9komput/i PIV1

9komputi [1][2]

KOMP Solvi matematikan problemon aŭ prilabori datumon aplikante algoritmon, precipe en formo de programo: paĝoj, kiuj dinamike kalkulas kaj komputas [3]; oni […] komputas an multiplikante a per si mem n fojoj [4]; butiko […], kiu komputas vian aĉetliston per abako [5]. VD:kalkuli, nombri.
Rim.: Vd rimarkon sub komputilo.
1. Akademio de Esperanto: 9a Oficiala Aldono, komput/i
2. KompLeks
3. Klivo: Kio estas Javo?, Monato, jaro 1998a, numero 5a, p. 13a
4. Vikipedio, Hornera algoritmo
5. Vikipedio, Abako (meĥanika kalkulilo)
angle:
compute
beloruse:
лічыць, вылічаць
bulgare:
пресмятам
ĉeĥe:
počítat strojem
ĉine:
计算 [jì suàn]
france:
calculer (info.), effectuer du calcul informatique
germane:
berechnen
hispane:
computar
hungare:
kiszámít, (adatot) feldolgoz
indonezie:
menghitung
nederlande:
berekenen
pole:
obrachować, obliczać, szacować
portugale:
computar
rumane:
calcula
ruse:
вычислить
slovake:
počítať
svede:
beräkna
ukraine:
рахувати, обчислювати, робити викладки (за алгоритмом), лічити, рахувати

komputado

KOMP Kalkulado, prilaborado de datumoj per komputiloj: antaŭ 40 jaroj, en [...] la pratempo de komputado, komputiloj estis tiel grandaj, kiel la ĉambroj ilin enhavantaj [6]; mi doktoriĝis pri matematiko kaj mia pan-dona laboro rilatas plejparte al komputado kaj informaj teknologioj [7]. VD:komputiko
6. Monato, Lenio Marobin: Kiom da protektado?, 2012
7. Monato, Alexander Shlafer, 2003
beloruse:
вылічэньне, вылічэньні
bulgare:
изчисление
ĉeĥe:
komputace, počítání, výpočet, zpracování na počítači
france:
calcul informatique, informatique (subst., usage d'ordinateurs)
hispane:
cómputo
hungare:
kiszámítás, adatfeldolgozás
indonezie:
informatika
nederlande:
informatica
pole:
obliczenia, rachowanie
rumane:
calcule, contabilitate
slovake:
počítanie, výpočet

komputebla

MATKOMP
Determinebla per algoritmo: funkcio estas komputebla, se ekzistas algoritmo por komputi ĝiajn valorojn; aro estas komputebla, se ĝiaj anoj estas listigeblaj per algoritmo (= per komputebla funkcio).
angle:
effectively computable
ruse:
вычислимый

9komputoscienco [8]

KOMP Scienco pri komputado, precipe pri la aŭtomata komputado per komputiloj.
8. Akademio de Esperanto: 9a Oficiala Aldono, komput/o/scienc/o
france:
informatique
pole:
informatyka
rumane:
informații

