tradukoj: be bg cs de en es fr hu nl pt ru sk tr vo

*sci/i

*scii  ↝

(tr)
1.
Posedi precize iun informon en sia menso: mi scias, ke vi estas honesta; ŝi sciis, ke ŝi mem kantus pli bele [1]; mi de teruro ne sciis, kion fari [2]; havanta devon fari du aferojn mi nun ne scias, kiun el la ambaŭ elekti Hamlet ; kiu iradas en mallumo, ne scias, kien li iras [3]; vi ne scias, ĉu ne estos malfeliĉo sur la tero [4]; poloj, kiuj ne scias alian lingvon krom sia propra [5]; se la lernanto scius bone sian lecionon [6]... saĝulo scias ion, sed neniu scias ĉion PrV ; ne scii la detalojn de la regularo; neniu scias lian tombon (kie estas lia tombo) [7]; la venĝo ne devas scii (havi) limojn Hamlet ; (frazaĵo) kiom mi scias (laŭ tio, kion mi scias) BdV .
2.  ↝
Scipovi: scii naĝi; scii ludi ŝakojn; sciu (estu kapabla) elokventi, sciu ankaŭ silenti PrV ; vi sciis bone ekspluati mian situacion Marta .

scio

1.  ↝
Sciado: scio de kelkaj ĝeneralaj principoj povas anstataŭi la scion de multaj faktoj; tio fariĝis sen mia scio; [ĉu] vi estis sen mia scio en la opera balo FK ? mia scio pri la hebrea estas magra [8]; laŭ mia scio; laŭ mia scio komunismo estas depratempa revo de la homaro pri la justa komunumo, kie inter la homoj regas frateco [9].
2.  ↝
Sciaĵo: akiri multe da scioj [10]; kiu plimultigas siajn sciojn, tiu plimultigas siajn dolorojn [11]; via buŝo tenu scion [12].

sciado  ↝

Stato de tiu, kiu scias: sciado pri higieno estas ĉiam utila; li estis plena de saĝeco, kompetenteco, kaj sciado, por fari ĉian laboron [13]; ŝi ricevis grandan respekton por lia vasta sciado DL ; nesciado de leĝo neniun pravigas PrV .

sciaĵo  ↝

Tio, kion oni scias, informo, fakto...: unu el ili povis doni sciaĵon pri la reĝido [14]; per kia malfacila maniero oni akiras en pli malfrua aĝo la necesajn sciaĵojn FK ; nia nuna komunismo […] estas bazita sur scienca fundamento, ekipita per ĉiuflankaj teoriaj kaj praktikaj sciaĵoj [15]; simile vi devas akcepti ke sciaĵoj ne nur ŝuldas sian sciiĝon al la Bono, sed ankaŭ siajn ekziston kaj realecon [16].

sciero  ↝

Elemento de scio, nekompleta scio; informero: legita Korano alportas scierojn, dum recitata Korano komunikas sian sekreton [17].

*sciigi  ↝

(tr)
Fari, ke iu sciu pri io: mi sciigas, ke de nun la ŝuldoj de mia filo ne estos pagataj de mi [18]; sciigu Johanon pri tio [19]; paĝio […] sciigis al li la komploton [20]; oni sciigis al la princo, ke malsupre atendas liaj infanoj [21]. SIN:komuniki1, informi

sciigo  ↝

Tio, kion oni sciigas: hodiaŭ mi ricevis bonan sciigon; kiam Laban aŭdis la sciigon pri Jakob […] li kuris al li renkonte [22]; la popolo aŭdis tiun malbonan sciigon, kaj ili ekfunebris [23]; sciigoj de gazetoj FK ; komuniki al li la sciigon [24]; la sciigo pri mobilizado disportiĝis kiel fulmotondro. VD:avizo, informo, komuniko, novaĵo

*sciiĝi [25]

(ntr)
Ekscii, ricevi scion pri...: Jakob sciiĝis, ke oni vendas grenon en Egiptujo [26]; lia fratino stariĝis malproksime, por sciiĝi, kio fariĝos kun li [27]; kion ni aŭdis kaj sciiĝis [28]? la Reĝo, almetinte la okulvitrojn, ĉirkaŭrigardis por sciiĝi kiu parolas [29]; mi demandis scivole, por sciiĝi, kiel [li] progresis FK .

