì]
france:
repousser
germane:
zurück treiben
hispane:
repeler
japane:
追い返す [おいかえす]
pole:
odganiać, odgonić od siebie
rumane:
întîrzia, alungați unul de celălalt

sin peli

Rapide iri, sub premo, en hasto: ŝi kuris preter la mastrino kaj pelis sin en la ŝtuparon [47]; unu familio […] kuris anhelante, Dio scias kial, transpaŝis la relojn, pelis sin al la […] trajno [48].
47. La Ondo de Esperanto, 1999, No 1 (51)
48. La Ondo de Esperanto, 2003, № 6 (104)
ĉine:
抓紧时间 [zhuājǐnshíjiān], 抓緊時間 [zhuājǐnshíjiān], 赶紧 [gǎnjǐn], 趕緊 [gǎnjǐn], 赶赴 [gǎnfù], 趕赴 [gǎnfù], 奔赴 [bēnfù]
france:
se dépêcher
germane:
sich anspornen, sich hetzen
hispane:
darse prisa
pole:
uganiać się
rumane:
să urmezi, se împinge

administraj notoj

~i: Mankas verkindiko en fonto.