^*fru/e ^UV

En frua tempo: pli aŭ malpli frue lingvo internacia nepre estos enkondukita ^EE ; ne pli frue ol (ne antaŭ) matene [li] venis hejmen [1]; ne pli frue ol kiam... (ne antaŭ kiam) [2]; [la] horloĝo […] ĉiam iris tro frue, sed la maljunaj homoj diris, ke tio estas pli bona ol se ĝi irus tro malfrue [3]; oni ne devas tro frue fanfaroni; frue leviĝu kaj frue edziĝu ^PrV ; kiu pli frue venas, pli bonan lokon prenas ^PrV . laŭdi, moki, ridi, mano, urso, venko, vespero, triumfi

Okazanta plej tuje, plej proksime de la taŭga, difinita deirtempo: neniu verko Esperanta eĉ el la plej frua tempo iam perdos sian valoron [4] en frua mateno [5]; Klaro de la frua mateno meditis ^IK ; ili leviĝis frumatene [6]; de la plej frua infaneco ^FK ; frua morto pro mistera malsano [7]; apud nia enirejo troviĝas delikataj fruktoj ĉiuspecaj, fruaj kaj malfruaj [8]. juna

1.

Okazi aŭ alveni frue: ĉi-jare fruas la printempo, la legomoj; Anjo-la-Pesto ial kutimis ellitiĝi eksterordinare frue, sed ĉi-foje ŝi fruis supermezure [9].

2.

(senpersone) Proksime al la komenco de konvena periodo, kiam ĝi ĵus komenciĝis aŭ eĉ estas nur komenconta: ja fruas la intereso, kaj ne tiom oftas amasaj instaloj, sed estas jam granda progreso [10]; ankoraŭ tro fruas por diri... [11].

3.

(p.p. horloĝo) Montri ankoraŭ ne venintan tempon: la horloĝo fruas je kvin minutoj (tro rapidas kaj montras tempon kiu fakte estos post 5 minutoj).

Okazanta nur post la taŭga, difinita limtempo: en la malfrua nokto (malfrue en la nokto); malfruaj rikoltoj (tro malfrue maturiĝintaj); por malfrua (tro malfrue veninta) gasto restas nur osto ^PrV ; pli bone malfrue ol neniam ^PrV . kato, mustardo, momento, dento, ideo

1.

Plej proksime de la fino de difinita tempospaco: ŝia patrino insultis ŝin, kial ŝi revenis tiel malfrue de la fonto [12]; fordoni sin al drinkado, […] malfrue nokte [13]; letero, kiu en Nov-Jorko estis donita sur la poŝton en la tago de forveturo de Lloyda vaporŝipo, la plej malfrue post ok tagoj trovas sin jam en la manoj de la adresato [14]; estas jam malfrue, […] li ĉesu labori kaj sidiĝu [15].

2.

Post iu difinita aŭ kutima tempopunkto: li ĉiam alvenas malfrue ĉe la rendevuoj virinoj en la bazaro interbatiĝis, sed la polico venis tro malfrue [16]; kiu komencas tro frue, finas malfrue ^PrV .

Rim.: Pro klara distingo ĉe tiu ĉi senco oni kutime antaŭmetas „tro“. [Wolfram Diestel]

Stato de io aŭ iu malfrua: [la Hebreino] estas la kaŭzo de la malfruo de la leviĝo de Nilo [17]; [la leterportisto] kutime pasas ĝustatempe, tamen malfruo povas fojfoje okazi [18].

1.

Okazi aŭ alveni tro malfrue: pardonu, ke mi malfruas; la karavano malfruas jam plenan tagon [19]; Izraelo malfruas kun la tributo (malfrue ĝin pagas) kaj pagas malpli kaj malpli [20]; la trajno malfruas je almenaŭ 5 [minutoj] [21].

2.

(senpersone) Proksime al la fino de konvena periodo, kiam ĝi finiĝas aŭ eĉ finis: ŝajnas, ke mi devas iri... malfruas [22].

3.

(p.p. horloĝo) Montri jam pasintan tempon: la horloĝo malfruas kvin minutojn (ne sufiĉe rapidas kaj montras pli fruan tempon) [23].

Fari, ke io okazas malfrue, kaŭzi prokraston: mi volis malfruigi la movadon de la popolaĉo, ĝis kiam niaj preparoj estos finitaj [24]; iu alia volo malfruigas la plenumon de la ordonoj [25]; la sekvanta vagonaro […] alvenos nur post unu horo, tio tro malfruigus min [26]; la manekenoj ĉiam ĝenis ĉiujn per sia prokrastemo, kiu tro malfruigis la prezenton [27]; oni metu en mian ĉerkon nek aromaĵojn, nek iun ajn el tiuj ĥemiaj kunmetaĵoj, da kiuj oni plenigas la ĉerkojn por malfruigi la dismeton de korpoj [28]; la savoja duko subskribis aliancojn kun aliaj kantonoj, kaj tre longe malfruigis la akcepton de Ĝenevo [29]; la publikaj administracioj malfruigas siajn pagojn: kvankam leĝo devigas ilin pagi ne pli malfrue ol post 50 tagoj [30]. prokrasti

1.

Lasi sin fari (veni, fini laboron ktp) malfrue: la laboro malfruiĝas, la mendoj ne estas plenumataj ĝustatempe [31]; mi nur iom malfruiĝos al la tagmanĝo, sed tio ne estas grava [32]; (figure) kial malfruiĝas la radoj de liaj kaleŝoj? [33].

2.

(senpersone) Esti malfrue: jam malfruiĝis ^PIV1 .

Je frua tempo: la Amerikanoj jam frutempe pensas pri akirado de novaj pecoj da tero ^FK ; la pli maljunan / Frutempe prenis for el la mizero / De nia domo ŝia bona sorto ^Ifigenio ; frutempa mort’ de mia filo ^Ifigenio .