*ŝtup/o
*ŝtupo
- 1.
- Ĉiu el sinsekvaj tabuloj aŭ bastonoj servantaj por supren aŭ malsupren iri: supreniru per ŝtupoj [1]; ses ŝtupojn havis la trono [2]; ili devis iri multe da ŝtupoj malsupren kaj multe da ŝtupoj supren [3]; ŝi puŝiĝis je kruta ŝtupo, ne vidante ĝin en la komenciĝanta krepusko Marta ; de ŝtupo al ŝtupo [4].
- 2.
- (figure)
Grado1:
la unua ŝtupo estas transpaŝita
(la unuaj malfacilaĵoj estas venkitaj);
transira ŝtupo
[5];
la dioj en la temploj sendas al la homoj timon,
kaj […] ĝi estas la unua ŝtupo al la saĝo
[6];
ŝtup’ post ŝtupo li enfalis / en la frenezon, kiu nun lin premas
Hamlet
;
kiam ŝin tuŝis la malmola mano de la sorto, ŝi en la socia
hierarĥio […] stariĝis sur tiu plej malalta ŝtupo,
sur kiu opinieble devis stari nur la plej malfeliĉaj
Marta
;
ŝi staras unu aŭ du ŝtupojn malpli alte en la sciado
Marta
;
ili de pli malalta ŝtupo de la vivo levis sin al pli alta
FK
;
nia animo […] puriĝante iom post iom, suriras pli kaj pli altajn ŝtupojn
[7];
parolante pri infano, vi uzas „li“ anstataŭ „ĝi“, ĉar vi
ne aprobas „la anglan kutimon starigi infanojn sur
unu ŝtupon kun bestoj kaj objektoj“
[8].
etaĝo, etapo, fazo, stadio
1.
trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Eliro 20:26
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 10:19
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
5. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 1. Alfabeto
6. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro I
7. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro IV
8. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 8. Personaj pronomoj
2. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 10:19
3. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
4. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 3, Kolo de botelo
5. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 1. Alfabeto
6. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 2, Ĉapitro I
7. B. Prus, trad. Kazimierz Bein: La Faraono, vol. 1, Ĉapitro IV
8. L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj, 8. Personaj pronomoj
- angle:
- step
- beloruse:
- 1. прыступка 2. ступень
- bulgare:
- стъпало (на стълба)
- ĉine:
- 程度 [chéngdù], 等級 [děngjí], 等级 [děngjí], 級 [jí], 级 [jí] 1. 台阶 [táijiē], 台階 [táijiē], 梯級 [tījí], 梯级 [tījí]
- france:
- degré (niveau), marche (d'escalier)
- germane:
- Stufe 1. Treppenstufe, Tritt 1. Tritt 2. Niveau
- greke:
- σκαλοπάτι
- hispane:
- escalón
- hungare:
- 1. lépcsőfok 2. fokozat
- indonezie:
- anak tangga
- itale:
- gradino
- japane:
- 段 [だん], ステップ, 段階 [きざはし]
- nederlande:
- trede, treeplank
- pole:
- 1. stopień, schodek, szczebel (drabiny) 2. stopień
- portugale:
- degrau
- ruse:
- ступень, ступенька
- svede:
- trappsteg
- ukraine:
- ступінь, сходинка, підніжка (вагона), ешелон
*ŝtuparo [9]
Vico da plataj tabuloj pli kaj pli altaj, sur kiujn oni metas la piedojn por supren aŭ malsupren iri: sur kruta ŝtuparo li levis sin [10]; li sonĝis: jen ŝtuparo staras sur la tero, kaj ĝia supro atingas la ĉielon [11]; per ŝtuparo oni povis supreniri en la mezan galerion kaj el la meza en la trian [12]; li aliris al la pordego, kiu estis turnita orienten, kaj supreniris sur ĝia ŝtuparo [13]; de tie kondukis ŝtuparo sur la korton [14]; la reĝido […] supreniris sur la belega marmora ŝtuparo [15]; mi kuros supren laŭ la ŝtuparo [16]; li venas laŭ la ŝtuparo mallaŭte, ĉar li havas sur la piedoj nur ŝtrumpojn [17]; mia amatino konas malgrandan malantaŭan ŝtuparon, kiu kondukas al la dormoĉambro [18]; la turo havas kvin nivelojn, kiujn kunligas du ŝraŭbformaj ŝtuparoj [19]; ŝi rapide ŝtuparis ĝis la kvina [etaĝo] [20].
