*ark/o PV
*arko
- 1.
- Objekto havanta formon1 de parto de cirklo aŭ de simila kurbo: arko de volbo, de fenestro; apoga, deŝarĝa, ronda, duoncirkla, triloba arko; arko pinta, rompita (ogivo); mian arkon (ĉielarkon) mi metas en la nubon [1].
- 2.
- a)
- [2] Segmento de kurbo, precipe de cirklo: arko estas ĉiam pli longa ol ŝnuro kun samaj randoj; orto detranĉas sur cirklo kun centro en ĝia vertico arkon egalan al kvarono de la tuta cirkonferenco.
- b)
- PIV2
(evitinde)
Arko 2.a,
detranĉita sur cirklo
fare de
centra angulo kaj konvencie
identigita kun ĝi.
arksinuso,
arkkosinuso,
arktangento,
arkkotangento,
arksekanto,
arkkosekanto.
Rim.: Tiu senco aperas nur en neregulaj kunmetaĵoj de la tipo „arksinuso x“, kiuj estas interpretendaj kiel „la arko (angulo), kies sinuso egalas al x“. Ĉi-sence PIV1 registris novan radikon „arkus“, sed nekonsekvence mencias „sinusarko“ sub „arko“. La neologismo „arkuso“ ne aspektas tre utila por tiom marĝena uzo. Eĉ se konsideri la eblan sencovastigon al „mezuro de angulo“, kiun proponis [3], restas la fakto, ke ĉio ĉi ne solvas la ĉefan problemon, t.e. la neregulecon de la kunmetaĵoj uzantaj tiun nocion. Supozeble tial „arkuso“ aperas kiel evitinda en PIV2. Pli lerta estis la propono de [4] uzi la prefikson „mal-“ ĉi-sence (do malkosinuso, ktp), sed ĝi ŝajne ne enradikiĝis.
- 3.
Luma arko formiĝanta inter du apartigitaj karbaj polusoj:
arklampo, arklumo.
- angle:
- 1. arch (noun) 2.a arc (noun, of a curve) 3. arc (noun, electrical) ~lampo: arc lamp.
- beloruse:
- дуга
- bulgare:
- дъга
- ĉeĥe:
- oblouk
- ĉine:
- 1. 弓 [gōng] 3. 光弧 [guānghú]
- france:
- arc 2.a arc (de courbe) ~lampo: lampe à arc.
- germane:
- Bogen 1. Bogen 2.a Bogen (einer Kurve), Kreisbogen, Bogenlinie, Krümmung 2. Bogen 3. Bogen, Lichtbogen
- hebree:
- קֶשֶׁת
- hispane:
- arco
- hungare:
- fényív 1. ív 2.a körív
- indonezie:
- 1. busur
- itale:
- arco
- japane:
- 弓形 [ゆみなり], 弓 [たらし], 弧 [こ], アーチ [あーち], 電弧 [いなずまこ]
- katalune:
- arc ~lampo: làmpada d'arc.
- nederlande:
- boog 2.a boog
- pole:
- 2.a łuk
- portugale:
- 1. arco
- ruse:
- дуга 2.a дуга (кривой) ~lampo: дуговая лампа.
- slovake:
- oblúk
- svede:
- 1. båge 2.a båge (av en kurva) 3. ljusbåge
- ukraine:
- дуга, арка
arki
- Stari laŭ formo de arko: vasta kavo […] arkis alte super iliaj kapoj [5].
5.
L. Frank Baum, trad. D. Broadribb: Doroteo kaj la Sorĉisto en Oz, „la kavo de la
draketoj“
- angle:
- arc (vi), arch (vi)
- beloruse:
- выгінацца, ствараць арку
- france:
- s'arquer, former un arc
- hispane:
- tener forma de arco, estar o levantarse en forma de arco (se puede traducir como "arquearse" pero no implica una acción; solo se usa cuando algo ya está arqueado)
- itale:
- inarcarsi, aver forma d'arco, archeggiare (intr.)
- katalune:
- arquejar-se, tindre forma d'arc
- svede:
- bilda en båge
*arkaĵo
Arkforma konstruaĵo:
triumfa, bonvena arkaĵo;
tio ĉi estas speco de ponto kun grandega arkaĵo
[6];
(figure)
la ĉiela arkaĵo (volbo).
6.
Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, 5, el la vivo kaj sciencoj, la
loĝejoj de la termitoj
- angle:
- arch (noun)
- beloruse:
- арка
- bulgare:
- арка
- ĉine:
- 弓 [gōng]
- france:
- arc (archi.), arche (d'un pont), voute
- germane:
- Bogen
- hebree:
- קֶשֶׁת
- hungare:
- ívezet, boltív
- japane:
- 弓形のもの [ゆみかたのもの], アーチ [あーち]
- katalune:
- arc (arq.) la ĉiela ~aĵo: la volta del cel.