antaŭscii  ↝

(tr)
Anticipe scii: ĉi tion antaŭsciante, gardu vin, por ke vi ne forlogiĝu per la eraro de la pekuloj [30]; la nomarĥo kun ĝemo sin ĵetis sur la plankon, kaj antaŭsciigis Mefreson, ke li estas grave malsana [31]; la unua parto [de la historio] povus resti nerakontita, ‐ ĝi tamen donos al ni antaŭsciigojn, kaj tiaj ĉiam estas utilaj [32]. VD:konjekti, diveni

ĉioscia

Kiu scias ĉion, aŭ tia ŝajnas pro tre vasta kompreno: homo ne povus esti tiel saĝa kaj ĉioscia [33]. Doktoro Ĉioscia [34]; la dio de abrahamaj religioj […] estas la kreanto de la mondo, eterna, ĉiopova, ĉioscia [35].

ekscii  ↝

(tr)
1.
Ricevi aŭ akiri informon, iĝi scianta ion: ekscii la veron; ekscii pri ies intrigoj; ekscii gravan novaĵon; kaj ili eksciis, ke la kesto de la Eternulo venis en la tendaron [36]; kiam David eksciis, ke Saul intencas malbonon kontraŭ li, li diris al la pastro Ebjatar: Donu la efodon [37].
2.
Per sperto aŭ travivaĵo bone, ĝisfunde kompreni: sed kiam mi dediĉis mian koron, por ekkoni la saĝecon kaj ekkoni la malsaĝecon kaj sensencecon, mi eksciis, ke ankaŭ ĉi tio estas ventaĵo [38].

multescia, multscia  ↝

Havanta multajn sciojn, vaste pri diversaj temoj aŭ profunde pri unu temo: Valdemaro Doe estis malhumila kaj fiera, sed ankaŭ multescia kaj sperta [39]. loĝejon, kiun [li] ekkonstruis per sia multescianta prudento FK ; li estas multscia, simpatia, trafe reaganta, foje atakanta [40].

malscio  ↝

(malofte)
Plena nescio, neinformiteco: ili tre miris pro nia malscio [41]; en feliĉa malscio Iolanta pasas la tempon inter amikinoj [42]. SIN:stulteco

scipovi  ↝

(tr)
Kapabli fari ion danke al akiritaj scioj kaj praktika ekzercado: scipovi la hispanan lingvon; la kvinjara Ludoviko jam scipovis legi kaj skribi ruse [43]; ili scipovis konservi sufiĉe liberan komunuman aranĝon.

scivoli  ↝

Deziri scii ion: ĉiu scivolis, kiel tio eblus [44] mi ege scivolis pri ĉio, kio restis al mi kaŝita [45]; mi scivolis, kiu estas la alia persono, kiu kandidatiĝis al la redaktoreco [46]; tio tenas kaj interesas la aŭdantaron, ĉar ili scivolas pri la ŝajna kontraŭdiro [47]; VD: sin demandi

scivola

Deziranta scii ion: la knabinoj scivole rigardis la tutan loĝejon [48]; la mastro […] scivola sekvis lin senbrue [49]; ŝi estis tre scivola, kaj tial ŝi sur la promenejo tuj komencis paroladon kun la alilanda sinjoro [50]; je la vido de la virino ekfloris la floroj sur la tero, kaj el la ĉielo sur ŝin ekcelis miljardoj da scivolaj okuloj [51].

scivolo, scivoleco

Deziro scii ion: ŝia scivolo kaj deziro estis tiel ekscititaj, ke ŝi fine diris […] [52]; la pastrino vojaĝis nokte […] por ŝirmi sin de la scivolo kaj respektemaj salutoj de la loĝantoj [53]; multaj personoj aliĝas al la esperantismo pro simpla scivoleco [54]; kun esprimo de kunsento kaj iom da scivoleco Marta ; la enketjuĝisto, male, rigardis min kun scivolo [55].

scivolema  ↝

Konstante inklina ekscii aferojn: mi estas scivolema homo, kiu ofte volas esplori novajn kampojn [56] ili volis vidi, kiel iras la veturado […] ĉar ili estis tre scivolemaj [57]; unu el la telefonistinoj, [...] kiu estas iom pli scivolema ol ŝi devus, subaŭskultis telefonan alvokon de kolegino [58] VD:esplorema

