*fer/o

*fero

1.
KEM Ĥemia elemento kun atomnumero 26, atompezo 55,847; malmola forĝebla metalo, uzata en multaj industrioj: ŝtalo estas fleksebla, sed fero ne estas fleksebla [1]; forĝanto de diversaj majstraĵoj el kupro kaj fero [2]; armi sin per fero [3]; katenitaj de mizero kaj fero [4]; hardita fero PatrojFiloj ; kaseroloj el stanita ferlado MortulŜip ; la plugilo alportadis de tempo al tempo pecojn da rusta fero, sed estis malfacile rekoni, por kio ĝi servis BdV ; rusto manĝas la feron, kaj zorgo la homon PrV ; forĝu feron dum ĝi estas varmega (agu kaj decidu en la ĝusta momento) PrV . (Fe)
2.
Objekto el tiu metalo: jen estas forna fero (fajrostango)! vi povas ja komenci rompi la spegulojn FK ; hufofero; diru, kiam vi bezonos la tenilon! kaj la hakferon VRA .
VD:ferepoko
afrikanse:
 yster
albane:
 hekuri
amhare:
 ብረት
angle:
 iron
arabe:
 حديد
armene:
 երկաթ
azerbajĝane:
 dəmir
beloruse:
 жалеза
bengale:
 লোহা
birme:
 သံ
bosne:
 željeza
bretone:
 houarn
bulgare:
 желязо
ĉeĥe:
 železo, železo zn. Fe
dane:
 jern
estone:
 raud
eŭske:
 burdina
filipine:
 bakal
france:
 fer (métal) forĝu ~on dum ĝi estas varmega: il faut battre le fer quand il est chaud.
galege:
 ferro
germane:
 Eisen forĝu ~on dum ĝi estas varmega: man muss das Eisen schmieden, solange es heiß ist.
guĝarate:
 લોખંડ
haitie:
 
haŭse:
 baƙin ƙarfe
hinde:
 लोहा
hispane:
 hierro
hungare:
 vas forĝu ~on dum ĝi estas varmega: addig üsd a vasat, amíg meleg.
igbe:
 ígwè
indonezie:
 besi
irlande:
 iarann
islande:
 járn
itale:
 ferro
japane:
 
jave:
 wesi
jide:
 פּרעסן
kanare:
 ಕಬ್ಬಿಣದ
kartvele:
 რკინის
kazaĥe:
 темір
kimre:
 haearn
kirgize:
 темир
kmere:
 ជាតិដែក
koree:
 
korsike:
 ferru
kose:
 intsimbi
kroate:
 željezo
kurde:
 hesin
latine:
 ferrum
latve:
 dzelzs
laŭe:
 ທາດເຫຼັກ
litove:
 geležies
makedone:
 железо
malagase:
 vy
malaje:
 besi
malajalame:
 ഇരുമ്പ്
malte:
 ħadid
maorie:
 rino
marate:
 लोखंड
monge:
 hlau
mongole:
 төмрийн
nederlande:
 ijzer
nepale:
 फलाम
njanĝe:
 chitsulo
okcidentfrise:
 izer
panĝabe:
 ਲੋਹੇ
paŝtue:
 د اوسپنې
pole:
 żelazo
portugale:
 ferro
ruande:
 icyuma
ruse:
 железо
samoe:
 uʻamea
sinde:
 لوھ
sinhale:
 යකඩ
skotgaele:
 iarann
slovake:
 železo (Fe)
slovene:
 likalnik
somale:
 birta
ŝone:
 simbi
sote:
 tsepe
sunde:
 beusi
svahile:
 chuma
svede:
 järn
taĝike:
 оҳан
taje:
 เหล็ก
tamile:
 இரும்பு
tatare:
 тимер
telugue:
 ఇనుము
tibete:
 ལྕགས་
ukraine:
 аліза
urdue:
 لوہے
uzbeke:
 temir
vjetname:
 sắt
volapuke:
 lel
zulue:
 nensimbi

