*freŝ/a UV
*freŝa
-
Ne malnova,
ĵusa:
freŝa modo;
freŝdata informo;
li eltrovis kun nemalgranda kontenteco tute freŝdatajn skribaĵojn
[…], kiujn li fervore kaj rapide tralegis
[1];
havigi al si la plej freŝajn novaĵojn
[2];
ili fosis en la freŝajn tombojn kaj
elprenis la viandon de la mortintoj
[3];
[kaptita] ĉe l' freŝa faro
PrV
;
ĉu vi ricevis freŝaĵojn (freŝajn sciigojn) pri
li?
- a)
-
Pro ĵuseco bonkvalita, bonstata,
vigla:
mi havas pli freŝan panon, ol vi
[4];
freŝa viando, ovo;
ĉiujn pordojn malfermadis [ili…] por enlasadi freŝan aeron en la
ĉambron
[5];
la aero estis trankvila kaj freŝa kaj nenia venteto movis la maron
[6];
spirite oni estas plej freŝa matene kaj plej malfreŝa en la frua posttagmezo
[7];
grajnaĵo el freŝaj grajnoj
[8];
puto kun freŝa akvo
[9];
freŝa mielo
[10];
freŝa verdaĵo
[11];
la freŝa muska supraĵo de la tero estas tre mola sub ili
[12];
mi estas oleita per freŝa oleo
[13];
lia korpo fariĝas denove freŝa, kiel en la juneco
[14];
ni laboru kun freŝa energio por nia komuna afero
TkI
!
vespero lacigas, mateno freŝigas
PrV
;
ĵus mi vidis la sunon, tiel freŝruĝan, tiel
belegan, kian mi neniam vidis antaŭe
[15].
bonodora - b)
- Nedifektita de malĵuseco, de eluziteco: rostitaj grajnoj kaj freŝaj (krudaj) grajnoj [16]; vinberojn freŝajn aŭ sekigitajn li ne devas manĝi [17]; homo ankoraŭ freŝa malgraŭ longa vojaĝo; ili floras ankoraŭ en la maljuneco, estas sukplenaj kaj freŝaj [18]; oni ligos min per sep freŝaj ne sekiĝintaj ŝnuroj [19]; freŝa vesto; ĉiam freŝa estas la memoro pri lia morto; freŝa entuziasmo.
1.
H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro VI
2. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro XXII
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 10
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
7. Ivo Lapenna: Retoriko, Dua Parto
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 2:14
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 26:19
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 16:24
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 66:14
12. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 92:10
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 33:25
15. Ĉen Hongjing, trad. Miaohui: Blogaĵoj de Miaohui, 2005-06-07
16. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 23:14
17. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 6:3
18. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 92:14
19. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 16:7
2. H. A. Luyken: Pro Iŝtar, Ĉapitro XXII
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 10
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
6. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
7. Ivo Lapenna: Retoriko, Dua Parto
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 2:14
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 26:19
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 16:24
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jesaja 66:14
12. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 92:10
14. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Ijob 33:25
15. Ĉen Hongjing, trad. Miaohui: Blogaĵoj de Miaohui, 2005-06-07
16. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 23:14
17. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Nombroj 6:3
18. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 92:14
19. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 16:7
- afrikanse:
- vars
- albane:
- freskët
- amhare:
- ትኩስ
- angle:
- fresh
- arabe:
- جديدة
- armene:
- թարմ
- azerbajĝane:
- təzə
- beloruse:
- сьвежы
- bengale:
- তাজা
- birme:
- လတ်ဆတ်သော
- bosne:
- svježe
- bulgare:
- пресен
- ĉeĥe:
- čerstvý
- ĉine:
- 最新 [zuìxīn]
- dane:
- frisk
- estone:
- värske
- eŭske:
- freskoa
- filipine:
- sariwa
- france:
- frais (adj.), récent ĉe l' ~a faro: la main dans le sac.
- galege:
- fresco
- germane:
- aktuell, frisch, neu ĉe l' ~a faro: auf frischer Tat.