Rim.: Pro alilingvaj influoj, multaj parolantoj ne distingas inter scivola kaj scivolema. Ĝenerale scivolo referas al la deziro scii unu specifan aferon, dum scivolemo kutime referas al konstanta inklino voli ekscii pri diversaj aferoj. En multaj okazoj scivolo estas mallongedaŭra mensa stato, dum scivolemo estas longedaŭra eco de ies personeco.

scivolemo

Konstanta inklino ekscii aferojn: nur malmultaj volas lerni fremdan lingvon pro nura scivolemo [59]; malbena mia scivolemo, kiu devigis min surgrimpi la kradon de mia subplafona fenestreto, kiam ekestis tiu tumulto ekstere [60].

scivolemulo

Homo scivolema: oni aŭskultis interesajn prelegojn kaj partoprenis diskutojn, kaj ŝajnas ke neniam la diskutotempo sufiĉis por la scivolemuloj [61]; kreiĝis ankaŭ marbordaj homaj vivmanieroj: historio, kulturo kaj lingvo, danke al kiuj la loĝantaro nun logas scivolemulojn kaj vojaĝantojn [62]; ni iras preter la flegma policano kaj areto da scivolemuloj, starantaj sur la trotuaro kaj levintaj la kapojn al lumigitaj fenestroj de la lokalo Metrop .

povoscii  ↝

(tr)
(arkaismo)
Scipovi: li povosciis naĝi [63]; povoscii paroli Jude [64]; povoscii ludi harpon [65]; fari bonon ili ne povoscias [66]; ili ne hontas, eĉ ne povoscias ruĝiĝi [67]; povoscii pretigi la […] supon plej bonguste [68]; oni devas povoscii porti kaj gardi sian personan dignon Marta .

Rim.: En la moderna lingvo la formo „scipovi“ (t.e. povi per scio) estas preferata.

tradukoj

anglaj

~i: know; ~o: knowledge; ~ado: knowledge; ~aĵo: knowledge; ~igi: let know, inform, notify; ~igo: notification; antaŭ~i: know in advance; ĉio~a: omniscient; ek~i: learn, realize; mal~o: ignorance; ~povi: know how (to do something); ~voli: be curious (about something), wonder (about something); ~vola: curious, eager to know; ~volo, ~voleco: curiosity, interest; ~volema: curious, inquisitive; ~volemo: curiosity, inquisitiveness, thirst for knowledge; povo~i: know how.

belorusaj

~i: ведаць; ~o 1.: веданьне; ~o 2.: веда; ~ado: веданьне; ~aĵo: веда; ~igi: паведаміць; ~igo: паведамленьне; mal~o: няведаньне; ~povi: умець; ~volema: цікаўны; povo~i: умець.

bulgaraj

~i 2.: умея; ~i: зная, знам; ~o: знание; ~ado: знание; ~aĵo: знание, факт; ~igi: уведомявам, известявам, информирам, съобщавам; ~igo: уведомление, известие, съобщение; ~iĝi : уведомявам се, информирам се; antaŭ~i: знам предварително; ĉio~a: всезнаещ; ek~i: научавам, разбирам; mal~o: незнание; ~povi: умея; ~volema: любопитен, любознателен; ~volemo: любопитство, любознателност; povo~i: умея.

ĉeĥaj

~i: dovést, moci (umět), umět, umět, vědět, znát; ~o: poznatek, vědomost, vědomí, vědění, znalost; ~ado: poznání, vědomost, vědění, znalosti; ~igi: dát na vědomí, informovat, oznámit, podat zprávu, sdělit, uvádět ve známost, uvědomit, vyrozumět, zpravit; ~igo: informace, informování, oznámení, sdělení, uvědomení, vyrozumění, zpravení, zpráva; ek~i: dovědět se, zvědět; zjistit; multe~a, mult~a: mnoho vědoucí, vzdělaný; mal~o: úplná neznalost; ~povi: dovést, moci (umět), umět, znát; ~volema: zvídavý, zvědavý; ~volemo: touha znát, zvídavost; povo~i: mít vědomosti (pro určitou práci).