9komputilo [9]PIV1

KOMP Maŝino por komputi: miaj parencoj scias, ke mi okupiĝas kaj profesie kaj hobie kun komputiloj [10]; komputilon oni havigis al li, li povas sendi kaj ricevi retpoŝton kaj li planas verki libron [11]; uzantoj de komputiloj tutmonde estis invititaj disponigi al la programo siajn ekrankurtenojn por helpi analizi eblajn signalojn el la kosmo [12].
Rim.: Oni uzas tiun vorton kaj parolante pri la „nuda maŝino“ (la aparataro), kaj pri iel „vestita“ komputa sistemo.
Rim.: Ĉi tiun aparaton oni iam nomis komputeroSPIV, aŭ komputoroSPIV, kaj la sama fonto tiam donis al „komputilo“ la sencon de nombrilo 2. Ĝi akorde difinis „komputi“, kiel nombri.
Rim.: Jen unu el la plej malnovaj uzoj de la vorto (1967): Nomojn oni jam nuntempe produktas per komputiloj, kiuj sisteme fabrikas lingve eblajn literkombinaĵojn, kies efikojn sur la homa menso oni poste studas kaj taksas [13].
9. Komputada Leksikono
10. Edmund Grimley Evans: Uniksulo ekspertas Unikodon, Monato, jaro 2000a, numero 2a, p. 20a
11. Monato, Douglas Draper: Freneza, ne; celkonscia, jes., 2012
12. Monato, Garvan Makaj: Astrobiologio kaj religio, 2013
13. Sloganon ‐ spritula arto, Esperanta Finnlando. 1967 N-ro 8–9
angle:
computer
beloruse:
кампутар
bulgare:
компютър
ĉeĥe:
počítač
ĉine:
计算机 [jì suàn jī]
france:
ordinateur, calculateur (ordinateur), calculatrice (ordinateur)
germane:
Rechner, Computer, Elektronengehirn [arkaika]
hispane:
ordenador, computador, computadora
hungare:
számítógép, komputer
indonezie:
komputer
nederlande:
computer
pole:
komputer
portugale:
computador
rumane:
calculator, calculatorul
ruse:
ЭВМ, компьютер
slovake:
počítač
slovene:
računalnik
svede:
dator
tibete:
གློག་ཀླད་
turke:
bilgisayar
ukraine:
комп’ютер, електронно-обчислювальна машина, ЕОМ, лічильник

komputilego

KOMP Dimensie aŭ komputopovume granda komputilo, kutime ne destinita por individua uzo (kontraste al persona komputilo): BlueGene/L estas komputilego far IBM, la unua modelo […] havis 16 muntujojn kaj en testaro Linpack prezentis 70,72 TFLOPS [14].
14. Vikipedio, BlueGene
angle:
mainframe computer
beloruse:
супэркампутар, мэйнфрэйм
bulgare:
мейнфрейм компютър
france:
ordinateur central, mainframe, gros calculateur (mainframe), gros système (mainframe)
germane:
Großrechner
hispane:
ordenador central, mainframe
hungare:
nagyszámítógép
indonezie:
komputer bingkai utama, komputer kerangka utama
nederlande:
mainframe computer
pole:
komputer dużej mocy, komputer główny
rumane:
calculator de mare putere, computerul principal
ruse:
суперкомпьютер, мэйнфрейм

komputilisto

KOMP Profesiulo pri instalo, kunretigo, komandado, aŭ prizorgado de komputiloj kaj komputaj programoj: program-eraroj, kiuj povas ĝeni komputilistojn [15]; kiel profesia komputilisto, mi ankaŭ uzis pli fakecan, sed pli potencan lingvon: ĝi nomiĝis APL [16].
15. Klivo: Kio estas Javo?, Monato, jaro 1998a, numero 5a, p. 13a
16. J.S. Brilleaud: Komputiko kaj Esperanto, Monato, 2000/09, p. 4
france:
informaticien
hispane:
informático, técnico de ordenadores
hungare:
számítógép-technikus
nederlande:
computer-technicus
pole:
komputerowiec, specjalista od komputerów
rumane:
un specialist în calculatoare
ruse:
компьютерщик

komputisto

KOMP Programisto: la verko certe interesos matematikistojn kaj komputistojn [17]; la reto, kiun oni starigis por ebligi kunlaboradon inter sciencistoj, adaptiĝas por kunlaborado de komputistoj [18].
17. La mistera teoremo – nun en Esperanto (Marty Rajmondo, La granda teoremo de Fermat), Monato, jaro 1998a, numero 3a, p. 19a
18. Monato, D. E. Rogers: Libera programaro: nova rimedo komerci, 2004
angle:
programmer
beloruse:
праграміст
bulgare:
програмист
france:
programmeur
germane:
Programmierer
hispane:
programador
hungare:
programozó
indonezie:
programpemrogram programer
nederlande:
programmeur
pole:
programista, programator
ruse:
программист
slovake:
programátor
ukraine:
обчислювач

