*ruĝ/a
*ruĝa
- Samkolora kiel sango: liaj okuloj estas ruĝaj de vino [1]; ŝi havis sur si veston el vinruĝa veluro FK ; juna bela virino en ruĝa sarafano FK ; vangoj […] ruĝaj kiel papava floro FK ; ŝiaj nigraj haroj estis […] ornamitaj per kufeto da blankaj plumoj kaj ruĝaj rozoj FK ; la pordokurtenoj de lia dormoĉambro estas de flavruĝa koloro DL ; domo el ruĝaj brikoj FdO ; rozeruĝa nubo FK ; ruĝa kaj brilanta sin levis la suno el la akvo FK ; li ĉiuvespere sub la lampo malligis dikan amason da fremdaj gazetoj, kaj, prenante ruĝan krajonon en la mano, tralegadis ĵurnalon post ĵurnalo VivZam ; nia hetmano fariĝas ruĝa kiel fajro [2]; mano tremanta kaj ruĝa de malvarmo Marta . amaranta, skarlata, punca, karmina, karmezina, purpura, rozaRuĝa Armeo, Ruĝa Kruco, Ruĝa Lunarko, Ruĝa Maro
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 49:12
2. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Tria
2. Frederiko Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La rabistoj, Akto Tria
- afrikanse:
- rooi
- albane:
- i kuq
- amhare:
- ቀይ
- angle:
- red
- arabe:
- أحمر
- armene:
- կարմիր
- azerbajĝane:
- qırmızı
- beloruse:
- чырвоны
- bengale:
- লাল
- birme:
- နီသော
- bosne:
- crvena
- bulgare:
- червен
- ĉeĥe:
- červený, rudý
- ĉine:
- 红 [hóng]
- dane:
- rød
- estone:
- punane
- eŭske:
- gorria
- filipine:
- pula
- france:
- rouge (adj.)
- galege:
- vermello
- germane:
- rot
- greke:
- κόκκινο, ερυθρό
- guĝarate:
- લાલ
- haitie:
- wouj
- haŭse:
- ja
- hebree:
- אדום
- hinde:
- लाल
- hispane:
- rojo
- hungare:
- piros, vörös
- ide:
- reda
- igbe:
- acha ọbara ọbara
- indonezie:
- merah
- irlande:
- dearg
- islande:
- rauður
- japane:
- 赤い [あかい]
- jave:
- abang
- jide:
- רויט
- jorube:
- pupa
- kanare:
- ಕೆಂಪು
- kartvele:
- წითელი
- kazaĥe:
- қызыл
- kimre:
- coch
- kirgize:
- кызыл
- kmere:
- ពណ៌ក្រហម
- koree:
- 빨간색
- korsike:
- rossu
- kose:
- bomvu
- kroate:
- crvena
- kurde:
- sor
- latine:
- ruber
- latve:
- sarkans
- laŭe:
- ສີແດງ
- litove:
- raudonas
- makedone:
- црвена
- malagase:
- mena
- malaje:
- merah
- malajalame:
- ചുവപ്പ്
- malte:
- aħmar
- maorie:
- whero
- marate:
- लाल
- monge:
- liab
- mongole:
- улаан
- nederlande:
- rood
- nepale:
- रातो
- njanĝe:
- wofiira
- okcidentfrise:
- read
- panĝabe:
- ਲਾਲ
- paŝtue:
- سور
- pole:
- czerwony
- portugale:
- vermelho
- ruande:
- umutuku
- ruse:
- красный, алый
- samoe:
- lanu mumu
- sinde:
- ڳاڙهو
- sinhale:
- රතු
- skotgaele:
- dearg
- slovene:
- rdeč
- somale:
- cas
- ŝone:
- tsvuku
- sote:
- khubelu
- sunde:
- beureum
- svahile:
- nyekundu
- svede:
- röd
- taĝike:
- сурх
- taje:
- สีแดง
- tamile:
- சிவப்பு,
- tatare:
- кызыл
- telugue:
- ఎరుపు
- tibete:
- དམར་པོ་
- tokipone:
- loje
- turke:
- kırmızı, kızıl
- ukraine:
- червоний
- urdue:
- ریڈ
- uzbeke:
- qizil
- vjetname:
- màu đỏ
- volapuke:
- redik
- zulue:
- obomvu
ruĝo
- Ruĝa koloro: leviĝis la matenruĝo [3]; la luno lumis inter la ĉielruĝo vespera kaj la ĉielruĝo matena [4]; la arbaro ricevis la plej belajn kolorojn de ruĝo, flavo kaj verdo [5]; sur [ŝia] dolĉa vizaĝo aperis la ruĝo de la kolero [6]; karmina ruĝo kovris la vizaĝon de Klaro IK ; sur la kaviĝintaj vangoj estis makuloj de sanga ruĝo, la brovojn dividis profunda sulko Marta ; belkoloraj tapiŝoj, pendantaj sur la muroj, karesis la rigardon per ruĝo de rozoj kaj verdo de herbo Marta .
3.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 19:15
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio de la jaro
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Sambuka virineto
6. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro X
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Historio de la jaro
5. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Sambuka virineto
6. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro X
- angle:
- red
- beloruse:
- чырвань
- bulgare:
- червено
- france:
- rouge (subst..)