francaj

~i: savoir (verbe); ~o: connaissance, savoir (subst.); ~ado: connaissance, savoir (subst.); ~aĵo: connaissance, savoir (subst.); ~ero: élément de savoir; ~igi: apprendre (faire savoir), faire part (de quelquechose), faire savoir; ~igo: annonce, avis (annonce); ~iĝi : apprendre (que); antaŭ~i: savoir d'avance; ĉio~a: omniscient; ek~i: apprendre (une nouvelle), s'apercevoir (que); multe~a, mult~a: érudit, savant (adj.); mal~o: ignorance; ~povi: savoir (une langue, nager, etc.); ~volema: curieux; ~volemo: curiosité. kiom mi ~as: autant que je sache; sen mia ~o: à mon insu; laŭ mia ~o: à ce que je sais; antaŭ~igi: avertir, informer; antaŭ~igo: avertissement, information préalable.

germanaj

~i 2.: können; ~i: wissen, sich auskennen; ~o: Wissen, Kenntnis; ~ado: Wissen; ~aĵo: Wissen; ~igi: mitteilen, wissen lassen, in Kenntnis setzen; ~igo: Mitteilung; ~iĝi : erfahren; antaŭ~i: vorhersehen; ĉio~a: allwissend; ek~i: erfahren; multe~a, mult~a: kenntnisreich; mal~o: Unwissen; ~povi: können; ~volema: neugierig, wissbegierig; ~volemo: Neugier; povo~i: können.

hispanaj

~i 1.: saber; ~i 2.: saber, conocer; ~i: saber; ~o 1.: conocimiento, el conocimiento; ~o: conocimiento; ~ado: conocimiento; ~aĵo: conocimiento; ~aĵo: conocimiento, saber (subst.), conciencia; ~igi: informar, hacer saber, notificar; ~igo: anuncio, aviso, notificación; antaŭ~i: advertir, informar con antelación; ĉio~a: omnisciente; ek~i 1.: enterarse; ek~i 2.: darse cuenta; multe~a, mult~a: erudito, científico (adj.); mal~o: ignorancia; ~povi: saber algo, conocer como; ~volema: curioso; ~volemo: curiosidad; povo~i: saber algo, conocer como. kiom mi ~as: hasta donde sé; ~i ludi ŝakojn: saber jugar al ajedrez; laŭ mia ~o: que yo sepa.

hungaraj

~i 1.: tud; ~i 2.: tud, képes; ~o 1.: tudás, tudomás; ~o: tudás, ismeret; ~ado: tudás (ismerés); ~aĵo: tudott dolog, ismeret; ~igi: közöl, tájékoztat, tudat, üzen; ~igo: tájékoztatás, értesítés, közlés, közlemény, üzenet; antaŭ~i: előre tud; ek~i 1.: megtud, tudomást szerez; ek~i 2.: megért; multe~a, mult~a: nagy tudású; mal~o: tudatlanság; ~povi: tud ; ~volema: kíváncsi, tudásszomjas; povo~i: tud . ~i ludi ŝakojn: tud sakkozni; sen mia ~o: tudtom nélkül; laŭ mia ~o: tudomásom szerint; antaŭ~igi: figyelmeztet , előre tájékoztatat; antaŭ~igo: figyelmeztetés , előzetes tájékoztatás.

nederlandaj

~i 1.: weten; ~i 2.: kunnen; ~igi: laten weten, mededelen; ~iĝi : vernemen; ĉio~a: alwetend; ek~i: te weten komen, leren, realiseren; ~povi: kunnen, beheersen, weten hoe (je iets moet doen); ~voli: zich afvragen, benieuwd zijn; ~vola: benieuwd, nieuwsgierig; ~volo, ~voleco: nieuwsgierigheid, benieuwdheid; ~volema: nieuwsgierig, leergierig, weetgraag; ~volemo: nieuwsgierigheid, leergierigheid; ~volemulo: nieuwsgierig persoon, nieuwsgierig aagje.

portugalaj

~i: saber.

rusaj

~i 2.: уметь; ~i: знать; ~o: знание; ~ado: знание; ~aĵo: знание, весть; ~igi : сообщить; ~igi: известить, уведомить, проинформировать; ~igo: известие, уведомление; antaŭ~i: заранее знать, провидеть; ek~i: узнать; mal~o: незнание; ~povi: уметь; ~volema: любознательный, любопытный (о человеке); povo~i: уметь.

