*hund/o PV

*hundo

ZOO
1.
Rabobesto, genro el familio hundedoj (Canis), kies sovaĝaj specioj havas relative longajn krurojn kaj cilindran, hirtharan voston, kaj kies multformaj malsovaĝaj rasoj uziĝas por gardo kaj ĉaso k.a. PRT:lupo, ŝakalo, kojoto, hundo2
2.
Dombesto apartenanta al tiu genro, devenanta de lupo, kun multaj rasoj, uzata precipe por gardado kaj ĉasado: li promenas kun tri hundoj [1]; hundo estas plej bona amiko de homo; bojas hundo sen puno eĉ kontraŭ la suno (tion oni diras al iu, kiu miras, ke oni lin kritikas) PrV ; oni lin konas kiel makulharan hundon (li estas de ĉiuj konata) Prv ; hundo bonrasa estas bona por ĉaso (li havas la kvalitojn aŭ la mankojn de siaj parencoj aŭ avoj) PrV ; mordantaj hundoj kuras ĉiam kun vundoj (malpaculon ĉiu batas) PrV ; ne ĉiu hundo bojanta estas hundo mordanta (kiu multe minacas, ofte ne estas la plej danĝera) Prv ; ne timu hundon bojantan, timu hundon silentan PrV ; por hundon dronigi oni nomas ĝin rabia (oni ĉiam trovas pretekston por malutili malamaton) PrV ; al hundaĉ' ne plaĉis tia, ĝi kaptis vin je l' pantalon' [2]; hundaro [3]. SIN:domhundo
1. L. L. Zamenhof: Fundamento de Esperanto, Ekzercaro, § 12
2. Raymond Schwartz: La Stranga Butiko, NIGRA TAGO
3. N. V. Gogol, trad. L. L. Zamenhof: La Revizoro, Akto kvara
afrikanse:
hond
albane:
qen
amhare:
ውሻ
angle:
dog
arabe:
كَلْبٌ ج كِلَابٌ
armene:
շուն
beloruse:
сабака
bengale:
কুকুর
birme:
ခှေး
bosne:
pas
bretone:
ki
bulgare:
куче
ĉeĥe:
pes
ĉine:
[quǎn], 狗 [gǒu]
dane:
hund
estone:
koer
eŭske:
txakur
filipine:
aso
france:
chien oni lin konas kiel makulharan ~on: il est connu comme le loup blanc. chien qui aboie ne mord pas. por ~on dronigi oni nomas ĝin rabia: pour noyer son chien on lui trouve la rage.
galege:
can
germane:
Hund oni lin konas kiel makulharan ~on: er ist bekannt wie ein bunter Hund. Hunde die bellen, beißen nicht. ~aro: Meute.
greke:
σκύλος
guĝarate:
કૂતરો
haitie:
chen
haŭse:
kare
hinde:
कुत्ते
hispane:
perro
hungare:
kutya
ide:
hundo
igbe:
nkịta
indonezie:
anjing, kanina
irlande:
madra
islande:
hundur
itale:
cane
japane:
[いぬ]
jave:
asu
jide:
הונט
jorube:
aja
kanare:
ನಾಯಿ
kartvele:
ძაღლი
katalune:
gos, ca
kazaĥe:
ит
kimre:
ci
kirgize:
ит
kmere:
ឆ្កែ
koree:
korsike:
ghjacaru
kose:
inja
kroate:
pas
kurde:
seh
latine:
canem
latinece:
1. Canis
latve:
suns
laŭe:
ຫມາ
litove:
šuo
makedone:
куче
malagase:
amboa
malaje:
anjing
malajalame:
നായ്
malte:
klieb
maorie:
kuri
marate:
कुत्रा
monge:
aub
mongole:
нохой
nederlande:
hond
nepale:
कुकुर
njanĝe:
galu
okcidentfrise:
hûn
okcitane:
can
panĝabe:
ਕੁੱਤੇ
paŝtue:
سپی
perse:
سگ
pole:
pies
portugale:
cachorro, cão
ruande:
imbwa
rumane:
câine
ruse:
собака, пёс
samoe:
maile
sinde:
ڪتو
sinhale:
බල්ලා
skotgaele:
chù
slovake:
pes
slovene:
pes
somale:
eyga
ŝone:
imbwa
sote:
ntja
sunde:
anjing
svahile:
mbwa
svede:
hund
taĝike:
саг
taje:
สุนัข
tamile:
நாய்
tatare:
эт
telugue:
కుక్క
tibete:
ཁྱི་
turke:
köpek 1. tazı
ukraine:
собака
urdue:
کتا
uzbeke:
it
vjetname:
con chó
volapuke:
dog
zulue:
inja

