* -et/ UV
-
-et
-
Sufikso esprimanta rimarkinde malaltan gradon de grandeco
aŭ intenseco, ofte kun specialigo de la radikvorta ideo:
en nia lando sin ne trovas montoj, sed nur montetoj
[1];
ili prenis ŝtonojn kaj faris monteton
[2];
sur lia vizaĝo mi vidis ĝojan rideton
[3];
mi sidas sur seĝo kaj tenas la piedojn sur benketo
[4];
mi aĉetis por la infanoj tableton kaj kelke da seĝetoj
[5];
dornarbeto
[6];
brueto de falanta folio
[7];
iometo da verdaĵo
[8];
verdeta aŭ ruĝeta
[9];
li sidis en malvarmeta ĉambreto
[10];
ili vidis la knabeton kun lia patrino Maria, kaj adorkliniĝis al li
[11];
kial vi rigardas la lignereton en la okulo de via frato, kaj ne pripensas la
trabon en via okulo
[12]?
donacetoj subtenas amikecon
PrV
;
hejma dometo estas kiel patrineto
PrV
;
oni komencas per ŝteletoj kaj finas per ŝtelegoj
PrV
;
riveretoj fluas al riveroj
PrV
;
dronanto eĉ herbeton kaptas avide
PrV
;
malgranda birdeto, sed akra ungeto
PrV
;
ne ĉiu papereto estas banka bileto
PrV
;
por paro amanta ĉiu loketo sufiĉas
PrV
;
nenia peketo restas longe sekreto
PrV
;
tio estas lia amata ĉevaleto
PrV
;
ŝi […] kudris malgrandan beletan saketon, kiun ŝi plenigis
per delikata poligona grio
[13];
sur la musko briletis per verdeta lumo pli ol cent lampiroj
[14];
tiel dense, kiel rafanetoj en fasko
[15].
-egRim. 1: -et estas ofte (mis)uzata kun karesa senco, anstataŭ -ĉj, -nj: patreto kaj patrineto [16].Rim. 2: Vd rimarkon ĉe -eg.
1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 38
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 31:46
3. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 38
4. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 26
5. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 38
6. La Nova Testamento, S. Mateo 7:16
7. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 26:36
8. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro 1a
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Levidoj 13:49
10. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Juĝistoj 3:20
11. La Nova Testamento, S. Mateo 2:11
12. La Nova Testamento, S. Mateo 7:3
13. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Fajrilo
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Avineto- angle:
- -et, -ette, -let
- beloruse:
- афікс для выражэньня памяншэньня ў эспэранта
- france:
- -ette
- germane:
- -chen, -lein
- hungare:
- -cska, -cske, -ka, -ke
- ide:
- -et
- nederlande:
- -je, -tje, -mpje, -pje, -etje
- portugale:
- -inho, -inha, -ico (sufixo que forma o diminutivo)
- signune:
- O@10
- volapuke:
- -il
-
Sufikso esprimanta rimarkinde malaltan gradon de grandeco
aŭ intenseco, ofte kun specialigo de la radikvorta ideo:
en nia lando sin ne trovas montoj, sed nur montetoj
[1];
ili prenis ŝtonojn kaj faris monteton
[2];
sur lia vizaĝo mi vidis ĝojan rideton
[3];
mi sidas sur seĝo kaj tenas la piedojn sur benketo
[4];
mi aĉetis por la infanoj tableton kaj kelke da seĝetoj
[5];
dornarbeto
[6];
brueto de falanta folio
[7];
iometo da verdaĵo
[8];
verdeta aŭ ruĝeta
[9];
li sidis en malvarmeta ĉambreto
[10];
ili vidis la knabeton kun lia patrino Maria, kaj adorkliniĝis al li
[11];
kial vi rigardas la lignereton en la okulo de via frato, kaj ne pripensas la
trabon en via okulo
[12]?
