*pen/i PV
*peni
(ntr)
-
Energie kaj lacige streĉi siajn fortojn por atingi
rezulton:
en korespondado […] estas bone ĉiam peni
uzadi
nur vortojn el la „Fundamento“
[1];
la maljuna ĉevalo […] vane penis
kuri
pli rapide
[2];
kiam vi tralegos tiun ĉi leteron, penu,
ke tiuj ĉi maristoj venu al la reĝo
Hamlet
;
peni anstataŭigi [esprimon] per esprimo pli bona
[3];
peni pri la efektivigo de siaj planoj;
li komencis nun eviti laŭvortan tradukadon el tiu aŭ alia
lingvo, li penis rekte pensi en la nova
VivZam
;
mi penos veni al la kongresoZ
;
oni penis allogi min per tre granda sumo da
monoZ
;
mi estas preta, de mia flanko mi volonte penos
[4];
kion vi pripenas, tio al vi venas
PrV
.
klopodi,
labori,
provi,
strebi
Rim.:
Peni pli atentigas pri streĉo kaj laciĝo,
labori pri celo kaj rezulto.
1.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Antaŭparolo
2. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Arturo
3. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. La verkaro de Zamenhof
4. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, akto 5a, sceno 7a
2. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Arturo
3. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 2. La verkaro de Zamenhof
4. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, akto 5a, sceno 7a
- angle:
- make an effort, try
- beloruse:
- старацца, намагацца, прыкладаць высілкі, накіроўваць высілкі
- bretone:
- poaniañ (strivañ), strivañ
- bulgare:
- опитвам, старая се, полагам усилия
- ĉeĥe:
- snažit se dřít se, namáhat se, usilovat
- ĉine:
- 勉 [miǎn], 力争 [lìzhēng], 力爭 [lìzhēng], 强 [qiǎng], 彊 [qiǎng], 争取 [zhēngqǔ], 爭取 [zhēngqǔ], 致力 [zhìlì], 使劲儿 [shǐjìnr], 使勁兒 [shǐjìnr]
- france:
- s'efforcer de, peiner
- germane:
- sich mühen, sich abmühen, sich anstrengen
- hispane:
- esforzarse en, empeñarse en
- hungare:
- fáradozik
- indonezie:
- mencoba, berupaya, berusaha, mengusahakan
- japane:
- 努める [つとめる], 努力する [どりょくする], 苦労する [くろうする], 骨を折る [ほねをおる]
- katalune:
- esforçar-se, procurar vane ~i: esforçar-se en va.
- nederlande:
- trachten, moeite doen
- pole:
- dążyć, usiłować, starać się, trudzić się
- portugale:
- esforçar-se por, empenhar-se em, dar-se ao trabalho de
- rumane:
- se strădui, încerca, întrista
- ruse:
- стараться, пытаться, прилагать усилия
- slovake:
- pechoriť sa, trápiť sa, veľmi sa namáhať
- ukraine:
- старатися, намагатися, силкуватися, докладати зусиль
peno
-
Energia kaj laciga streĉo de ĉiuj fortoj al iu celo:
mi vin dankas pro viaj penoj;
mi faros ĉiujn eblajn penojn por kontentigi vin;
ho, ne faru al vi penojn, diris Fanny
[5];
bona verkisto penas eviti penon al la legantoj;
venas ĉagreno sen granda peno
PrV
;
via penado ne estos vana;
por sukcesi vi devas ankoraŭ plifortigi viajn penojn;
ne ŝpari monon nek penon
(haŭto)
PrV
.
fortostreĉo
5.
Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, La Porcio da
Glaciaĵo
- angle:
- effort
- beloruse:
- намаганьне, стараньне, высілак
- bretone:
- poan (striv), striv
- bulgare:
- старание, усилие
- ĉeĥe:
- lopota, námaha, svízel
- ĉine:
- 心血 [xīnxuè], 功夫 [gōngfu], 困难 [kùnnan], 困難 [kùnnan], 艰难 [jiānnán], 艱難 [jiānnán], 工夫 [gōngfū]
- france:
- efforts, peine (efforts)
- germane:
- Mühe, Anstrengung
- hispane:
- esfuerzo
- hungare:
- fáradság, fáradozás, erőfeszítés
- indonezie:
- daya upaya, usaha, upaya
- japane:
- 苦労 [くろう], 骨折り [ほねおり], 努力 [どりょく]
- katalune:
- esforç
- nederlande:
- moeite
- pole:
- trud, fatyga
- rumane:
- efort, durere
- ruse:
- старание, усилие
- slovake:
- dravosť, dravá túžba, nápor, úsilie
- ukraine:
- старання, намагання, зусилля
penegi
- Tre peni, uzi sian tutan kapablon por io: sciencistoj en multaj landoj intense penegis trovi la mikrobon, kiu kaŭzas tiun antaŭe nekonatan infektan malsanon [6]; vi kaj viaj kunkrimuloj penegis detrui min [7].
6.
Monato, Vladimir Lemelev: De
kie venis kaj kial ĉesis netipa pneŭmonio?
7. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉapitro 21a
7. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, ĉapitro 21a
- beloruse:
- прыкладаць усе намаганьні, біцца (над чымсьці)
- bretone:
- kiañ
- bulgare:
- полагам всички усилия
- ĉeĥe:
- dřít se, namáhat se, usilovat
- ĉine:
- 竭尽全力 [jiéjìnquánlì], 竭盡全力 [jiéjìnquánlì], 力求 [lìqiú], 使劲儿 [shǐjìnr], 使勁兒 [shǐjìnr]
- france:
- s'escrimer à, s'évertuer à
- germane:
- sich übermäßig anstrengen
- hispane:
- afanarse, esforzarse intensamente
- katalune:
- escarrassar-se, esforçar-se intensament
- nederlande:
- zich uitsloven
- pole:
- trudzić się, mozolić się
- rumane:
- trudi, necăji, plod departe
- ruse:
- биться (над чем-л.), прилагать все усилия (к чему-л.)
- slovake:
- pechoriť sa, trápiť sa, veľmi sa namáhať
penema
- Kiu volonte penas; tre laborema, diligenta: li suferis konstante doloron de kapo kaj de malfeliĉa amo, kaj ambaŭ doloroj naskiĝis de lia penema partoprenado en la societa vivo, ĉar li trinkadis ĉiam grandan kvanton da restoj de vino en la nokto, kaj tio ĉi malsanigis lian kapon, kaj li vidadis multon da belaj sinjorinoj, kaj tio ĉi malsanigis lian koron FK ; ili ne estas tiel penemaj kaj laboremaj kiel la gepatra generacio [8].
8.
He Jia:
Strebo kaj konfuzo de migrantaj
kamparano-laborantoj..., Esperanto.china.org.cn, 2013-11-28
- angle:
- hardworking
- beloruse:
- старанны, руплівы, клапатлівы, дбайны
- bulgare:
- старателен
- ĉeĥe:
- usilovný
- ĉine:
- 勤劳 [qínláo], 勤勞 [qínláo], 勤快 [qínkuài], 刻苦 [kèkǔ], 勤力 [qínlì]
- france:
- laborieux
- hispane:
- laborioso
- indonezie:
- pekerja keras
- japane:
- 勤勉な [きんべんな], 骨惜しみしない [ほねおしみしない]
- pole:
- pieczołowity, skrzętny, wytrwały
- rumane:
- asiduu, stăruitor
- slovake:
- usilovný
- ukraine:
- старанний, запопадливий, ревний
penego
- Tre granda sinstreĉo por iu celo: la penegoj de sciencistoj […] kapablas kontraŭstari al ĉiu plago, minaconta la homaron [9]; invadoj oni okazis en jaroj 1222 kaj 1223, tamen malgraŭ financa kaj milita penego oni ne akiris solidajn sukcesojn [10].
9.
Monato, Vladimir Lemelev: De kie
venis kaj kial ĉesis netipa pneŭmonio?