hunda

1.
De hundo, rilata al hundo: hunda mordo; mi havas hundan flarsenton [4].
2.
(figure) Mizera; konvena por besto, ne por homo: hunda vivo PrV .
angle:
1. canine
beloruse:
сабачы
bretone:
-ki
ĉeĥe:
1. psí
france:
canin, de chien ~a vivo: une vie de chien.
greke:
σκυλίσιος
hispane:
perro, perra, perruno, perruna
hungare:
1. kutya- 2. kutya (átv.)
ide:
hundala
itale:
1. canino (agg.) 2. da cane
japane:
犬の [いぬの], みじめな
katalune:
1. caní
nederlande:
honds
perse:
(مربوط به) سگ، سگی، سگ‌سان ~a vivo: زندگی سگی، زندگی نکبت‌بار.
pole:
psi 2. pieski ~a vivo: pieskie życie.
portugale:
canino
rumane:
canin 2. câinelui ~a vivo: viață de câine.
ruse:
собачий ~a vivo: собачья жизнь.
slovake:
psí
ukraine:
собачий, песячий, псячий
volapuke:
dogik

hundido

Ido1 de hundo: Bojas hundido, ĉar tiel faras la hundo PrV .
beloruse:
шчаня, шчанё, шчанюк
ĉine:
小狗 [xiǎogǒu]
france:
chiot
hungare:
kutyakölyök
indonezie:
anak anjing
japane:
子犬 [こいぬ]
nederlande:
pup, puppy
pole:
szczenię, szczeniak
rumane:
cățel
ruse:
щенок
svede:
valp

hundino

Inseksa hundo.
beloruse:
сука (сабачая)
hispane:
perra
ide:
hundino
indonezie:
anjing betina
japane:
雌犬 [メスいぬ]
pole:
suka
rumane:
cățea
ukraine:
сука
volapuke:
jidog

hundejo

Loko speciale aranĝita por ke vivu eksterdome kaj malliberece la hundoj: ĉi-nokte mi sidis sur la ŝtiparo apud la hundejo kaj amuzis min inciteti la alligitan hundon [5]; (figure) dando el reĝa hundejo Prv .
5. H. C. Andersen, trad. K. Knopf: Koboldeto kaj sinjorino
angle:
kennel
beloruse:
псярня, сабакарня
ĉeĥe:
psí bouda
ĉine:
狗屋 [gǒuwū]
france:
chenil
hispane:
caseta del perro
indonezie:
kandang anjing
itale:
canile
japane:
犬小屋 [いぬごや]
katalune:
gossera, canera
perse:
لانهٔ سگ
pole:
buda dla psa, psia buda, psiarnia
rumane:
cubă pentru câini, casa de câine
slovake:
psia búda
turke:
köpek kulübesi
ukraine:
псарня

ĉashundo

Hundo uzata en ĉaso por trovo, persekuto, mortigo aŭ alporto de bestoj: li baldaŭ renkontis kuŝantan ĉashundon, kiu spiregis kiel iu, kiu laciĝis de la kurado [6].
angle:
hunting dog, hunting hound
beloruse:
паляўнічы сабака
bretone:
ki-chase, ki-hemolc'h
ĉine:
猎犬 [lièquǎn], 猎狗 [liègǒu]
france:
chien de chasse
germane:
Jagdhund
hispane:
perro de caza
hungare:
vadászkutya
indonezie:
anjing pemburu
itale:
cane da caccia
japane:
猟犬 [りょうけん]
katalune:
gos de caça
nederlande:
jachthond
perse:
سگ شکاری
pole:
pies gończy, pies myśliwski
portugale:
cão de caça
rumane:
câine de vânătoare
ruse:
охотничья собака
svede:
jakthund
turke:
av köpeği
ukraine:
мисливський собака

Ĉashundoj [7] (CVn)

AST Nord-hemisfera stelfiguro (Canes Venatici): NGC 4143 estas galaksio en konstelacio Ĉashundoj [8].
7. Galadí-Enríquez, David; Wandel, Amri: La kosmo kaj ni. Galaksioj, planedoj kaj vivo en la universo, FEL, Antverpeno, 2005
8. Vikipedio, NGC 4143
angle:
Canes Venatici
beloruse:
Ганчакі (сузор’е)
ĉine:
猎犬座 [Lièquǎnzuò]
france:
Chiens de chasse (constellation)
germane:
Jagdhunde
hispane:
Los Perros de Caza, Lebreles
indonezie:
Canes Venatici (konstelasi)
itale:
Cani da caccia, Levrieri
japane:
りょうけん座 [りょうけんざ]
katalune:
constel·lació dels Llebrers
latinece:
Canes Venatici
perse:
تازیان (صورت فلکی)
pole:
Psy Gończe (gwiazdozbiór)
rumane:
Câinii de Vânătoare (constelație)
ruse:
Гончие Псы (созвездие)