slovakaj

~i: ovládať, vedieť; ~o: informácie, oznámenie, poznatok; ~ado: poznanie, vedomosť, znalosti; ~igi: dať na vedomie, informovať, oznámiť; ~igo: chýr; upovedomenie, odkaz, správa; ek~i: dozvedieť sa; multe~a, mult~a: vzdelaný; mal~o: nevedomosť, neznalosť; ~povi: dokázať, môcť, vedieť; ~volema: zvedavý; ~volemo: túžba poznať, zvedavosť; povo~i: ovládať, vedieť.

turkaj

~i: bilmek; ~o: bilge, bilme; mal~o: cahillik; ~povi: bilmek; ~volema: meraklı. laŭ mia ~o: bildiğim kadarıyla.

volapukaj

~povi: kanön; povo~i: kanön.

fontoj

1. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
2. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 38
3. La Nova Testamento, Johano 12:35
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 11:2
5. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 27
6. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 20
7. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Readmono 34:6
8. Monato, Garvan Makaj': Disleksio kaj literumado
9. Monato, Zdeněk Zavodný: Depratempa revo
10. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Supo el kolbasaj bastonetoj
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 1:18
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Sentencoj 5:2
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 7:14
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
15. Vasilij Eroŝenko: El vivo de ĉukĉoj, la trimova ŝakproblemo, (tria skizo el la ĉukĉa vivo), 4, la fatala saĝeco
16. Platono, trad. D. Broadribb: La Respubliko, Parto 6a
17. I. Andalusi: Enkonduko en la Koranon (3), 2009-12-07
18. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 25
19. La Nova Testamento, S. Luko 7:22
20. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, La kuraĝa tajloreto
21. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉapitro 14a
22. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 29:13
23. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 33:4
24. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto unua
25. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, sci'iĝ'
26. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 42:1
27. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 2:4
28. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 78:3
29. L. Carroll, trad. E. L. Kearney: La Aventuroj de Alicio en Mirlando, 1910
30. La Nova Testamento, II. Petro 3:17
31. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉapitro 16a
32. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kora sufero
33. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, ĉapitro 3a
34. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Doktoro Ĉioscia
35. Vikipedio, Abrahama religio
36. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 4:6
37. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 23:9
38. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 1:17
39. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, La vento rakontas pri Valdemaro Doe kaj pri liaj filinoj
40. Monato, Naziaj kruelaĵoj
41. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, 5, el la vivo kaj sciencoj, bagateloj
42. Vikipedio, Iolanta
43. G. Berveling: La gepatra de Zamenhof (2), Monato, 2003:2, p. 8a
44. Brian Kaneen: Spite al la terorismaj atencoj, La Ondo de Esperanto, 2001:11
45. C. Piron: Ĉu li venis trakosme?, 1980
46. Ĵenja Zvereva Amis: Kontakto 50-Jara: Unue oni kunredaktu, poste oni geedziĝu, Kontakto
47. Cezaro Rossetti: Kredu Min, Sinjorino!, jaro 1990a, ĉapitro 16a
48. trad. K. Bein: Internacia Krestomatio, Neniam plu!
49. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, tablo „kovru vin“, la orazeno kaj bastono el sako
50. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, La ombro
51. Ludoviko Lazaro Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, La deveno de la virino
52. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fidela Johano
53. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro XIII
54. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Tria Kongreso Esperantista en Cambridge en la 12a de aŭgusto 1907
55. A. Camus, trad. M. Duc Goninaz: La Fremdulo, 1993
56. Tomio Frejarö: Intervjuo: 10 jarojn de La Perdita Generacio, Kontakto, 2013:4
57. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Ŝtono de la saĝuloj
58. Claude Piron: Ĉu rakonti novele?, Veli morten
59. Jukka Laaksonen: Esperanto faras tion jene, Esperantolehti, 2000:2
60. Valdemar Vinař: La skandalo pro Jozefo, plendoj de Jozefo arestita
61. Aleksander Korĵenkov: redakcia enkonduko, La Ondo de Esperanto, 2002:8-9
62. Raita Pyhälä: Kie la tero altiĝas , Monato, 2017/01, p. 24
63. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, historio el la dunoj
64. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Neĥemja 13:24
65. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 16:16
66. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 4:22
67. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 6:15
68. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Supo el kolbasaj bastonetoj

~ero: Mankas dua fontindiko.
~povi: Mankas dua fontindiko.
~volemulo: Mankas verkindiko en fonto.

ℛevo | datumprotekto | sci.xml | redakti... | traduki... | artikolversio: 1.42 2020/03/04 20:10:16