- guĝarate:
- તાજા
- haitie:
- fre
- haŭse:
- sabo
- hinde:
- ताजा
- hispane:
- fresco
- igbe:
- ọhụrụ
- indonezie:
- 1.a segar, baru ~data: aktual, hangat (ttg berita/info), terkini. 1.b mentah
- irlande:
- úr
- islande:
- ferskur
- japane:
- 新鮮な [しんせんな]
- jave:
- seger
- jide:
- פריש
- jorube:
- alabapade
- kanare:
- ತಾಜಾ
- kartvele:
- ახალი
- katalune:
- fresc ĉe l' ~a faro: in fraganti, en flagrant delicte.
- kazaĥe:
- жаңа
- kimre:
- ffres
- kirgize:
- жаңы
- kmere:
- ស្រស់
- koree:
- 신선한
- korsike:
- freschi
- kroate:
- svježi
- kurde:
- teze
- latine:
- recentes
- latve:
- svaigs
- laŭe:
- ສົດ
- litove:
- švieži
- makedone:
- свежо
- malagase:
- vaovao
- malaje:
- segar
- malajalame:
- പുതിയ
- malte:
- frisk
- maorie:
- hou
- marate:
- ताज्या
- monge:
- tshiab
- mongole:
- шинэ
- nederlande:
- actueel, fris, nieuw, recent, vers
- nepale:
- ताजा
- njanĝe:
- mwatsopano
- okcidentfrise:
- farsk
- panĝabe:
- ਤਾਜ਼ਾ
- paŝtue:
- تازه
- pole:
- świeży
- portugale:
- fresco, recente, novo
- ruande:
- gishya
- rumane:
- proaspăt
- ruse:
- свежий
- samoe:
- fou
- sinde:
- تازو
- sinhale:
- නැවුම්
- skotgaele:
- ùr
- slovake:
- čerstvý
- slovene:
- sveža
- somale:
- cusub
- ŝone:
- tawanda
- sote:
- a hloekileng
- sunde:
- seger
- svahile:
- safi
- taĝike:
- тару тоза
- taje:
- สด
- tamile:
- புதிய
- tatare:
- яңа
- telugue:
- తాజా
- tibete:
- སོས་པ་
- ukraine:
- свіжий
- urdue:
- تازہ
- uzbeke:
- yangi
- vjetname:
- tươi
- zulue:
- opholile
freŝe
- 1.
- Ĵuse: freŝe falinta neĝo [20].
- 2.
- En freŝa stato: ĉiuj floroj staris freŝe kaj bele en la varma lumo de la suno [21].
20.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Galoŝoj de feliĉo
21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
21. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
- beloruse:
- сьвежа
- ĉine:
- 新鮮的 [xīnxiānde], 鱻 [xian], 淸爽 [qīngshuǎng], 瀼 [ráng]
- france:
- 1. récemment
- germane:
- frisch
- indonezie:
- 1. baru saja, barusan 2. secara segar, dengan segar
- ukraine:
- свіжо
freŝeco
- Stato de io aŭ iu freŝa: Moseo havis la aĝon de cent dudek jaroj […] kaj ne malaperis lia freŝeco [22]; ŝi estis plena de freŝeco kaj ĉarmo IK ; [li] rigardis la tutan floran belecon kaj freŝecon en la ĝardeno [23].
22.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 34:7
23. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Abio
23. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Abio
- beloruse:
- сьвежасьць
- france:
- fraicheur
- germane:
- Frische
- hispane:
- frescura
- indonezie:
- kesegaran
- japane:
- 生気 [せいき], 新鮮さ [しんせんさ]
- katalune:
- frescor
- nederlande:
- frisheid
- pole:
- świeżość
- ruse:
- свежесть
- ukraine:
- свіжість
*malfreŝa
- 1.
-
Tute ne freŝa:
tiu ĉi malfreŝa pano estas malmola, kiel ŝtono
[24];
ilia tuta pano estis malfreŝa kaj ŝimiĝinta
[25];
malfreŝa akvo
[26];
gasto kiel fiŝo baldaŭ fariĝas malfreŝa
PrV
.
arkaika,
kaduka,
malnova,
mucida1,
putra,
velka - 2.
- (figure) Tro konata, eksmoda, mucida2: malfreŝa ŝerco! [27].
