3kirl/i MT

kirli

(tr)
Komuniki al likvaĵo rapidan turniĝan movon, kiu foje naskas ŝaŭmon; komuniki similan movon al gaso aŭ pulvora substanco: ĉu vi povas eltiri levjatanon per fiŝhoko […] ‐ kiel kaldronon ĝi ondigas la profundon, la maron ĝi kirlas kiel ŝmiraĵon [1]; mi devas baldaŭ iri malsupren, por iom kirli en la potoj kaj gustumi [2]; oni kuiris en vitraj glasoj, oni kirlis kaj distilis, en pistujoj oni pistis spicojn [3]; homaj svarmoj estis la stratoj, unuj puŝis ĉi tien, aliaj tien, estis vera kirligo de urbanoj kaj vilaĝanoj, monaĥoj kaj soldatoj [4]; kirlita kremo; la uragano kirlis la ondegojn de la maro; polvkirlita grenplanko [5]; per la mano mi forte kirlis la biletbulojn per vigla turnado tiel, ke neniu povos dubi, ke ili estas bone miksitaj [6]; (figure) „trankvilon! ne paniku!“ […] tuj tiu admono […] redonas pacon kaj klarecon al la menso ĵus kirlita [7]; gajaj kaj ĝojaj homoj petolis kaj kirladis la atmosferon [8]. VD:miksi, vipi
angle:
stir, swirl, whirl
ĉeĥe:
protřepávat, roztřepávat, třepat
ĉine:
搅拌 [jiǎobàn], 擣 [dǎo], 搅动 [jiǎodòng]
france:
agiter (un liquide, par ex.), battre (agiter vigoureusement), brasser (remuer en mélangeant), remuer (agiter), touiller, tourner (touiller), faire tourbillonner
germane:
quirlen, schlagen
hispane:
batir
hungare:
kever, kavar ~ita kremo: tejszínhab.
itale:
agitare (un liquido), battere (agitare vigorosamente)
japane:
かきまわす, かき混ぜる [かきまぜる]
katalune:
batre, remenar (batre), deixatar (ous)
nederlande:
roeren ~ita kremo: slagroom.
pole:
kręcić, wirować, mieszać
ruse:
размешивать, взбалтывать, взбивать ~ita kremo: взбитые сливки.
slovake:
pretrepať, rozvíriť, víriť
svede:
vispa ~ita kremo: vispgrädde.
ukraine:
розмішувати, збовтувати, збивати (масло, крем)

kirlo

1.
Rapida rondirado de likvaĵo ks: akvokirlo, ventokirlo PV ; MET kirloventego (ciklono); ĉi-jare tutmonde estis aparte multaj […] tajfunoj, ciklonoj kaj tornadoj, do kirloŝtormoj [9]; (figure) Ingrid kiel kirlovento kuris al la ŝranko [10]. SIN:vortico
2.
(figure) Rapida turniĝo perceptata ĉirkaŭ aŭ en si: estis kirlo en lia kapo, kaj li estis proksima al sveno [11]; la boateto eniĝas kirlon de l’ karnavalo Metrop ; ĵetataj en la kirlon de senbrida fervoro [12]; donanto en la kirlo de familiaj kvereloj eĉ eksentas kulpon [13]; dum vi dancos inter ĉampanaj ŝaŭm-bobeloj, vi sentos la kirlon de pli nigraj kurentoj subsurfacaj [14].
3.
MATPIV1 (de kampo `E`, alprenanta valorojn en reela tridimensia vektora spaco) Vektora kampo kun valoroj en la sama spaco, kies komponantoj ĉe ĉiu punkto egalas al `(del_2E_3-del_3E_2,del_3E_1-del_1E_3,del_1E_2-del_2E_1)`, kie `E_i` signas la `i`-an komponanton de `E`: la kirlon de `E` oni kutime signas per `nabla^^E`, `"kirl" E``"rot" E`.
angle:
1. swirl, whirl 3. curl (of a vector field), rotor (of a vector field)
ĉeĥe:
vír
ĉine:
2. [yī], 軒然大波 [xuānrándàbō], 飆風 [biāofēng], 龍圈風 [lóngquānfēng]
france:
1. tourbillon, maelström ~oventego: cyclone. 3. rotationnel, tourbillon (d'un champ vectoriel)
germane:
1. Wirbel 2. Wirbel, Kreisel 3. Rotation, Rotor, Quirl, Wirbel
hispane:
1. remolino ~oventego: ciclón. 3. rotacional
hungare:
1. örvény, forgatag ~oventego: forgószél. 3. rotáció
itale:
~oventego: ciclone. 3. rotore (di un campo vettoriale)
japane:
[うず], 渦巻 [うずまき], 旋回 [せんかい], 回転 [かいてん]
nederlande:
1. dwarreling ~oventego: cycloon.
pole:
1. wir, ruch wirowy, ruch obrotowy ~oventego: cyklon. 3. wirowość (pola wektorowego), rotacja
ruse:
1. вихрь 3. вихрь (векторного поля), ротор (векторного поля), ротация (векторного поля)
slovake:
rotácia, vír
svede:
1. virvel 3. rotation
ukraine:
вихор, вир

kirlaĵo

Io movita, miksita per kirlado: kirlaĵoj el flamo kaj cindro kovras la stratojn [15]; prepari varman trinkaĵon aŭ eĉ frostan kirlaĵon [16].
angle:
swirl
hispane:
remolino
nederlande:
dwarreling, warreling
pole:
wir, ruch wirowy, ruch obrotowy

