⁴intelekt/o ^JED

Kapablo de la menso por pensi, koncepti kaj kompreni, per racio kaj intuicio senkonsidere al ekzemple emocioj: nura homa intelekto penadas superregi intuicion, logiko penas premegi la veran vivon [1]; tre lerta homo, kun delikate kulturita intelekto [2]; la bona lernanto havis tro fortan intelekton por lasi sin subigi per la lerta kaj subtila edukmaniero de siaj profesoroj [3]; en la eklezio mi preferus paroli kvin vortojn per mia intelekto, por ke mi instruu ankaŭ aliajn, ol dek mil vortojn [4]; la sendifekta, natura intelekto de la infano konfuziĝas [5]; kiel eblas direkti la moralan intelekton de la homo sen ia instruo de moralaj reguloj [6]? Acte aldonadis […] terurajn historiojn, kiuj inspiris al Ligia timon, admiron, miregon […], kies kontrastojn ŝia knabina intelekto ne povis ekkompreni [7]; en la lernejo de Izokrato kiun li fondis en la jaro 392 […] edukiĝis la plej bonaj intelektoj de la greka mondo [8]. inteligento, prudento, sagaco, saĝo, spirito

Rim.: Intelekto koncernas scion, kaj kapablon abstrakti, science diskuti ktp, dum inteligento temas pri la lerteco utiligi siajn kompetenton por praktike adaptiĝi al konkretaj vivsituacioj. Prudento temas pri bonmezura prijuĝo kaj evito de eraraj decidoj. [Wolfram Diestel]

Rilata al intelekto: [li] ne bone predikis, ne posedis grandajn intelektajn talentojn, sed li baldaŭ fariĝis tre populara [9]; la intelekta mondo siatempe varme bonvenigis la filozofion de Emanuelo Kant [10]; trovi animpacon per akirado de intelekta kompreno pri aferoj spiritaj [11]; Maziero opiniis, ke devas komenciĝi lia intelekta instruado [12]; la intelekta estaĵo, la kuracisto, estis malaperinta [13]; faru uzon el ĉiuj viaj Diodonitaj intelektaj fortoj, sed penu kompreni la aferojn de Dio nur per la Spirito de Dio [14]; [vera oratorado] postulas apartan fizikan forton kaj intelektan streĉon [15]; malgranda aspekte, sed granda intelekte ^PrV .

Klerulo, homo kiu sin okupas kaj interesiĝas pri intelektaj aferoj, kiu precipe laboras per intelekto: multleginta, multvojaĝinta intelektulo [16]; societo de multaj intelektuloj – artistoj kaj literaturistoj [17]; stariĝis la pola filozofo Lutoslavski tondrante kontraŭ ĉiu subteno al monstra lingvo […] laŭ li abomena al ĉiuj intelektuloj [18].

Klerularo, aro de ĉiuj intelektuloj en difinita medio, konsiderata kiel socia klaso: mi rakontas pri […] sabotado kaj intenca malhelpado (fare) de la intelektularo [19]; Zamenhof apartenis al tiu internaciisma juda etburĝa intelektularo, kies intelekta laboro rezultigis la starigon de kultura fono, en kiu, poste, la plej modernaj okcidentaj revoluciaj ideoj akceptiĝos [20]; Voltaire asertis, ke ĝi estas en la deziro de la intelektularo erarigi simplajn homojn [21]; la raŭmisma intelektularo enkalkulis la plej valorajn sociologojn de la 80aj jaroj en Esperantio: inter ili Jerzy Leyk kaj Sándor Révész [22].

Teĥnika sistemo imitanta homan intelekton; subfako de informadiko pri tiaj sistemoj: la unua malfacilaĵo por komputiloj kaj por programistoj de artefarita intelekto estas, simplege, ke komputiloj ne estas celorientitaj organismoj [23]; uzanto, portante kufon kun elektrodoj, imagas la movon de sia mano por elekti la deziratajn literojn […], tiu tekniko utiligas programaron kun artefarita intelekto [24].