9.
L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Universala Vortaro, -ar'
10. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 34
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 28:12
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 6:8
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeĥezkel 40:6
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Kupra porko
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Kupra porko
17. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo
18. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
19. Monato, Elisabeth Le Dru: Vizito al Vannes
20. C. Piron: Dankon, amiko!, Pro Esperanto, 1990
10. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 34
11. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Genezo 28:12
12. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, I. Reĝoj 6:8
13. trad. L. L. Zamenhof: La Malnova Testamento, Jeĥezkel 40:6
14. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Kupra porko
15. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, La virineto de maro
16. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 1, Kupra porko
17. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Dio de dormo
18. H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Neĝa reĝino
19. Monato, Elisabeth Le Dru: Vizito al Vannes
20. C. Piron: Dankon, amiko!, Pro Esperanto, 1990
- angle:
- staircase ~ari: to take the stairs.
- beloruse:
- лесьвіца
- bulgare:
- стълба
- ĉine:
- 楼梯 [lóutī], 樓梯 [lóutī], 阶 [jiē], 階 [jiē], 楼梯间 [lóutījiān], 樓梯間 [lóutījiān]
- france:
- escalier ~ari: grimper un escalier.
- germane:
- Treppe ~ari: die Treppe nehmen, hinaufsteigen (Treppe).
- hispane:
- escalera ~ari: ir por las escaleras.
- hungare:
- lépcső
- indonezie:
- tangga ~ari: naik tangga.
- itale:
- scala (scalinata), scalinata ~ari: salire le scale, scenderele scale.
- japane:
- 階段 [かいだん]
- nederlande:
- trap ~ari: de trap opgaan.
- pole:
- schody ~ari: chodzić po schodach, chodzić po drabinie.
- portugale:
- escada
- ruse:
- лестница
- svede:
- trappa
- tibete:
- སྐས་འཛེགས་
- ukraine:
- сходи
ŝtuparejo
- angle:
- stairway, stairwell
- beloruse:
- лесьвічная клетка
- ĉine:
- 楼梯 [lóutī], 樓梯 [lóutī], 阶 [jiē], 階 [jiē]
- france:
- cage d'escalier
- germane:
- Treppenhaus
- pole:
- klatka schodowa
- ukraine:
- сходова клітка
ŝtupetaro
-
Ilo el unu, du longaj stangoj kunigitaj per transversaj
bastonoj, sur kiujn oni metas la piedojn por supren aŭ
malsupren iri:
li staris tie kun sia ŝtupetaro
[23];
li starigis ŝtupetaron, supreniris
[24];
li […] renversas ŝtupetaron, / Kiu falas kun pentristo / En butikon de spicisto
[25].
eskalo1
Rim.: Ekzistas ankaŭ dupartaj kunfiksitaj supre, tiel ke ili staras senapoge.
23.
