^*apud ^PV

I.

Prepozicio esprimanta:

^*apud

proksimecon, pli-malpli grandan najbarecon: li staris tutan horon apud la fenestro [1]; la gefianĉoj staris apud la altaro [2]; promenante apud la reloj de fervojo [3]; jen estas puto sur la kampo, kaj tri gregoj da ŝafoj kuŝas apud ĝi [4]; vi partoprenis kun mia frato en la batalo apud Prago [5]; (figure) ĉu ne estas por vi pli konsolinde senti, ke li troviĝas apud vi, vidi lin ĉiutage [6]; apud propra domo ŝtelisto ne ŝtelas ^PrV . ĉe, ĉirkaŭ, proksime de

Rim.: Pri uzo de apud kun akuzativo, vd al apud, apud ...-n.

1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 26
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 36
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 39
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 29:2
5. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Dua
6. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Oka

angle:

next to, alongside, beside

beloruse:

ля, каля, побач з, паблізу з

ĉeĥe:

při, u, vedle

france:

près de, à côté de

germane:

neben, bei

hebree:

על יד

hispane:

junto a

hungare:

mellett

itale:

presso, vicino

japane:

～のそばに

latinece:

apud

nederlande:

bij, nabij

norvege:

ved, i nærheten av

pole:

przy, obok, u stał całą godzinę przy oknie.

portugale:

ao lado de, próximo a

ruse:

около, возле, вблизи, близ, рядом с

slovake:

pri, vedľa

svahile:

karibu na

taje:

ข้าง, ข้าง ๆ, ถัดจาก

tibete:

&t_-a;ཁྲིས་

ukraine:

прийм. коло, біля, поряд, поруч, побіля, край

volapuke:

neb

malapud

(malofte)

En ioma distanco de; malproksime de: mi estis malapud la vojkuro de ŝipoj [7]; malapud mi, ne parolu [8]. for

7. Daniel Defo, trad. Pastro A. Krafft: Robinsono Kruso, Parto II
8. J. Benavente, trad. V. Inglada: La servanto de Don Juan, en: Hispanaj dramoj, 1911

angle:

away from

beloruse:

воддаль, на адлегласьці

france:

à quelque distance de, loin de

germane:

fern, fern von, entfernt von, abseits von

nederlande:

ver van

norvege:

langt fra

al apud, apud ...-n

Al loko situanta apud: apud liajn ostojn metu miajn ostojn [9].

Rim.: Pri la prepoziciaj kunaĵoj kun al, vidu rimarkon sub al ĉe.

9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 13:31

angle:

to beside, to next to

beloruse:

каля, побач, блізка да

france:

près de (avec mouvement vers) , à côté de (avec mouvement vers)

germane:

neben

nederlande:

bij (richting)

norvege:

ved (retning)

ruse:

возле (куда), около (куда), рядом с (куда)

de apud

De ¹,² loko situanta apud: eliris de apud li ĉiuj [10].

10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 3:19

angle:

from beside, from next to

germane:

von neben, von bei

unu apud alia

(frazaĵo)

Flanko ĉe flanko ĉe flanko, orientita samdirekte: la du homoj marŝis silente unu apud alia [11]; en du vicoj, unu apud alia, kuŝis kvar grandegaj kvadratoj, kunmetitaj el ruĝa fazeolo [12]; la plej malsamaj popoloj staras unu apud alia ne kiel fremduloj, ne kiel konkurantoj, sed kiel fratoj [13]; la flankaj galerioj, unu apud la alia, havis la longon de tridek tri futoj [14]; homoj, kiuj restis ankoraŭ vivaj, faladis amase unu apud aliaj [15].

11. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Dektria
12. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro II
13. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Unua Kongreso Esperantista en Boulogne sur Mer en la 5a de aŭgusto 1905
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeĥezkel 41:6
15. Henryk Sienkiewicz, trad. Lidia Zamenhof: Quo Vadis, Ĉapitro LVI

angle:

side by side

france:

cote à cote

germane:

nebeneinander

II.

Memstara vortero kun tiu signifo:

apuda

1.

Estanta proksime: la muljuna viro iris en la apudan ĉambron [16]; li loĝas en la apuda domo; la ĉapelo staras sur la tablo, kaj la gantoj kuŝas apude; li sidis ĉe apuda tablo [17]; ni iru en la apudan ĉambron [18].

2.

[19] (p.p. du anguloj) Samlateraj kaj suplementaj: se du kruciĝantaj rektoj difinas du egalajn apudajn angulojn, tiam ili estas ortaj.