- germane:
- Rot
- hebree:
- אדום, אודם
- hungare:
- piros szín, vörös szín
- japane:
- 赤 [あか]
- kurde:
- Sor
- nederlande:
- rood (subst.)
- pole:
- czerwień, kolor czerwony
- ruse:
- красный цвет
*ruĝiĝi [7]
- 1.
- Iĝi ruĝa: estos bona vetero, ĉar la ĉielo ruĝiĝas [8]; la nuboj ruĝiĝis kaj la vento kvietiĝis [9]; li rigardis ŝian piedon kaj vidis la elfluantan sangon, pro kiu ruĝiĝis la blankaj ŝtrumpoj [10].
- 2.
- Ricevi ruĝan vizaĝhaŭton per emocia sangalfluo, ekzemple pro honto, pudoro, kolero: li paliĝis de timo kaj poste li ruĝiĝis de honto [11]; ili tute ne hontas, ili eĉ ne povoscias ruĝiĝi [12]; kiam Johano ŝin ekvidis, li ruĝiĝis ĝis la frunto kaj ne povis eldiri eĉ unu vorton [13]; lia vizaĝo ekruĝiĝis de honto FK ; li ruĝiĝis de plezuro, ĉar li estas tre ruĝiĝema DL .
7.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, -iĝ'
8. La Nova Testamento, Mateo 16:2
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
10. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Cindrulino
11. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 39
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 6:15
13. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
8. La Nova Testamento, Mateo 16:2
9. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Sovaĝaj cignoj
10. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Cindrulino
11. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 39
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeremia 6:15
13. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Vojkamarado
- angle:
- 1. redden 2. blush
- beloruse:
- чырванець, пачырванець
- ĉine:
- 发红 [fāhóng], 發紅 [fāhóng], 紅臉 [hóngliǎn], 红脸 [hóngliǎn], 飛紅 [fēihóng], 飞红 [fēihóng], 泛紅 [fànhóng], 泛红 [fànhóng], 脸红 [liǎnhóng], 臉紅 [liǎnhóng], 羞紅 [xiūhóng], 羞红 [xiūhóng], 使紅 [shǐhóng], 使红 [shǐhóng], 涨红 [zhànghóng], 漲紅 [zhànghóng]
- france:
- rougir (intr.)
- germane:
- rot werden 1. sich rot färben 2. erröten
- hebree:
- 1. להאדים 2. להסמיק
- hungare:
- elpirul, elvörösödik 1. kipirosodik, kipirul
- indonezie:
- 2. memerah
- japane:
- 1. 赤らむ [あからむ] 2. 赤らめる [あからめる]
- nederlande:
- 1. rood worden 2. blozen, kleuren
- pole:
- zaczerwienić się, czerwienić się 2. zarumienić się, rumienić się
- ruse:
- покраснеть
- ukraine:
- червоніти, рум’яніти, робитися/ставати червоним, рум’яним
transruĝa
- 1.
- Kvalifikas nevideblajn radiojn situantajn trans la ruĝolimo de la videbla parto de la optika spektro: la ondolongo de transruĝaj radioj estas inter 800 nanometroj kaj 1 milimetro; kiel stabila molekulo en nia atmosfero, ĝi (la akvo) grave rolas kiel absorbilo de transruĝa radiado [14]; en julio 1928 li faris la unuan televidan transsendon en koloro kaj ankaŭ per transruĝa lumo [15]
- 2.
- Kvalifikas teĥnikojn uzantajn tian radiadon, kaj iliajn produktojn: transruĝaj fotoj bildigas surterajn temperaturojn [16]. transruĝa pordo: Pordo, konektita al transruĝa sentilo, ebliganta sendi (eligi) aŭ ricevi (enigi) datumojn per transruĝa kanalo, ekz-e inter poŝkomputilo kaj poŝtelefono aŭ printilo KompLeks .
- angle:
- infrared trans~a pordo: infrared port.
- beloruse:
- інфрачырвоны
- ĉine:
- 紅外 [hóngwài], 红外 [hóngwài]
- france:
- infrarouge
- germane:
- infrarot
- hebree:
- אינפרא- אדום
- hispane:
- infrarrojo
- hungare:
- infravörös
- indonezie:
- inframerah
- japane:
- 赤外線の [せきがいせんの]
- nederlande:
- infrarood
- pole:
- podczerwony
- ruse:
- инфракрасный trans~a pordo: инфракрасный порт.
- svede:
- infraröd
- turke:
- kırmızıöte
- ukraine:
- інфрачервоний
ruĝvanga
- Havanta ruĝetan vizaĝkoloron, precipe pro la bona sano, sed ankaŭ eble pro restado en la libera aero, aŭ pro embaraso: Kiam la Filiŝto ekrigardis kaj vidis Davidon, li malŝatis lin, ĉar li estis knabo, ruĝvanga kaj belaspekta [17]; la pli aĝa filino de la mastro, ruĝvanga kaj korpulenta knabino Metrop .
17.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Samuel 17:42
- angle:
- ruddy, rubicund
- beloruse:
- чырванашчокі, барвяны (пра твар), румяны
- ĉine:
- 紅潤 [hóngrùn], 红润 [hóngrùn]
- japane:
- ほおの赤い [ほおのあかい], 赤ら顔の [あからがおの]
- ruse:
- румяный