*foli/o

*folio

1.
BOT Diversforma organo de vegetaĵo, ofte verda (kolora ĉe la floroj) kaj maldika, kiu kreskas sur la tigo kaj servas por asimili la karbonacidon de la aero per fotosintezo: la kolombo […] havis en sia buŝo deŝiritan folion de olivarbo [1]; terebintarbo, kies folioj velkis [2]; la floro […] etendis […] ĉiujn siajn blankajn foliojn [3]; la trunketoj kaj folioj sin movis senĉese FK ; flavaj kaj rozaj folioj falis de la arboj IK ; grandaj foliokreskaĵoj […] formigis vere tropikan laŭbon en tiu ĉi malgranda Edeno FK ; [ili] tenis en la buŝo iajn torditajn kaj ekbruligitajn foliojn, kies fumon ili elspiradis FK ; li tremas, kiel aŭtuna folio PrV ; pelos ilin brueto de falanta folio [4]; foliplato (la plata parto de la folio, limbo); folitigo (tigo tenanta la foliplaton, petiolo); foliingo, folibazo (baza parto de folio ĉirkaŭanta la tigon); elipsa, ovoforma, inverse ovoforma (obovala), spatelforma, lancetforma, sagforma, ronda, lancoforma, renforma, linia, ŝildforma, korforma, pingloforma, pluma (pinata), triloba, manforma, piedforma folio; glatranda, harranda, segildenta, denta, ŝarknaĝila, noĉita, loba, festonranda folio; pinta, pintega, pikilpinta, obtuza folio; strinerva, fingronerva, plumnerva folio.
2.
Maldika, plata objekto: ili batetendis foliojn da oro kaj tranĉis ilin en formo de fadenoj [5]; [li] komencis transturnadi la foliojn en la notolibro FK ; [ŝi] plenskribis du grandajn foliojn da poŝta papero FK ; VD:filmo, plato
afrikanse:
blad
albane:
fletë
amhare:
ሉህ
angle:
leaf
arabe:
ورقة
armene:
թերթ
azerbajĝane:
hesabatı
beloruse:
1. ліст 2. аркуш
bengale:
শীট
birme:
စာရွက်
bosne:
list
bulgare:
1. лист, листо 2. лист
ĉeĥe:
list papíru, list rostliny
ĉine:
1. [yè], 頁 [yè]
dane:
ark
estone:
leht
eŭske:
fitxa
france:
feuille ~plato: limbe (bot.). ~tigo: pétiole. ~ingo, ~bazo: base foliaire.
galege:
folla
germane:
1. Blatt ~plato: Blattspreite. ~tigo: Blattstiel. ~ingo, ~bazo: Blattgrund. 2. Blatt (papero), Folie (metalo, plasto)
guĝarate:
શીટ
haitie:
fèy
hinde:
चादर
hispane:
hoja 1. hoja (árbol,planta) ~plato: limbo (bot.). ~tigo: peciolo (bot). ~ingo, ~bazo: base (de la hoja de árbol) (bot). 2. hoja (papel, metal, plástico), plancha (metal), lámina (metal, plástico)
hungare:
1. levél (fa~) ~plato: lemez (levélen). ~tigo: nyél (levélen). ~ingo, ~bazo: alap (levélen). 2. lap(könyv~), fólia
igbe:
akwụkwọ
indonezie:
1. daun 2. bilah, lamina, lembar, lempeng (logam), papan, pelat
irlande:
bileog
islande:
blað
japane:
シート
jide:
בויגן
jorube:
kanare:
ಹಾಳೆ
kartvele:
ფურცელი
kazaĥe:
табақ
kimre:
taflen
kirgize:
барак
kmere:
សន្លឹក
koree:
시트
korsike:
fogghiu
kose:
ishiti
kroate:
list
kurde:
rûberê nivînê
latine:
linteum
latve:
lapa
laŭe:
ເອກະສານ
litove:
lapas
makedone:
лист
malagase:
lamba
malaje:
lembaran
malajalame:
ഷീറ്റ്
malte:
folja
maorie:
whᗑrangi
marate:
पत्रक
monge:
daim ntawv
mongole:
хуудас
nederlande:
1. blad (plantk.) ~plato: bladschijf, limbus. ~tigo: bladsteel. 2. blad (papier), folie
nepale:
पाना
njanĝe:
chikalata
okcidentfrise:
fel
panĝabe:
ਸ਼ੀਟ
paŝtue:
پاڼه
pole:
liść, kartka
portugale:
1. folha 2. folha, chapa, lâmina
ruande:
urupapuro
ruse:
лист
samoe:
laupepa
sinde:
ورق
sinhale:
පත්රය
skotgaele:
duilleag
slovake:
v kartách zelené
slovene:
stanja
somale:
xaashida
ŝone:
bepa
sote:
lakane
sunde:
lambaran
svahile:
karatasi
taĝike:
лавҳаи
taje:
แผ่น
tamile:
தாள்
tatare:
таблица
telugue:
షీట్
tokipone:
kasi
turke:
yaprak
ukraine:
лист
urdue:
شیٹ
uzbeke:
varaq
vjetname:
tờ
zulue:
ishidi

