*kromPV
-
*krom ↝
(prepozicio)-
Plie al, aldone al:
- a)
-
Kongrue kun aliaj, kiel jama, evidenta
aŭ memkomprenebla okazo:
krom Petro, tie estis ankaŭ ĉiuj miaj fratoj
[1];
per pruntedono ofte oni perdas, krom sia havo,
ankaŭ la amikon
Hamlet
;
krom la flanko praktika [...] la esperantismo
havas ankoraŭ
alian flankon [...] idean
[2].
Rim.: En tiu senco la uzo de ankaŭ povas evitigi dubon.
- b)
-
(en nea frazo) Kontraste al aliaj, kiel
escepto:
la esperantaj vortoj, krom kelkaj tre malmultaj, ne
estas arbitre elpensitaj;
la pioniroj de novaj ideoj renkontas nenion krom mokoj
kaj atakoj
EE
;
vi nenion povas fari krom kunbati viajn dentojn
[3];
mi diras al vi nenion alian krom plej pura vero
Z
(ol plej puran veron);
kiel internacia ne povas esti elektita ia alia lingvo
krom
arta;
la garnizono ne konas ian glavon krom la kuirejan
trapikilon;
ĉu ne ekzistas alia bono por la homo krom
manĝi kaj trinki?
[4]
ekskluzive,
flankelasi,
olRim.: En tiu senco krom estas ĉiam akompanata de nea vorto. Se tio ne eblas, uzu escepte (de), ekskluzive (de).
Rim. 1: Zamenhof atentigas, ke «la vorto „krom“ povas iufoje kaŭzi neprecizecon aŭ malkompreniĝon; sed en tiaj okazoj ni devas eviti la vorton „krom“ kaj uzi anstataŭ ĝi la pli precizajn esprimojn „esceptinte“ aŭ „ne sole, sed ankaŭ“» LR .Rim. 2: PAG kaj la PIV-oj prezentas „krom“ kiel prepozicion, dum por (ekz-e) anstataŭ ili allasas la rolon konjunkcian: Petro batis Paŭlon anstataŭ Vilhelmon [5]; tute simila estus la frazo krom Vilhelmon Petro batis Paŭlon PMEG . Mankas ekzemploj pri Zamenhofa uzo de akuzativo post „krom“; tamen Zamenhof ne hezitis meti post ĝi aliajn semantikajn kazojn, ekz-e dativon k.a.: Kiu alportas oferojn al dioj, krom al la Eternulo sole, tiu estu ekstermita [6]; Ne estos en ĉi tiuj jaroj roso nek pluvo, krom en la okazo, se mi tion diros [7]; sur la tuta tero ne ekzistas Dio krom ĉe Izrael [8]; li sciis pri nenio, krom nur pri la pano, kiun li manĝis [9]. Tial la gramatikoj (PAG, PMEG) agnoskas la eblon de akuzativo post „krom“ (t.e fakte, ĝian konjunkcian rolon), kaj ĝi fakte estas atestita ĉe diversaj aŭtoroj: vi scias, italoj manĝas preskaŭ nenion krom fruktojn kaj glaciaĵon [10]; krom Karlon mi vizitis kinon [11]; vi nenion donis al mi, krom suferojn Mary . [Sergio Pokrovskij]
1. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 13. Prepozicioj
2. L. L. Zamenhof: Paroloj, Parolado antaŭ la Dua Kongreso Esperantista en Genève en la 28a de aŭgusto 1906
3. F. Schiller, trad. L. L. Zamenhof: La Rabistoj, paĝo 40a
4. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Predikanto 2:24
5. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, Respondo 51a, Oficiala Gazeto, IV, 1911, p. 2a.
6. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 22:20
7. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 17:1
8. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 5:15
9. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 39:6
10. E. Orzeszkowa, trad. K. Bein: Bona sinjorino, 1909
11. H. Seppik: La tuta Esperanto, 1938- angle:
- except, apart from
- beloruse:
- акрамя, апроч, апрача
- ĉeĥe:
- kromě, mimo
- france:
- 1.a outre 1.b sauf, à part
- germane:
- 1.a außer, neben 1.b außer, mit Ausnahme von
- hispane:
- 1.a además de 1.b excepto, salvo, aparte de
- hungare:
- kívül, kivételével, mellett (kivételével)
- malaje:
- 1.a selain
- nederlande:
- 1.a behalve 1.b dan
- pole:
- prócz, oprócz, ponadto 1.a oprócz 1.b oprócz
- portugale:
- fora (além de), além de, exceto
- rumane:
- în afară de
- ruse:
- 1.a кроме, сверх, вдобавок 1.b кроме, за исключением, не считая
- slovake:
- okrem
krom ke, krom se, krom tio ke
(konjunkcio)- Esceptante, ne konsiderante tion ke..., tamen aldone...: mi nenion pli postulus, krom ke oni montru al mi sindonecon kaj estimon [12]; li mortis pro koroĉeso; tio signifas nenion, krom tio, ke li vivis kaj nun ne vivas plu [13]; ŝi […] malofte malfermis sian buŝon krom se oni rekte alparolis ŝin [14].
12. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto dua
13. J. Valano: Ĉu vi kuiras ĉine?, 1976
14. A. Löwenstein: La ŝtona urbo, 1999- france:
- à ceci près que, sauf que
- hispane:
- excepto que, salvo que
- nederlande:
- behalve dat
- pole:
- dodatkowo, prócz tego, oprócz tego że, poza tym
- rumane:
- pe lângă, cu excepția faptului că, în plus
-
Plie al, aldone al:
-
Vortero kun la senco de krom1.a:
kroma ↝
- Plia: [tio] deĉenigis eksplodon, kiu dissaltigis la supran protektoplaton kun proksimuma pezo de 1000 tunoj […] post kelkaj sekundoj sekvis kroma eksplodo, kiu elĵetis fragmentojn de brulaĵo el la kerno de la reaktoro [15]; 30 kromaj ŝtatoj sankciis la kontrakton.
15. Monato, Roberto Pigro: La akcidento de Ĉernobilo 30 jarojn poste- beloruse:
- дадатковы
- ĉeĥe:
- další, přidružený, vedlejší, zbývající, zvláštní
- france:
- additionnel, supplémentaire
- hispane:
- adicional, añadido, suplementario
- hungare:
- további
- nederlande:
- overige
- pole:
- dodatkowy, dalszy, niezamierzony
- rumane:
- accesoriu, suplimentar, ulterior, nevoit
- ruse:
- дополнительный
- slovake:
- pridružený, vedľajší, zvláštny
krome
- Adverbo signifanta „krom tio“: krome ni ĝoju ankaŭ pro la afliktoj, sciante, ke aflikto faras paciencon [16]; la fumego jam estigis sanproblemojn por la loĝantaro […] krome oni ne povas labori aŭ studi, ĉar la aero estas tiel danĝera, ke neniu povas iri eksteren [17].
16. La Nova Testamento, Romanoj 5:3
17. Monato, Syauqi Ahmad Zulfauzi Stya Lacksana: Kiam finiĝos la fumego?- beloruse:
- акрамя таго
- ĉeĥe:
- kromě toho, nadto, navíc
- france:
- de plus, en outre
- germane:
- außerdem
- hispane:
- aparte, además de, encima (además)
- hungare:
- ezenkívül, azonkívül, emellett, amellett
- nederlande:
- bovendien
- pole:
- oprócz tego, prócz tego, na dobitkę
- rumane:
- în plus, în afară de, pe probleme mai rele
- ruse:
- кроме того
- slovake:
- navyše, okrem toho
kromaĵo ↝
-
Aldono,
suplemento
al memstara tuto:
ĉapelisto: kromaĵo por Firefox kiu anstataŭas
iksojn per taŭgaj ĉapeloj.
- france:
- annexe, appendice, plugin
- hispane:
- anexo, apéndice, complemento
- pole:
- wtyczka
- rumane:
- fișă, pin