ĉenhundo

Hundo kiu gardas domon aŭ pasejon, tenate per ĉeno: krom tio troviĝas ankaŭ ĉenhundo, kiu bojas kontraŭ ĉio kaj ĉiu [9]; la ĉenhundo en palaco sidas en sunlumo fiere sur sia budo kaj bojas kontraŭ ĉiu pasanto, en pluva vetero ĝi enrampas internen kaj kuŝas seke kaj varme [10].
beloruse:
ланцужны сабака
bretone:
ki-porzh
ĉine:
看家狗 [kānjiāgǒu]
france:
chien de garde (à l'attache)
germane:
Kettenhund, Wachhund
hispane:
perro guardián
indonezie:
anjing penjaga
itale:
cane da guardia
perse:
سگ نگهبان، سگ پاسبان
pole:
pies podwórzowy
portugale:
cão de guarda
rumane:
câine de pază
ruse:
цепная собака , цепной пёс

virhundo

Virseksa hundo: eksvirhundo (kastrita hundo).
beloruse:
сабака (самец)
hispane:
perro macho
ide:
hundulo
indonezie:
anjing jantan
japane:
雄犬 [おすいぬ]
pole:
samiec psa
rumane:
câine mascul
ukraine:
пес, собака (самець)
volapuke:
hidog eksvir~o: hodog.

domhundo

ZOO Hundo2: Por ŝi, [...] la kristanoj ŝajnas kiel malsovaĝaj domhundoj por griza lupo. [11]; sur la supra ŝtupo sidis ankaŭ granda domhundo [12]. SUP:hundo 1
11. Selma Lagerlöf, trad. Stellan Engholm: Gösta Berling, ĉapitro 19a
12. Božena Němcová, trad. Vl. Tobek kaj K. Procházka: Avinjo, ĉapitro 4a
beloruse:
свойскі сабака
hispane:
perro doméstico
indonezie:
anjing rumah, anjing peliharaan
itale:
cane domestico
katalune:
gos domèstic
pole:
pies domowy
rumane:
câine domestic

gardhundo

Hundo kiu gardas domon, alarmas kaj defendas kontraŭ fremduloj: niaj gardhundoj ĉirkaŭis ŝin kaj aljelpis ŝin [13].
13. Chun-Chan Yeh, trad. W. Auld: Montara Vilaĝo, 1984
beloruse:
вартавы сабака
ĉeĥe:
hlídací pes
france:
chien de garde
hispane:
perro guardián
indonezie:
anjing penjaga
pole:
brytan
rumane:
dog
slovake:
strážny pes

leporhundo

Hundo el raso rapidkura, gracie maldika, kapabla kurkapti leporon: se ĝi konkurus kun leporhundoj, ili ŝajnus kvazaŭ ili endormiĝis sur mato [14]; li kuris kaj saltadis, kiel leporhundo [15].
14. Edgar Rice Borroughs, trad. K. R. C. Sturmer: Princino de Marso, ĉapitro 5a
15. Carlo Collodi, trad. Giuseppe Croatini: La Aventuroj de Pinokjo, ĉapitro 20a
angle:
harehound, harrier (dog)
beloruse:
ганчак
bretone:
levran
ĉeĥe:
chrt, lovecký pes, ohař
ĉine:
灰猎犬 [huīlièquǎn]
france:
lévrier
germane:
Windhund
greke:
λαγωνικό
hispane:
lebrel, galgo
hungare:
agár
indonezie:
anjing pemburu
itale:
levriero
japane:
グレーハウンド
katalune:
llebrer
nederlande:
hazewindhond
perse:
تازی، سگ تازی
pole:
chart
portugale:
galgo
rumane:
ogar
ruse:
гончая (собака)
slovake:
chrt
ukraine:
хорт

melhundo

Hundo el raso mallongkrura, aparte taŭga por ĉasi bestojn loĝantajn en tertruoj: ŝi intencis fari promenon kun la du melhundoj [16]. VD:vertago
16. Willy Wood, trad. Willy van Zoest: Blua Sango, ĉapitro 3a
angle:
dachshund
beloruse:
такса (сабака)
bretone:
ki-douar
bulgare:
дакел
ĉeĥe:
jezevčík
ĉine:
[bà], 短腿猎犬 [duǎntuǐlièquǎn]
france:
basset, teckel
germane:
Dackel
hispane:
teckel
hungare:
tacskó, dakszli, borzeb
indonezie:
dachshund
itale:
bassotto (cane)
japane:
ダックスフント
katalune:
gos salsitxa
nederlande:
dashond
perse:
سگ پاکوتاه، داکسوند
pole:
jamnik
portugale:
bassê
rumane:
dachshund
ruse:
такса (порода собак)
slovake:
jazvečík
ukraine:
такса