- nederlande:
- boog
- ruse:
- арка
- svede:
- båge
- ukraine:
- склепіння
arkaĵaro
- angle:
- arcade
- beloruse:
- аркада
- bulgare:
- аркада
- france:
- arcade
- germane:
- Arkade, Bogenreihe
- hebree:
- קַשׁתוּת
- hispane:
- arcada (arquitectura)
- hungare:
- árkádsor
- katalune:
- arcada
- nederlande:
- arcade
- ruse:
- аркада
- svede:
- arkad
arkigi
(tr)
- angle:
- arch (vt), bend (vt), camber (vt), curve (vt), hump (vt)
- beloruse:
- сагнуць у дугу, выгнуць
- bulgare:
- огъвам в дъга
- ĉeĥe:
- ohnout do oblouku
- ĉine:
- 使弯曲 [shǐwānqǔ], 使彎曲 [shǐwānqǔ]
- france:
- arquer
- germane:
- krümmen, biegen
- hebree:
- להקשית
- hispane:
- arquear
- hungare:
- ível, görbít
- itale:
- inarcare, arcuare, archeggiare (tr.)
- japane:
- 弓なりに曲げる [ゆみなりにまげる], アーチ形にする [アーチかたにする]
- katalune:
- arquejar, corbar
- nederlande:
- krommen, buigen
- slovake:
- ohnúť do oblúka
- svede:
- böja
- ukraine:
- згинати, гнути
arkiĝi
arkileto
Eta portebla ilo por veldi per elektra arko:
dum ĝi komencis glitfermiĝi, mi prenis la arkileton el mia sako, kaj fulme
turnis min, tuj kiam ĝi estis sin plene ferminta
[10].
10.
Harry Harrison (tr. R. Fössmeier, E. Grimley Evans, R. Helm k. a.): Naskiĝo de la Rustimuna Ŝtalrato, Ĉap. 1
- angle:
- arc pen
- beloruse:
- электрааловак
- germane:
- Elektroschreiber
apogarko
-
Arkaĵo servanta por apogi muron,
konstruaĵon kontraŭ
elfalo:
la gotikaj katedraloj havas grandajn ornamitajn apogarkojn;
la kontraŭforta sistemo konsistas el apogpilastroj kaj
apogarkoj kaj utilas je baziliko por forkapti la flankan
volboŝovon kaj la ventŝarĝon de meznavo kaj
altĥorejo
[11].
- angle:
- flying buttress
- beloruse:
- падпорная арка, аркбутан
- bulgare:
- подпорна арка
- ĉeĥe:
- opěrný oblouk
- france:
- arc-boutant
- germane:
- Bogenstütze, Stützbogen
- hungare:
- támív
- itale:
- contrafforte
- japane:
- 飛梁 [とはり]
- katalune:
- arcbotant
- nederlande:
- steunbeer
- ruse:
- подпорная арка, арочный контрфорс
- slovake:
- oporný oblúk
- ukraine:
- аркбутан, зовнішня опорна арка
*ĉielarko [12]
Sepkolora arko sur la ĉielo post pluvo:
la ĉielarko estis super lia kapo, kaj lia vizaĝo
estis kiel
la
suno
[13].
12.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, ĉiel'ark'
13. La Nova Testamento, Apokalipso 10:1
13. La Nova Testamento, Apokalipso 10:1
- angle:
- rainbow
- beloruse:
- вясёлка
- bulgare:
- дъга (в небето)
- ĉine:
- 彩虹 [cǎihóng], 虹 [jiàng], 蜨蝀 [dièdòng], 蜨蝀 [tiědòng], 蝶蝀 [dièdòng], 虹 [hóng]
- france:
- arc-en-ciel
- germane:
- Regenbogen
- hispane:
- arcoíris
- hungare:
- szivárvány
- indonezie:
- pelangi
- itale:
- arcobaleno
- japane:
- 虹 [にじ]
- katalune:
- arc de Sant Martí
- nederlande:
- regenboog
- ruse:
- радуга
- slovake:
- dúha
- svede:
- regnbåge
- tibete:
- འཇའ་
- ukraine:
- веселка, райдуга
lunarko
Aspekto de la luno, kiam videblas eta, arkoforma parto de
ĝi
komence aŭ fine de ĝia ciklo:
nun restis nur eta parto de la Luno lumigita, nur eta
lunarko
[14].
krescento
14.
W. Cayzac:
La unua plena luneklipso..., 2001
- angle:
- crescent moon
- beloruse:
- паўмесяц, серп месяца
- bretone:
- loargresk
- bulgare:
- лунен сърп
- ĉeĥe:
- srpek měsíce
- ĉine:
- 半月形 [bànyuèxíng]
- france:
- croissant (de lune)
- germane:
- Mondsichel, Halbmond
- hungare:
- holdsarló
- indonezie:
- sabit, bulan sabit
- itale:
- mezzaluna
- japane:
- 三日月 [みかづき], 弦月 [げんげつ]
- katalune:
- creixent, minvant
- pole:
- sierp księżyca, rogal księżyca
- ruse:
- лунный серп
- slovake:
- kosák mesiaca, štvrť mesiaca
- svede:
- månskära
- ukraine:
- неповний місяць, місячна дуга, ріжок місяця, місячний серп, півмісяць
pafarko
- Arkoforma armilo por pafi sagojn: prenu do nun viajn armilojn, vian sagujon kaj vian pafarkon, kaj iru sur la kampon kaj ĉasu por mi ĉasaĵon [15]; (figure) trostreĉi la pafarkon (tropostuli).