folii

1.
(ntr)
Kreskigi foliojn: daŭre ruĝo floras, verd' folias [6]; (figure) efemereco […]folias la horoj, burĝonas la tagoj [7].
2.
Foliumi: [ŝi] prenas la Biblion kaj folias Rabistoj .
6. Sibayama Zyun'iti: En la Parko de Paco, Hiroŝimo, 1974
7. Efemereco, Kajeroj el la Sudo, n-ro 11, jul-sep 1991
angle:
2. browse
ĉeĥe:
1. vyhánět listy 2. listovat, obracet listy (v knize)
france:
1. feuiller
germane:
1. austreiben (Blätter)
hispane:
2. navegar (por internet)
hungare:
1. levelet hajt
indonezie:
1. berdaun 2. menjelajah, menjelajahi, meramban
japane:
葉をつける [はをつける]
nederlande:
2. bladeren
ruse:
1. покрываться листьями
slovake:
1. vyháňať listy 2. listovať
ukraine:
вкриватися листям, випускати листя

foliaro

1.
Amaseto de folioj kreskantaj ĉe branĉo aŭ vegetaĵo: branĉoj kun densa foliaro [8]; [arbo], sur kiu estis bela foliaro, multe da fruktoj [9]; la daktilpalmo etendis sian ŝirman foliaron tre alte, kvazaŭ […] sunombrelo [10]; kamufli sin inter la foliaro [11]; la malluma foliaro de la arbo BdV ; sunradioj penetris tra la juna foliaro [12].
2.
Staplo de paperfolioj: TEJO celis ne simple liveri […] nur ankoraŭ alian novaĵ-foliaron aŭ anoncaron, sed veran gazeton EeP ; [iu] ŝtelis tiun foliaron ĉe la fotokopia maŝino ChV ; pri la origino kaj la evoluo de ĉiu alfabeto oni povus verki dikajn foliarojn [13].
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeĥezkel 31:3
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Daniel 4:21
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Filino de la marĉa reĝo
11. Roberto Pigro: Noktiĝas ... kaj la papilio noktuiĝas, Monato, 2012/08, p. 27
12. Michael Ende, trad. Wolfram Diestel: La Senĉesa Rakonto, La Arĝenta Urbo Amarganto
13. Mihail Korotkov: Plej granda invento de la homaro, Monato, 2013/01, p. 24
beloruse:
1. лісьце 2. стос (паперы)
bulgare:
1. шума
ĉeĥe:
1. listoví rostliny, listí, olistění
ĉine:
1. 綠樹 [lüshù]
france:
1. feuillage
germane:
1. Laub 2. Papierstapel
hispane:
1. follaje
hungare:
1. lomb(ozat)
indonezie:
1. dedaunan 2. tumpukan kertas
japane:
[よう], 茂み [しげみ]
katalune:
1. fullatge
pole:
1. ulistnienie
ruse:
1. листва
slovake:
1. lístie
ukraine:
збірн. листя