komputila sistemo, komputa sistemo

KOMP Kombino de malvastsenca komputilo kun ĝiaj periferiaĵoj (la aparataro) unuflanke, kaj de programaro aliflanke, ebliganta komputadon: fiaskis nova komputila sistemo por pagi salajrojn al nov-zelandaj instruistoj [19]; atako kontraŭ la komputila sistemo ĉe la centralo [20].
19. Monato, D. E. Rogers: Parabolo pri la talentoj, 2013
20. Monato, Jozefo Lejĉ: Kuranta kurento-krizo, 2010
angle:
computer system
beloruse:
кампутарная сістэма, вылічальная сістэма
bulgare:
компютърна система
france:
système informatique
germane:
Computersystem
hispane:
sistema de computo, sistema informático
hungare:
számítógépes rendszer
indonezie:
sistem komputer
nederlande:
computersysteem
pole:
system komputerowy
rumane:
sistem informatic
ruse:
вычислительная система
svede:
datorsystem

persona komputilo

KOMP Komputilo por destinita uzo fare de unu persono, unuuzula komputilo: tiaj blatoj troviĝas ĉe la kerno de granda plimulto de personaj komputiloj [21]; moderna procesoro de persona komputilo ofte uzas por siaj milionoj da transistoroj ĉirkaŭ 50 vatojn [22]; dBase [‐] la ĉefa datumbaza programo el la komenca erao de personaj komputiloj [23]. SUB:poŝkomputilo, surtabla komputilo, tekkomputilo
21. Frank Arnaud: Intel alfrontas konkurencon, Monato, jaro 2000a, numero 10a, p. 16a
22. Monato, Franck Arnaud: Kvietigu tiun komputilon!, 2004
23. Monato, Roland Rotsaert: OpenOffice: senpaga alternativo por Microsoft Office, 2005
angle:
PC, personal computer
beloruse:
пэрсанальны кампутар
bulgare:
персонален компютър
ĉeĥe:
PC, osobní počítač
france:
ordinateur personnel, PC
germane:
Persönlicher Computer, Personalcomputer, PC
hispane:
ordenador personal, computadora personal, PC
hungare:
személyi számítógép, PC
indonezie:
komputer pribadi, PC
nederlande:
PC, personal computer
pole:
pecet, komputer osobisty
rumane:
calculatorul personal
ruse:
персональный компьютер
slovake:
osobný počítač osobný počítač

platkomputilo

KOMP Plata portebla komputilo, pli granda ol poŝtelefono aŭ poŝkomputilo, kun granda ekrano (kiu kutime estas uzebla por enigi datumojn, per desegnado aŭ per virtuala klavaro): programoj por poŝtelefonoj kaj platkomputiloj [24].
24. Novaj ludoj en Esperanto, Libera folio, 2014
angle:
tablet computer
beloruse:
пляншэт (кампутар)
france:
tablette
hispane:
tableta, tablet
indonezie:
komputer tablet, sabak elektronik
pole:
komputer płaski, laptop
rumane:
un calculator plat, laptop
ruse:
планшетный компьютер

pletkomputilo

=platkomputilo

poŝkomputilo

KOMP Unubloka komputilo, sufiĉe malgranda (la dimensioj kutime ne superas 16×8×2 cm) kaj malpeza (la maso proksimume 150–500g) por esti portebla en poŝo de laborvesto: lernantoj ekopinias, ke danke al poŝkomputilo ili subite pli scias ol la pedagogo [25]; legi libron per speco de poŝkomputilo estas io stranga [26]; poŝkomputiloj kaj lertaj poŝtelefonoj, kiuj taŭgas ne nur por legi librojn, sed ankaŭ por telefoni, retumi kaj multe pli [27]. VD:tekkomputilo
25. Monato, Paul Gubbins: Poŝkomputiloj kaj klasĉambroj, 2015
26. Monato, Edmund Grimley Evans: La nova Kindlo de Amazon, 2011
27. Monato, Paŭl Peeraerts: Parto 2: Kiun poŝlegilon mi akiru?, 2010
angle:
handheld (computer), palmtop computer, PDA (personal digital assistent), pocket computer
beloruse:
надалонны кампутар, надалоньнік
bulgare:
преносим компютър
france:
ordinateur de poche, palmtop
germane:
Handheld (Computer), PDA (Personal Digital Assistent)
hispane:
Asistente Personal Digital, PDA, ordenador de bolsillo
hungare:
zsebszámítógép, palmtop, PDA (personal digital assistent)
indonezie:
komputer saku, pembantu digital pribadi, PDA
nederlande:
zakcomputer, PDA
pole:
komputer kieszonkowy
rumane:
calculator de buzunar
ruse:
карманный компьютер

