tradukoj: be cs de en es fr hu ms nl pl pt ru sk

^*krom^PV

I.

^*krom

(prepozicio)

Plie al, aldone al:

a)

Kongrue kun aliaj, kiel jama, evidenta aŭ memkomprenebla okazo: krom Petro, tie estis ankaŭ ĉiuj miaj fratoj ^Z; per pruntedono ofte oni perdas, krom sia havo, ankaŭ la amikon^Z; krom la praktika flanko la esperantismo havas ankaŭ alian flankon idean^Z.
Rim.: En tiu senco la uzo de ankaŭ povas evitigi dubon.

b)

(en nea frazo) Kontraste al aliaj, kiel escepto: la esperantaj vortoj, krom kelkaj tre malmultaj, ne estas arbitre elpensitaj; la pioniroj de novaj ideoj renkontas nenion krom mokoj kaj atakoj^Z; vi nenion povas fari krom kunbati viajn dentojn ^Z; mi diras al vi nenion alian krom plej pura vero ^Z (ol plej puran veron); kiel internacia ne povas esti elektita ia alia lingvo krom arta; la garnizono ne konas ian glavon krom la kuirejan trapikilon; ĉu ne ekzistas alia bono por la homo krom manĝi kaj trinki?^Z ekskluzive, flankelasi, ol
Rim.: En tiu senco krom estas ĉiam akompanata de nea vorto. Se tio ne eblas, uzu escepte (de), ekskluzive (de).

Rim. 1: Zamenhof atentigas, ke «la vorto „krom“ povas iufoje kaŭzi neprecizecon aŭ malkompreniĝon; sed en tiaj okazoj ni devas eviti la vorton „krom“ kaj uzi anstataŭ ĝi la pli precizajn esprimojn "esceptinte" aŭ "ne sole, sed ankaŭ"» ^LR.
Rim. 2: PAG kaj la PIV-oj prezentas „krom“ kiel prepozicion, dum por (ekz-e) anstataŭ ili allasas la rolon konjunkcian: Petro batis Paŭlon anstataŭ Vilhelmon [1]; tute simila estus la frazo krom Vilhelmon Petro batis Paŭlon ^PMEG. Mankas ekzemploj pri Zamenhofa uzo de akuzativo post „krom“; tamen Zamenhof ne hezitis meti post ĝi aliajn semantikajn kazojn, ekz-e dativon k.a.: Kiu alportas oferojn al dioj, krom al la Eternulo sole, tiu estu ekstermita [2]; Ne estos en ĉi tiuj jaroj roso nek pluvo, krom en la okazo, se mi tion diros [3]; sur la tuta tero ne ekzistas Dio krom ĉe Izrael [4]; li sciis pri nenio, krom nur pri la pano, kiun li manĝis [5]. Tial la gramatikoj (PAG, PMEG) agnoskas la eblon de akuzativo post „krom“ (t.e fakte, ĝian konjunkcian rolon), kaj ĝi fakte estas atestita ĉe diversaj aŭtoroj: vi scias, italoj manĝas preskaŭ nenion krom fruktojn kaj glaciaĵon [6]; krom Karlon mi vizitis kinon [7]; vi nenion donis al mi, krom suferojn ^Mary. [Sergio Pokrovskij]

krom ke, krom tio ke

Tamen aldone: mi nenion pli postulus, krom ke oni montru al mi sindonecon kaj estimon^Z; la kabano ... estis malplena, krom ke troviĝis malnova ligna benko [8].

II.

Vortero kun la senco de krom^1.a:

kroma

Plia: 30 kromaj ŝtatoj sankciis la kontrakton.

krome

Adverbo signifanta «krom tio»: la pli juna filino, kiu estis tre bona kaj honesta, havis krome unu el la plej belaj vizaĝoj, kiujn oni povas trovi^Z.

III.

Prefikso samsignifa:

kromfolio

Folio aldonita al registrolibro.

krompersono

Persono ne rekte interesita al la afero.

kromseĝo

Seĝo aldonita al ia regula, kutima nombro, en teatro, aŭlo kc.

kromvirino

Neleĝa kunvivantino, kiun havas viro, krom sia leĝa edzino; konkubino.