foliero

BOT Ĉiu el la folisimilaj partoj konsistigantaj kunmetitan folion: Nigra juglando: […] la folioj havas 15–23 folierojn [14].
ĉeĥe:
lísteček složeného listu, šupina obalová
france:
foliole
germane:
Fieder
japane:
小葉 [しょうよう]
slovake:
lístoček (zložitých kvetov)
ukraine:
листочок

foliigi

TEK Platigi metalon en folion: foliigita arĝento [15]; foliigita pasto [16]; la aranĝo de la glimo en paralelaj tavoletoj donas al [gnejso] foliigitan aspekton [17].
ĉeĥe:
lístkovat
france:
laminer
germane:
~igita pasto: Blätterteig.
hispane:
laminar, hacer planchas
hungare:
laminál
indonezie:
menempa, menggembleng
japane:
薄片にする [うすかたにする], 折り込む [おりこむ]
ruse:
прокатывать, вальцевать, плющить
slovake:
lístkovať
ukraine:
качати, розкачувати (тісто)

foliumi, trafolii

1.
Movi, turni la foliojn de io: malrapida vento foliumis iom en la arbfoliaro VRA .
2.
Turni la paĝojn de libro, kajero aŭ simila por supraĵe trarigardi ĝin: Nikolao Adamoviĉ eltiris el sia poŝo la gramatikon […] kaj transdonis ĝin al Paŭlo Petroviĉ; li kun malfido trafoliis ĝin [18]; [li] rigardis la librojn, foliumis en kelkaj kaj legis peceton tie kaj tie InfanTorent2 ; ŝi rapide malfermis fotografaĵoplenan albumon, kiun ŝi ofte foliumis ChL ; li foliumis kelkajn paperojn sur la skribotablo KrM ; nur la foliumado aŭdiĝis [kiel] en niaj bibliotekoj VaK ; mi foliumas al la titolvorto kaj tie mi legas, ke la persan tapiŝarton ni konas ekde la dinastio „Safida SatirRak ; Jano dume plu foliumis la leterojn, subite li fajfis ekscitiĝe ChB .
3.
KOMP Esplori datumojn (dosierojn, dosierujojn, hipertekstojn) en laŭvola ordo, ne nepre en la rekta ordo.
18. A. A. Saĥarov: Superforta ambicio, 1913
angle:
browse (a book)
bulgare:
3. разглеждам
ĉine:
略讀 [lüèdú], 翻动 [fāndòng], 流覽 [liúlǎn], 翻頁 [fānyè], 翻过 [fānguò], 翻看 [fānkàn], 翻书 [fānshū], 翻閱 [fānyuè]
germane:
blättern 1. rascheln (Blätter)
hungare:
3. böngészik (pl. a világhálón)
indonezie:
3. menjelajah, menjelajahi, meramban
japane:
ページをめくる [ぺーじをめくる], ブラウズする, 閲覧する [えつらんする]
ruse:
3. просматривать
ukraine:
гортати, перегортати (сторінки)