surtabla komputilo

KOMP Persona komputilo farita tiel, ke eblas ĝin oportune loki sur aŭ en individua labortablo: bitlibro […] estas dosiero por kies kreo kaj uzo necesas aparatoj elektronikaj: komputilo por krei, surtabla komputilo, platkomputilo, poŝtelefono aŭ speciala elektronika librolegilo por legi [28].
Rim.: Persona komputilo estas, unuflanke, funkcie aŭ dimensie malpli granda ol komputilegoj kunuzataj kolektive, sed aliflanke ĝi kutime estas pli povuma ol la porteblaj komputiloj: fari sur la surtabla komputilo rezervan kopion de (la memoro de) onia poŝkomputilo.
VD:tekkomputilo
28. Vikipedio, Bitlibro
angle:
desktop computer
beloruse:
настольны кампутар
bulgare:
настолен компютър
france:
ordinateur de bureau, station de travail (info.)
germane:
Desktop-Computer
hispane:
computadora de escritorio, ordenador de escritorio, ordenador de sobremesa
hungare:
asztali számítógép, desktop számítógép
indonezie:
komputer meja
nederlande:
desktop computer
pole:
komputer stacjonarny
rumane:
calculatorul desktop
ruse:
настольный компьютер

tabulkomputilo

Platkomputilo: en novembro […] mi informiĝis pri […] Kindlo (Kindle) de Amazon, kaj […] mi decidis mendi ĝin, dek du tagojn poste mi senaverte ricevis Ipadon (Apple iPad) donace de mia dunganto, do mi subite iĝis posedanto de du sufiĉe aktualaj tabulkomputiloj [29]; ekzistas pluraj aplikoj por tabulkomputiloj kaj porteblaj telefonoj koncerne sukeran diabeton [30].
29. Monato, Edmund Grimley Evans: La nova Kindlo de Amazon, 2011
30. Monato, Roberto Pigro: Noviga apliko je dispono de kuracistoj kaj pacientoj, 2015
beloruse:
пляншэт (кампутар)
france:
tablette
pole:
komputer przenośny
rumane:
calculatoare portabile

tekkomputilo, tekokomputilo

KOMP Portebla komputilo pli granda kaj peza (sed ankaŭ pli povuma) ol poŝkomputilo, portebla en teko aŭ kiel teko, tiel ke ĝia uzanto povas kunhavi ĝin en vojaĝo: tekokomputilo (aŭ „notlibro”) estas populara laborĉevalo por kaj la industrio kaj privatuloj [31]; tekokomputilo estas malgranda, valora, povas esti rapide forprenita kaj facile kaŝita, kaj ‐ ekzistas merkato por ĝi [32].
31. Monato, Rob Ebenau: Kiel protekti kontraŭ perdo kaj ŝtelo?, 2005
32. Monato, Rob Ebenau: Kiel protekti kontraŭ perdo kaj ŝtelo?, 2005
angle:
laptop computer, notebook (computer)
beloruse:
ноўтбук, лаптоп
bulgare:
лаптоп
ĉeĥe:
laptop, přenosný počítač
france:
ordinateur portable, portable (ordinateur), notebook
germane:
Aktentaschenrechner, Notebook
hispane:
ordenador portátil, portátil, laptop
hungare:
táskagép, notebook, laptop
indonezie:
komputer jinjing, laptop
nederlande:
laptop
pole:
laptop, komputer przenośny, notebook
portugale:
computador portátil
rumane:
caiet, laptop, calculatoare portabile
ruse:
ноутбук
slovake:
laptop, prenosný počítač

administraj notoj

pri komput/i : 
      Ĉi-artikole aperas nedifinitaj terminoj: kunretigo,
      periferiaĵo, likvakristala kaj plasma ekrano.
~i : Mankas verkindiko en fonto.
~ebla: Mankas dua fontindiko.
~ebla: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
plet~ilo: Mankas dua fontindiko.
plet~ilo: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.