^*ŝanĝ/i ^UV

(tr)

1.

(ŝanĝi ion je, al, kontraŭ alio:) Anstataŭigi ion per io alia: sed Mia popolo ŝanĝis sian gloron je idoloj [1]; kaj oni ne povas ŝanĝi ĝin kontraŭ vazoj el pura oro [2]; li sin razis kaj ŝanĝis siajn vestojn [3]; via patro trompis min kaj dekfoje ŝanĝis mian laborpagon [4]; kiu konstante lokon ŝanĝas, neniam sin aranĝas ^PrV ; vulpo mienon ŝanĝas, sed plue kokidojn manĝas ^PrV ; ĉe la longa daŭrado de la kataro oni ofte devas ŝanĝi la rimedojn ^FK ; unu fojon mi decidis, kaj mian vorton mi ne ŝanĝos, kolere respondis la reĝo ^FK ; tial mi ŝanĝis la temon de la parolado ^FK ; ni ŝanĝos la monon en la magazeno ^IK ; ŝi ne malvolonte ŝanĝus lin je nova amanto ^BdV . aliigi, korekti, tuŝi.

2.

(ŝanĝi ion en alion, al alio:) Aliigi la staton de io, transformi ion: Li ŝanĝis en sangon iliajn riverojn kaj torentojn [5]; Li ŝanĝas riverojn en dezerton kaj fontojn de akvo en sekaĵon [6]; la persekuto kaj teruraj batoj kontraŭ la Hebreoj dum la milito ne ŝanĝis tiun ĉi vidpunkton ^VivZam ; la tuta grupo, subite ŝanĝinte la situacion, restas kvazaŭ ŝtonigita [7]; ŝanĝi la lingvon ĝis nerekonebleco ^DL ; la verbo ne estas ŝanĝata laŭ personoj nek nombroj ^FK ; tago aranĝas, tago ŝanĝas ^PrV ; sufiĉe ŝanĝita, sed ŝanĝita al bono [8]. aliformi, metamorfozi, modifi

1.

Kiu ŝanĝas; de ŝanĝo: ŝanĝaj proponoj, kiuj efektive povus havi ian praktikan valoron [9]; nomŝanĝa partikunveno [10]; reĝimŝanĝa klavo [11].

2.

(evitinde) Ŝanĝiĝanta: bonodora kiel la lilio, facila kiel la vento, ŝanĝa kiel la maro ^FK .

1.

Anstataŭigo: ŝanĝo de la kostumo [12]; ŝanĝo de la monato ^BdV ; mi atendus, ĝis venos mia forŝanĝo [13].

2.

Modifo, variigo: aŭtoritata komitato […] havos la rajton fari ĉiujn deziritajn ŝanĝojn, se tiaj ŝanĝoj montriĝos necesaj [14]; [li] meditadis pri la ŝanĝo, kiu fariĝis en li [15]; tiu ĝia parto, kiu antaŭe estis turnita supren, nun estis turnita malsupren, kiel ofte okazas ĉe ŝanĝo [16]; ĉi tie estas tro malgaje! mi preferus iri en militon […] tio almenaŭ estus ŝanĝo [17]; li amis ŝanĝojn, kaj tial li flugis al la fremdaj landaj transe de la maro [18]; multe okazis depost tiu tempo, grandaj ŝanĝoj, multe da aliformiĝoj [19]; la mondo estas senĉesa ŝanĝo kaj senĉesa renovigo [20]; [li] trinkis kelke da gutoj kaj eksentis strangan ŝanĝon: la doloro kaj varmego ĉesis lin turmenti, la pensoj ree fariĝis liberaj [21].

Facile kaj ofte ŝanĝiĝanta: korteganoj ŝanĝiĝemaj kiel la nuboj [22]; kiel ŝanĝiĝema estas do la sorto de homo sur la tero ^Marta ! la jaro ne estos enuiga, sed ŝanĝiĝema kiel la humoro de simio [23].

(ntr)

Pasi de unu stato al alia, varii: la aspekto de lia vizaĝo ŝanĝiĝis pro kolero [24]; saĝeco de homo lumigas lian vizaĝon, kaj la maldelikateco de lia vizaĝo ŝanĝiĝas [25]; la maro prezentis konstantajn ŝanĝiĝojn [26]; la vezikoj flugas kun beletaj ŝanĝiĝantaj koloroj [27]; multe ŝanĝiĝis de post tiu tempo, kiam ni kiel infanoj ludis unu kun la alia [28]; kiu edziĝas, tiu ŝanĝiĝas ^PrV ; la vetero baldaŭ ŝanĝiĝos, tion mi sentas laŭ la stato de mia maldekstra malantaŭa piedo [29].

(tr)

Doni ion por ricevi ion alian: la junulo interŝanĝis kun li la vestojn [30]; interŝanĝo de opinioj [31]; ili interŝanĝis vortojn kaj senĉese rigardis sin reciproke ^IK ; la pli junaj laboristinoj kaŝe interŝanĝis rigardon ^Marta ; ŝi aliris al la skribtablo […] interŝanĝinte saluton kun la libristo ^Marta ; vendu la ĉevalon aŭ faru bonan interŝanĝon [32]; ĉu vi volas interŝanĝi? pro via ansero mi donos al vi la ŝafon [33]; [ili] en Esperanto vidas nur rimedon por interŝanĝi ilustritajn poŝtajn kartojn [34]; ni interŝanĝis la vizitkartojn kaj interkonsentis kunveni je la oka horo ^FdO .

Kiun neniu, nenio povas ŝanĝi; fiksita: ordono, konfirmita de la reĝo, devas resti neŝanĝebla [35]; tio estas neŝanĝeble decidita [36]; neŝanĝebla sorto ^Hamlet ; super ni reĝas neŝanĝebla fatalo [37]; ili konsideras la Koranon kiel finan, neŝanĝeblan vorton de Dio [38].

Ne ŝanĝiĝanta, firma, senmova: [vi] vivan temperamenton, ŝi diris kun senŝanĝa dolĉeco ^Marta ; senŝanĝaj restis nur tiuj silaboj, kiujn oni bone aŭdis [39]; la fundamento de Esperanto devas plej severe resti absolute senŝanĝa [40]; la malnova Wartburga kastelo ĉiam ankoraŭ staris senŝanĝe alte supre sur sia roka altaĵo [41]; la kerno de la karaktero restas senŝanĝa, oni kredas [42].