ŝafhundo

Hundo el grupo de rasoj uzataj origine de paŝtistoj por gardi brutaron kaj nun ankaŭ por diversaj gardaj kaj serĉaj celoj; ordinare altaj kaj kun densa hararo: la potenca ŝafhundo ĉenita apenaŭ nur ekatentas [17]; la ŝafhundo vekiĝis kaj tuj komencis furioze kaj brue interbatali kun la pudelo [18].
17. Janos Dorosmai: Fabloj kaj Aforismoj, La Regulo
18. Jerome K. Jerome, trad. G. Badash: Tri Viroj en Boato, ĉapitro 13a
angle:
sheep dog
beloruse:
аўчарка
bretone:
ki-deñved
ĉeĥe:
ovčácký pes
ĉine:
牧羊犬 [mùyángquǎn], 牧犬 [mùquǎn]
france:
chien de berger
germane:
Schäferhund
hispane:
perro pastor, perro ovejero
hungare:
juhászkutya
indonezie:
anjing gembala
itale:
cane pastore
japane:
牧羊犬 [ぼくようけん], シェパード
katalune:
gos d'atura
nederlande:
herdershond herdershond
perse:
سگ گله
pole:
owczarek
portugale:
cão pastor
rumane:
câine de stână
ruse:
овчарка
ukraine:
вівчарка

terhundo

Hundo el raso malgranda, vigla, kun rekta hararo blanka kun makuloj: ĝi ne estis pli granda ol, ni diru, pudelo aŭ terhundo [19]; Miluo estas tute blanka vulpa terhundo, kaj ĉiam fidelega al Tinĉjo [20].
19. Karel Čapek, trad. Josef Vondroušek: Naŭ fabeloj, Granda polica fabelo, [2002?]
20. Vikipedio, Tinĉjo
angle:
terrier
beloruse:
тэр’ер
ĉeĥe:
norník
ĉine:
梗犬 [gěngquǎn], 鐵利亞 [tiělìyà]
france:
fox-terrier
germane:
Terrier vulpa ter~o: Foxterrier.
hispane:
terrier
indonezie:
terrier
itale:
fox terrier, terrier
japane:
テリア
katalune:
terrier
perse:
تری‌یر (سگ)
pole:
terier
rumane:
terrier
ruse:
фокстерьер
slovake:
norník
ukraine:
пінчер

Granda Hundo [21] (CMa)

AST Sud-hemisfera stelfiguro (Canis Major): NGC 2211 estas galaksio en konstelacio Granda Hundo [22].
21. Galadí-Enríquez, David; Wandel, Amri: La kosmo kaj ni. Galaksioj, planedoj kaj vivo en la universo, FEL, Antverpeno, 2005
22. Vikipedio, NGC 2211
angle:
Canis Major
beloruse:
Вялікі Пёс (сузор’е)
ĉine:
大犬座 [Dàquǎnzuò]
france:
Grand Chien (constellation)
hispane:
Canis Maior (constelación), Can Mayor (constelación)
indonezie:
Canis Major (konstelasi)
latinece:
Canis Major
pole:
Wielki Pies (gwiazdozbiór)
rumane:
Câinele Mare (constelație)

Malgranda Hundo [23] (CMi)

AST Ekvatora stelfiguro (Canis Minor): NGC 2412 estas stelo en konstelacio Malgranda Hundo [24].
23. Galadí-Enríquez, David; Wandel, Amri: La kosmo kaj ni. Galaksioj, planedoj kaj vivo en la universo, FEL, Antverpeno, 2005
24. Vikipedio, NGC 2412
angle:
Canis Minor
beloruse:
Малы Пёс (сузор’е)
ĉine:
小犬座 [Xiǎoquǎnzuò]
france:
Petit Chien (constellation)
hispane:
Canis Minor (constelación), Can Menor (constelación)
indonezie:
Canis Minor (konstelasi)
latinece:
Canis Minor
pole:
Mały Pies (gwiazdozbiór)
rumane:
Câinele Mic (constelație)

administraj notoj

~ino: Mankas dua fontindiko.
~ino: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.
vir~o: Mankas dua fontindiko.
vir~o: Mankas fonto, kiu estas nek vortaro nek terminaro.