fera

1.
De fero, el fero: sur la kameno inter du potoj staras fera kaldrono [5]; [la] fenestroj havis ferajn kradojn [6]; fera forno [7]; fera jugo [8]; fera lito [9]; per fera objekto li batis lin [10]; ekscitaj trumpetsignaloj, peza kraketo de centpieda marŝo, fera tintado MkM .
2.
(figure) Senceda, severa, neindulga: la fera volo de la juna virino KPr ; dek ok jarojn li kun fera energio iradis al sia alta celo FK ; se nin ne gvidus fera konstanteco, nia lingvo jam de longe ne ekzistus [11]; levi la manon por fera ĵuro [12]; Al la amiko saĝe elektita // Kunforĝu vin en fera fideleco Hamlet ; mi pekis kontraŭ unu el la feraj principoj de ĵurnalismo: neniam asertu ke io okazis antaŭ ol ĝi vere okazis! [13]; (frazaĵo) teni iun per fera mano PrV (butonumi, kondukilo).
angle:
 iron
beloruse:
 жалезны
bretone:
 dir (db. an dud), divrall (db. an dud), strizh (db. an dud) 1. -houarn, en houarn
bulgare:
1. железен
ĉeĥe:
 železný
france:
 de fer, énergique, implacable, strict, vigoureux teni iun per ~a mano: diriger qn d'une main de fer.
germane:
 eisern teni iun per ~a mano: mit eiserner Hand regieren.
hispane:
 de hierro
hungare:
1. vas-, vasból való 2. vas-
nederlande:
1. ijzer- 2. ijzersterk
pole:
1. żelazny 2. żelazny (np. o dyscyplinie), twardy (np. o prawie, wychowaniu), nieugięty (np. o czyjejś woli), anielski (o cierpliwości)
ruse:
 железный
slovake:
 železný
ukraine:
 залізний
volapuke:
 lelik

fereca, ferhava

Enhavanta ferajn substancojn: fereca tero, akvo; [domo el] kunmetitaj sabloŝtonblokoj, sen ferhavaj materialoj kiel najloj [14].
beloruse:
 жалезісты
bretone:
 houarnek
ĉeĥe:
 obsahující železo, železitý
france:
 ferreux, ferrugineux
germane:
 eisenhaltig
hispane:
 ferruginoso
hungare:
 vasas, vastartalmú
nederlande:
 ijzerhoudend
pole:
 żelazisty
ruse:
 железистый
slovake:
 železitý, železnatý

feraĵo

TEK Objekto el fero: en la angulo kuŝis amaso da malnova feraĵo DL ; kvazaŭ enforĝita per feraĵo Ifigenio ; [ene] ne estas eĉ unu fernajlo nek iu alia feraĵo Ĉukĉoj ; mi eniris feraĵbutikon por aĉeti ion KrM . VD:ferrubo
beloruse:
 жалязяка
bretone:
 houarn (traezenn), houarnaj
france:
 fer (objet en fer)
germane:
 Eisen(ware) ~aĵbutiko: Eisenwarenladen.
hispane:
 forja, herraje
hungare:
 vas (tárgy)
nederlande:
 ijzerwerk
pole:
 element żelazny
ruse:
 железка, железяка
ukraine:
 виріб/річ із заліза, брухт

feraĵisto

Metiisto, kiu faras aŭ vendas ferajn objektojn: oni dungis ŝtonhakistojn kaj ĉarpentistojn, […] ankaŭ feraĵistojn kaj kupraĵistojn, por ripari la domon [15]; tiu kuirilo apartenas al Londona akcia kompanio […], mi vidis ĝin en fenestro de feraĵisto KrM .
bretone:
 houarnajer
france:
 ferrailleur
germane:
 Eisenhändler
hispane:
 chatarrero
hungare:
 vaskereskedő, kovács
nederlande:
 ijzerhandelaar
ukraine:
 продавець залізних виробів

hufofero

Arkforma plata ferpeco, kiun oni najlas al la piedoj de ĉevaloj kaj muloj por eviti difektiĝon de la hufoj: la forĝisto […] deŝiris de la […] ĉevalo la kvar hufoferojn kaj alnajlis kvar novajn [16]; la fama Labirinto […] havis formon de grandega hufofero [17]; ĉiutage, dum kvin monatoj, li vojaĝis 60 km, kaj tri fojojn necesis hufferi la ĉevalojn [18].
beloruse:
 падкова huf~i: падкаваць.
bretone:
 houarn-marc'h huf~i: houarnañ (ur marc'h).
ĉeĥe:
 podkova huf~i: okovat.
france:
 fer à cheval huf~i: ferrer (un cheval).
germane:
 Hufeisen huf~i: beschlagen (Pferd).
greke:
 πέταλο
hungare:
 patkó huf~i: patkol.
itale:
 ferro di cavallo huf~i: ferrare (di cavallo o sim.).
nederlande:
 hoefijzer huf~i: beslaan (paard).
pole:
 podkowa huf~i: podkuwać.
portugale:
 ferradura huf~i: ferrar (um cavalo).
ruse:
 подкова huf~i: подковать.
slovake:
 podkova huf~i: podkovať.

administraj notoj

~eca, ~hava: Mankas dua fontindiko.