foliumilo

KOMP Legilo por foliumi, precipe TTT-legilo de retumilo: Mikrosofto ankaŭ kontraŭas aron da novaĵoj, kiujn la uzantoj atendas en sia foliumilo [19]; mi hazarde elektis Netscape kiel uzotan programon, [kies] ĉefa avantaĝo estis, ke en unu programo estas samtempe poŝtilo kaj foliumilo [20]; vi povas tuj serĉi el la adres-trabo de via foliumilo [21].
19. Marko Naoki Lins: Foliumiloj denove interbatalas, Monato, 2005/01, p. 17
20. Monato, Roland Rotsaert: Netscape 8: plej multflanka, 2005/10, p. 17
21. -: Retbutiko renovigita, Monato, 2014/01, p. 27
angle:
browser
beloruse:
браўзэр
bulgare:
браузър
ĉeĥe:
prohlížečka (program)
ĉine:
浏览者 [liúlǎnzhě], 浏览器 [liúlǎnqì]
france:
fureteur, navigateur
hispane:
explorador (programa), navegador (programa)
hungare:
böngésző(program)
indonezie:
penjelajah, peramban
nederlande:
browser, bladeraar
pole:
czytnik, pajęczarka, przeglądarka, broser
ruse:
браузер, просмотрщик, обозреватель
slovake:
prehliadač

falfolia

BOT Havanta foliojn, kiuj velkas kaj falas komence de la malvarma sezono: falfoliaj kaj ĉiamverdaj arboj [22]; sovaĝa ajlo […] kreskas sur humida kaj malseka sojlo de la ombraj falfoliaj arbaroj kaj herbejoj de Eŭropo kaj Azio [23].
22. Ĉarlz Darvin, trad. Klivo Lendon: La Origino de Specioj, ĉapitro 8a
23. Dr. Pandalis: Sovaĝa Ajlo, [vidita je 2006-03-22]
beloruse:
лістападны (аб расьліне)
bulgare:
листопадно растение
ĉeĥe:
opadavý
france:
à feuilles caduques
hispane:
caducifolia, de hoja caduca
indonezie:
gugur( tumbuhan), meluruh( tumbuhan), meranggas( tumbuhan)
japane:
落葉性の [らくようせいの]
portugale:
caducifólio, caduco (bot.), decíduo, deciduifólio
slovake:
opadavý
ukraine:
листопадний

florfolio

BOT Kalikakorola folio de la floro: [la elfoj] havis elegantajn vestojn el florfolioj kun garnaĵo el flugiloj de muŝoj [24]; oni ne plu bezonas magrajn herbotigojn […] aŭ rompiĝemajn florfoliojn por fini sian digestadon [25].
24. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Supo el kolbasaj bastonetoj
25. Franz-Georg Rössler: Kristnasko ― Adori, odori, Monato, 2013/11, p. 10
beloruse:
пялёстак
ĉeĥe:
okvětní lístek
ĉine:
开花的植物 [kāihuādezhíwù], 瓣 [bàn]
france:
pétale, sépale
germane:
Blütenblatt
hispane:
pétalo
hungare:
viráglevél, szirom
indonezie:
petal, daun mahkota (bunga)
nederlande:
bloemblad
pole:
płatek
ruse:
лепесток
slovake:
okvetný lístok
ukraine:
чашолисток, тичинка, пелюстка

flugfolio

TIP Unufolia aŭ malmultfolia presaĵo, ne broŝurita, ordinare uzata por propagando aŭ reklamo: afiŝoj kaj flugfolioj presitaj de la partio de socialistaj laboristoj kaj distribuitaj tra Dublino [26]; NATO sugestis per la flugfolioj „forkuri, indiferente kien“ [27]; jen partiaj disputoj, flagoj, standardoj, banderoloj, flugfolioj kun plej demagogiaj, orgiaj, malhonestaj promesoj [28].
26. Garbhan MacAoidh: Ekskapo eskapas, Monato, 2000/09, p. 8
27. Stefan Maul: Trompitaj dizertintoj, Monato, 2000/12, p. 9
28. Gilbert Ledon: Putraj demokratioj, Monato, 2001/01, p. 5
beloruse:
улётка, лістоўка
bulgare:
листовка
ĉeĥe:
leták
ĉine:
散頁印刷品 [sànyèyìnshuàpǐn], 传单 [chuándān]
france:
prospectus
germane:
Flugblatt
hispane:
panfleto
hungare:
röplap, prospektus
indonezie:
pamflet, prospektus, selebaran
japane:
ちらし
nederlande:
strooibiljet, pamflet
pole:
ulotka
ruse:
листовка
slovake:
leták
ukraine:
листівка, летючка