Rim.: Kvankam tiu ĉi termino aperas jam ĉe Bricard, ĝia tiama senco estas nur „samlatera“. La saman sencon ni retrovas en [20], nerekte konfirmitan en la geometria plato [21], kiu tekstas „apudaj suplementaj“. Tamen la terminologio jam ŝanĝiĝis, kiel konfirmas MatVort kaj [22], kiujn ni sekvis por la difinoj de „samlatera“ kaj „apuda“.

16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Malnova domo
17. Konstanten Krysakov: KOTA AKVO , Monato, 2000/03, p. 28
18. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, Sinjorino Ajuolo
19. Raoul Bricard: Matematika Terminaro kaj Krestomatio, p. 27
20. Plena Ilustrita Vortaro, angulo
21. Plena Ilustrita Vortaro, plato: XVIII, 13-d
22. La Nova Plena Ilustrita Vortaro, angulo

angle:

adjacent, adjoining, abutting, alongside 1. next to, adjacent 2. adjacent, supplementary (angle)

beloruse:

1. суседні, блізкі, сумежны 2. прылеглы (вугал)

ĉeĥe:

přidružený, přilehlý, sousední, stojící vedle, vedlejší

france:

1. tout proche, voisin (adj.) 2. (angle) adjacent supplémentaire

germane:

1. Nachbar..., benachbart, angrenzend 2. Neben-(winkel)

hebree:

סמוך

hispane:

1. contiguo

hungare:

1. mellette lévő, szomszédos

japane:

かたわらの

nederlande:

1. nabij, naburig

norvege:

1. like ved

pole:

1. przyległy, sąsiedni, bliski 2. (kąt) przyległy

ruse:

1. соседний, ближний, находящийся рядом , смежный ~a: соседний. ~e: рядом. 2. смежный (угол)

slovake:

priľahlý, vedľajší

ukraine:

той, що знаходиться поруч/поблизу, ближній, сусідній

apudi

(x)

Esti apud, apude, apuda: eble milfoje sentis ni sangbolon, dum en ardglua kuŝ' apudis ni [23]; Margarita sentis la proksimecon de akvo kaj komprenis, ke la celo apudas [24].

23. P. Peneter: Sekretaj Sonetoj, XLIX
24. Mihail Bulgakov, trad. Sergio Pokrovskij: La majstro kaj Margarita, ĉapitro 21a, p. 212a

angle:

be beside

beloruse:

суседнічаць, знаходзіцца побач

ĉeĥe:

být v blízkosti, být v sousedství, sousedit

france:

être proche(s), être voisin(s), se toucher (être voisins)

germane:

angrenzen

hispane:

estar junto a

hungare:

mellette van

pole:

przylegać, sąsiadować, być blisko, być w pobliżu, być w sąsiedztwie

ruse:

соседствовать, быть рядом

slovake:

susediť

apudo, apudeco

Proksima ĉeesto: refoje li regustumis la tiklan plezuron de ŝia apudo [25]; tiu amindumo aliformiĝis en ĉiutagajn geedzajn kuniĝojn, kiujn pruvis la apudeco de du apartamentoj [26]; galantoj kaj kandeloj mildigis la litan apudon [27].

25. J. Francis: Misio sen Alveno, 1982
26. Henri Vallienne: Ĉu li?, Ĉapitro Dekunua
27. Monato, Garvan Makaj: Morto de elstara irlanda poeto kaj homaramanto, 2013

angle:

proximity, closeness, vicinity, adjacency, adjacence, presence

beloruse:

блізкасьць, суседзтва

france:

proximité, voisinage (proximité)

germane:

Nähe, Beisein

hebree:

קִרבָה

japane:

近さ [ちかさ], そばにいること, 隣接 [りんせつ]

nederlande:

nabijheid

apude de

(prepoziciaĵo)

Apud: la arbo staris tute apude de la rivereto [28].

28. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Sub la Saliko

angle:

next to, beside, alongside

beloruse:

ля, каля, побач з, паблізу з

france:

non loin de

germane:

neben, bei, in der Nähe von

ĉi-apuda

Tuj apude, tre proksime: la ĉi-apuda kurbo montras la variadon de la temperaturo dum provoj [29]. ĉi-malsupra, ĉi-supra

29. R. Bouchet: Lukto kontraŭ Fajro en Ŝtalkonstruado, La Domo, (40)

angle:

adjacent, adjoining

beloruse:

блізкі, суседні, наступны

france:

ci-contre (adj.)

germane:

nebenstehend

III.

Prefikso kun tiu signifo:

la apudmaraj marĉoj de Malsupra Egipto [30]; el la apudbordaj arbetaĵoj subite elnaĝis ŝipoj [31]; kvazaŭ la tago de la Sinjoro jam apudestus [32]. apudesti, apudmetiĉe, en

30. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XVII
31. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XIII
32. La Nova Testamento, II. Tesalonikanoj 2:2

hungare:

mellé-, mellette