^*jun/a ^PV

1.  ↝

Kiu estas en la komenca fazo de sia vivperiodo, ankoraŭ kreskanta aŭ disvolviĝanta, ne tute maturiĝinta: juna virino, knabo, ĉevalo, bovido, folio; lernu juna, vi scios maljuna ^PrV ; tio vere estas juna pizo, kiu elburĝoniĝis kun siaj verdaj folietoj [1]; la ĉitiea Esperanto-movado estas tre juna; la pli juna filino [2]. nova¹

Rim.: La frazo mi gratulis ... la junajn geedzojn [3] estas dubinda: ĉu temas pri la aĝo de la geedzoj (kaj tiusence ĝi estus tute bona: gratuli la junajn geedzojn pri la naskiĝo de ilia unua infano), aŭ eble „la junaj geedzoj“ estas tio, kion en la moderna Esperanto oni nomas novgeedzoj?

2.  ↝

Juneca: oni povas esti juna ĉe la kvardeka jaro, kaj maljuna ĉe la dudeka; ŝi rejuniĝis post sia edziĝo.

3.  ↝

Antaŭ nelonge farita kaj ankoraŭ ne matura ‐ ne akirinta la plenan forton, la guston ktp: juna vino, fromaĝo. lakto, ŝelo

En juna maniero: frapfrazo de la aranĝo estis „Internacie, June kaj Kune!“ [4]; ni june nestis en matura kampo de tritiko [5].

Rilata al juneco; havanta la trajtojn de juneco: viglecon, ardon, freŝecon ktp: junecaj revoj ^Marta ; la memfido de ŝia juneca spirito, kiu fordonis sin al ŝiaj fieraj revoj [6]; tiu juneca fervoro de la maljuna esperantisto.

Tempo de la vivo inter la infaneco kaj matura aĝo: vi estas ankoraŭ en freŝa juneco […], vi rigardu kuraĝe al la estonteco ^FK ; la junecon mi […] metis mem sur la altaron de la devo ^FK ; en floro de juneco kaj beleco ^BdV ; la juneco rapide forpasas; (figure) tio estis ankoraŭ la juneco de la mondo.

Juna homo, precipe tia, kiu jam estas seksmatura, sed ankoraŭ ne plenkreska: kaj el la knabo fariĝis junulo, kaj li devis forveturi en la malproksiman mondon [8]; kaj ili ekstermis per glavo ĉion, kio estis en la urbo, la virojn kaj virinojn, junulojn kaj maljunulojn [9]; junuloj estu dece silentaj apud pliaĝuloj, kaj sidigu ilin kaj stariĝu por ili, kaj prizorgu siajn gepatrojn [10]. EURO-26 estas havinda karto, kiun povas ricevi gejunuloj en la aĝo 14–26 jaroj sendepende de sia statuso [11]; plejlaste, la 18an de junio 2003, la „Stones“ furoris denove en Vieno, frenezigante 54000 junulojn kaj plenkreskulojn [12]; la junulo aliĝis al nia militistaro [13]; junulaj jaroj ^EE ; la reĝo aranĝis festenon kaj invitis ĉiujn belajn junulinojn de la tuta lando [14]; juna → junulo = persono karakterizata de juneco [15].

Ĉiuj junaj homoj: pli bone estos, se tion faros Luka Lukiĉ, kiel kleriganto de la junularo [16].

Atingita sian maljunecon: maljuna avo, amiko, vino, amikeco, hundo, arbo; la ĉagrenoj maljunigas; aspekti kiel maljuna pomo [17].

Rim.: La frazo tiu ĉi patrino varmege amis sian pli maljunan filinon [18] ne estas imitinda ‐ en la matura Esperanto oni diras „pli aĝa filino“.

arĥaika, kaduka, malnova, ruina

Vivperiodo post la matura aĝo, kiam okazas iompostioma velkado, malfortiĝo de la vivfunkcioj de la organismo: ĝis la maljuneco kaj grizeco ne forlasu min [19]; juneco ne scias, maljuneco ne povas ^PrV .

(ntr)

Laŭ la tempo iĝi maljuna: kiam vi maljuniĝos, vi etendos viajn manojn, kaj alia vin zonos [20]; la nacioj maljuniĝas kiel homoj. kadukiĝi

Maljuna homo: tiu ĉi maljunulo tute malsaĝiĝis kaj infaniĝis [22]; Abraham kaj Sara estis maljunuloj de profunda aĝo [23]; sur [ŝia vizaĝo] aperis multaj maljunulaj sulkoj [24]; la maljunulino staris antaŭ la pordo [25].