15.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 27:3
- angle:
- bow (noun)
- beloruse:
- лук (зброя)
- bulgare:
- лък
- ĉeĥe:
- luk
- ĉine:
- 弓箭 [gōngjiàn]
- france:
- arc (arme)
- germane:
- Schießbogen, Flitzebogen
- hispane:
- arco (arma)
- hungare:
- íj
- indonezie:
- busur panah
- itale:
- arco (arma)
- japane:
- 弓 [たらし]
- katalune:
- arc (arma)
- nederlande:
- boog (wapen)
- ruse:
- лук (оружие)
- slovake:
- luk
- svede:
- pilbåge
- ukraine:
- лук
pintarko
-
Arkaĵo kun formo de du kurboj sin renkontaj je
meza
pinto:
preĝejoj […] kun altaj turoj kaj pintarkaj
fenestroj
[16].
ogivo
16.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, sovaĝaj cignoj
- angle:
- ogive
- beloruse:
- сьпічастае скляпеньне
- ĉeĥe:
- gotický oblouk, lomený oblouk
- france:
- arc brisé
- germane:
- Spitzbogen
- hungare:
- csúcsív
- itale:
- costolone, ogiva (arch.)
- japane:
- 尖頭アーチ [とがあたまあーち]
- katalune:
- ogiva
- nederlande:
- spitsboog
- ruse:
- стрельчатый свод
- slovake:
- gotický oblúk
- svede:
- spetsbåge
- ukraine:
- шпильчаста арка
pluvarko
- angle:
- rainbow
- beloruse:
- вясёлка
- bulgare:
- дъга (в небето)
- ĉeĥe:
- duha
- ĉine:
- 彩虹 [cǎihóng], 虹 [jiàng], 蜨蝀 [dièdòng], 蜨蝀 [tiědòng], 蝶蝀 [dièdòng], 虹 [hóng]
- france:
- arc-en-ciel
- germane:
- Regenbogen
- hungare:
- szivárvány
- indonezie:
- pelangi
- itale:
- arcobaleno
- katalune:
- arc de Sant Martí
- nederlande:
- regenboog
- ruse:
- радуга
- slovake:
- dúha
- svede:
- regnbåge
triumfarko
-
Pordego solenanta militajn venkojn,
tra kiu en Romia tradicio generalo kun sia
militistaro triumfe procesiis:
mi kuntiris Franciskan renkonte al Ĵilberta ĝis la
Triumfarko, ni ne trovis ŝin
[18].
18.
M. Proust, trad. Ĵ. Vaŝe:
Sur la Vojo de Svan, 2015-2017
- angle:
- triumphal arch
- beloruse:
- трыюмфальная арка
- france:
- arc de triomphe
- japane:
- 凱旋門 [がいせんもん]
vestarko
Rigida arko proksimume duŝultro-forma,
provizita per hoko, por pendigo de vestoj:
li tamen faligis kelkajn vestarkojn, li ĉiam faligis
ilin
kiam li klopodis esti silenta
[19].
19.
T. Jansson, trad. A. Nordström:
La granda vojaĝo, [2006]
- angle:
- hanger (for clothes)
- beloruse:
- плечкі (для адзеньня), вешалка
- bulgare:
- закачалка
- ĉeĥe:
- ramínko na šaty
- france:
- cintre (à vêtements)
- germane:
- Kleiderbügel
- hispane:
- percha
- itale:
- attaccapanni, gruccia (appendiabiti)
- japane:
- ハンガー
- katalune:
- penja-robes
- slovake:
- vešiak
- ukraine:
- плічка, вішалка
Ruĝa Lunarko
-
Unu el internaciaj neŝtataj organizoj
laborantaj sub simbolo de (ruĝa kruco kaj)
ruĝa lunarko helpantaj al homoj ĉe malsanoj, akcidentoj, malsato
ks:
la Centro provizas nek kuracon, nek manĝojn, lasante tion al la hispana Ruĝa
Kruco kaj la maŭritania Ruĝa Lunarko
[20].
Rim.: Oni nomas ĝin ankaŭ Ruĝa Krescento.
20.
Diversaj aŭtoroj: Le Monde diplomatique en Esperanto 2008-2010, Sur la remparoj de la fortreso Europo
- angle:
- Red Crescent
- beloruse:
- Чырвоны Паўмесяц
- france:
- Croissant-Rouge
- germane:
- Roter Halbmond
- ukraine:
- Червоний Півмісяць
administraj notoj
pri
~ileto
:
La "termino" aperas kiel hapakso en unuopa verko kaj pro nespecifeco eble ne taŭgus kiel
faktermino.
Aliaj kandidatoj estus "arkografo", "veldskribilo", "elektra veldileto", "elektra gravurilo".