24.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 33
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Josuo 9:5
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
27. J. R. R. Tolkien, trad. C. Gledhill: La Hobito, 2005
25. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Josuo 9:5
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
27. J. R. R. Tolkien, trad. C. Gledhill: La Hobito, 2005
- beloruse:
- нясьвежы, чэрствы (пра хлеб)
- ĉine:
- 陈 [chén]
- france:
- défraichi, fatigué (pas frais), pas frais, rance, rassis (pas frais)
- germane:
- alt, abgestanden, schal, welk, verdorben
- indonezie:
- basi (1)
- japane:
- しなびた, 古びた [ふるびた]
- katalune:
- marcit, ranci, mústic, utilitzat
- nederlande:
- oudbakken, muf, rans, ranzig, vermoeid
- pole:
- nieświeży
- ruse:
- несвежий
- ukraine:
- черствий, несвіжий, старий
refreŝigi
- Fari ion denove freŝa: fliki kaj refreŝigi vestojn B ; refreŝigu min per pomsuko [28]; ili refreŝigis mian spiriton [29]. refreŝigi la kolorojn de pentraĵo, la aeron en la ĉambro, la memoron pri farita promeso; sin refreŝigi (sin meti en bonan, freŝan staton); refreŝiga spirita bano.
28.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Alta kanto 2:5
29. La Nova Testamento, I. Korintanoj 16:18
29. La Nova Testamento, I. Korintanoj 16:18
- beloruse:
- асьвяжыць sin re~igi: асьвяжыцца. re~iga: асьвяжальны.
- ĉine:
- 使淸爽 [shǐqīngshuǎng], 爽快 [shuǎngkuài], 有精神 [yǒujīngshén]
- france:
- rafraichir sin re~igi: se rafraichir. re~iga: rafraichissant.
- germane:
- auffrischen
- hispane:
- refrescar
- indonezie:
- menyegarkan, mempersegar sin re~igi: menyegarkan diri. re~iga: menyegarkan (adj.).
- japane:
- 新鮮さを蘇らせる [しんせんさをよみがえらせる], 元気を回復させる [げんきをかいふくさせる], リフレッシュさせる
- katalune:
- refrescar, renovar sin re~igi: refrescar-se. re~iga: refrescant.
- nederlande:
- verfrissen sin re~igi: zich verfrissen. re~iga: verfrissend.
- pole:
- odświeżyć
- ruse:
- освежить
- ukraine:
- освіжати
refreŝigaĵo
Refreŝiga trinkaĵo:
sur la ondanta akvo ni prenos iom da refreŝigaĵo
[30];
post la unua refreŝigaĵo ni pretigos nin
[31].
30.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Ĝardeno de la paradizo
31. Rikoltado de olivoj en Izola/Isola, Slovenia Esperanto-Ligo
31. Rikoltado de olivoj en Izola/Isola, Slovenia Esperanto-Ligo
- beloruse:
- асьвяжальны напітак
- ĉine:
- 提神用品 [tíshényòngpǐn], 消除疲劳 [xiāochúpíláo], 重振雄風 [chóngzhènxióngfēng], 便餐 [biàncān], 身心爽快 [shēnxīnshuǎngkuài]
- france:
- rafraichissement (boisson)
- germane:
- Erfrischung Erfrischungstrunk
- hispane:
- refresco
- indonezie:
- minuman penyegar
- japane:
- 飲み物 [のみもの]
- katalune:
- refresc
- nederlande:
- frisdrank
- pole:
- napój orzeźwiający
- ukraine:
- освіжаючий напій
refreŝigejo
- angle:
- recreational area
- germane:
- Erholungsstätte, Park
refreŝiĝi
(ntr)
- beloruse:
- асьвяжыцца
- ĉine:
- 提神 [tíshén], 凉快 [liángkuai]
- france:
- se rafraichir
- germane:
- sich erfrischen
- indonezie:
- menyegar
- katalune:
- refrescar-se, revitalitzar-se
- nederlande:
- zich verfrissen
- pole:
- odświeżyć się
- ukraine:
- освіжатися
administraj notoj
re~igi:
Mankas verkindiko en fonto.