10. Vikipedio, Henriko la 1-a (Pollando)
10. Vikipedio, Henriko la 1-a (Pollando)
- beloruse:
- вялікае намаганьне, напружаньне
- bretone:
- striv bras-meurbet
- bulgare:
- огромно старание, огромно усилие
- ĉeĥe:
- lopota, námaha, svízel
- ĉine:
- 心血 [xīnxuè]
- france:
- efforts énormes
- hispane:
- esfuerzo enorme, empeño, sacrificio
- katalune:
- afany, sacrifici
- nederlande:
- uitsloven (zn.)
- pole:
- ciemięga, mozół
- rumane:
- trudă, efort
- ruse:
- огромное усилие
- slovake:
- lopota, namáhavá, ťažká práca
- ukraine:
- труд
peniga
- Trudanta aŭ postulanta penon: peniga laboro; ĉiu nokto iĝas ĉiam pli nigra ol la antaŭa, pli senkonsola, kaj la tuta vivo pli malhela kaj peniga Ĉukĉoj ; al siaj infanoj ili volis doni pli bonan, pacan kaj ne tro penigan estontecon [11]; la Demokratia Respubliko Kongo eliris el longa kaj peniga milito, kiu disŝiris la landon [12].
11.
Monato, Raita Pyhälä: Pensante
pensie ...
12. Monato, H. Ntawu Hubert: Kiel eskapi la pasintecon?
12. Monato, H. Ntawu Hubert: Kiel eskapi la pasintecon?
- angle:
- arduous
- beloruse:
- цяжкі, стомны
- bretone:
- poanius (a c'houlenn kalz strivoù)
- bulgare:
- тежък, изискващ усилия
- ĉeĥe:
- namáhavý
- ĉine:
- 辛苦 [xīnkǔ], 繁重 [fánzhòng], 艰苦 [jiānkǔ], 艱苦 [jiānkǔ], 吃力 [chīlì], 艰巨 [jiānjù], 艱巨 [jiānjù], 恼人 [nǎorén], 惱人 [nǎorén], 浩繁 [hàofán], 費力地 [fèilìde], 费力地 [fèilìde], 使疲劳 [shǐpíláo], 使疲勞 [shǐpíláo], 竭力做 [jiélìzuò]
- france:
- pénible
- germane:
- mühsam, anstrengend, mühevoll
- hispane:
- arduo, penoso
- hungare:
- fáradságos
- japane:
- 骨の折れる [こつのおれる], つらい
- katalune:
- ardu, penós
- nederlande:
- moeitevol
- pole:
- ciężki, żmudny
- rumane:
- harnic
- ruse:
- утомительный, тяжёлый, трудный
- slovake:
- namáhavý, ťažký
- ukraine:
- стомлюючий, важкий, тяжкий, трудний
peninda
13.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
- angle:
- worth trying, worth the effort
- beloruse:
- варты высілкаў
- bretone:
- a dalv ar boan
- bulgare:
- заслужаващ усилия
- ĉeĥe:
- stojící za námahu
- germane:
- der Mühe wert
- hispane:
- que vale la pena
- hungare:
- fáradozásra méltó, fáradozásra érdemes
- indonezie:
- patut dicoba
- japane:
- 骨折りがいのある [こっせつりがいのある], やりがいのある
- katalune:
- que val la pena
- nederlande:
- de moeite waard
- pole:
- wart wysiłku, warty zachodu
- rumane:
- care are valoare, care merită osteneala
- ruse:
- достойный усилий
- slovake:
- stojaci za námahu
- ukraine:
- вартий зусиль/старання
penindi
- Esti afero valora, dezirinda, eĉ koste de peno: li opiniis, ke tute ne penindas konfidi [deziron eliri] al la pordisto, se oni povas trarampi inter la feraj stangoj [14].
14.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
- angle:
- be worth the effort
- beloruse:
- быць вартым высілкаў
- bretone:
- talvezout ar boan
- france:
- valoir la peine
- germane:
- der Mühe wert sein
- hispane:
- valer la pena
- indonezie:
- patut dicoba
- katalune:
- valer la pena
- nederlande:
- de moeite waard zijn
- pole:
- warto zrobić coś
- rumane:
- merita, valora
- ruse:
- стоить усилий
nepenema, malpenema
- Evitanta penon, mallaborema, pigra: li fariĝis malpenema kaj sin tenis ĉiam malvigle, neserioze [15].