kontraŭfolio

[29]
EKON Tiu responda, komplementa parto de ĉeko, kvitanco, atestfolio ks, kiu restas ĉe la registro, kajero, libreto ks, post apartigo de la transdonita parto kaj surhavas ordinare la samajn informojn; talono1.
29. M. C. Butler: Step by Step in Esperanto, §440
angle:
counterfoil
france:
talon
indonezie:
talon
ruse:
корешок (квитанционной, чековой и т.д. книжки), талон (билета)

senfoliigi

(tr)
Senigi je folioj: la ventego senfoliigas la plej delikatajn rozojn RBa ; aŭtuno senfoliigis la grandajn kverkojn [30]: proceso kontraŭ la Dow Chemical, kiu produktis la faman kemian senfoliigaĵon[…]agent orange[31].
30. E. Boirac: Perdita kaj Retrovita, 1904
31. Diversaj aŭtoroj: Le Monde diplomatique en Esperanto 2002-2004, Lasta perfido ― Mortigi kaj Morti aŭ la oferitaj de la Usonaj Militoj
beloruse:
абарваць лісьце
france:
effeuiller
indonezie:
meranggaskan (daun)
japane:
葉を散らす [はをちらす]

*trifolio

BOT Genro el familio fabacoj (Trifolium), kun tripartaj folioj: ĉarma kaj dolĉa estis la aromo, kiu blovetis de la luksa kampo de trifolioj, kie la abeloj zumadis [32]; unuj verdis: la lino, tritiko, trifolio, la aliaj estis oraj de la maturiĝanta hordeo [33]; oni rikoltis la trifolion kaj seneson [34].
herbeja trifolio (Trifolium pratense), Keila, Estonujo
CC BY-SA 4.0  [35]
Rim.: En UV la vorto aperas kun streketo: tri'foli', sed tamen kiel kapvorton inter tribun' kaj trik' anstataŭ kiel derivaĵo de foli'. Kaj ĉar fakte temas ne pri speco de folio sed vegetaĵo, oni pli bone konsideru ĝin kiel radiko adoptita el la latina vorto Trifolium. [W. Diestel]
beloruse:
канюшына
bulgare:
детелина
ĉeĥe:
trifolium, trojlístek, třílístek
ĉine:
苜蓿草 [mùsùcǎo], 車軸草屬 [chēzhóucǎoshǔ], 三叶草属 [sānyècǎoshǔ], 苜 [mù], 三叶草 [sānyècǎo]
france:
trèfle
germane:
Klee
hispane:
trebol
hungare:
lóhere
indonezie:
Trifolium
japane:
クローバー, シロツメクサ
latinece:
herbeja tri~o: Trifolium pratense. Trifolium
nederlande:
klaver
pole:
koniczyna
ruse:
клевер, трилистник
slovake:
trojlístok
ukraine:
конюшина

kartezia folio

MatVort
MAT Speco de triagrada ebena kurbo: la kartezia ekvacio de kartezia folio estas de la tipo `x^3+y^3=3axy`.

Bedaŭrinde la vektorgrafiko ne povas montriĝi!

kartezia folio
angle:
Cartesian folium
beloruse:
дэкартаў ліст
bulgare:
декартов лист
ĉeĥe:
Descartesův list, Descartův list
france:
folium de Descartes
germane:
Descartessches Blatt
hispane:
hoja de Descartes (curva geométrica)
hungare:
Descartes-féle levélgörbe
indonezie:
daun Descartes
pole:
liść Kartezjusza
ruse:
декартов лист
slovake:
Descartesov list

administraj notoj

~ero: Mankas dua fontindiko.
kontraŭ~o: Mankas dua fontindiko.
tri~o: Mankas verkindiko en fonto.
kartezia ~o: Mankas dua fontindiko.
kartezia ~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.