*ŝtat/o PV
*ŝtato
Politika formo de organizita socio kun propra teritorio kaj registaro: Frederiko la Dua multe pligrandigis ne nur la teritorion kaj la potencon de la prusa regno kontraŭ la aliaj regnoj, sed ankaŭ la povon de la prusa ŝtato kontraŭ la prusaj regnanoj;
Rim.: kontraste al regno, ŝtato ofte implicas rilaton al siaj ŝtatanoj, kaj ne nepre estas sendependa.
- angle:
- state
- beloruse:
- дзяржава, краіна
- ĉeĥe:
- stát
- france:
- État
- germane:
- Staat
- hispane:
- estado
- hungare:
- állam
- itale:
- stato (pol.)
- japane:
- 国家 [こっか], 国 [くに], 政府 [せいふ]
- katalune:
- estat
- nederlande:
- staat
- portugale:
- estado
- ruse:
- государство
- svede:
- stat
- turke:
- devlet
- ukraine:
- держава
ŝtata
- Apartenanta al la ŝtato, administrata de la ŝtato, rilata al la ŝtato.
- beloruse:
- дзяржаўны
- france:
- étatique, nationale (étatique)
- germane:
- staatlich
- hispane:
- estatal
- hungare:
- állami, állam-
- itale:
- statale
- japane:
- 国家の [こっかの], 国の [こくの], 国立の [こくりつの], 国有の [こくゆうの]
- katalune:
- estatal
- nederlande:
- staats-
- ruse:
- государственный
- svede:
- statlig
- ukraine:
- державний
ŝtatano
- beloruse:
- грамадзянін, падданы
- france:
- citoyen, ressortissant
- germane:
- Staatsbürger
- hungare:
- állampolgár
- itale:
- cittadino (di stato)
- katalune:
- ciutadà, súbdit
- nederlande:
- staatsburger, burger
- ruse:
- подданный, гражданин
- ukraine:
- громадянин
ŝtateto
- 1.
-
Malgranda ŝtato, laŭ teritorio aŭ loĝantaro:
25 kvadrataj kilometroj, 11 000 loĝantoj, 12 parlamentanoj, kvinpersona
registaro ‐ jen la ciferoj, kiuj priskribas tiun ŝtateton
[Tuvalo], kiu estas inter la plej malgrandaj de la mondo kiel
Vatikano, Andoro, Monako aŭ Liĥtenŝtejno
[1];
„mikroŝtatoj“ ‐ per tiu termino mi celas la sepdekon da ŝtatetoj, kies
areo
estas malpli ol milo da kvadrataj kilometroj
[2];
mikroŝtato
- 2.
- Subŝtato: svisaj kantonoj estas ŝtatetoj (vd subŝtato) [3]; Skotlando, Kimrio, Manksinsulo (kiu jam delonge havas propran antikvan parlamenton), kaj Manikaj (Anglonormandaj) Insuloj, […] estas kvazaŭ feŭdaj ŝtatetoj ene de la brita regno [4].
1.
Stefan Maul: Riĉa per .tv, Monato, 2000/12, p. 6
2. Garvan Makaj': Viziti mikroŝtatojn, Monato, 2008/11, p. 19
3. Mireille Grosjean: Respondo malprudenta, Monato, 2010/10, p. 8
4. IRL: Ĉu paŝoj al paco?, Monato, 2000/06, p. 7
2. Garvan Makaj': Viziti mikroŝtatojn, Monato, 2008/11, p. 19
3. Mireille Grosjean: Respondo malprudenta, Monato, 2010/10, p. 8
4. IRL: Ĉu paŝoj al paco?, Monato, 2000/06, p. 7
- angle:
- 1. microstate
- beloruse:
- 1. карлікавая дзяржава 2. штат (у дзяржаве)
- france:
- 1. micro-État
- germane:
- 1. Mikrostaat 2. Gliedstaat
ŝtatismo
Emo multigi la administrajn kaj ekonomiajn taskojn plenumotajn de la ŝtata organizaĵo.
liberalismo
- beloruse:
- этатызм, дзяржаўніцтва
- france:
- étatisme
- germane:
- Etatismus
- hungare:
- etatizmus
- itale:
- statalismo
- japane:
- 国家主義 [こっかしゅぎ], 国家統制主義 [こっかとうせいしゅぎ]
- katalune:
- estatisme
- ruse:
- этатизм
- ukraine:
- етатизм, участь держави в управлінні економікою
ŝtatisto
Ŝtatreganto, precipa aŭ iu el la precipaj estroj de ŝtato: prezidanto, ĉefministro...: vi estas samtempe ŝtatisto kaj budha sacerdoto. Ĉu vi opinias, ke religio kaj ŝtato devas kaj povas esti institucie kunligitaj? [5].
5.
D. Pilić, S. Dalmacija:
Intervjuo: Profesoro Samdhong Rinpoche, Partio transpartio Radikala, 2004-11-06
- beloruse:
- дзяржаўнік
- france:
- homme d'État
- japane:
- 政治家 [せいじか], 国家主義者 [こっかしゅぎしゃ]
- katalune:
- estadista
- ukraine:
- прихильник етатизму, державний муж
alŝtatigo
Transmeto de io el privata en ŝtatan posedon aŭ administradon.
deŝtatigo
- beloruse:
- нацыяналізацыя, адзяржаўленьне
- france:
- nationalisation
- germane:
- Verstaatlichung
- hispane:
- nacionalización
- hungare:
- államosít
- itale:
- nazionalizzazione
- katalune:
- estatització
- nederlande:
- nationalisatie
- ruse:
- национализация, огосударствление
bufroŝtato
Ŝtato kuŝanta inter pli grandaj ŝtatoj, evitanta malamikaĵojn inter ili: tiam, Belgio estis fondata kiel bufroŝtato inter la batalemaj najbaraj landoj: Nederlando, Germanio kaj Francio [6].