kirliĝi

(ntr)
1.
(likvaĵo) Rapide turniĝi, ofte kun ŝaŭmo: la maro kirliĝis sub la vento; vento kirliĝis kaj el la facila polvo de la altmonta aero elvolviĝis aŭto [17]; kun obtuza tondro ĝi falis en la neĝon, kiu kirliĝis supren, kiel fumo de bombtrafo [18].
2.
(figure) Perceptiĝi kiel rapide turniĝanta: sentoj kaj bildoj kirliĝis en ŝia interno, kvazaŭ dum febrosonĝo [19]; malsupre domarego, parkoj, ĝardenoj, stratoj kirliĝis […] kaj ni preskaŭ gluiĝis al la sidlokoj pro la centrifuga forto [20]; mia kapo turniĝis, ĉirkaŭ mi kirliĝis la mondo [21]; mia stomako kirliĝis ĉe aŭdo de tiu lama banalaĵo [22]; kirliĝo de emocioj [23]; pensoj kelkfoje kirliĝas ŝajne senfadene [24]; kure de la libro la rakonta fluo pli kaj pli kirliĝas, kvazaŭ rapidiĝanta akvo survoje al falego [25]. VD:agitiĝi, emociiĝi, skuiĝi
angle:
swirl
ĉine:
旋涡 [xuánwō]
france:
tournoyer, tourbillonner
germane:
verwirbeln, wirbeln
hispane:
arremolinarse
hungare:
kavarog, örvénylik
itale:
turbinare
japane:
渦巻く [うずまく], 旋回する [せんかいする]
nederlande:
dwarrelen, krioelen, wervelen
pole:
wirować, kręcić się, obracać się
ruse:
кружиться вихрем, закружиться в водовороте, смерче
svede:
virvla
ukraine:
розмішуватися, збовтуватися, збиватися (про масло)

kirlilo PIV2

1.
KUI Aparato por kirli ovojn, kremon ktp: tie mi eksponis ovokirlilon kaj enspezis sufiĉe por vivteni min [26]; estas uzata elektra kirlilo por teni ĝin malfermita, la ŝatantoj de vintra banado venas al sia glacitruo ĉiutage [27]; la kremo devas esti leĝere batita per ŝaŭmigilo aŭ kirlilo [28].
2.
TEK Aparato por kirli diversajn materialojn, ekz. sablon kun cemento kaj akvo (por ricevi betonon), grenojn ktp. VD:betonmiksilo
VD:miksilo
26. Cezaro Rossetti: Kredu min, sinjorino!, 34. Granda Parolisto Estas Duba Faristo.
27. Monato, Saliko: Vintra banado, 2009
28. Vikipedio, Batita kremo
angle:
1. whisk 2. mixer
ĉine:
2. 搅拌机 [jiǎobànjī]
france:
1. batteur (cuisine), fouet (cuisine) 2. mixeur
germane:
1. Rührgerät, Mixer
hispane:
1. batidora
hungare:
1. habverő, keverő(eszköz)
itale:
1. sbattitore (in cucina)
japane:
泡立て器 [あわだてき], 攪拌機 [かくはんき]
nederlande:
1. garde, klopper
pole:
1. mikser 2. mieszalnik
ruse:
1. миксер
svede:
1. visp
ukraine:
мішалка, збивачка

senkirla

1.
Ne havanta kirlojn: la orgeno ricevas por la ludado de malnova muziko la preferatan vivan kaj trankvilan (senkirlan) orgenventon [29].
2.
MAT (p.p. vektora kampo) Kies kirlo 3 egalas al nulo: ĉiu senkirla vektora kampo povas esti esprimita kiel gradiento de iu skalara kampo [30]. VD:potencialhava.
angle:
2. irrotational (field)
france:
2. (champ) irrotationnel
germane:
1. unverwirbelt 2. wirbelfrei (-es Vektorfeld)
hispane:
2. irrotacional
hungare:
1. örvénymentes 2. rotációmentes
itale:
2. irrotazionale
pole:
1. bezwirowy, laminarny 2. (pole) bezwirowe
ruse:
2. безвихревое (поле)
svede:
1. virvelfri 2. virvelfri

akvokirlo

MAR Loko de akvejo, kie akvo rapide vortice rondiras kun ensuĉa forto; akvoturno: ili sukcesis trairi sendamaĝe la kaptilon […] kaj el la terura akvokirlo [31]; (figure) multaj serĉantoj faltrafas en la akvokirliĝon de spirituala materialismo kaj psiĥismo, precipe kiam la sola provilo estas ilia propra „sento“ [32].
31. Homero
32. Monato, Christian Declerck: Spirituala materialismo, 2009
angle:
whirlpool, eddy
ĉeĥe:
vodní vír
ĉine:
[xuán], 漩涡 [xuánwō], 洄 [huí]
france:
tourbillon (d'eau)
germane:
Strudel
hispane:
remolino (de agua)
hungare:
vízörvény
itale:
gorgo
japane:
渦巻 [うずまき]
nederlande:
draaikolk
pole:
wir wodny
ruse:
водоворот
slovake:
krútňava, vodný vír

administraj notoj

pri ~o 1.:
      PIV1 ne lasis "~ventego" en la ekz, sed lasis ĝin en la
      difino de "ciklono". Eblas konsideri, ke temas pri veraj
      sinonimoj kaj krei apartan drv. Restas la demando, kio estis
      la intenco de la Z-a "vento~o". [MB]