H. C. Andersen, trad. L. L. Zamenhof: Fabeloj, vol. 2, Paŝtistino kaj kamentubisto
24. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fabelo pri iu, kiu migris por ekkoni timon
25. Raymond Schwartz: La Stranga Butiko
24. Jakob Grimm, Wilhelm Grimm, trad. Kazimierz Bein: Elektitaj Fabeloj de Fratoj Grimm, Fabelo pri iu, kiu migris por ekkoni timon
25. Raymond Schwartz: La Stranga Butiko
- angle:
- ladder
- beloruse:
- драбіны
- bulgare:
- стълба
- ĉine:
- 梯子 [tīzi], 扶梯 [fútī]
- france:
- échelle (matérielle)
- germane:
- Leiter
- hispane:
- escalerilla
- hungare:
- létra
- indonezie:
- tangga
- itale:
- scala (portatile, scaletta), scaletta
- japane:
- はしご, タラップ
- nederlande:
- ladder
- pole:
- drabina
- ruse:
- лестница (приставная), стремянка
- svede:
- stege
- ukraine:
- драбина
akvoŝtupo
Muro aŭ digo ĉe rivero aŭ elfluejo de lago, retenanta akvon en supra baseno ĉe troa deklivo, sed superfluata, i.a. por sendanĝerigi ŝipveturadon, produkti elektron, reguligi akvigon de la pejzaĝo: plivastigo de la rivero per baraĵa akvoŝtupo kaj kanalo detruus la lastan libere fluantan danuban sektoron en Germanio, kun gravaj sekvoj por la biologia varieco [26].
kluzo1, valbaraĵo
26.
Monato, Evgeni Georgiev: Priatenti la
naturprotekton, 2010
- angle:
- weir
- beloruse:
- плаціна, гаць, гаціна, грэбля, застаўка, дамба
- ĉine:
- 堰 [yàn]
- france:
- seuil
- germane:
- Stauwehr
- indonezie:
- bendung, tebat
- pole:
- próg wodny
manŝtupo
- Kunigo de la manoj kun interplektitaj fingroj, servante kiel ŝtupo: la pli juna […] stariĝinte sur la proponita manŝtupo, kun lerteco se sciuro kaj kun ties gracio, facile povis tuŝi la statueton [27].
- angle:
- interlocked fingers for a boost
- beloruse:
- замок з рук (у якасьці прыступкі)
- france:
- courte-échelle
- germane:
- Räuberleiter
- itale:
- scaletta (con le mani)
- nederlande:
- opzetje
- pole:
- siodełko (z dłoni)
rulŝtuparo
- angle:
- escalator
- beloruse:
- эскалятар
- ĉine:
- 自动扶梯 [zìdòngfútī], 自動扶梯 [zìdòngfútī], 自动楼梯 [zìdònglóutī], 自動樓梯 [zìdònglóutī], 电动扶梯 [diàndòngfútī], 電動扶梯 [diàndòngfútī], 自动电梯 [zìdòngdiàntī], 自動電梯 [zìdòngdiàntī]
- france:
- escalator, escalier mécanique
- germane:
- Fahrtreppe
- hispane:
- escalera eléctrica, escalera mecánica
- indonezie:
- eskalator, tangga berjalan
- itale:
- scala mobile
- japane:
- エスカレーター
- nederlande:
- roltrap
- pole:
- schody ruchome
- ruse:
- эскалатор
- svede:
- rulltrappa
ŝraŭba ŝtuparo, helica ŝtuparo, helika ŝtuparo
Ŝtuparo, kiu volviĝas ĉirkaŭ centra akso: trans muro estis ŝraŭba ŝtuparo, markita per linio de rondaj lumaperturoj [30]; tra helica ŝtuparo ni atingas la supron de la defenda muro [31]; oni supreniras per helika ŝtuparo [32].
30.
A. Grin, trad. J. Finkel:
La ora ĉeno, 2009
31. B. Schumann: fotoj de IIK 2006, 2006
32. Vikipedio, artikolo „Higuera (Cáceres)“, 2009-08-15
31. B. Schumann: fotoj de IIK 2006, 2006
32. Vikipedio, artikolo „Higuera (Cáceres)“, 2009-08-15
- angle:
- spiral staircase
- beloruse:
- шрубавая лесьвіца
- ĉine:
- 盘梯 [pántī], 盤梯 [pántī], 旋梯 [xuántī]
- france:
- escalier en colimaçon, escalier à vis
- germane:
- Wendeltreppe
- hispane:
- escalera de caracol
- indonezie:
- tangga spiral
- japane:
- らせん階段 [らせんかいだん]
- pole:
- schody kręcone, schody spiralne