6.
L. van de Velde:
La lingvoproblemo en Belgio kaj en la Eŭropa Unio, 1997-08-10
- beloruse:
- буфэрная дзяржава
- france:
- État tampon
- itale:
- stato cuscinetto
- japane:
- 緩衝国 [かんしょうこく]
- katalune:
- estat coixí
- ruse:
- буферное государство
deŝtatigo
Rezigno fare de ŝtato posedi aŭ administri ion: deŝtatigo de la Eklezio.
alŝtatigo
- beloruse:
- дэнацыяналізацыя, разьдзяржаўленьне, прыватызацыя
- france:
- privatisation
- germane:
- Privatisierung
- hispane:
- privatización
- hungare:
- magánosítás, privatizálás de~igo de la Eklezio: az állam és az egyház szétválasztása.
- itale:
- privatizzazione (di beni dello stato)
- japane:
- 非国有化 [ひこくゆうか]
- katalune:
- privatitzar de~igo de la Eklezio: desamortització de l'església.
- nederlande:
- denationalisatie
- ruse:
- денационализация, разгосударствление de~igo de la Eklezio: отделение церкви от государства.
interŝtata
- Rilata al pluraj ŝtatoj, al iliaj rilatoj: la stranga fremdulo pli koncernas la juglandan heredrajton ol la interŝtatan pacon [7]; distingu inter simpla „kontrakto“ (interkonsento pri konkrete plenumeblaj aŭ plenumendaj aferoj) kaj „traktato“ (interŝtata interkonsento); ekzemple la „Traktato de Maastricht“. [8].
7.
G. MacAoidh:
La paco ne facile subteniĝas, Monato, 2000/01, p. 17
8. S. Maul: Inter-Monato, 2000/01
8. S. Maul: Inter-Monato, 2000/01
- angle:
- international
- beloruse:
- міждзяржаўны, міжнародны
- france:
- international
- germane:
- zwischenstaatlich, international
- hungare:
- államközi
- itale:
- sovranazionale, internazionale
- japane:
- 国家間の [こっかかんの]
- katalune:
- interestatal, internacional
- nederlande:
- internationaal
- ruse:
- межгосударственный, международный
membroŝtato
Ŝtato, kiu anas en internacia organizaĵo: post atribuo de la patento, necesas traduko al la oficialaj lingvoj de la membro-ŝtatoj en kiuj la patento estu valida. [9].
9.
R. Rotsaert: Eŭropa
Patent-Organizaĵo, Monato, 2000/11, p. 11
- beloruse:
- дзяржава-ўдзельніца, краіна-ўдзельніца
- france:
- État membre (d'une organisation)
- germane:
- Mitgliedsstaat
- hungare:
- tagállam
- japane:
- 加盟国 [かめいこく]
- katalune:
- estat membre
- nederlande:
- lidstaat
- ruse:
- страна-участница, государство-член
subŝtato
Membra ŝtato en federa ŝtato.
- beloruse:
- штат
- france:
- État (d'une fédération)
- germane:
- Teilstaat, Bundesland
- hungare:
- szövetségi állam
- itale:
- stato (di confederazione)
- japane:
- 州 [す]
- katalune:
- estat federat
- portugale:
- ente federativo
- ruse:
- штат
urboŝtato
Civito: la pragrekaj urboŝtatoj estis demokratiaj (escepte de virinoj kaj sklavoj!), sed ili konstante intermilitis [10]; ekde la epoko de la italaj urboŝtatoj komence de la moderna erao, okcidenta Eŭropo ŝajnas esti ĉiam kapabla […] de komercaj ennovigoj [11]. aperas „protodemokratiaj“ reĝimoj ĉe la sojlo de la moderna epoko, ekzemple la islanda parlamento ekde la jaro 930, la italaj, germanaj aŭ svisaj urboŝtatoj [12].
10.
Jens S. Larsen: Belas malgrando (2), Monato, 2011/07, p. 6
11. Diversaj aŭtoroj: Le Monde diplomatique en Esperanto 2005-2007, La Naskiĝo De La Moderna Mondo, 1780-1914
12. Diversaj aŭtoroj: Le Monde diplomatique en Esperanto 2014-2016, La ĝenerala voĉdonado, konkero daŭre ne finita ― Pereemaj demokratioj
11. Diversaj aŭtoroj: Le Monde diplomatique en Esperanto 2005-2007, La Naskiĝo De La Moderna Mondo, 1780-1914
12. Diversaj aŭtoroj: Le Monde diplomatique en Esperanto 2014-2016, La ĝenerala voĉdonado, konkero daŭre ne finita ― Pereemaj demokratioj
- angle:
- polis
- beloruse:
- поліс, горад-дзяржава
- france:
- polis
- germane:
- Stadtstaat, Polis
- indonezie:
- polis
- ruse:
- по́лис
administraj notoj
~o:
Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~a: Mankas dua fontindiko.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ano: Mankas dua fontindiko.
~ano: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ismo: Mankas dua fontindiko.
~ismo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
al~igo: Mankas dua fontindiko.
al~igo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
de~igo: Mankas dua fontindiko.
de~igo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
sub~o: Mankas dua fontindiko.
sub~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~a: Mankas dua fontindiko.
~a: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ano: Mankas dua fontindiko.
~ano: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
~ismo: Mankas dua fontindiko.
~ismo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
al~igo: Mankas dua fontindiko.
al~igo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
de~igo: Mankas dua fontindiko.
de~igo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
sub~o: Mankas dua fontindiko.
sub~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.