1tiran/o PV
tirano
- 1.
- Regnestro maljusta kaj kruela, ne respektinda sed timata: kial vi fanfaronas pro malbono, ho tirano? [1]; ni reiru al nia popolo kaj al la lando de nia naskiĝo, for de la glavo de la tirano [2]; kiam li legis pri tiranoj kaj pri ĉiuj maljustaĵoj kaj malbonaĵoj, […] larmoj staris en liaj okuloj [3]; la tirano (Napoleono) trairis tra Liono FK . despoto.
- 2.
- En antikva Grekujo, homo, kiu uzurpis la absolutan regpovon en iu civito, sed kies aŭtoritato posedis nenian religian karakteron: temas pri oligarkio, speco de socio plena de multaj malbonaĵoj, sekvas ĝin ĝia malo, demokratio, la nobla tiraneco superas la aliajn Rsp . aŭtokrato
- 3.
- (figure) Senindulge kaj kruele ordonema homo: mi staros ĉe via lito, kiam vi estos mortanta – mi tiel forte dezirus vidi, kiel tirano finas la vivon Rabistoj ; [li] tondras en la orelojn de la popolamasa publiko […] li volas nepre esti pli tirano ol la tirano mem Hamlet ; [li] tute ne suspektante tion, fariĝis la kruela tirano de ŝia koro PatrojFiloj .
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Psalmaro 52:1
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 46:16
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Du fratoj
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 46:16
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Du fratoj
- angle:
- tyrant
- beloruse:
- тыран
- bulgare:
- тиран
- ĉeĥe:
- samovládce, tyran, ukrutník
- ĉine:
- 霸 [bà], 暴君 [bàojūn]
- france:
- tyran
- germane:
- Tyrann
- hungare:
- 1. zsarnok, önkényuralkodó 2. türannosz 3. zsarnok, önkényúr, tirannus
- indonezie:
- despot, tiran
- japane:
- 専制君主 [せんせいくんしゅ], 暴君 [ぼうくん], 僭主 [せんしゅ], 圧制者 [あっせいしゃ]
- nederlande:
- tiran
- pole:
- tyran 1. tyran, ciemiężca 3. tyran, ciemiężca
- ruse:
- тиран
- slovake:
- katan, tyran
- tibete:
- བརྙས་བཅོས་བྱེད་
- ukraine:
- тиран
tirana
- Senindulge kaj kruele trudordona: hejme Kalle estis bruta kaj tirana, li kriegis kaj blasfemis ĉiutage al la infanoj, formanĝis la plej bonajn manĝpecojn kaj malatentis ilian malsaton VRA ; (figure) tiranaj kutimoj (al kiuj oni ne kuraĝas malobei).
- angle:
- tyrannical
- beloruse:
- тыранічны
- bulgare:
- тиранично
- ĉeĥe:
- samovládný, tyranský
- ĉine:
- 无道 [wúdào], 無道 [wúdào], 強橫 [qiánghèng], 强横 [qiánghèng], 专制 [zhuānzhì], 專制 [zhuānzhì], 兇戾 [xiōnglì], 凶戾 [xiōnglì], 暴虐 [bàonu:è], 虐 [nu:è]
- france:
- tyrannique
- germane:
- tyrannisch
- hungare:
- zsarnoki, önkényúri, tirannikus
- indonezie:
- despotik, tiranis
- japane:
- 圧制的な [あっせいてきな], 横暴な [おうぼうな]
- nederlande:
- tiranniek
- pole:
- tyrański
- ruse:
- тиранический
- slovake:
- tyranský
- ukraine:
- тиранічний
tirani
(x)
- Sinteni kiel tirano, abrupte ordonante: dum la primitiva aŭ kruela epoko [ili] tiranis, trompis kaj rabadis la popolon VaK ; (figure) komenciĝis por Ramzes vivo tre laciga, […] oni simple tiranis lin […] [la popolo] piedpremis liajn herbejojn, rompis liajn arbojn, eĉ difektis la ĉirkaŭmuron [4]. ĉikani1, molesti
4.
B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro XVIII
- angle:
- tyrannize
- beloruse:
- тыраніць
- bulgare:
- тиранизирам, потискам
- ĉeĥe:
- jednat jako tyran, krutě vládnout, tyranizovat
- ĉine:
- 霸 [bà], 横行霸道 [héngxíngbàdào], 橫行霸道 [héngxíngbàdào], 凌虐 [língnu:è], 淩虐 [língnu:è], 霸凌 [bàlíng]
- france:
- tyranniser
- germane:
- tyrannisieren
- hungare:
- zsarnokoskodik, önkényeskedik, tirannizál
- indonezie:
- merajalela, memerintah dgn sewenang-wenang
- japane:
- 暴政を行う [あばまつりごとをおこなう], 横暴にふるまう [おうぼうにふるまう], 虐げる [しいたげる]
- nederlande:
- tiranniseren
- pole:
- gnębić, ciemiężyć, tyranizować
- ruse:
- тиранить
- slovake:
- kruto vládnuť, tyranizovať
- ukraine:
- тиранити, тиранізувати, мучити
tiraneco
- Tirana politika sistemo, tirana sinteno: antaŭ vi tremas la tuta mondo, sed vi tremas antaŭ la propraj sklavoj, ĉar vi scias, ke ĉiuhore ili povas ekribeli terure kontraŭ via tiraneco, kiel ili jam plurfoje ribelis QuV ; (figure) [pro edziniĝo] ĉio finiĝu por ni kaj ke ni rompu ĉiujn interrilatojn kun la vivantoj! ― ĝi estas mirinda afero, tiu tiraneco de sinjoroj la edzoj GDn . despoteco, sklaveco, subpremiteco, jugo
- angle:
- tyranny
- beloruse:
- тыранія
- bulgare:
- тирания
- ĉeĥe:
- tyranství
- ĉine:
- 专制统治 [zhuānzhìtǒngzhì], 專制統治 [zhuānzhìtǒngzhì], 苛政 [kēzhèng]
- france:
- despotisme
- germane:
- Tyrannei
- hungare:
- zsarnokság, önkényuralom
- indonezie:
- despotisme, tirani
- japane:
- 圧制 [あっせい], 横暴 [おうぼう]
- nederlande:
- tirannie
- pole:
- tyrania, ucisk
- ruse:
- тирания, тиранство
- slovake:
- tyranstvo
- ukraine:
- тиранія