donacetoj subtenas amikecon
PrV
;
hejma dometo estas kiel patrineto
PrV
;
oni komencas per ŝteletoj kaj finas per ŝtelegoj
PrV
;
riveretoj fluas al riveroj
PrV
;
dronanto eĉ herbeton kaptas avide
PrV
;
malgranda birdeto, sed akra ungeto
PrV
;
ne ĉiu papereto estas banka bileto
PrV
;
por paro amanta ĉiu loketo sufiĉas
PrV
;
nenia peketo restas longe sekreto
PrV
;
tio estas lia amata ĉevaleto
PrV
;
ŝi […] kudris malgrandan beletan saketon, kiun ŝi plenigis
per delikata poligona grio
[13];
sur la musko briletis per verdeta lumo pli ol cent lampiroj
[14];
tiel dense, kiel rafanetoj en fasko
[15].
-
Samsignifa memstara vortero:
eta
-
Malgranda,
malintensa:
granda nubo, eta pluvo
PrV
;
sur Nilo svarmis etaj ŝipetoj
[25];
etaj koboldoj kun vaglumo sur la ĉapo dancis ĉirkaŭe
[26];
ne videblaj por la homa okulo, ŝvebis malgrandaj etaj estaĵoj
[27];
kiun el niaj faroj oni elektos […], eble tre etan, forgesitan,
tamen registritan ― pize malgrandan
[28].
Rim.: En praktika uzado eta estas ofte uzata kiel pli forta esprimo ol malgranda. Ĝia celata senco estas do ofte pli komparebla al tre malgranda aŭ malgrandega.
25. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro 21a
26. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
27. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Lino
28. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Turgardisto Ole- afrikanse:
- klein
- albane:
- vogël
- amhare:
- ጥቃቅን
- angle:
- tiny
- arabe:
- صغير
- armene:
- փոքրիկ
- azerbajĝane:
- miniatür
- beloruse:
- малы, маленькі, мініятурны, дробны, слабы
- bengale:
- অতি ক্ষুদ্র
- birme:
- အလွန်သေးငယ်သော
- bosne:
- maleni
- ĉeĥe:
- drobný, malinký, maličký, malý, nepatrný
- ĉine:
- 略小 [lüèxiǎo], 細小 [xìxiǎo], 体积小 [tǐjīxiǎo], 俴 [jiàn], 矬 [cuó], 更小 [gèngxiǎo], 更无足轻重 [gèngwúzúqīngchóng], 不明显 [bùmíngxiǎn], 裨 [pí], 芾 [fèi]
- dane:
- lille
- estone:
- väike
- filipine:
- maliit na maliit
- france:
- petit (adj.)
- galege:
- minúsculo
- germane:
- klein
- guĝarate:
- નાના
- haitie:
- ti
- haŭse:
- kankanin
- hebree:
- קטן
- hinde:
- छोटे
- hispane:
- pequeño, poco
- hungare:
- kis, kicsi, kicsiny
- ide:
- mikra
- igbe:
- obere
- irlande:
- beag bídeach
- islande:
- pínulítill
- japane:
- 小さな [ちいさな]
- jave:
- cilik
- jide:
- קליינטשיק
- jorube:
- aami
- kanare:
- ಸಣ್ಣ
- kartvele:
- პატარა
- kazaĥe:
- кішкентай
- kimre:
- bach
- kirgize:
- кичинекей
- kmere:
- តូច
- koree:
- 작은
- korsike:
- petricaghju
- kose:
- zincinane
- kroate:
- maleni
- kurde:
- pito
- latine:
- vegrandis
- latve:
- niecīgs
- laŭe:
- ຂະຫນາດນ້ອຍ
- litove:
- mažytis
- makedone:
- мали
- malagase:
- kely
- malaje:
- kecil
- malajalame:
- തീരെച്ചെറിയ
- malte:
- ċkejkna
- maorie:
- iti
- marate:
- लहान
- monge:
- me me
- mongole:
- жижигхэн
- nederlande:
- klein, piepklein, miniem, minuscuul
- nepale:
- साना