15.
Lao She, trad. Wang Chongfang:
Kamelo Ŝjangzi, 1988
- beloruse:
- нядбайны, нестаранны, гультаяваты
- bulgare:
- нестарателен
- ĉine:
- 懒散 [lǎnsǎn], 懶散 [lǎnsǎn], 蔫 [niān], 怠惰 [dàiduò], 慢轉 [mànzhuǎn], 慢转 [mànzhuǎn], 澶 [dàn]
- france:
- indolent, nonchalant
- germane:
- träge, faul, Mühe scheuend
- hispane:
- indolente, perezoso
- indonezie:
- kelesa, lamban, lembam, malas
- pole:
- ospały, leniwy, nonszalancki
- rumane:
- fără effort, leneș, puturos
senpene
- Facile, sen fortostreĉo aŭ laciĝo: ah, bona afero estas la rajdado, […] oni sidas kvazaŭ sur seĝo, ne faletas sur ŝtono, indulgas la ŝuojn kaj senpene vojaĝas [16]; per la pli ol 1,3-kilograma PIV oni povis ĉiam senpene mortbati iun obstinan oponanton el alia skolo [17].
16.
Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Feliĉa
Joĉjo
17. Monato, Pejno Simono: La gramatikiloj de Esperanto laŭ ABC
17. Monato, Pejno Simono: La gramatikiloj de Esperanto laŭ ABC
- angle:
- effortlessly
- beloruse:
- лёгка, бяз высілкаў
- bretone:
- diboan (aes)
- bulgare:
- леко, лесно, без усилия
- ĉeĥe:
- bez námahy (adv.), lehce
- ĉine:
- 輕易完成 [qīngyìwánchéng], 轻易完成 [qīngyìwánchéng], 不費吹灰之力 [bùfèichuīhuīzhīlì], 不费吹灰之力 [bùfèichuīhuīzhīlì], 毫不費力 [háobùfèilì], 毫不费力 [háobùfèilì]
- france:
- aisément, sans peine
- germane:
- mühelos
- hispane:
- sin esfuerzo
- hungare:
- könnyedén, minden különösebb nélkül
- japane:
- らくらくと, たやすく
- katalune:
- fàcilment, sense esforç
- nederlande:
- moeiteloos, gemakkelijk
- pole:
- bez trudu, łatwo
- rumane:
- cu ușurință, facil
- ruse:
- легко, без усилий
- slovake:
- bez námahy, ľahko
- ukraine:
- без (жодних) зусиль, легко
valori la penon
- Doni rezulton tre dezirindan kompare la necesan penon: ne valoras la akiro eĉ la penon de l' deziro PrV ; la rezultoj tamen ne valoris la penon, ne konvinkis la monodonintojn kaj ne plenigis la propran konton [18]; la pli granda komforto valoras la penon [19].
18.
Monato, Franz-Georg Rössler: Homo
universala,
homo moderna: Johann Joachim Becher naskiĝis antaŭ 375
jaroj
19. Monato, Roland Rotsaert: Pli komforte labori per komputilo
19. Monato, Roland Rotsaert: Pli komforte labori per komputilo
- angle:
- be worth the effort
- beloruse:
- апраўдваць высілкі
- bretone:
- talvezout ar boan
- bulgare:
- струвам си усилията
- ĉine:
- 值得 [zhíde]
- france:
- valoir la peine
- germane:
- die Mühe lohnen, die Anstrengung wert sein
- hispane:
- valer la pena
- katalune:
- pagar (valer) la pena
- nederlande:
- de moeite waard zijn
- pole:
- warty trudu
- portugale:
- valer a pena
- rumane:
- merită efortul
- ruse:
- стоить усилий
administraj notoj
~i:
Mankas verkindiko en fonto.