- njanĝe:
- ting’onoting’ono
- okcidentfrise:
- lyts
- panĝabe:
- ਛੋਟੇ
- paŝtue:
- کوچنی
- pole:
- mały, malutki, drobny, tyci
- portugale:
- pequeno
- ruande:
- gito
- ruse:
- небольшой, мелкий, слабый
- samoe:
- laʻitiitī lava
- sinde:
- ٺهي
- sinhale:
- ඉතා කුඩා
- skotgaele:
- beag bìodach
- slovake:
- písmeno gréckej abecedy, éta, η
- slovene:
- droben
- somale:
- yaryar
- ŝone:
- dikidiki
- sote:
- nyenyane
- sunde:
- leutik pisan
- svahile:
- vidogo
- taĝike:
- майдаяк
- taje:
- จิ๋ว
- tamile:
- சிறிய
- tatare:
- кечкенә
- telugue:
- చిన్న
- tokipone:
- lili
- ukraine:
- крихітний
- urdue:
- چھوٹے
- uzbeke:
- kichkina
- vjetname:
- nhỏ
- volapuke:
- smalik
- zulue:
- omncanyana
etaĵo
etulo
-
Infaneto, ido:
la anĝelo […] kisis […] la infanon, kaj la etulo duone
malfermis siajn okulojn
[30];
mi ludas [la dramojn] antaŭ la etuloj, kaj la etuloj ploras,
kiel iam ploris patro kaj patrino
[31];
En supra ĉambro lulo ... lulo ... /
Anĝele dormas la etulo
[32].
bebo,
ido2,
malgrandegulo,
nano
30. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Anĝelo
31. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 4, Pupludisto
32. R. Schwartz: La diversaj aĝoj de l' homo- angle:
- little one
- beloruse:
- малыш, малое, карантыш
- ĉeĥe:
- děťátko, mrně, prcek, škvrně
- france:
- petit (subst.)
- germane:
- Kleiner
- hebree:
- קטן
- hungare:
- pöttöm (ember), kicsike
- ide:
- mikro
- japane:
- 小さい人 [ちいさいじん], 子ども [こども]
- nederlande:
- kleintje
- pole:
- maluch, maluszek, berbeć, karzeł, kurdupel (obraźl.)
- ruse:
- малыш
- slovake:
- človiečik
- tokipone:
- jan lili
- ukraine:
- маля, малюк
etigi
- Malgrandigi: ĉion bonan kaj belan, kiu en ĝi speguliĝis, ĝi etigis preskaŭ ĝis plena nenieco [33]; ili klopodas kaŝi kaj etigi la krimojn de la reĝimo [34]; oni povas celi produkti malpli da varmo […], por tio helpas kaj uzi malpli da transistoroj kaj ilia etigo per progreso de fabrikado [35].
33. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
34. Monato, Bardhyl Selimi: Kosovo kaj Serbio ĉe vojkruciĝo, 2003
35. Monato, Franck Arnaud: Kvietigu tiun komputilon!, 2004- angle:
- shrink
- beloruse:
- зьмяншаць, памяншаць
- ĉeĥe:
- zmenšit
- ĉine:
- 使变小 [shǐbiànxiǎo], 比例縮小 [bǐlìsuōxiǎo], 减小 [jiǎnxiǎo]
- france:
- rapetisser
- germane:
- verkleinern, klein reden
- hispane:
- empequeñecer
- hungare:
- kicsinyít
- ide:
- mikrigar
- japane:
- 小さくする [ちいさくする]
- pole:
- zmniejszać, pomniejszać, umniejszać, zdrabniać
- slovake:
- zmenšiť
- ukraine:
- зменшувати
-
Malgranda,
malintensa:
granda nubo, eta pluvo
PrV
;
sur Nilo svarmis etaj ŝipetoj
[25];
etaj koboldoj kun vaglumo sur la ĉapo dancis ĉirkaŭe
[26];
ne videblaj por la homa okulo, ŝvebis malgrandaj etaj estaĵoj
[27];
kiun el niaj faroj oni elektos […], eble tre etan, forgesitan,
tamen registritan ― pize malgrandan
[28].